IN CAPUT V ZACHARIAE

ENARRATIO.

" Et conversus sum. " In hoc capitulo secundum supra dictam divisionem rememoratio fit peccatorum, et dividitur in tres partes, secundum tres visiones quae hic inducuntur. In prima describitur condemnatio peccati : in secunda, peccati oppressio per paenam, ibi, v. 5: "Et egressus est Angelus. " In tertia, dissipatio peccatorum per captivitatem, ibi, v. 9 : Et levavi oculos meos, et vidi.

In prima tria sunt, scilicet visionis ostensio, et ejusdem explanatio, et tertio per effectum impletio.

" Et conversus sum, " a visione scilicet laeta ostendente, ad. visionem tristia monstrantem. Vel conversus sum intra memetipsum : intus enim per imaginariam visionem vidit. Psal. LXXVI, 7 : Meditatus sum nocte cum corde meo, " Et levavi oculos meos, " intellectuales scilicet ad alta contuenda : terram enim adspiciendo nihil videtur divinorum. Psal. XVI,.11 : Oculos suos statuerunt declinare in terram. " Et vidi " hoc est, intus intellexi. Lucae, x, 23 : Beati oculi, qui vident, etc. " Et ecce volumen volans, " hoc est, cito veniens. Hoc volumen significat Scripturam, vel sapientiae divinae dispositionem, determinantem paenas singulis peccatis, pro quantitate et qualitate meritorum. Daniel. VII, 10 : Judicium sedit, et libri aperti sunt. Apocal. XX, 12 : Judicati sunt mortui eae his, quae scripta erant in libris. Volatus autem velocitatem significat sententiae. Jacob. v, 9 : Ecce judex ante januam assistit. Usa. v. 28 : Ecce festinus velociter veniet." Et dixit ad me, " supple, missus Angelus ad me illuminandum : " Quid tu vides ? " hoc est, Quid significat quod vides ? Et est excitatio ad inquirendum, et hoc significat benignitatem et largitatem illuminantis. Sap. VI, 17 : Dignos se sapientia circuit quaerens. " Et dixi, " hoc quod accepi in illuminatorem referens, ut plus scilicet acciperem. Eccle. I, 7 : Ad locum, unde exeunt flumina, revertuntur ut iterum, fluant, " Ego video volumen volans. " Isa. VIII, I : Sume tibi librum grandem, et scribe in eo stylo hominis. Et quid profecerit, addit : " Longitudo ejus viginti cubitorum, " quia paenae mensurantur longitudine diuturnitatis, " et latitudo ejus decem cubitorum.-" Culpae enim mensurantur transgressione decalogi. In duplum enim mensurantur paen ae quam culpae : paenae enim duplices fuerunt, scilicet famis et pestis intus, et gladius hostis captivantis extra : et paena in singulas transgressiones decem duplicata, viginti facit. Thren. I, 20 : Foris interficit gladius, et domi mors similis est. Isa. xl, 2 : Suscepit de manu Domini duplicia pro omnibus peccatis suis. Apoc, XVIII, 6 : Reddite illi sicut et ipsa reddidit vobis : et duplicate duplicia.

Si quaeritur: Quare latitudo mensuratur in decem, et longitudo in viginti, Dicendum, quod plenitudo legis est dilectio . Charitas autem implens decalogum in latitudine se extendit a Deo scilicet in se, et a se in proximum, et a proximo in inimicum : et ideo etiam numerus transgressionum ex defectu talis charitatis proveniens latitudinem voluminis mensurat. Longitudo autem refertur ad paenas durantes in futurum, quae duratio longitudo est : et cum quodlibet peccatum puniatur defectu boni et afflictione mali, per viginti mensuratur longitudo. Iste est liber quo cibatus est Ezechiel, II,9, in quo scriptae erant lamentationes, et carmen, et vae, lamentationes pro cul- pis, vae pro paenis, carmen de laude Sanctorum pro justitia quae per paenas vel vindicat vel purgat culpas. Psal. LVII, 11 : Laetabitur justus cum viderit vindictam .

