ARTICULUS III.

Utrum synderesis in aliquibus exstinguatur ?

Tertio quaeritur, Utrum synderesis in aliquibus extinguatur ?

Et videtur, quod non.

1. Dicit enim Hieronymus in auctoritate supra inducta quod nec in Gain poterit exstingui.

2. Item, De damnatis in inferno dicitur, Isaiae, Lxvi, 24 : Vermis eorum non morietur : et vermis est vermis conscientiae remordens ex rectitudine synderesis.

3. Item, Dionysius : " Data eis naturalia bona nequaquam ea mutata esse dicimus, sed sunt integra et splendissima . " Cum igitur, synderesis sit de naturalibus bonis, videtur quod integra sit in damnatis et splendidissima. Si forte dicatur, quod eadem ratio est de libero arbitrio et voluntate, quae tamen perversa sunt in damnatis, patet quod hoc non est verum per supra dicta : quia in synderesi est habitus naturalis, qui semper perlicit potentiam ad recte judicandum.

4. Item, Dicit Bernardus, quod vermis inferni semel injectus ita valide infigit dentes, quod non potest umquam avelli. Vermis autem ille est morsus synderesis de peccato perpetrato. Ergo synderesis manet etiam in damnatis. - Sed contra :

1. "1 eremiae, ii, 16, dicitur : Filii Mernpheos ei Taphnes constupraverunt te usque ad verticem,. Ubi dicit Glossa, quod malignus spiritus de membris in- fenoribus usque ad verticem pertingit, quando castam celsitudinem mentis diffidentiae morbo corrumpit. Casta autem celsitudo mentis, est celsitudo synderesis. Ergo synderesis corrumpitur diffidentiae morbo, et ita exstinguitur.

2. Item, Fomes et synderesis per inclinationes suas habent se modo opposito : sed inclinatio fomitis in aliquo homine in toto est exstincta, sicut in beata Virgine : ergo inclinatio synderesis in aliquo homine per peccatum ex toto potest exstingui, sicut in Antichristo qui erit pessimus hominum.

3, Praeterea, Ad quid maneret in damnatis, cum non posset retrahere a mala voluntate vel a paena ?

Solutio. Quidam ante nos dixerunt ad hoc, quod duplex est bonum, scilicet naturae et gratiae.: et duplex est malum, scilicet paenae et culpae : et cum synderesis inclinet ad bonum et retrahat a maio, dicunt quod in damnatis non inclinat ad bonum gratiae. Bonum autem naturae consideratur duobus tuo. dis, scilicet in se, et sic appetunt bonum naturae damnati : et in comparatione ad perversam voluntatem, et sic non appetunt, sed post perversam voluntatem. : et quoad hoc dicunt synderesim exstingui. Similiter damnati appetunt peccare : et sic iterum exstinguitur. Paena vero consideratur dupliciter, scilicet in comparatione ad culpam, vel in se. Et primo modo appetunt eam. Dicunt enim, quod potius volunt esse in poenis cum culpa et peccato, quam sine poenis et sine culpa, et sic iterum exstinguitur. Si vero consideratur paena in se, et sic non

appetunt eam.. Sed sine praejudicio dicimus, quod iste appetitus perversae voluntatis est qui est in libero arbitrio : appetitus autem, synderesis semper est rectus et in damnatis et vivis, et est remordens de maio commisso et bono omisso. Et propter hoc dicitur vermis mordens vel rodens damnatos.

Ad primum autem, quod contra objicitur, dicendum quod celsitudo mentis dicitur lumen fidei in eminentia rationis : ethoc est quod dicit Glossa, diffidentiae morbo, hoc est, infidelitatis per quam fides corrumpitur.

Ad aliud dicendum, quod gratia amplioris potentiae est quam peccatum : et propter hoc licet fomes exstinguatur per gratiam in aliquo, tamen non propter hoc necessarium, est quod synderesis exstinguatur per peccatum.

Ad ultimum dicendum, quod remanet - in damnatis ad majus tormentum : non enim parva paena est corrosio vermis : hoc enim facit impios intra semetipsos gemere et serani paenitentiam facere, sicut habetur, Sapientiae, v, 2 et seq., quod turbabuntur impii timore horribili et mirabuntur in subitatione insperatae salutis, scilicet bonorum, dicentes intra se, paenitentiam agentes, et prae angustia spiritus gementes : Hi sunt quos habuimus aliquando in derisum, et in similitudinem improperii. Nos insensati, vitam illorum aestimabamus insaniam,, et finem illorum sine honore. Manet etiam ad hoc, quod contrarietas sit inter ipsos dum, perversa voluntas liberi arbitrii irascendo contra appetitum synderesis consentit malo.