PROLOGI DIVI HIERONYMI IN AGGAEUM PROPHETAM EXPLICATIO.

" Jeremias Propheta. " Prologus iste dividitur in partes duas. In prima determinat causam suscepti operis. In secunda materiam per partes exsequitur, ibi, " Omnia autem quae in textu. "

Prima in duas, scilicet, causam suscepti operis, et operis susceptionem, ibi, " Propter quod in secundo anno. "

Inp rinia tria dicuntur, ex quibus causa colligitur, scilicet populi captivitas, populi captivati a rege captivante libertas, ibi, " Sexagesimo itaque anno : " et instans a finitimis gentibus aedificationem templi impedientibus necessitas, ibi, " Cumque a populo Israel. "

In prima harum tria sunt : causa scili- cet captivitatis ex parte regis, causa prolongataae captivitatis ex parte populi, et ratio causae.

" Jeremias Propheta ob causam perjurii Sedeciae regis. " Juravit enim regi Nabuchodonosor, qui eum regem instituit, ut sub ipso regnaret, et tributa solveret : et hoc juramentum violavit, et ab eo recessit, " ut historia libri Paralipomenon secundi indicat . " " Qui, " scilicet Sedecias, " fidem promissam, " et supple, juramento firmatam, " Nabuchodonosor, regi Chaldaeorum, non servaverat. " Contra hoc quod dicitur, Isaiae, XXIV, 5 et 6 : Transgressi sunt leges, mutaverunt jus, dissipaverunt faedus sempiternum. Propter hoc maledictio vorabit terram. " Populum Israel refert, " scilicet Jeremias, " cum memorato rege Israel, " hoc est, Sedecia, " expu-

gnata Jerusalem, " a rege scilicet Babylonis, " captivum, " regem scilicet et populum, " in Babyloniam fuisse perductum . ''"

Et subdit de causa prolongatae captivitatis :

" Sed cum memoratus populus, " Israel scilicet, " multis temporibus, " ante captivitatem et in captivitate. Isaiae, LXV, 20 : Peccator centum annorum maledictus erit. " Idolis serviendo, " Jerem. II, 13 : Me dereliquerunt fontem aquae vivae, et foderunt sibi cisternas dissipatas. " Et effusione sanguinis innocentum, " ut scilicet peccatum peccato cumularent. IV Regum, XXIV, 4 : Et implevit (Manasses) Jerusalem cruore innocentium usque ad os. Osee, IV, 2 : Sanguis sanguinem tetigit. " Se graviter inquinasset, " hoc est, ad incrementum impietatis deduxisset. II ad Timoth. III, 13 : Mali homines, et seductores proficient in pejus : errantes, et in errorem mittentes. " Volens ergo Deus, " supple, ne indigni promissiones suas haereditarent, " generationem universam ejusdem populi, " materialiter, hoc est, generatos universos, " ob causas memoratas, " supple, idololatriae, et homicidii " penitus deperire. " Psal. liv, 24 : Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos. " Septuaginta annorum captivitatem eumdem populum, " Israel scilicet cum rege, " in terra Chaldaeorum, " qui feroces interpretantur, " statuit, " decreto scilicet immobili, " sustinere, " ut scilicet paenis peccatum vindicaretur. Genes. VI, 13 : Repleta est terra iniquitate a facie eorum, et ego disperdam eos cum terra.''

Et subdit rationem causae : " Hac ratione, " hoc est, dispositione justitiae divinae, " ut completo numero annorum, " septuaginta in quibus scilicet patres peccatores morerentur, " novus populus, " ex illis scilicet natus immunis a memo- ratis peccatis, eo quod parentes non imitati sunt, " ad renovationem Jerusalem, " hoc est, ad novam reaedificationem, " perveniret. " Simile, Numer. XIV, 31 et 32 : Parvulos vestros, de quibus dixistis quod praedae hostibus forent, introducam : ut videant terram, quae vobis displicuit, : vestra autem cadavera jacebunt in solitudine.