" Et dixit ad me, " Angelus scilicet : " Haec est maledictio, " id est, sententia maledictionis est hic scripta, " quae egreditur, " de intimo scilicet Dei judicio, et de occulto ad. publicum, " super faciem omnis terrae, " hoc est, omnium terrenorum, per metonymiam. Psal. lxXXi, 8 : Surge, Deus, judica terram. Isaiae, II,21 : Ingredietur scissuras petrarum, et in cauernas saxorum a facie formidinis Domini, et a gloria majestatis ejus, cum surrexerit percutere terram.

Et qualiter hoc fiat, subdit : " Quia omnis fur, sicut ibi scriptum est, judicabitur. " " Fur dicitur (ut dicit Labeo) " qui in furno, hoc est, in nigro accipit " et contrectat rem alienam, " et ideo dicitur fur omnis homo qui in occulto turpe agit : quia per hoc et se et proximum Deo subducit. Joan. x, 10 : Fur non venit nisi ut juretur, et mactet, et perda. " Et omnis jurans " id est, pejerans " ex hoc " supple, quo ibi scriptum est, " similiter judicabitur,)) hoc est, condemnabitur a Deo scilicet et a Sanctis. Psal. CXLIX, 9 : Ut faciant in eis ju- , dictum conscriptum.

Et qualiter sententia effectui mancipetur, subdit :

" Educam illud, dicit Dominus exercituum. " Isa. XVI,5 : Sedebit super illud in veritate in tabernaculo David, judicans et quaerens judicium, et velociter reddens quod justum est. " Et veniet, " per effectum scilicet, " ad domum furis, " hoc est,. ad possessionem et familiam, c( et ad domum jurantis in nomine meo mendaciter, " Exod. XX, 7 : Non habebit insontem Dominus eum qui assumpserit nomen Dei sui frustra. Sap. I, 11 :

Os quod mentitur, occidit animam. Deuter.XIX, 16 : Si stetit testis mendax contra hominem... Et post pauca, v. 21: Non misereberis ejus, sed animam pro anima, oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede exiges. " Et commorabitur in medio domus ejus, " non recedens scilicet, " et consumet eam, " domum scilicet cum illo, " et ligna ejus, et lapides ejus, " domus scilicet. Ligna significant cremabilia leviora, lapides graviora quae diu tenent ignem. Job, XVIII, 13 et 14 : Devoret pulchritudinem cutis ejus, consumat brachia illius primogenita mors. Avellatur de tabernaculo suo fiducia ejus, et calcet super eum, quasi rex, interitus.

" Et egressus est. " Secunda pars in qua agitur de iniquitatis condemnatione et repressione per sententiam, et hoc sub visione et metaphora. Et propter hoc habet tres partes, scilicet visionis ostensionem, visionis explanationem incompletam, et explanationem completam.

" Et egressus est Angelus, " ad aliam scilicet visionem ostendendam, quae sententiam praemissam ad effectum condemnationis perduceret, " qui loquebatur in me, " officium scilicet illuminationis in me exercens, " et dixit ad me" ad illuminationem scilicet me excitans : " Levo, oculos tuos, " ut ea quae super rationem sunt, videas, " et vidc, " per intellectum significationis, " quid est hoc ? " scilicet, per significationem, " quod egreditur, " de intima Dei scilicet dispositione. Habacuc, III, 1 : Domine, audivi auditionem tuam, et timui. Septuaginta addunt : " Consideravi opera tua, et expavi. "

" Et dixi, " petens scilicet illuminationem : " Quidam est ? " id est, Quid significat? " Et ait, " illuminando me. " Haec est amphora egrediens. " Alia translatio, " mensura. " Et intelligitur capacitas iniquitatis in prop orti o II c a ix paenam. Dicitur enim amphora ab AdminBookmark quod est circum, et AdminBookmark quod est

fero, fers . Isa. xxvii, 8 : In mensura contra mensuram, cum abjecta, fuerit, judicabis eam. Et ulterius exponens, addit : " Et dixit, " scilicet ad me: " Haec est oculus eorum in universa terra, " Quia demonstratio fit ad oculum, ideo per oculum demonstratio significatur. Et sensus est : Haec est demonstratio iniquitatis eorum qui habitant in universa terra, ut scilicet quantum quisque peccavit, tantum puniatur. Deuter, xxv, 2 : Pro mensura peccati erit et plagarum modus. Et intelligendum est, quod haec mensura amphorae implenda est quantij tale paenae. Ad paenam autem duo exiguntur, scilicet oppressio quae libertatem peccandi auferat, et libidinis ad peccandum restrictio.

