ARTICULUS I.

Utrum augmentativa sit virius animae tantum, vel etiam aliorum inanimatorum ?

Ad primum proceditur sic:

1. Dicit Philosophiis in II de Anima : " Aqua quidem igni alimentum est: ignis autem non alit aquam. " Et in libro secundo de Generatione et Corruptione dicit, quod aqua augmentat ignem : et si in quolibet augmentata est vis augmentativa, tunc videtur, quod in igne sit vis augmentativa.

2. Praeterea, Hoc videtur ex diffinitione augmenti, quae est: Augmentum est praeexistentis magnitudinis additamentum: additur enim magnitudini ignis, quando aliquid transmutatur in ipsum.

8. Juxta hoc iterum quaeritur, Utrum ignis possit augere aquam ? Et videtur, quod sic: si enim ignis transit in aquam, additur aliquid magnitudini aquae: et ita videtur augeri.

4. Praeterca, Illud augmentatur, quod efficitur in majori quantitate: ergo videtur, quod in omni rarefactibili sit virtus augmentativa, et non tantum in animatis.

Solutio. Dicendum , quod si vis augmentativa proprie sumatur, est tantum in animatis: tunc enim proprie est faciens majorem quantitatem ex aliquo extrinseco quod convertitur in substantiam rei augmentatae, ita quod res aucta maneat in sua specie, et forma, et res augens eamdem numero speciem et formam ac- cipiat: large autem quaelibet vis activa consumptiva substantiarum sibi appositarum, et generativa suae speciei in ipsam et per hoc augens suum subjectum, dicitur vis augmentativa, sicut est virtus caloris ignei in igne: et hoc modo dicitur ignis augmentari: non tamen augmentatur proprie: quia non eadem numero species ignis efficitur in majori quanto, sed polius nova species ignis generatur a materia. aquae I et hanc generationem novam consequitur major quantitas: neque aqua augens hoc modo ignem additur sic ei ut subintret quamlibet partem ignis, sed sufficit si additur ei in parte una.

Et per hoc patet solutio ad primuni. Ad aliud dicendum, quod intelligitur additamentum fieri cuilibet parti secundum speciem per subinductionem augentis in auctum, sed non observatur hoc quando aqua auget ignem.

Ad illud quod quaeritur juxta hoc, (licendum quod secundum antiquos Philosophos, Empedocleos scilicet, nullum elementorum augetur et alitur nisi ignis, et nullum alit et auget nisi aqua: cujus ratio est, quia in aucto oportet esse vim activam transmutativam corporis in se, et oportet in ipso esse naturam rari porosi receptivi: et oportet tertio esse materiam sicci terminantis illud quod receptum est: et haec iria in nullo elemento conveniunt nisi in igne. In augmentante autem oportet esse materiam humidi subtilis penetrativi, sicut dicit Aristoteles in II de Generatione et Corruptione de humido quod est impletivum: quia non determinatur quidem in se, sed bene terminabile est ad terminum alterius corporis: quod sequitur tangens subtile ut repletum est in partibus et partium partibus. Oportet autem augens esse incorporale aucto.: et haec non conveniunt ali-

cui in elementis nisi aquae tantum: humidum enim aereum non est incorporale.

Ad ultimum dicendum, quod impropriissime sumitur augmentum et rarefactio: quia nihil praeexistenti magnitudini extrinsecus est additum, per quod efficiatur in majori quantitate.