Et subdit de liberatione a rege captivante :

" Sexagesimo itaque secundo anno, " supple, regis Chaldaeorum, computando scilicet a Nabuchodonosor, ex quo monarchiam obtinuit, regno Chaldaeorum subverso per Cyrum scilicet et Darium occiso Balthasar , " cui, " scilicet regno, " adhuc octo anni ad regnandum restabant, " de septuaginta scilicet promissis a Jeremia, " quod etiam sexta visio Danielis ostendit, " quae Daniel. v, 1 et seq., describitur, " propter causam sacrilegii " quia scilicet idola laudabat et in vasis Domini bibebat, " quae, " scilicet causa sacrilegii, " in eadem visione continetur, fuisset exstinctum,)) hoc est, interfectum. Sicut enim, Genes. VII, 7, de datis ad paenitentiam centum viginti annis diminuti sunt viginti anni, eo quod mundus originalis non paenituit, sed in peccatis crevit : ita de septuaginta annis regni Chaldaeorum octo diminuti sunt, propter incrementum malitiae Chaldaeorum. " Darius rex qui Medis imperabat, " cum Cyro scilicet avunculo suo, rege Persarum, " ut septima visio Danielis ostendit , memoratorum, " scilicet Chaldaeorum, " regno successit. " Daniel. v, 30 et 31 : Eadem nocte interfectus est Balthasar rex Chaldaeus. Et Darius Medus successit in regnum, annos natus sexaginta duos,

" Cujus, " scilicet Darii, " primo anno regni, " supple, Medorum et Persarum, " ut decima visio manifestat Danielis, " nono capitulo descripta a Daniel, " sup- putatis annis, " captivitatis scilicet, " vi dens appropinquare tempus reversio nis, " de captivitate scilicet, " quae," sci licet reversio, " per Jeremiam fuerat pro missa. " Jerem. XXIX, 10 : Cum caeperin impleri in Babylone septuaginta anni visitabo vos : et suscitabo super vos ver bum meum bonum, ut reducam vos ad locum istum, " Orans, " scilicet ipse Daniel, " tam pro se quam pro populo,): coneaptivo scilicet, " eamdem promissio nem, " liberationis scilicet, " a Deo postulabat impleri. " Unde Daniel. IX, 2 et 3 : Ego Daniel intellexi in libris numerum annorum, de quo factus est sermc Domini ad Jeremiam Prophetam, ut complerentur desolationis Jerusalem septuaginta anni. Et posui faciem meam ad Dominum Deum meum rogare et deprecari in jejuniis, sacco, et cinere. " Cui, " scilicet Danieli, " per Gabrielem Angelum, " ad se scilicet missum, " in eadem visione, " decima scilicet, " juxta preces ejusdem, " Danielis scilicet, " universa esse completa, " secundum suum desiderium scilicet, " Deus praedixit," loquendo scilicet per Angelum. Et hoc est quod subdit : " Nam moriente supradicto rege Medorum, " Dario scilicet, " et succedente in regno Cyro, rege Persarum, " qui tamen aliter non successit, nisi quia primo cum Dario patruo suo regnaret, mortuo autem patruo principatum solus obtinuit, " promissione Dei completa, " de destructione scilicet Chaldaeorum, et liberatione Judaeorum, " per eumdem regem, " scilicet Cyrum, " populum Israel in Jerusalem reductum, " supple, fuisse, " historia libri secundi Paralipomenon,)) ultimo scilicet capitulo, " et initium Esdrae, " primo scilicet capitulo, " confirmant. " Unde, II Paralipomenon, XXXVI, 23 : Haec dicit Cyrus , rex Persarum : Omnia regna terrae dedit mihi Dominus,

Deus caeli, et ipse praecepit mihi ut aedificarem ei domum in Jerusalem, quae est in Judaea : quis ex vobis est in omni populo ejus ? sit Dominus Deus suus cum eo, et ascendat. Hoc idem est initium Esdrae .

Ad intellectum autem eorum quae dicta sunt, oportet scire, quod decem sunt visiones Danielis, in quarum qualibet aliquid secreti revelatum est. Prima est de somnio, Daniel. II, 1 et seq. Secunda, de quarto in camino cum tribus pueris ostenso, qui Filio Dei similis erat, Daniel, III, 1 et seq. Tertia, de arbore succisa, Daniel. IV, 1 et seq. Quarta, de quatuor bestiis et judicio, Daniel VII, 1 et seq. Quinta, de ariete et hirco, Daniel, viii, 1 et seq. Sexta de morte Balthasar, et articulis scribentis in pariete, Daniel, v, 1 et seq. De hac hic mentio facta est. Septima, de eo quod factum est in lacu leonum, Daniel. VI, 7 et seq. Octava, de revelatione Gabrielis, Daniel. IX, 21 et seq. quam hic decimam vocat Hieronymus, non quod decima sit, secundum seriem Danielis, vel ordinem temporis : sed quia de regno Christi est, quod in decima describitur. Nona, de adventu Christi, Daniel, x, 4 et seq. Decima, de regno finali resurgentium, Daniel. XII, 1 et seq. Magister tamen in Historiis hanc quam dicit Hieronymus decimam, octavam appellat.

