IN CAPUT IV JONAE

ENARRATIO.

" Et afflictus est Jonas. " Tangitur hic de contristatione sequente, et habet duas partes, contristationem scilicet, et Instructionem contristati, ibi, V. 6 : " Et \praeparavit Dominus Deus hederam. "

In prima tria sunt, oratio scilicet contristati, quaedam modica reprehensio Domini, et exspectatio quid accideret civitati.

" Et afflictus est Jonas, " discursu scilicet, et clamore, " afflictione magna, " de eo scilicet, quod vidit non impleri statim quae dixit. II ad Corinth. I, 8 : Supra modum gravati sumus et supra virtutem, ita ut laederet nos etiam vivere. " Et iratus est, " hoc est, conturbatus.

tl : et percussit sol super caput Jonae, et aestuabat : et petivit animae suae ut moreretur, et dixit : Melius est mihi mori quam vivere. g. Et dixit Dominus ad Jonam : Putasne bene irasceris tu super hedera ? Et dixit : Bene irascor ego usque ad mortem.

10. Et dixit Dominus : Tu doles super hederam In qua non laborasti, neque fecisti ut cresceret : quae sub una nocte nata est, et sub una nocte periit :

11. Et ego non parcam Ninive, civitati magnae, in qua sunt plusquam centum viginti millia hominum qui nesciunt quid sit inter dexteram et sinistram suam, et jumenta multa?

" Et oravit ad Dominum, ei dixit: " Psal. XXXVII, 11: Cor meum conturbatum est, dereliquit me virtus mea. " Obsecro, Domine, " Obsecrare est per obtestationem sacramentorum divinorum aliquid petere : " numquid non hoc est verbum meum ? " Videtur quod Jonas quadraginta diebus praedicaverit, et quum post quadraginta dies videret civitatem non everti, quod tunc in hanc orationem prorupit, nimis verecundatus quod verbum Dei in ore suo falsum judicaretur, ut veritatis amicus. Ad Ephes, IV, 25 : Deponentes mendacium, loquimini veritatem. Sap. I, 11 : Os quod mentitur, occidit animam. Job,

XIII, 7: Numquid Deus indiget vestro mendacio, ut pro illo loquamini dolos? " Cum adhuc essem in terra mea, " Judaea scilicet, quae terra fuit veritatis et divinae cognitionis. III Regum, XVII, 24 : Vir Dei es tu, et verbum Domini in ore tuo verum est, " Propter hoc praeoccupavi ut fugerem in Tharsis, " hoc est, vagando per mare, ne scilicet falsus testis inveIII- rer. I ad Corinth. XV, 15 : Invenimur antem et falsi testes Dei. Mendacium enim in ore omnis hominis peccatum est, in ore autem Doctoris veritatis sacrilegium est. Prov.XIX, 9 : Falsus testis non erit impunitus. Deuter.XIX, 16 et seq., praecipitur, quod testis mendax occidatur .''

Unde autem causam timoris habuerit, subdit:

" Scio enim, " experimento scilicet, et fide, " quia tu Deas clemens, " in susceptione peccatoris, " et misericors es, " in remissione scilicet, " et patiens, " in exspectatione ad paenitentiam, " et multae miserationis, " in effectibus scilicet gratiarum. Psal. l, 3: Secundum multitudinem miserationum tuarum, dele iniquitatem meam. Thren. III, 22 : Non defecerunt miserationes ejus. " Et ignoscens super malitia. " Malitia hic dicitur paena inducenda pro peccato, quam saepe ignoscit Deus. Isa. lv, 7 : Vertatur ad Dominum, et miserebitur ejus, et ad Deum nostrum, quoniam multus est ad ignoscendum. Joel, II, 13 : Benignus et misericors est, patiens et multae misericordiae, et praestabilis super malitia.

" Et nunc, Domine, " quando videor esse testis falsitatis, " tolle, quaeso, animam meam a me. " Simile, Tob. III, 6 : Et nunc, Domine, secundum voluntatem tuam fac mecum, misericordiam scilicet, et praecipe in pace recipi spiritum meum : expedit enim mihi mori magis quam vivere.

