PARTICULA II.

Quid dicatur mane secundum Augustinum, et quid vespere ? et, Quare non fit mentio noctis per septenariam repetitionem ? et, De numero dierum.

Secundo quaeritur, Quid dicatur mane secundum Augustinum, et quid vespere ?

Et, Quare non fit mentio noctis per septinariam repetitionem ?

Et, De numero dierum.

Et accipiantur verba Augustini in libro quinto super Genesim ad litteram, ubi sic dicit : " Non temporali sed causali ordine prius facta est informis formabitisque materies, et spiritualis et corporalis, de qua fieret quod faciendum esset. In his vero quae jam ex informitate formata sunt, evidentiusque appellantur creata facta vel condita, primum factus est dies. Oportebat enim ut primatum creaturae obtineret illa creatura, quae creaturam

per creatorem, non. creatorem per creaturam posset cognoscere. Secundo, firmamentum, unde corporeus incepit mundus. Tertio, species maris et terrae. Quarto die lumina et sidera creata sunt. Quinto, aquarum natura, quia coelo aeri- . que conjungitur, produxit ad. Dei verbum indigenas suos. Sexto, terrestria similiter animalia tamquam ex ultimo elemento mundi ultima nihilominus produxit potentialiter, quorum numeros tempus postea visibiliter explicaret. Hunc ordinem creaturae ordinatae dies ille cognovit: ut per hanc cognitionem sexies quodammodo praesentatus tamquam sex dies exhibuit, cum sit unus dies, ea quae sunt in creatore primitus, et in ipsis consequenter agnoscens, nec in ipsis remanens, sed eorum etiam cognitionem posteriorem ad. Dei referens dilectionem vesperam et mane et meridiem in omnibus praebuit, non per moras temporum, sed per ordinem conditorum . " Et ex hujus auctoritatis principio habetur numerus dierum, et ex fine ejus habetur vespera et mane et meridies sive dies.

Item, Augustinus contra hoc videtur dicere in libro IV super Genesim ad litteram, sic: " Diei nomen intelligamus in specie rei quae creata est, noctemque ejus privationem vel defectum : vel. si quo alio nomine melius significatur, cum amittitur species aliqua mutatione, a forma ad informitatem declinante atque vergente : quae mutatio in omni creatura sive possibilitate inest etiamsi desit effectus, sicut in coelestibus superi oribus : sive ad implendam in infimis rebus pulchritudinem temporalem, per ordinatas vices quorumcumque mutabilium decessionibus successionibusque peragitur, sicut manifestum est in rebus terrenis atque mortalibus : vespera vero in omnibus perfectae conditionis quasi quidam terminus sit, mano autem incipientis exordium . " Ex hoc accipitur, quod dies perfectio rei est in esse et forma, nox autem corruptio ipsius, et mane principium ejus, et vespera terminus complementi ejus in esse.

Sed videtur, quod plures esse debeant dies secundum Augustinum. Sunt enim quaedam, quae nec sunt plantae nec animalia, sicut sunt mineralia quae tamen a Deo creata sunt, et a luce angelicae cognitionis illustrata,

Praeterea, Videtur quod commemorari debeat nox in repetitione septem dierum secundum An gustinum : quia sicut dies fit in bonis Angelis ex conversione ad Verbum, ita nox in malis ex aversione ab eodem.

Solutio. Dicendum, quod senarius dies accipitur secundum numerum causarum naturalium, ut supra habitum est. Ad. naturam enim operantem requiritur substantia principiorum, et distinctio ipsorum per qualitates moventes agentes et patientes, et determinatio ipsorum ad species secundum quas movent ex similibus similia producendo. Quorum primum pertinet ad. creationem, secundum ad distinctionem, tertium ad ornatum. Et de sufficientia creationis et distinctionis jam habitum est. De sufficientia autem ornatus sic dicendum est : Ornatus aut est in principio movente non habente contrarium, aut in habente contrarium. Et si primo modo, tunc est ornatus quartae diei, quando determinatus est motus superiorum ad. motum specialium stellarum, quarum motus specificatur ex diversitate naturae et magnitudinis et situs. Si vero secundo modo, tunc dicitur ornatus secundum divisionem animalium. Haec enim sunt aut natatilia, aut volatilia, aut gressibilia. Et volatilia et natatilia pertinent ad ornatum quintae diei : gressibilia autem cum homine pertinent ad ornatum sextae diei. fit hujus ratio

conjunctionis infra patebit. De minembilibus autem dicendum, quod nec habent animam, nec partem partis animae :

et ideo non pertinent ad dispositionem vegetabilium, nec ad ornatum animalium, sed in causis suis intelliguntur facta, quando elementa in formis et iocis distincta sunt, sicut quod per actionem et passionem diversimode possint commisceri.

Ad id quod quaeritur de mane, etc. Dicendum quod mane secundum Augustinum duo importat: unum per se, et alterum ex consequenti, scilicet creaturae jam in se cognitae in Deum per laudum relationem : et hoc importat per se, secundum quod dicit inceptionem lucis. Alterum est acceptio notitiae de creatura fienda sive facta, quae conspicitur in Verbo antequam fiat in propria natura et cognoscatur. Et ideo etiam dicit Augustinus,quod prima dies non habet mane: quia cum opus primae diei sit coelum et terra et lux, per coelum intelligitur angelica natura, quae non potuit sui vel alicujus naturae fiendae in Verbo accipere notitiam prius quam esset: sed tantum postquam creata fuit, se in se cognovit, et haec est vespera, quia vespera secundum Augustinum nihil aliud est, quam cognitio rei in seipsa : et se cognitam per conversionem ad Verbum in daudem Dei retulit, et notitiam firmamenti in medio aquarum sequenti die locati accepit, et hoc est mane sequentis diei. Unde prima dies mane habere non potuit in luce cognitionis angelicae.

Ad id quod objicitur de nocte., dicendum quod nox per omnes sex dies non nominatur: quia secundum Augustinum omnia facta sunt simul, et distinctio sex dierum non est in spatiis temporum, sed in ordine naturali rerum : et ideo diabolus in senario dierum Angelus adhuc, factus est diabolus per casum. : quia a principio cecidit, sed. aI.iquao.idiu . cum. bonis Angelis in coelis remansit, Cum igitur nulla obscuritas inveniatur in luce Angeli, non invenitur nox in illa repeti- tione. Sed mane est cognitio in Verbo creaturae fiendae, et cum facta sit, laus : vespera autem est cognitio rei in seipsa, cum res jam facta est : dies autem sive meridies, in quo est plena lux, est illuminatio angelicae substantiae in cognitione creatoris.

Ad aliud dicendum, quod beatus Augustinus ibi adaptat metaphorice mane, .et vesperam, et diem, et noctem, et periodum dierum,

ARTICULI SECUNDI