ARTICULUS I.

Quid sit visus ?

Ad primum proceditur sic:

Dicit Damascenus in libro secundo de Fide orthodoxa : " Visus est primus sensus, cujus organa sunt qui ex cerebro nervi et oculi, et sentit secundum primam rationem colorem, cognoscit autem et cum colore coloratum corpus . "

Item, Gregorius Nyssenus videtur sic diffinire: " Visus est sensus, qui in anterioribus cerebri secundum rectam lineam accipit colorem., et cum colore coloratum. "

Item., Avicenna sic: " Visus est vis ordinata in nervo optico ad apprehendendum formam ejus quod formatur in humore crystallino ex similitudinibus corporum habentium colorem, quae veniunt per corpora radiosa in effectum ad superficies corporum tersorum. "

Contra primam: diffinitionem videtur esse.

1. Quod dicit Avicenna, quod primus sensus propter quem animal est, est tactus.

2. Praeterea, Propriae virtutis secundum (prod est hujusmodi, non est organum commune: sed qui ex cerebro nervi, supponunt organum commune omnibus virtulibus motivis et sensibilibus: ergo videtur, quod male ponantur in diffinitione visus.

3. Praeterea, Unius virtutis numero et specie non videtur esse organum commune: nervi autem et oculi differunt per speciem membri: ergo videtur, quod organum visus non sunt nervi et oculi,

4. Praeterea, Id quod sentitur proprio actu, secundum propriam rationem sentitur magis quam id quod actu alieno: lux autem sentitur actu proprio, et color actu alieno: ergo videtur, quod visus sentiat secundum primam rationem lucem: et sic falsum est quod dicit, quod sentit secundum primam rationem colorem.

Contra secundam diffinitionem videtur esse, quod anteriora cerebri sunt interius: apprehensivae autem virtutes deforis debent habere organa sua exterius.

Contra tertiam videtur esse quod dicit Philosophus in secundo de Anima : Si oculus esset animal, quod visus esset anima ejus. Ex hoc enim relinquitur, quod visus sit vis ordinata in oculo: et sic falsum est quod dicit, quod visus sit vis ordinata in nervo optico: quia nervus opticus non est oculus.

Sed quia haec omnia melius patebunt in sequentibus, ideo respondendum est, quod omnes istae diffinitiones dantur de visu secundum quod est potentia quaedam organo conjuncta, in quo operatur, et passiva ex objecto exteriori.

Prima tamen cum substantia visus tangit ordinem ipsius ad alios sensus, et ordinem objectorum ipsius visus. Per hoc enim quod est primus sensus, tangit ordinem ad. alios sensus. Per hoc vero quod dicit, Et sentit secundum primamrationem colorem, tangit ordinem objectorum ipsius visus. Per hoc vero quod dicit, Cujus organa sunt qui ex cerebro nervi et oculi, tangit substantiam visus secundum quod est vis determinata ad organum.

Secunda vero datur penes substantiam et objectum visus, et modum videndi, qui importatur per hoc quod, dicit, Rectam lineam, etc.

Tertia vero magis exprimit esse visus quam duae praehabitae: illa enim dicit proprium organum visus, quod est nervus opticus ad oculum terminatus: et dicit esse ipsius visus, secundum quod est potentia passiva recipiens impressa in humore crystallino, et dicitur agens proprium, quod facit visum in actum, qui est color secundum actum lucidi.

Dicimus ergo ad primum, quod tactus est primus sensus in constituendo animal, sed visus est prius in apprehendendo, ut patebit inferius,

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur, Qui ex cerebro nervi, e t c, fit restrictio per hoc quod additur, Oculi, ad nervos opticos, id est, visibiles.

Ad aliud dicendum, quod virtus visiva secundum sui perfectionem est in anteriori parte cerebri, sed secundum inceptionem est in humore crystallino, sed secundum progressum ad perfectionem est in nervo optico et spiritu visibili qui discurrit in illo: et sic nihil prohibet, quin vis visiva diversimode considerata diversa habeat instrumenta, sicut etiam una vis visiva habet duos oculos.

Ad aliud dicendum, quod lux et color secundum esse formale coloris in ratione objecti visus non differunt: esse enim formale secundum quod est actu color visibilis est a, luce: secundum etiam quod dicitur: " Color est extremitas perspicui in corpore determinato. " Et sic utrumque aeque primo videtur: quia per unam rationem videtur.

AD id quod objicitur contra secundam, dicendum est, quod vis visiva diversimode est in anteriori parte cerebri, et in nervis opticis, et in oculo, ut dictum est.

Et per hoc patet solutio etiam ad id quod objicitur contra tertiam.