Et hoc est quod subditur : " Quia melior est mihi mors quam vita. " Virtuoso enim et honestatis amico, multo tolerabilius est mori quam labem pati in virtute. Unde Aristoteles in tertio Ethicorum de forti dicit qui fortiter exponit se periculo gratia boni, quod " est ei. mors turpi salute eligibilior.)) II Machab.VI,28: Prompto animo, ac fortiter pro gravissimis et sanctissimis legibus honesta morte per fungar.

" Et dixit Dominus. " Modesta reprehensio est contristati. " Putasne bene irasceris tu ? " hoc est, rationabiliter: et hoc modo dicendo revocat eum ad propriae rationis judicium : quia et rationabile fuit ut peccatoribus dura comminarentur, et poenitentibus per paenitentiam peccata remitterentur : et ideo non bene irascebatur Jonas : propter quod etiam reprehensus, nihil respondit Domino. Job, XXXIX, 34 : Qui leuiter locutus sum, respondere quid possum ?

" Et egressus est Jonas de civitate. " Tangitur hic exspectatio eventus quid accideret civitati: et iste egressus egressum significat de mundo. Apoc. XVIII, 4 : Exite de illa, populus meus, et ne participes sitis delictorum ejus. " Et sedit, " quiescens scilicet in spiritu : omnis enim Doctor veritatis aliquando sibi vacare debet. Marc. VI, 31 : Venite seorsum in desertum locum, et requiescite pusillum. " Contra orientem civitatis, " ut videret scilicet, quid ab ortu solis ex sententia Dei veniret. Zachar. VI, 12 : Ecce vir Oriens nomen ejus, et subter eum orietur. " Et fecit sibimet umbraculum ibi, " forte de virgultis ibidem natis : quod umbraculum corporale solatium significat servis Dei debitum. Ad Hebr. XI, 9 : Fide demoratus est in terra repromissionis tamquam in aliena, incasulis habitando , cum Isaac et Jacob,cohaeredibus repromissionis ejusdem. Jerem. XXXX, 9 et 10 : Non aedificavimus domos ad habitandum : et vineam, et agrum, et sementemnon habuimus: sed habitavimus in tabernaculis. Didymus, Brachmannorum rex, in epistola ad Alexandrum : " An-" tra nobis domus sunt, quae dum vivi-"mius, proficiunt in hospitium : dum mo-"rimur, in sepulcrum. " " Et sedebat, " hoc est, quiescebat, " subter illud in umbra, " hoc est, in refrigerio. Gant. II, 3 : Sub umbra illius, quem desideraveram, sedi. " Donec videret quid accideret civitati. " Adhuc enim haesitabat, quem eventum res sortiretur, eo quod de hoc expresse a Domino non fuerat instructus. Simile, Luc. XIX, 41 et 42 : Videns Dominus civitatem, flevit super illam, dicens : Quia si cognovisses et tu. In Psalmo, LXXII, 3 : Zelavi super iniquos, pacem peccatorum videns,

" Et praeparavit. " Tangitur hic prophetae instructio, et habet duas partes. Primo enim ponit factum per quod instruit: secundo, instructionem, ibi, " Et dixit Dominus ad Jonam. "

Dicit ergo : " Et praeparavit Dominus Deus hederam, " quae vel statim ibidem nata fuit per miraculum, vel forte antea nata per verbum Domini super umbraculum repere coepit, et rependo undique et foliis operiendo densam fecit umbram, quae et radiis solis resisteret, et impetum ventorum et maxime venti urentis excluderet. Isa. IV, 6 : Tabernaculum erit in umbraculum diei ab aestu, et in securitatem, ei absconsionem a turbine, et a pluvia. " Et ascendit super caput Jonae, " Glossa, " subito Dei virtute, " " ut esset umbra supra caput ejus, " hoc est, refrigerium. Hedera enim significat virorem temporalium, servis Dei et Ecclesiasticis personis collatum, in cujus umbra necesse est aliquando quiescere. Genesis, XVIII, 4 et 5 : Lavate pedes vestros, et requiescite sub arbore. Ponamque buccellam panis, et confortate cor vestrum, postea transibitis. " Et protegeret eum, " ne scilicet vento, vel pluvia, vel aestu laederetur. Isaiae, X, 2 : Erit vir sicutqui absconditur a vento, et celat se a tempestate. " Laboraverat enim, " et ideo, supple, refrigerio indigebat, Matth. XI, 28 : Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. " Et laetatus est Jonas super hedera, " hoc est, hederae refrigerio, " laetitia magna. " Necesse est enim etiam in corporali consolatione laetari laborantem : quia spiritualia sine temporalibus non subsistunt. Psal. CVI, 5 et 6 : Esurientes , et sitientes : anima eorum in ipsis defecit. Et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur, et de necessitatibus eorum liberavit eos. Isa. LXV, 18 : Gaudebitis et exsultabitis usque in sempiternum in his, quae ego creo.

