ARTICULUS I.

Utrum omnes virtutes sint corporeae ?

Ad primum ponit rationem Avicenna, quod omnes hujusmodi virtutes sunt corporeae.

1. Et primo probat de sensibus hoc : de ratione enim sensus est, quod apprehendat cum praesentia materiae. Praesentia autem corporis non est existens eisi apud aliquod corpus : etenim quod non est in loco res localis, non operatur secundum praesentiam vol absentiam. Unde virtuti simplici ipsius animae forma sensibilis non potest esse praesens. Et ista est ratio Avicennae de sensibus.

2, Fortior autem ad idem ratio est : quia sensus non percipit formam nisi illam ad quam secundum naturam fabricatur organum, ut oculus colorem, eo quod eadem perfectio est utriusque, scilicet lumen. Haec enim perfectio est diaphani quod est in compositione oculi, et perfectio coloris secundum actum. Similiter est de auditu, cujus organum consistit in aere vacuo, qui etiam aer est materia soni. Idem est de odoratu : quia actu et natura frigidum existens, potentia est calidum, et salvatur calido vaporativo in odoribus, De gustu autem, qui quidem lactus est, et de tactu patet, quod non recipiunt formas abstrahendo a materia, sed cum contactu corporis in quibus sunt formae illae.

Tres autem rationes ponit Avicenna de eo quod imago sit virtus operans in corpore.

Quarum prima haec est: Ponamus formam quadrati descripti in imagine, cujus quatuor anguli designentur per a b c d : et aliud quadratum conjungatur illi apud angulum a in dextro, et tertium quadratum conjungatur ei in sinistrum apud angulum b : et quadratum quod est in angulo a in quatuor suis angulis signetur per a o E H : quadratum autem quod est in angulo b designetur in quatuor suis angulis, scilicet per b c q i : et sit ista lorma imaginata, et non in materia aliqua : et quaeratur causa, quare unum quadratorum imaginatorum imaginamur in dextro, alterum in sinistro ? Hoc enim est aut per formam quadrati, aut per . aliquod accidens ipsius, aut propter comparationem ad

aliquod extra, aut propter materiam ox qua extrahitur, aut propter organum aut spiri turn animalem quihus imprimitur. Ouod autem non sit propter formam quadrati, hoc patet ex hoc : quia una ratio est forma quadrati ie omnibus quadratis, quae non separat unum quadratum ab alio ponendo unum in dextro et aliud in sinistro. Nec est propter accidens : ponamus onim, quod illa quadrata aequalia sint in quantitate, tunc accidens illud esset separabile, vel inseparabile. Et si esset inseparabile, tunc commutaretur in speciem, et inveniretur in omni quadrato sicut nigredo corvi in omni corvo : et sic quidquid inveniretur in uno quadrato, etiam inveniretur in alio : et ideo per hoc non distinguerentur, quod unum esset in dextro, et alterum in sinistro. Si autem esset accidens separabile, hoc non esset nisi dextrum et sinistrum. Si igitur imaginatio distingueret illa quadrata per intentionem dextri et sinistri, oporteret quod illa imaginatio apprehenderet intentionem dextri et sinistri, et poneret eam super quadratum prius apprehensum : et sic imaginatio procederet componendo, quod non convenit ei secundum Avicennam : quia non accipit nisi formam quantitatis quae fuit in sensu, et illam accipit subito sine compositione et divisione, et non sicut intellectus qui rationem dextri ponit super quadratum urium, et rationem sinistri super quadratum alterum. Ergo quod imaginatio imaginatur mium in parte una, et alterum in parte alia, non est propter intontionem dextri et sinistri, neqne propter aliud accidens quod possit assignari : ergo illa distinctio non est per accidens. Neque est propter comparationem ad aliquid extra : quia cum illa quadrata sint similia et aequalia, ut supra posuimus, ad quodcumque corporum aliorum exteriorum comparabitur unum, et ad idem comparabitur alterum : et ita in comparatione illa non distinguuntur. Nec est propter materiam a qua extrahitur: iila erum non differt nisi par materiam ligni, et plumbi, et cuprh et sic de aliis : et non est natura illarum materiarum facere unum esse in dextro et alterum in sinistro. Ergo relinquitur, quod hoc sit propter situm illius formae et in organo et in spiritu imaginis, in cujus dextra parte depingitur quadratum dextrum, et i n s i i list r a p a r t e s in i s t r u m,

Secunda ratio Avicennae est, quia nos imaginamur formam majorem et formam mino remi : et non possunt esse in eodem subjecto forma major et lorma minor : ergo relinquitur, quod sint in corpore aliquo, in cujus majori parte depingitur forma major, et in minori parte forma, minor.

Tertia ratio sua est, quia nos simul et semel non possumus imaginari formam albam et nigram in eadem parte: sed in. intellectu, simplici simul intelligimus album et nigrum : et hoc non est alia de causa, nisi quia forma illa quantitatis corporeae est in spiritu, corporeo et organo., in cujus eadem parte non potest poni album et nigrum. I ut elice tiis autem simul inlelligit album, et nigrum,, sed negat idem esse subjectum albi et nigri.

Et per has rationes probat Avicenna imaginem osse virtutem corpoream, et dicit, quod idem est de aestimativa et memorativa, quae licet accipiant intentiones, non tamen separarit eas a talibus imaginibus et formis.

