273. Dogmatile Puerorum.

1. Laus et honor pueris

solet evenire,
Qui dimittunt otia

et se student munire
Literis, scientiis,

quae nequeunt perire;
Ergo tu ad studium,

fili, debes ire.
Laus est quid scire,

laudem discendo require.
2. Haec est ars egregia,

quae nunquam decrescit,
Sed cum suo domino

melius senescit,
Sensus enim remanet,

sed res evanescit,
Ars est rebus melior,

nam amitti nescit,
Perdere quam nescit

aliquis, nisi dum iuvenescit.

3. Ergo tibi iuveni

monita ministro:
Tu semper in omnibus

oboedi magistro,
Non ei tantummodo

sed eius ministro,
Multa bona capies

ex eius registro,
Si sua verba capis

recto, non corde sinistro.

4. Disce, fili, literas

et vires earum,
Quia sine litera

homo valet parum,
Litera te faciet

genere praeclarum,
Omnibus amabilem

atque Deo carum,
Hortus cunctarum

fit litera deliciarum.

5. Filius artificis

summi praesulatus
Acquirit officium,

si est literatus;
Fili, si quid scieris,

fies memoratus,
Scias, quod per literas

eris sublimatus,
Moribus ornatus

modica fit sorte beatus.
6. Si praeclarus subito

nondum potes esse,
Vix tibi stipendium

potest superesse,
Multae sunt ecclesiae,

quibus est necesse
Literati hominis,

his potes praeesse,
Donec de messe

tibi vult sors mitis adesse.

7. Si te gravat forsitan

regimen scholarum,
Nam tibi de pueris

derivatur parum,
Accedas ad ordines,

si tibi sit carum
Adligatum vivere

curae animarum,
Utilitas quarum

fructum non reddit amarum.
8. Si vero ecclesiam

non potes habere,
Cum praelato forsitan

poteris manere
Et vices presbyteri

secum adimplere,
Et ita te litera

non sinet egere;
Si bene vis legere,

fortunae munera quaere.

9. Forte tu invenies

claustrnm monachorum,
Qui cantant devotius

et frequentant chorum ;
Si vis ita vivere,

ut est mos eorum,
Cum his potes facere

bene tuum forum,
Consilio quorum

acquires regna polorum.

10. Si vero non poteris

esse sub abbate
Prae chori frequentia

et prae gravitate,
Vade ad Templarios,

hi depellent a te
Corporis penuriam

magna caritate ;
Sic ab egestate

te solvet litera, nate.

11. Si vero non poteris

ferre monachatum
Propter mensam tenuem,

propter durum stratum,
Quaeras, ubicunque vis,

tibi locum gratum,
Claustrum regularium,

quod te det beatum ;
Litera semper habet

vestes panemque paratum.

12. Vel si tu totaliter

vis esse devotus
Et a cura saeculi

omnino remotus,
Ad Minores propera,

ubi fluit potus
Spiritus paracliti

sanctis tantum notus,
Quem bibit aegrotus

et erit mox crimine lotus.
13. Vel si vis corrigere

peccatorum mores,
Te potes adiungere

ad praedicatores,
Qui sunt in hoc saeculo

clericorum flores

Atque reconciliant

Deo peccatores,
Ipsos qui fugiunt,

nunquam comitantur ho-
nores.

14. Si vero non poteris

ferre tantam curam
Propter tuam forsitan

debilem naturam,
Adhuc docet litera

artem profuturam,
Eleganter pingere

scilicet scripturam,
Vitam securam

capies scribendo figuram.

15. Si non habes oculos,

quod possis formare
Literas, tunc studeas

plenius cantare,
Canticis organicis

organa parare,
Te per hoc officium

potes exaltare,
Et bene solfare

discas post grammatizare.

16. Sed si voce careas,

non sis verecundus,
Iura legis adeas

et esto facundus,
De hoc exercitio

gaudet modo mundus
Et suis cultoribus

reddit auri pondus,
Quae si scire cupis,

grammatica sit tibi fundus.

17. Si vero grammaticam

nequis scire plene
Defectu ingenii,

defectu crumenae,
Horas et psalterium

discas valde bene;
Scholas, si necesse est,

puellarum tene.
Corporeae poenae

dat pondus litera leue.

18. Adhuc sunt officia

fructuosa satis,
Quae bene conveniunt

parum literatis,
Orare psalterium

quia non fit gratis,
Hoc opus exterminat

onus paupertatis,
Litera parva satis

fructum dat officiatis.

19. Si tibi penuria

forte dat gravamen
Et in nullo poteris

habere iuvamen,
Aliquam custodiam

quaeras ad solamen;
Multae sunt, quae maximum

praestant sublevamen,
Ubi custos dicere

nescit plus quam "Amen".