"Et paravit Deus vermem, " quem necesse fuit venenosum esse, quia rasura dentis non ita subito aruisset hedera. " Ascensu diluculi in crastinum, " ut scilicet orto sole jam percussa esset hedera et arida. Isa. xl, 24 : Repente flavit in eos, et aruerunt. " Et percussit hederam, " vermis scilicet, " et exaruit. " Jacob. 1, 11 : Exortus est sol cum ardore, et arefecit faenum, et flos ejus decidit, et decor vultus ejus deperiit.

" Et cum ortus fuisset sol, " qui scilicet vapores movet et elevat, " praecepit Dominus vento calido, " australi scilicet, ." et urenti, " hoc est, exsiccanti, per quem scilicet hedera exsiccaretur penitus, et auferretur umbraculum. Job, XXVII, 21 : Tollet eum ventus urens. " Ei percussit sol, " ablato scilicet umbraculo, " super caput Jonae, " quod aliquando mortiferum est, sicut patet, Judith, VIII., 2 et 3, ubi Manasses, vir Judith, mortuus est, quia venit aestus super caput ejus. " Et aestuabat, " Calor enim solis etiam aliquando febrem inducit. Apocal. XVI, 8 et 9 : Datum est illi aestu affligere homines, et igni : et aestuaverunt homines aestu magno. " Et petiit animae suae utmoreretur. " Simile, III Reg. XIX, 4, ubi Elias petivit animae suae ut moreretur, et ait: Sufficit mihi. Domine,tolle animam meam. Et hoc est quod sequitur: " Et dixit: Melius est mihi mori quam vivere. " II ad Corinth, v, 8 : Audemus, et bonam voluntatem habemus magis peregrinari a corpore, et praesentes esse ad Dominum. " Sancti enim, ut dicit Au-" gustinus, in patientia habent vitam, et " mortem in desiderio. " Ad Philip. I, 23 : Desiderium habens dissolvi, et esse cum Christo, multo magis melius.

" Et dixit Dominus ad Jonam, " instruendo scilicet eum. Et habet duas partes, scilicet reprehensionem, et instructionem. " Putasne bene,"hoc est, rationabiliter, " irasceris tu super hedera, " supple, ablata scilicet, cum non praestiterit nisi umbram, quod parvum refrigerium est. Psal. IV, 5 : Irascimini, et nolite peccare. Jacob, I, 20: Ira viri justitiam Dei non operatur.

" Et dixit, " scilicet Jonas. Hic respondet : quia videtur sibi quod rationem turbationis habeat : superius conticuit ubi rationem non habuit. " Bene irascor ego, " hoc est, rationabiliter, " usque ad mortem. " II ad Corinth. I, 9 : Ita ut laederet nos etiam vivere : sed et ipsi in nobismetipsis responsum mortis habuimus.

" Et dixit Dominus, " instruens eum. Isaiae, xlviii, 17 : Ego Dominus Deus tuus, docens te utilia. " Tu doles. " Arguit hic a minori Dominus : quia si Jonas rationabiliter dolet de amissione parvi, rationabilius est Deum dolere de amissione magni. Et hoc est quod in parvo praemittit: " Tu doles super hederam, " parvo scilicet refrigerio, " in qua non laborasti, " plantando scilicet, vel rigando, " neque fecisti ut cresceret,)) hoc enim solus Deus potest. I ad Corinth, iii, 7 : Neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat, Deus. " Quae sub una nocte nata est, et una nocte periit: " et ideo temporale et breve quid fuit. Isa. XXIV 20 : Auferetur quasi tabernaculum unius noctis.