Sed licet conclusio ista sit vera quam. concludo, nationes binum non ^ nimbo valere. Si enim " ss^i aio a dei In ei Ministri, quod diqiiugdiu mpaih didita spiritus N ei in ^iuKirti otgJiii, Inm xbbM tola mia imugiriciotiir (Inlnin vel ^insimili in sinistra parit lanium, vi I in dextra parte tantum, sed in utraque : imaginemur enim dextrum in sinistro, et sinistrum in dextro : hoc enim bene contbng.it , sicut contingit imaginari id quod est supra, esse inferius, et e contra : et id quod est ante, esse retro, et e contra: et cum lorma non movetur nisi in loto subjecto in quo est, oporteret quod organum virtutis imaginativo? transponentur in partibus, ita quod superior pars efficeretur inferior, et e contra : et hoc est ridiculosum.

Praeterea, Secunda ratio non videtur valere : si enim forma major describeretur in majori parte, et major in minori ; tunc forma quae nullo modo proportionaretur quantitati organi, sicut forma montis vel dimidii caeli, nullo modo posset describi in organo imaginativae. Et quia similis objectio est de oculis, propter hoc solvit Avicenna, et dicit, quod excusat eum potentia divisionis in infinitum : quia scilicet rei quantitas dividitur, donec fiat proportionabilis organo quantitatis in quo depingitur. Seu contra. : Hoc nihil est : quia quaeratur de dividente quid sit dividens ? Organum enim non est dividens, quia potentia sua non est potentia activa, sed materialis. Similiter, virtus apprehensiva non est dividens : quia accipit intentionem totius formae et totius quantitatis. Similiter, distantia non est in causa, sicut id quod distat, videtur majoris quantitatis quam id quod est prope : quia tunc lineamenta figurarum ipsius quanti non perlecte discernerentur. Praeterea, accipiamus illam formam quae impleat totum organum imaginatum : tunc secundum hoc iila non posset depingi in organo : et sic non multae formae manerent in organo imaginationis, quod est contra Aristotelem in libro do Somno et vigilia, qui dicit, quod formae quae manent in organo imaginationis in. somno, fluunt ad organum sensus communis.

Ibide per alias rationes probandum est hoc sic :

1, Oiriiiis virtus habens situm in determinata parte corporis, cujus laesione impeditur operatio ejus, et cujus salute salvatur, est virtus corporea et sita in organo corporali : omnes virtutes supra dictae animae sensibilis sunt tales : ergo sunt virtutes corporeae et situm habentes in. organo corporali,, Prima patet per se : (luia non est instantia de ratione et m"

tellectu, quae impediuntur destructa media cellula capitis : quia hoc non accidit per se, sed per accidens, scilicet quod corrumpitur organum phantasiae, quo corrupto non est a quo abstrahat intellectus. Secunda vero probata est in singulis virtutibus prius habitis.

2. Item, Omnis forma similis formae corporali, non est in subjecto nisi, in corpore : omnes formae praedictarum virtutum sunt formae similes formis corylorum : ergo non habent subjectum nisi corpus. Prima probatur per hoc quod formae similes habent unam rationem comparationis ad subjectum. Secunda vero per hoc patet, quia nisi essent formae similes corporum, corpora non discernerentur per ipsas.

Sed contra :

1. Virtus apprehensiva est virtus passiva et receptiva, et non est receptiva nisi formarum. Cum igitur ipsa virtus quae est pars animae, simplex sit forma, quae erit in ipsa, simplex erit et incorporea : et ita falsum est, quod illae forma? sunt quas apprehendunt virtutes animae sensibilis.

2. Item, Virtus apprehensiva est virius in potentia quae non. perficitur nisi per formam apprehensivam : ergo forma apprehensiva in ipsa erit sicut perfectio in perfecto : sed omne quod recipitur, ut dicit Boetius, recipitur secundum potestatem recipientis : ergo ferai ailla recipitur secundum potestatem virtutum quae sunt partes animae : sed illae sunt incorporeae : ergo formae istae sunt receptae in corpore et sic sunt sine quantitate

Solutio. Dicendum, quod virtutes istae corporeae sunt et operantes in organo : et sicut probant ultima? rationes, formae illae non sunt quantitates nec. habentes quantitatem, sed sunt similitudines et species quantorum, non tamen sunt in organo corporeo ut in subjecto.

Ad primam rationem Avicennae dicens .duro quod causa imaginandi dextrum in dextro, et sinistrum in sinistro, et e eontra, non est quia illa forma depicta sit in dextra parte vel in sinistra spiritus vel organi : sed causa hujus est situs qui separari non potest a figura et quantitate : et tamen in potestate virtutis imaginativae est transmutare situm et figuram, sicut objectum est. Forma vero secundum se totam comparatur ad speciem et organum ut ad punctum simplex, sicut probatum est supra in quaestione de visu.

Ad aliud dicendum, sicut supra probatum est in objectione in contrarium, quod major forma non describitur in majori parte organi vel spiritus : sed organum imaginis est sicut speculum animatum, quod in qualibet parte sui receptibile est omnium formarum, et potest reservare formas receptas, et converti super quamcumque voluerit,

Ad ultimam rationem dicendum, quod forma recepta non est immediate in ipsa potentia animae ut in ipso subjecto, sed est in materia illius potentiae quae materia est organum. Dicit enim Aristoteles, quod si oculus esset animal, visus esset anima ejus : et similiter est de aliis potentiis organicis : et ideo potentia judicat de formis illis sicut in his quae immutant propriam suam naturam, nec sunt perfectio ejus simpliciter, sed quoad cognitionem rerum sensibilium.

Et per hoc patet solutio ad totum,