ARTICULUS VIT. De opere quintae diei.

Deinde, Quaeriturque operibus quintae diei.

1. Propter quid ex uno materiali fiunt ea quae ornant aquam et aerem?

2. Item, Propter quid uno die ornentur aquae et aer ?

3. Praeterea, Videtur quod aves sint de ornatu terrae: quia dicitur in littera: Avesque multiplicentur super terram ,

4. Praeterea quaeritur, Quae differentia sit inter reptibile animae viventis, et animam viventem atque motabilem ?

5. Praeterea, Quaedam animalia sunt quae sunt in aqua et terra, sicut dicit Philosophus, et quaedam manent in aqua et pereunt in terra : et quaeritur, ad cujus ornatum pertinent illa ?

Solutio. Dicendum, quod in opere ornatus in distinctionibus dierum attenditur generalis divisio, quae sumitur penes ea quae ornantur : et ideo cum aer et aqua habeant naturam mediorum elementorum quae communicant in natura diaphani, et in passiva qualitate quae est humidum, ponitur ornatus eorum in uno die. Quia vero in piscibus et volatilibus praecise passivum est humidum, et humidum aeris spirituale est non corporale, Ideo materiale in avibus et piscibus est humidum aqueum: sed ex humido constante per frigidum secundum sui generis naturam magis sunt pisces, et ideo se- cundum suum genus sunt frigidi, sicut et locus aquae in quo sunt. Ex humido vero vaporali conjuncto cum calido secundum sui generis naturam magis fiunt aves : et ideo sunt naturae calidae secundum suum genus.

Per hoc patet solutio ad. duo prima.

Ad aliud dicendum, quod anima vivens dicitur a primo actu animae, qui. primus actus animae in corpore est vita. Anima vero motabilis dicitur anima secundum actum processivi motus : motus autem processivus est in organis ad motum ordinatis : et si organa sunt alae, tunc dicitur volatile animal: si sunt pedes, tunc dicitur gressibile. Si autem sunt pinnulae, tunc dicitur natatile. Si vero vis illa ad motum sita est in costis, vel in ore, vel in collectione et extensione annulorum, tunc dicitur reptibile : reptilia enim rapiunt se quandoque vi costarum,quandoque ore, quandoque collectione et extensione anulorum.

Ad aliud dicendum, quod motus avium est in aere et quies in terra, et Istud elementum dicitur ornari illo genere animalis, quod est locus motus ejus et non qietis. Unde plantae a Sanctis dicuntur non pertinere ad ornatum, quia immobiles sunt secundum locum : omnia enim natatilia generaliter pertinent ad ornatum aquae, et volatilia ad ornatum aeris, et gressibilia ad ornatum terrae : natatilia enim non natant nisi in aqua, et volatilia non volant nisi in aere, et gressibilia non gradiuntur nisi in terra.

Ad ultimum dicendum, quod animalia communia utrique elemento comprehenduntur sub ornatu utriusque : sed tamen magis dicuntur.esse ornatus illius in quo frequentiorem habent motum, sicut dicit Aristoteles in septimo de Animalibus de delphinis, quod habitant in mari, et pereunt in terra juxta littus: et quando transierunt duodecim dies, foetus multoties in die vadit cum eis ad mare, et non facit hoc, nisi ut assuescat eos mari :

quia nequit ambulare : eo quod non potest se sustinere pedibus suis : quia delphinus est carnosus et mollis, et ejus ossa sunt cartilaginosa.