ARTICULUS VI.

Utrum soni obviantes sibi in aere corrumpant se invicem ?

Consequenter quaeritur, Utrum soni obviantes sibi in aere corrumpant se invicem, vel non?

Ponamus enim unum stare contra alterum in contrariis locis, et unum proferre acutum sonum, alterum autem gravem sonum, etiam in diversis figurationibus sonorum. Illi enim soni aliquando conveniunt in medio. Aut ergo corrumpent se in medio ita quod uterque alterum, et sic neuter perveniet ad auditum, quod falsum est. Aut unus corrumpit alterum, et tunc ille non audietur qui corruptus est, quod iterum falsum est, quia uterque auditur. Aut unus cedit alteri, et hoc non videtur, quia non esset causans illam cessionem quando unus esset aequaliter fortis alteri.

Praeterea, si cederet alteri, tunc auris quae esset post diametrum, non audiret sonum cedentem, quod iterum falsum est.

Si forte dicatur, quod in veritate non est inconveniens in medio esse duos contrarios sonos: quia in medio sunt sensibilia secundum esse spirituale, et secundum esse spirituale non liabent contrarietatem, et ideo non corru inpulit se invicem. Contra:

1. In quocumque aliquod sensibile habet esse secundum naturam, in illo non est secundum esse spirituale: sed sonus secundum suam naturam habet esse in aere ut in materia: ergo non habet esse spirituale in eo.

2. Item, Omnia contraria destruunt se in eodem quod est materia utriusque: sed aer est materia omnium sonorum: ergo in eadem parte aeris destruent se soni contrarii: et sic procedet prima objectio: quia soni obviantes sibi sunt in eadem parte aeris.

Si forte dicatur, quod natura soni consistit in figura aeris, et figura figurae non est contraria, sicut dicit Aristoteles in libro de Sensu et sensato, et ideo una non corrumpit alteram. Contra:

1. Licet figura non contrarietur alteri, tamen una materia numero non est susceptibilis duarum vel trium figurarum. Cum igitur conveniant isti soni in medio, conjunguntur in materia una: et cum illa materia non sit susceptibilis utriusque figurae, necesse est alteram corrumpi.

2. Praeterea, Licet figura figurae non sit contraria, tamen causa figurans est contraria atteri causae figuranti. Cum igitur causa figurans sonum sit motus sic vel ilio modo scindens aerem, illa causa semper est conjuncta cum sono. Cum igitur soni illi conveniant in eadem materia, necesse est et illas causas contrarias in eadem materia convenire: et sic una corrumpet alteram: et cum cessante causa cesset et effectus, necesse est etiam sonum corrumpi.

3. Item, Sonus est sensibile: ergo est passibilis qualitas haberis contrarium in suis speciebus: igitur in conjunctione supra materiam unam species ipsae corrumpunt se.

Si forte dicatur, quod sonus fit secundum circulum majorem vel minorem, ita quod minor circulus generat majorem, et ille iteram majorem, sicut est de lapide projecto in aquam stantem, quia lapis cadens supra centrum etiam est multorum circulorum successive generatorum causa: eo quod una pars aquae impulsa inundat super aliam circumquaque per circumferentiam: et sic aer impulsus per primum sonum inundat aerem vicinum

A. circumquaque. Cum igitur circulus non tangat circulum nisi in puncto soni ex opposito venientis, non tangent se nisi in puncto: et sic non corrumpent se ad invicem. Si, inquam, sic dicatur, Contra:

1. Circulus in aere et circulus in aqua est secundum naturam aeris et aquae: sed nos videmus in aqua, quod unus circulus infringit alterum vel in toto vel in parte: ergo similiter erit in aere: et corrupta circumferentia necesse est sonum corrumpi, praecipue in illa parte ubi obviat fortior motus: ergo adhuc redit, quod unus sonus corrumpit alterum.

2. Praeterea, Nos videmus, quod venti adducunt nobis sonos: campana enim longius auditur ad illam partem ad quam flat ventus, quam in parte alia: ergo patet, quod corrumpitur circumferentia,

et in unam partem plus extenditur quam in alteram.

3. Praeterea, Nos videmus expresse hoc, quod quando magnus sonus est, non auditur minor, sicut in campanilibus, quando pulsantur campanae, non auditur loquens etsi clamet: et similiter in molendinis non bene auditur loquens.

Solutio. Dicimus, quod soni obviantes contrarii et excellentes infringunt se in loco contactus, ita quod ex ambobus generatur unus confusus, et hoc quando ambo fuerint excellentes, vel alter destruit alterum, et hoc quando unus fuerit fortis et alter debilis. Sed tamen notandum, quod non ubique corrumpunt se, nisi alter obtineat alterum in tota circumferentia, sicut quando unus est debilis, et alter valde vehemens. Sed quando comparantur in fortitudine, tunc maxime confringunt se ad rectum diametrum sonantium: sed in illa parte circumferentiae non ita est: et cum ubique fiat reflexio in sono, ut dicit Philosophus, tamen contingit, quod uterque illorum sonorum adhuc percipitur: quia licet in quadam parte sui sit corruptus, tamen in altera parte suae circumferentiae reflectitur ad auditum.

Et ex hoc patet solutio ad totum.

Ex his patet quare in continue sonante sonus sequens magis auditur quam praecedens: sequens enim obtinet praecedentem et corrumpit ipsum secundum aliquid vel in toto.