QUAESTIO LXV.

fie voluntate.

Deinde quaeritur de partibus appetitus, et quia dicit Philosophus , quod in rationali voluntas sit, et in irrationali desiderium et animus, innuuntur tres esse partes appetitus, scilieet voluntas ex parte ralionalis animae, et desiderium sive concupiscentia, et animus sive irascibilis ex parte irrationalis animae, hoc est, sensibilis.

Quaerendum est igitur primo de voluntate.

Secundo, De concupiscibili.

Tertio, De irascibili.

Quarto, De tribus in communi.

De voluntate autem quaeruntur tria, seilicet quid sit voluntas? Et secundo, Utrum sit potentia una per se, vel diffusa in omnibus aliis viribus ?

Et tertio, De consensu voluntatis.

ARTICULOS I. Quid sit voluntas ?

Ad primum proceditur sic :

Dicit Damascenus in libro II de Fide orthodoxa : " Oportet scire, quoniam animae naturaliter inserta est virtus appetitiva ejus quod secundum naturam est, et omnium qua) substantialiter naturae adsunt contentiva, quae voluntas vocatur , " Ex hoc accipitur, quod voluntas est virtus appetitiva ejus quod secundum naturam est, et contentiva omnium quae substantialiter adsunt naturae.

Skt) co^tma. hoc objicitur :

1, M quod secundum ii adura ni est, aut intelligitur "d quod pertinet ad consistentiam vitae, aut id ad quod ordinatur natura. Si primo modo, tunc non essent voluntaria nisi quie pertinent ad conservationem vita?, quod patet esse falsum. Si autem intelligitur id ad quod ordinatur natura, tunc non. esset voluntas nisi veritatis, et hoc iterum falsum est.

2. Praeterea, Dicit Damascenus exponens quomodo voluntas sit eoram quae sunt secundum naturam, quod substantia quidem et esse, et vivere, et moveri secundum intellectum et sensum appetit, propriam concupiscens et naturalem et plenam essentiam. Ergo videtur, quod voluntas non sit nisi ad esse, et vivere, et sentire, et intelligere.

3. Praeterea, Dicit; Damascenus, quod

voluntas est ipse naturalis et rationalis appetitus et simplex virtus omnium naturae constitutivorum. Naturam autem constituentia non sunt nisi principia ex quibus est natura, vel ex quibus conservatur: sed voluntas est eorum ex quibus est natura: et cum. ea ex quibus est, praecedant voluntatem, voluntas erit praecedentium se : omne autem ex quibus est voluntas, est voluntarium : ergo aliquid est voluntarium, voluntate quae nondum est, quod falsum est.

Praeterea, Talia de necessitate jam sunt habita : ergo voluntas erit eorum. quae de necessitate habentur.

Item, Talium proprium, principium est natura: ergo voluntas erit principium eorumdem, quorum, est natura principium : quae omnia falsa sunt. Si autem est eorum ex quibus conservatur natura, tunc non. esset nisi cibi et potus, quod falsum est, cum dicat Damascenus;, quod voluntas est in his quae sunt in nobis, et in his quae non sunt in nobis, hoc est, in possibilibus et in impossibilibus.

Solutio, Dicendum secundum Damascenum et Gregorium Nyssenum, quod duplex est voluntas, scilicet naturalis, et deliberativa. Naturalis enim est de constituentibus et salvantibus naturam. Deliberativa vero est de liis quae secundum prohaeresim eliguntur. Tamen, ex verbis Damasceni voluntas non naturalis nec etiam deliberativa est eorum quae possibile est fieri non per nos, et etiam impossibilium, sicut quod volumus nos numquam mori, quod famen est impossibile ; et haec etiam voluntas est possibilium quae non liniit per nos, sicut quod volumus esse reges, quod quidem possibile est, sed non fit per nos. Has tres voluntates nominat tribus modis. Plima enim dicitur elA^c, hoc est, naturalis voluntas. Secunda autem, proprie dicitur voluntas rationalis. Tertia vero dicitur 6o6XijCftc;- hoc est, qualiscumque voluntas, eo quod generalis est appetitus possibilium et impossibilium, sive per nos, sive non per nos operandorum.

Dicendum ergo ad duo prima, quod Damascenus ibi diffinit voluntatem quae dicitur ailr^a; ; et haec est diffinitio potius manifestans divisionem, quam totam dicens essentiam voluntatis.

Ad aliud dicendum, quod nihil prohibet voluntatem ejus esse quod jam inest per naturam, et ejus quod ante voluntatem ejus est acquisitum., et ejus quod jam de necessitate est habitum: sed aliter est de ipso voluntas quam sit per naturam, et aliter quam sit acquisitum ante voluntatem, et aliter quam jam inest ex. necessitate : est enim voluntas ad permanendum et conservandum, quod secundum hunc modum ante nec fuit nec habilum est.