PARTICULA UT.

De divisione libertatis k

Tertio, Quaeritur de divisione libertatis, quam ponit Bernardus in libro de Libero arbitrio ei gratia, scilicet quod alia est libertas a peccato, et alia a coactione, et alia a miseria.

Sed contra :

f. Omnis divisio datur secundum unam communem rationem divisi, nisi sit divisio aequivoci: sed ista divisio non est sic data: ergo videtur non esse bona. Prima patet per auctoritatem Boethi in libro Divisionum, Secunda patet per hoc quod libertas a culpa dicitur secundum magis et minus, ut dicit Bernardus, non. autem libertas a coactione.

2. Praeterea, Dicit Bernardus quod libertas a coactione est liberi arbitrii, et libertas a culpa liberi consilii, libertas autem a miseria est libertas complaciti. Et quaeritur ratio istius adaptationis, eo quod consilium non proprie videtur pertinere ad gratiam.

3. Praeterea, Ipse dicit quod arbitrii est discernere quid liceat, consilii autem videre quid expediat, complaciti vero experiri quid libeat: et quaeritur ratio istius adaptationis. Quid enim expediat, et quid liceat, indifferenter videtur pertinere ad arbitrium et consilium.

4. Praeterea, Ibidem dicit, quod arbitrii est liberum velle, consilii, autem sapere verum, complaciti vero plenum posse. Et hoc non videtur bene esse adaptatum : quia liberum velle habet homo in gratia, et libertate naturae, et similiter verum sapere.

5. Praeterea, Quaeritur de alia divisione Sanctorum, scilicet Augustini et aliorum, qui dividunt ipsum in libertatem, naturae, gratiae, et gloriae, quomodo reducatur ad istam ?

6. Praeterea, Cum libertas gratiae et gloriae sint secundum magis et minus, quaeritur quare libertas naturae etiam non sit secundum magis et mitius, cum cadat in eadem disivione cum illis.

7. Praeterea, Quaeritur de divisione quam dat Anselmus, scilicet quod libertas quaedam est accepta, et quaedam non. Et acceptarum libertatum, quaedam est cum rectitudine, et quaedam non. Et earum quaedam cum rectitudine amissibili, et quaedam non.

Solutio. Dicendum, quod divisio libertatis datur secundum duplicem comparationem ipsius, scilicet ad actum, et ad finem. Si enim comparatur ad actum,

tunc erit libertas a coactione, quae causatur a tribus quae supra diximus, scilicet ex eo quod liberum arbitrium non est potentia obligata materiae, et hoc habet commune cum ratione : et ex hoc quod non cogitur ab objecto exteriori ad consentiendum vel non consentiendum, et hoc habet commune cum voluntate : et ex hoc quod non compellitur sequi voluntatem vel rationem, et hoc est sibi proprium. Si vero comparatur ad finem, hoc contingit duobus modis, scilicet in dispositione propinqua fini, et sic libertas est a peccato : vel in fine ipso, et sic est libertas a miseria.

Ad objectum contra, dicendum quod libertas non dividitur ut genus in haec tria, sed ut subjectum in accidentia: et in illa divisione non oportet dividentia esse ejusdem rationis et divisum in ipsa.

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur,, quod libertas a coactione est libertas arbitrii, arbitrium sumitur ibi pro illa libertate qua secundum suum velle liberum arbitrium potest se inclinare ad voluntatem vel rationem. Cum vero dicitur, quod libertas a peccato est libertas consilii, consilium dicitur electio boni melioris quod elicitur per gratiam, sicut patet in diffinitione Augustini supra assignata.

Ad aliud dicendum, quod cum dicitur, liberi arbitrii est discernere quid liceat, hoc est verum secundum quod arbitrium refertur ad finem propter quem datum est. Cum vero dicitur, quod consilii est videre quid expediat, hoc attribuitur consilio secundum quod est de his quae sunt ad finem. Ordinatorum enim ad finem alterum est efficacius ad obtinendum finem, et alterum minus efficax : et ad haec discernenda datur gratia honum.

Ad aliud dicendum, quod liberum velle attribuitur libertati primae propter flexibilitatem voluntatis, quae non magis inclinatur ad unuuT quam ad alterum.

Veram autem nosse attribuitur libertati a peccato propter gratiam adminiculante m ad intellectum veri, secundum quod dicitur in Joanne, vili, 36 : Si vos Filius liberaverit, vere liberi erilis. Plenum vero posse attribuitur libertati complaciti, eo quod per felicitatem beatitudinis ponitur in maxima sui perfectione.

Ad aliud dicendum, quod divisio aliorum Sanctorum eadem est cum divisione Bernardi : libertas enim naturae nihil aliud est quam libertas a coactione : sed differt in ratione nominis. Dicitur enim libertas a coactione, eo quod est causa sui in operibus, ut supra dictum est: libertas vero naturae dicitur, eo quod sequitur naturam substantiae rationalis. Et propter hoc dicit Bernardus, quod non est major in Angelo quam in homine, nec in justo quam in peccatore. Libertas autem gratiae et libertas a peccato omnino idem sunt, nisi quod gratia dicit habitum liberantem, peccatum vero dicit id a quo liberatur : quia qui facit peccatum, servus est peccati " Similiter libertas gloriae et libertas a miseria non differunt secundum rein, nisi quia miseria nominat id a quo liberamur, scilicet effectum paenae et culpae : gloria vero dicit statum beatitudinis liberantis, quae secundum Boetium est status congregatione omnium bonorum perfectus.

Ad aliud dicendum, quod divisio Anselmi datur secundum diversitatem habentium liberum arbitrium : Deus enim habet non acceptum, Sancti vero habent acceptum cum rectitudine, et inamissibiliter in patria, amissibiliter autem, viatores, peccatores autem sine rectitudine acceptum, et recuperabiliter viatores, irrecuperabiliter vero damnati.