IN CAPUT IV MALACHIAE

ENARRATIO.

" Ecce enim dies veniet. " Quia autem hoc fit in extremo judicio, Ideo ostendit, qualiter in judicio discernuntur boni a malis, et dividitur in duo. In primo ostendit hoc quod dictum est. In secundo, ex hoc movet ad observantiam legis, cujus observantia tantae est remunerationis, ibi, v. 4 : " Mementote legis Moysi. "

In primo duo facit. Primo enim ostendit condemnationem malorum : secundo, gloriam bonorum.

" Ecce enim dies veniet, " hoc est, semper In accedendo est, et veniendo. Dicitur autem dies propter claritatem justitiae quae tunc apparebit. Matth. XXIV, 27 : Sicut fulgur exii ab Oriente, et paret usque in Occidentem : ita erit et adventus Filii hominis. I ad Corinthios, IV, 5 : Veniet Dominus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum, ei manifestabit consilia cordium. Si aliquando dicitur dies tenebrarum et caliginis (Sophoniae, I, 15), hoc dicitur propter malos, qui tunc projicientur in tenebras exteriores . " Succensa quasi caminus, " propter iram furoris in peccatores. Isaiae, xxx, 27 : Ardens furor ejus, et gravis adportandum. Deuteronom. XXXII, 22 : Ignis succensus est in furore meo. Caminus autem dicitur qui in se revolutum habet ignem et conculcatum, per quem infernus significatur, in quo mali sicut stipula concremantur.

Et hoc est quod sequitur :

" Et erunt omnes superbi, " arrogantes scilicet, et blasphemi, " et omnes facientes impietatem, " in peccatis mortalibus, " stipula, " hoc est, aestu ignis facile cremabilis. Isa. I, 31 : Erit fortitudo vestra ut favilla stuppae, et opus vestrum quasi scintilla : et succendetur utrumque simul, et non erit qui exstinguat. Job, xx, 28 : Devorabit eum ignis qui non succenditur. " Et inflammabit eos dies veniens, " hoc est, judicium, " dicit Dominus exercituum. " Confirmatio est. Psal. XCVI, 3 : Ignis ante ipsum praecedet, et inflammabit in circuitu inimicos ejus. " Quae, " scilicet dies, " non derelinquet eis radicem. " Radix dicitur cogitatio. " Et germen. " Germen est opus, vel prosperitas terrena, in qua germinant. Isaiae, v, 24 : Radix eorum quasi favilla erit. Isa. XIV, 22 : Perdam Babylonis nomen, et reliquias, et germen, et progeniem.

Et subdit de bonis :

" Et orietur vobis timentibus nomen meum, " timore scilicet filiali et reverentiae, " Sol justitiae, " hoc est, claritas vincens solem propter justitiae meritum.

Et in hoc notatur claritas quae est dos corporis gloriosi, et lumen veritatis lucens in dote mentis. Matth. XIII, 43 : Tunc fulgebunt justi sicut sol in regno Patris eorum. " Et sanitas in pennis ejus. " Pennae solis, radii et splendores sunt, quibus advolat in ea quae illuminat. Sanitas vero dicitur impassibilitas, et aeterna immortalitas. Sapient. XV, 3 : Scire justitiam et virtutem tuam, radix est immortalitatis. Apocal.XXI, 4 : Et mors ultra non erit, neque luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra. " Et egrediemini, " passibus scilicet contemplationis. Isa. LXVI, 24 : Et egredientur, et videbunt cadavera virorum, qui praevaricati sunt in me. " Et salietis, " saltibus scilicet gaudiorum, in quo (sicut dicunt quidam) notatur agilitas, " sicut vituli de armento, " a vinculis scilicet relaxatis, et de clausura stabuli emissi : tunc enim saltare consueverunt. Sic Sancti a vinculis et carcere carnis absoluti, saltabunt in gaudiis. Glossa inducit illud Apostoli, ad Philip.I, 23 : Desiderium habens dissolvi, et esse cum Christo. Et hoc propter translationem Septuaginta, quae sic habet, " Salietis sicut vi" tuli vinculis relaxati. " Tunc enim cantantes, dicent illud Psal. CXXIII, 7 : Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium : laqueus contritus est, et nos liberati sumus.

Et subdit de fortitudine Sanctorum : " Et calcabitis impios, " scilicet condemnantes cum Deo. Glossa inducit illud Psal. LVII, II : Laetabitur justus cum viderit vindictam. Melius inducitur illud Deuter. XXXIII, 25 : Quis similis tui, popule, qui solvaris in Domino? scutum auxilii tui, et gladius gloriae tuae, supple, est Deus tuus : negabunt ic inimici tui, et tu eorum colla calcabis. Judic. v, 21 : Conculca, anima mea, robustos, Isa. LXIII, 3 : Calcavi eos infurore meo, et conculcavi eos in ira mea. " Cum fuerint cinis, " id est, reliquiae ignis. Isa. IX, 5 : Erit in combustionem, et cibus ignis. " Sub planta pedum vestrorum, " id est, subjecti et ad ima depressi. Psal. CIX, 1 : Ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum. Victos enim tunc conculcabit, et suppedaneos ponet inimicos. Psal. VIII, 8 : Omnia subjecisti sub pedibus ejus. " In die, " judicii scilicet, " qua ego facio, " talem scilicet inter bonos et malos discretionem. Matth. XXV, 32 : Separabit bonos a malis, sicut pastor segregat oves ab haedis. " Dicit Dominus exercituum. " Confirmatio est dictorum.