Et ex hoc arguit, subdens:

" Et ego, " cujus natura est bonitas, substantia dulcedo, proprium misereri et parcere, " non, " hoc est, nonne " parcam, " hoc est, parcere debeo, " Ninive civitati magnae ? " Et ponit consequens pro antecedente. Sicut enim doluit Jonas destructione hederae, sic Deus de destructione civitatis : et quia doluit, parcere debuit ne destrueretur. Unde, Gen. VI, 6, cum delere vellet mundum quod tactus esset dolore cordis intrinsecus . Isa. I, 24: Heu ! consolabor super hostibus meis. Michaeae, vii, 18 : Non immittet ultra furorem suum, quoniam volens misericordiam est. " In qua, " scilicet civitate, sunt plus quam centum viginti millia hominum, " parvulorum scilicet, innocentium, " qui nesciunt quid sit inter dexteram et sinistram suam, " quos scilicet injustum esset interficere cum aliis. Genes, xviii, 25 : Absit a te, ut rem hanc facias, et occidas justum cum impio, fiatque justus sicut impius , non est hoc tuum: qui judicas omnem terram, nequaquam facies judicium hoc. Job, IV, 7 : Recordare, obsecro te, quis umquam innocens periit ? aut quando recti deleti sunt ? Nescire autem distantiam inter dexteram et sinistram, est nescire discretionem inter bonum et malum. I ad Corinth, xiii, 11 : Cum essem parvulus, loquebar ut parvulus, sapiebam ut parvulus, cogitabam ut parvulus. " Et jumenta multa ? " quae cum propter hominem facta sint et peccatoribus digne auferantur, poenitentibus tamen juste conserventur. In signum hujus, Job, XLII, 10, cum Job purgatus esset, reddidit ei Dominus omnia duplicia . Job, I , 10 : Operibus manuum ejus benedixisti, ei possessio ejus crevit in terra.''

Glossae dicunt, quod Jonas naufragio Christum significat in mare hujus mundi missum, cetus gluttiens et revomens Jonam mortem significat et infernum, quae et gluttierunt et re vomuerunt Christum. Osee, XIII, 14: Morsus tuus ero, inferne. Prima missio Jonae significat primam Christi missionem ad Judaeos : et in illa ad Gentes ire noluit, quod fuga Jonae significat. Matth. XV, 24 : Non sam missus nisi ad oves, quae perierunt domus Israel. Secunda missio secundam ad Gentes significat missionem in Apostolis. Isa. XLIX, 6 : Dedi te in lucem gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terrae. Tristitia Jonae tristitiam significat Apostolorum de excaecatione

Synagogae. Ad Roman. IX, 2: Tristitia magna mihi est, et continuus dolor cordi meo, scilicet pro fratribus. Hedera Synagogam significat, quae ante solis ortum viruit, et post ortum aruit: quia antequam oriretur sol justitiae, Christus Deus noster, (Malach. IV, 2 : Orietur vobis timentibus nomen meum Sol justitiae) viridis erat Synagoga. Orto autem lumine gratiae in praedicatione Apostolorum tota exaruit. Matth. XIII, 6 : Sole autem orto, aestuaverunt: ei quia non habebant radicem, aruerunt. Receptio Ninive ad gratiam, introitum significat Gentium in Ecclesiam. Ad Roman. XI, 25 et 26 : Caecitas ex parte contigit in Israel, donec plenitudo gentium intraret, et sic omnis Israel salvus fieret. Et ibidem,v. 11 : Illorum scilicet Judaeorum, delicto salus est gentibus, ut illos aemulentur.

Quae autem de paenitentia Ninivitarum dicta sunt per se moralia sunt, nec ad aliam trahenda expositionem.

D. ALBERTI MAGNI,

EPISCOPI RATISBONENSIS DOCTRINA TOTO ORBE Celeberrimi, Ordinis Praedicatorum,