ARTICULUS IV. Utrum stet motus augmenti ?

Quarto quaeritur, Quare stet motus augmenti quandoque ?

Videtur enim, quod non stet:

1. Continue enim additur cibus corporeus et quantus: ergo sicut nutritiva continue ingerit substantiam, sic videtur augmentativa ingerere quantum: et sicut est continua dissolutio et restauratio substantiae, ita videtur esse continua dissolutio et restauratio quanti: et sic videtur augmentativa non stare, sicut nec nutritiva.

2. Item, Omnis virtus crescit et fortior efficitur ad multiplicationem materiae propriae, sicut patet in calore, qui in majori igne est major, et in minori minor: ergo similiter in. animato videtur, quod quanto plus crescit, tanto fortior efficitur calor naturalis in ipso: sed quanto plus ingeritur de nutrimento, tanto major est materia: ergo tanto major erit calor: calor autem est instrumentum augmentativae virtutis: ergo tanto magis augmentabit.

Sed contra:

1. Quaecumque contraria nata, sunt fieri circa idem, necesse est unum quiescere quandoque, ut aliud insit: augmentum et diminutio sunt contraria nata fieri circa idem: ergo ad hoc ut quandoque insit diminutio, augmentum stare oportet.

2. Item, In continuo non est infinitum secundum additionem, sed secundum divisionem tantum, ut dicitur in tertio Physicorum . Cum igitur augmentum sit per additionem, necesse est stare quandoque.

3. Item, Omne instrumentum virtutis corporeae ex nimia frequentatione operationis hebetatur et retunditur i tale instrumentum est calor naturalis: ergo aliquando retunditur et hebetatur ita quod aliquando sit impotentior. Cum igitur maximae difficultatis sit extendere membra radicalia propter duritiem eorum, aliquando hebetatur et impotens erit ad hoc: et sic stabit augmentum.

i. Item, Omnis virius organica linita est secundum suum posse ad opus: sed tales sunt virtutes animae praecipue vegetabilis: ergo necesse est etiam, subjectum in quantitate et ligura esse finitum.

5. Praeterea, Natura non abundat superfluis: cum ergo corroborata sit virtus animati in tanto, non faciet natura majus: quia abundaret superfluis.

Solutio. Dicendum, quod augmentum stat tribus rationibus. Quarum prima sumitur ex calore naturali, qui est in membris radicalibus, cujus posse in extendendo limitatum est, ut supra est determinatum. Secunda est ex parte materiae membrorum radicalium, cui licet addatur nutrimentum, tamen non est extendibilis ultra debitam speciei quantitatem. Tertia est ex temperatione mobilis ad motorem, hoc est, organi ad virtutem animae, quae est in ipso: hoc enim in tanta quantitate et tali, ligura, virtuti animae est proportionatum.

Ad primum igitur dicatur, quod finis nutritivae est salvare individuum: et hunc finem non sequitur nisi continue nutriendo sicut continua fit deperditio. Finis autem augmentativae, ut praehabitum est in diffinitione, est perfectio secundum magnitudinem et figuram organorum: et ideo cum consequitur illum, quiescit in illo: quia supervacuum esset ultra movere: omnis enim virtus quiescit in fine suo, quando perfecte consequitur ipsum. Unde etiam nutritiva subservit augmentativae ministrando plus de nutrimento longitudini, quam latitudini vel spissitudini quoadusque stet augmentativa: ex tunc enim incipiunt plus inspissari et dilatari membra, ex majori fluxu nutrimenti ad dimensiones illas.

Ad aliud dicendum, quod virtus crescit in multiplicatione propriae materiae, sed. non alienae. Propria materia caloris naturalis est substantia radicalium membrorum: substantia autem humidi nutrimentalis ingeritur ab extrinseco: et propter hoc non est proprie propria: et ideo calor remittitur in illo quanto magis multiplicabitur.

Sed adhuc quaeritur, Utrum illo tempore quo augetur animal, continue augeatur, vel non ?

Et videtur, quod sic:

1. Calor enim naturalis semper agit convertendo nutrimentum: ergo semper fit additio: ergo in qualibet hora et in quolibet momento.

2. Praeterea, Non esset ratio quare nunc potius quam alia hora augeretur: ergo continue augetur.

Sed si hoc concedatur, erit contra; Philosophum, in Vili Physicorum dicentem, quod non. sequitur, si aliquid tantum auctum est in aliquo tempore, sicut in anno ad digitum vel duos, quod in qualibet parte temporis augmentum sit secundum partem proportionalem illius totalis quantitatis.

Solutio. Dicendum, quod non augetur continue, sed quandoque additur quanto, et quandoque non.

Ad primum autem dicendum, quod calor non semper agit, sed. quandoque disponit, ut postea fiat facilior additio.

Ad aliud dicendum, quod ratio differentiae est: quia non eodem modo id cui additur, in qualibet hora est dispositum, nec etiam id quod additur: et secundum hoc discontinuatur additio.