PARTICULA III.

De reductione opinionis Augustini ad opinionem aliorum sanctorum.

Tertio, Quaeritur de reductione opinionis Augustini ad opinionem aliorum sanctorum.

Et videntur non consentire : quia contradictoria dicunt.

1. Dicit enim Augustinus omnia simul in uno momento facta fuisse in materia, et distincta in forma et loco, et ornata in propriis speciebus. Alii autem sancti scilicet Gregorius, Hieronymus, Ambrosius, et caeteri, dicunt omnia facta esse simul in substantia materiae, sed per spatia sex dierum formata esse et distincta. Simul autem omnia facta esse in forma, et non simul facta esse in. forma, sunt contradictoria, quae simul non possunt verificari. Ergo videtur, quod opiniones eorum ad idem non possint reduci.

2. Item, Diem esse ex praesentia lucis corporeae, et non esse ex praesentia lucis, contradictoria sunt: et cum unum eorum sit de opinione Augustini, et alterum de opinione reliquorum sanctorum, non. videntur simul posse verificari opiniones eorum.

Sed contra :

Sancti eodem spiritu inspirante locuti sunt : sed spiritus idem sibi contraria per diversos non dicit. Item, expresse videtur Augustinus consonare aliis sic dicens in. libro V super Genesim ad litteram : " Tertia die species maris et terrae facta est, atque in terra potentialiter, ut ita dicam, natura herbarum atque lignorum. Sic enim terra ad Dei verbum ea produxit antequam exorta essent, accipiens omnes numeros eorum quos per tempora exerceret secundum suum genus . "

Similiter dicit Augustinus de quinto die, quod aqua natatilia et volatilia produxit, et haec potentialiter in numeris qui per congruos temporum motus exercerentur.

Similiter, de sexto die, quod tunc nihilominus potentialiter terra produxit animalia, quorum numeros tempus postea visibiliter explicaret. Secundum hoc videtur Augustinus dicere, quod opera sex dierum simul fuerunt creata duobus modis, scilicet in potentia, et numeris. Numeri autem ibi dicunt causarum proportiones, quibus formae rerum postea per tempus fuerint explicatae. Hoc autem non contrariatur aliis sanctis, et sic videntur esse consoni.

Solutio. Dicendum, quod Augustinus in tribus locis ex: intentione et proposito principium. Genesim exposuit, in libro scilicet Contra epistolam fundamenti, et in ultimis duobus libris Confessionum, et in libro XII super Genesim ad litteram. Sed in nullo loco dicit omnia creata fuisse simul in materia et forma, et ordinem dierum ponendum esse in ordine rationis, et non in spatiis temporum nisi in libro super Genesim ad litteram. In aliis enim duobus operibus magis intendit mysterium, quam historiae velificatione m.

Unde sciendum est, quod Spiritus sanctus duobus modis inspirat expositiones sacrae Scripturae, scilicet quantum ad consentaneum rationi et non contrarium fidei, et quantum ad consentaneum auctoritati. Et quia in textu Auctorum saepius aliquid dicitur aliter intelligendum propter rudes et indoctos quos instruit sacra Scriptura, ideo Augustinus magis eligit sequi rationem, non contradicens tamen, quin distinctio temporum necessaria sit: cum propter hoc ut ostendatur distinctio rerum per distinctionem temporum, tum. etiam propter hoc, quia magis hoc modo instruuntur simplices, qui nesciunt res distinguere nisi per tempora. Alii vero sancti magis elegerunt sensum, qui est juxta auctoritatem : non tamen negantes illud quod est secundum rationem consequens. Unde Augustinus in libro V super Genesim ad litteram : " Cum audis tunc facta esse omnia, cum factus est dies, illam senariam vel septenariam repetitionem sine intervallis horarum spatiorumque temporalium factam si possis apprehendas. Si vero nondum possis, haec relinquas conspicienda valentibus. Tu autem cum Scriptura non deserente infirmitatem tuam et materno incessu tecum tardius ambulante proficias : quae sic loquitur ut altitudine superbos irrideat, profunditate attentos terreat, veritate magnos pascat, affabilitate parvos nutriat . " Et ideo dicit etiam Gregorius, quod " sacra Scriptura est fluvius in quo agnus peditat et elephas natat. "

Ad id quod objicitur de auctoritate Augustini, dicendum quod ipse revera ponit omnia simul creata in materia et forma, quae scilicet natura motus superiorum et commixtionem elementorum per se producere non potest : et ideo coelum factum est a principio cum stellis suis, et aqua cum natatilibus suis et volucribus, et breviter dicendo omnia in speciebus suis simul educta sunt, quae per virtutem

motus caeli simplicem et per virtutem stellarum ex commixtione elementorum sine alio motore educi non poterant, ut homo, et leo, et caetera quaedam, quae praeter virtutem caeli et elementorum requirunt causam motorem specialem ad sui generationem, secundum quod homo generat hominem, et leo leonem, et sic de aliis. Secundum quem modum dicit etiam Philosophus , quod homo generat hominem ex materia et sol. Sunt tamen quaedam non magnam habentia diversitatem in partibus corporis, ut plantae, et quaedam animalia, praecipue reptilia quaedam, et quidam pisces, quae non oportuit primo cum aliis in speciebus propriis fieri, sed tantum in causalibus rationabus suis : quia ad horum productionem sufficit motus caeli et stellarum ex materia diversimode commiscibili. Et hoc est quod dicit Philosophus in I de Generatione et Corruptione : Inaequali ente materia et non ubique eadem, necesse est generationes inaequales esse, et has quidem motores citiores, has vero tardiores, ut dicit etiam Avicenna in libro de Diluviis, quod mures generantur de terra quandoque et serpentes de capillis. Et ideo dicit Augustinus super illud: Germinet terra herbam virentem , ''id est, potens est germinare.

Per hoc autem quod dicit opus quintae et sextae diei primo factum esse in potentia et numeris, intelligit potentiam completam materiae quae non est nisi quando materia descinditur a motore specificato et animato : et per numeros intelligit sufficientiam causarum in numero et ordine ad productionem animati corporis.

QUAESIIO LXXIII.

De singulis operibus sex dierum.

Postea, Quaeritur de singulis operibus quae in principio Genesis enumerantur.

Et quaeruntur tria, quorum primum est sigillatim de operibus sex dierum.

Secundum in communi de eisdem.

Tertium, De quiete sabbati.

Circa primum primo quaeritur de opere primae diei.

Et.quaeruntur duo.

Primum est de creatis in prim a die.

Secundum, De quibusdam dubitationibus, quae oriuntur ex littera.

Circa primum autem adhuc duo quaerenda sunt. Primum, De coelo et terra. Secundum, De luce.