Et subdit de causa necessitatis : " Curaque a populo Israel, " reverso scilicet de captivitate, " et a senioribus, " quorum scilicet consilio regebatur, " templum Dei aedificari coepisset, " jactis scilicet fundamentis et altari constructo, ((mortuo Cyro,rege Persarum,)) qui licentiam redeundi dederat, " ac regnante Dario, " qui et Artaxerxes dicebatur, " rege Persarum, " qui primi Darii erat filius, " qui memorato, " scilicet Cyro patrueli suo, " successerat, " in utroque scilicet regno, et Medorum, et Persarum, " vicinae gentes,)) habitantes scilicet circa Judaeam, " civitatis Jerusalem, " supple, aedificationem, " ut idem Esdras in libro suo refert," cap. IV etv," restaurationem templi et civitatis, " Jerusalem scilicet, " resistendo, " supple, aedificantibus " impedire coeperunt. " Propter quod etiam Psalmus CXXVI : Nisi Dominus aedificaverit domum, factus est, " Qua ratione deterritus populus Israel, " supple, et deceptus, " restaurationem supra dicti templi Domini, " supple, faciendam, " necdum juxta promissionem, " supple, Jeremiae, " concessam esse " a Deo " credebant : " putabant enim si Deus concessisset, quod impedimenta removisset. Judic.VI, 13 : Si Dominus nobiscum est, cur apprehenderunt nos haec omnia, scilicet mala? Haec est igitur necessitas prophetiae. Unde sequitur :

" Propter quod, " ne desperaret populus scilicet, " in secundo anno memorati regni Darii, regis Persarum, " nepotis scilicet primi Darii, " Aggaeus Propheta a Deo missus. " Ad iloman. x, 13 : Quomodo praedicabunt nisi mittantur ? Ad Zorobabel, " principem scilicet in secularibus, " qui de tribu Juda erat. " Genes. XLIX, 10 : Non auferetur sceptrum de Juda, et dux de femore ejus. " Qui "Qui potestatem regni suscepturus erat, " haereditatis scilicet successione : quamvis numquam habuerit jurisdictionem potestatis. Post reditum enim de captivitate Babylonica sacerdotes de tribu Levitica imperaverunt, et non reges de tribu Juda existentes. " Et Jesum, filium Josedec, " qui tunc temporis summus Sacerdos fuit, plus ex successione paterna quam ordinis administratione, eo quod nec tunc templum fuit, nec altare in quo administrare posset.

Et hoc est quod sequitur : " Summum

Sacerdotem, " hoc est, cui summa negotiorum in sacris administrandorum commissa fuerat : et hoc, supple, ideo factum fuit, quia idem Propheta ((admonet ut credant. " Ad Romam x, 10 : Corde creditur ad justitiam. " Completo numero annorum, " septuaginta scilicet, in quo puniendus fuerat populus et purgandus, " tempus restaurationis Jerusalem, " sive reaedificationis, " advenisse : " de quo in Psal. CI, 14, dicitur : Tu exsurgens misereberis Sion : quia tempus miserendi ejus, quia venit tempus. " Hoc etiam addito, " ad causam suscepti operis, " ne incredulitatem populi vellent imitari : " populus enim fuit incredulus, dicens quod tunc Deus nollet templum reaedificari, ut prius habitum est. " De quo, " scilicet populo, " Deus dixit per eum, " Aggaeum scilicet, Aggaei, I, 2 : Populus iste dicit : Nondum venit tempus ut reaedificetur domus Dei : " propter modicam enim adversationem hominum, de promissione Domini dubitabant et pene desperabaat : contra quod dicitur, ad Iloman. IV, 20 et 21 : In repromissione Dei non haesitavit diffidentia, sed confortatus est fide, dans gloriam Deo : plenissime sciens quia quaecumque promisit ei Deus, potens est et facere.

His autem ita habitis de causa suscepti operis, subjungit de materia in textu prophetiae comprehensa :

" Omnia autem quae in textu prophetiae hujus continentur, " supple, vel describuntur, " reversionem populi, " pro parte prima, " aedificationem templi, " pro parte secunda, " renovationum civitatis, " pro parte tertia, " observantiam sacerdotalem, " in discretione scilicet mundi et immundi pro quarta parte, " et interitum regnorum exterarum gentium, " quae scilicet aedificationem impediebant, " significant. " Et secundum hoc dividitur prophetia.