Et subdit de observatione legis, duo dicens : legis observantiam, et dans monitorem ut observetur. Unde Hieronymus sic continuat : " In futuro juxta " merita erit retributio : ergo dum tem-" pus est merendi, observate legem. "

" Mementote legis, " ad spiritualem scilicet intelligentiam. Psal. I, 2 : In lege ejus meditabitur die ac nocte. " Moysi, servi mei. " Ad Hebr. III, 5 : Moyses fidelis erat in tota domo ejus tamquam famulus, in testimonium eorum quae dicenda erant. Eccli.XXIV, 3 : Legem mandavit Moyses in justitiarum. " Quam, " scilicet legem, " mandavi ei, " hoc est, Moysi, " in Horeb . " Horeb mons est situs in montanis Sinai, ad quem ambulavit Elias, III Reg. XIX, 8, et siccitas interpretatur, quia " per legem omnium vice tiorum humor excoquitur et exsicca-" tur, " ut dicit Hieronymus. Joan. I, 17 : Lex per Moysen data est, gratia et veritas per Jesum Christum facta est. " Ad omnem Israel, " supple, mandavi. Exod. XX, 18 : Cunctus autem populus videbat voces.

Et determinat principales partes legis, subdens :

" Praecepta et judicia, " scilicet moralia quae sunt decem . Isa. XXVI, 8 : In semita judiciorum tuorum, Domine, sustinuimus te.

Et subdit de monitore ad observandum :

" Ecce ego mittam vobis Eliam Prophetam. " Sicut enim Joannem Baptistam misit ante primum adventum, sic mittet Eliam et Henoch, ante secundum. Matth, XVII, 13. Elias jam venit, et non cognoverunt eum, sed fecerunt in eo quaecumque voluerunt. Apocal, XI, 3 : Dabo duobus testibus meis (Eliae scilicet et Henoch), et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta, amicti saccis. Elias tamen Deus meus interpretatur, quia ad Deum convertet : qui fuit de Thesbi oppido quod sonat conversio, et significat cuneum Prophetarum et Doctorum et Praedicatorum, qui tunc conversioni populi intendent. " Antequam veniat dies Domini magnus, " Id est, in quo magna faciet Sanctis. Ad Roman. VIII, 30 : Quos justificavit, illos et glorificavit. Sapient, XIX, 20 : In omnibus magnificasti populum tuum, Domine, et honorasti. " Et horribilis, " malis scilicet. Sapient, VI, 6 : Horrende et cito apparebit vobis.

Et subdit de officio Eliae :

" Et convertet cor patrum ad filios, " hoc est, ut fides et devotio patrum resplendens appareat in fide et devotione aliorum. Deuter. XXXII, 7 : Interroga patrem tuum, et annuntiabit tibi : majores tuos, et dicent tibi. Psal. LXXVII, 3 : Quanta audivimus et cognovimus ea, et patres nostri narraverunt nobis. "Et cor filiorum, " supple, convertet " ad patres eorum, " ut scilicet in praemiis liliorum promissa patrum verificentur. Luc. I, 17 : Ipse praecedet ante illum in spiritu ei virtute Eliae, ut convertat corda patrum in filios, ei incredulos ad prudentiam justorum. " Ne forte veniam " super improvisos, ad judicium scilicet : propter quod dicit esse vigilandum, Marc, XIII, 33 : Videte, vigilate, et orate : nescitis enim quando tempus sit. " Et percutiam terram, " Id est, terrenos Impaenitentes et Improvisos, " anathemate, " aeterna scilicet separatione. I ad Corinth, XVI, 22 : Si quis non amat Dominum nostrum Jesum Christum, sit anathema, Maran-Atha, hoc est, in adventu Domini ab omnibus bonis separatus, in Ignem aeternum projiciatur.

Omnia quae dicta sunt ab illo loco, Ecce mittam Angelum meum, usque huc , Judaei referunt ad adventum, sui Atesslae in auream Jerusalem, sed nos tales fabulas non curamus.

B.ALBERTI MAGNI,

RATISBONENSIS EPISCOPI, ORDINIS PRAEDICATORUM,

OPERA OMNIA,

EX EDITIONE LUGDUNENSI RELIGIOSE CASTIGATA, ET PRO AUCTORITATIBUS

AD FIDEM VULGATAE VERSIONIS ACCURATIORUMQUE

PATROLOGIAE TEXTUUM REVOCATA, AUCTAQUE B. ALBERTI VITA AC BIBLIOGRAPHIA SUORUM

OPERUM A PP. QUETIF ET ECHARD EXARATIS, ETIAM REVISA ET LOCUPLETATA

CORA AC LABORE

AUGUSTI BORGNET, Sacerdotis dioecesis Remensis.

ANNUENTE PATENTEQUE PONT. MAI. LEONE XIII.

VOLUMEN VICESIMUM

ENARRATIONES IN EVANGELIUM MATTHAEI (I-XX)

AdminBookmark

PARISIIS

APUD LUDOVICUM VIVES, BIBLIOPOLAM EDITOREM,

13, VIA VULGO DICTA DELAMBRE, 13

MDCCCXCIII

D.ALBERTI MAGNI,

RATISBONENSIS EPISCOPI, ORDINIS PRAEDICATORUM,