ARTICULUS I. Quid sit potentia nutritiva ?

Ad primum proceditur sic:

Dicit Avicenna in libro VI de Naturalibus, quod nutritiva est vis animae vegetabilis convertens corpus a corporeitate in qua erat, in similitudinem corporis in quo est, et unit ei cibum per restaurationem, ejus quod solutum est in illo. Sed contra hanc diffinitionem proceditur sic:

1. Generativa proprie est virtus convertens corpus a corporeitate in qua est, eo quod inducit aliam speciem: et propter hoc videtur, quod haec non sit propria differentia diffinitiva nutritivae.

2. Item, Cum corporeitas species sit quantitatis, videtur magis proprium augmentativae transmutare corporeitatem cibi et inducere sibi quantitatem cibati, quam ipsius nutritivae. Et hoc videtur ex illo verbo Philosophi in libro primo de Generatione et Corruptione, ubi dicitur: Secundum id igitur quod potentia utrumque, verbi gratia, quanta caro, auget: quantam enim oportet generari carnem: secundum id autem quod solum caro, nutrit: et sic nutritio et au-

gmentatio ratione differunt . Item, infra,

Secundum id quod advenit potentia est quanta caro, augibile est carnis: secundum id autem quod solum potentia caro, nutrimentum. Et hoc patet, quod mutare corporeitatem cibati corporis est augmentativae et nutritivae.

3. Praeterea, Nutritiva non semper ponit restaurationem deperditi: quia non semper fit deperditio: sed nutrimentum objicitur calori naturali ne consumat substantiam..

4. Item, Si vis ejus est salvare individuum, cum a fine sit denominatio et diffinitio, ut dicit Philosophus , ab illo videtur potius debere diffiniri.

5. Praeterea, Cum nutritiva convertat corpus digerendo, et digestio fit, ut habetur in IV Meteororum , completio a naturali et proprio calore facta ex contrajacentibus passionibus, videtur quod potius deberet dicere, a passionibus sive qualitatibus in quibus erat prius, quam a corporeitate in qua erat prius. Cum enim conversio sit motus a contrario in contrarium, et corporeitas non habeat contrajacens contrarium, videtur quod potius sit convertens a qualitatibus, quam a corporeitate.

6. Praeterea, Aristoteles vult, quod nutritiva transmutat cibum secundum substantiam in substantiam cibati: et sic videtur debere dicere, Convertens cibum a forma substantiali in qua erat prius.

Solutio. Dicimus, quod praehabita diffinitio bona est et physica: diffinitur enim potentia physici per actum quem habet supra propriam materiam, et in comparatione ad finem, et per suum subjectum in quo est: haec autem omnia tanguntur in praedicta diffinitione. Quod enim dicitur, Vis animae vegetabilis, tangit subjectum, per quod proprie naturalis substantia et naturalis passio debet diffiniri. Per hoc autem quod dicitur, Convertens, tangitur proprius actus ejus: conversio enim haec sonat versionem in se ex alio, et non aliud quod non erat prius. Per hoc autem quod dicitur, Corpus a corporeitate in qua erat prius, tangitur propria materia ipsius, et effectus quem consequitur in ipsa.

Cum autem duplex sit finis, scilicet finis operis, et intentionis, per hoc quod dicitur, In similitudinem corporis in quo est, et unit ei cibum, tangitur finis operis, finis enim operis est in quo sistit opus efficientis. Per hoc vero quod dicitur, Per restaurationem ejus quod solutum est in illo, tangitur finis intentionis, qui est finis ultimus movens intentionem efficientis.

Ad primum ergo dicendum, quod conversio proprie est generativae, sed transmutatio a specie in speciem aliam. Dicimus enim, quod conversio est versio alicujus ad se, non in aliud: sicut illud quod nutritur, cibum convertit ad se per acium nutritivae, et non convertit ipsum in aliquam speciem novam, quae prius non fuerat, sed in carnem, nervum, et os, quae prius fuerunt.

An aliud dicendum, quod corporeitas non sumitur hic metaphysice, sed potius physice: et ideo dicit hic speciem, corporis quod est cibus: et sic proprie convenit nutritiva).

Ad aliud dicendum, quod per actionem caloris dividentis id quod nutritur ad subinductionem nutrimenti semper aliqua fit deperditio secundum materiam, iicet non secundum speciem. Et quod dicit Philosophus in libro de Morte et vita, intelligitur sic, quod calor naturalis destrueretur consummando subjectum, si non objiceretur ei nutrimentale humidum.

Ad aliud jam patet solutio per explanationem diffinitionis in duplici fine. Salus enim individui includitur in restauratione deperditi: cum enim species nu-

tritivi non possit salvari nisi in materia, et partes secundum materiam deperduntur per actionem caloris, non relinquitur modus salutis speciei in eo quod nutritur, nisi per nutrimentum restauretur deperditum in partibus materiae. Et hoc infra erit magis manifestum.

Ad aliud dicendum, quod corporeitas supponit hic speciem corporis physici: sed secundum speciem solam substantialem non potest esse motus: quia nihil habet contrarium, et omnis motus est de contrario in contrarium: nihilominus tamen quia nutrimentum est diffinitum a fine, et haec est mutatio cibi substantiae, et unio substantialis ad cibatum, potius diffinitur a corporeitate secundum quod est species physici corporis, quam a passionibus sive a qualitatibus. Licet enim alterando agat in conversione cibi, tamen alteratio est propter conversionem substantiae, et digestio quas diffinitur in libro Meteororum, sumpta est generaliter, prout habet sub se contentas species calidi digerentis, sive iliud calidum sit extrinsecum, sive intrinsecum. Et hoc patet in penpasi : in penpasi enim quae est digestio alimenti in fructibus, est calor intrinsecus digerens. In ephesi autem quae est digestio ad totum a calore humido, est calor extrinsecus: et ideo proprie dicitur ephesis in elixatis, ut ibidem dicit Philosophus. In opthesi vero quae est digestio a causalitate sicca et aliena, et proprie dicitur in assatis, est calor digerens extrinsecus et siccus, ut calor ignis: et propter hoc illa digestio non semper convertit ad substantiam digerentis, sicut facit calor digestivus animati corporis, sed complet humidum ejus quod digeritur, removendo ipsum a passionibus frigidi, quod est causativum indigestionis.

Ad ultimum patet solutio ex hoc quod corporeitas supponit speciem cibi.