Et hoc subjungit per duas similitudines, oppressionem quidem cum dicit :

" Et ecce talentum plumbi portabatur. " Plumbum oppressionem significat : quia scilicet aggravata est terra iniquitate. Isa. XXIV, 20 : Gravabit eam iniquitas sua, et corruet, et non adjiciet ut resurgat. Psal. xxxvii, 5 : Sicut onus grave gravatae sunt super me. Quod autem dicitur, portabatur, intelligitur quod ab Angelo aliquo, vel per se dispositione divina ferebatur.

De repressione libidinis ad peccandum, subdit :

" Et ecce mulier una, " hoc est, unica quae inter mulieres hoc habuit quod emollire potest. Significat enim concupiscentiam avaritiae et idololatrie et carnalis concupiscentiae, " Sedens " hoc est, quiescens, " in medio amphorae, " hoc est, iniquitatis suae, tamquam pacem habens in peccato. Unde dicit, Apocal. xviii, 7 : Sedeo regina, et vidua non sum, et luctum non videbo.

" Et dixit, " Angelus scilicet me illuminans : " Haec est impietas, " in faecibus suis scilicet requiescens. Jerem. XLVIII, 11 : Requievit in faecibus suis. Sicut duae et decem tribus ante captivitatem in peccatis requiem habebant, et aperte iniquitates exercebant. De quo dicit se zelare David in Psal. LXXII, 3 : Zelavi super iniquos, pacem peccatorum videns, " Et projecit eam, " Angelus scilicet. Projecit autem per timorem hostis, et captivitatis. " In medio amphorae, " ut scilicet quae prius gloriabatur et efferebatur ostentando iniquitatem suam, modo ad infima antrorum et cavernarum timore hostis reprimeretur. Isa. II, 10 : Ingredere in petram, et abscondere in fossa humo a facie timoris Domini. " Et misit massam plumbeam in os ejus, " amphorae scilicet, ne mulier in sui demonstrationem resurgere posset, hoc est, gravamine iniquitatis suae obstruxit ei os ne loqui posset. I Reg. II, 9 : Impii in tenebris conticescent, Psal. XLII, 12 : Obstructum est os torquent ium iniqua .

" Et levavi oculos meos. " Hic tangitur condemnata) iniquitatis in captivitatem deportatio : et dicuntur duo, scilicet visionis ostensio, et ejusdem explanatio.

" Et levavi oculos meos, " ut scilicet dispositionem justitiae divinae viderem, quae non nisi elevatis oculis videri potest, ut dicit Hieronymus. " Et vidi, " interius scilicet per inspirationem. Ezech. I, 1. : Aperti sunt caeli, ei vidi visiones Dei, " Et ecce duae mulieres, " deceni scilicet tribus et duas significantes, quae Ezech. XXIII, 4, dicuntur Oolla et Ooliba, mulieres decem : quia omnibus vitiis emollitae, sicut Ezech, XVI, 2 et seq. dicitur , " Egredientes," hoc est, merito suae iniquitatis in exilium delatae. Isa. XXII, 19: Exp ellam te de statione tua, et de ministerio tuo deponam te. " Et spiritus, " hoc est, ventus, " in alis earum, " supple, erat, scilicet ut alis quasi velis ad ventum mutarentur. Ventus enim significat judicium divinum : alae autem idololatriam et rapacitatem, in quas quasi exsufflans judicium divinum, mulieres evexit in captivitatem. Osee, IV, 19 : Ligavit eimi spiritus in alis suis. Isa. lxiv, 6 : Cecidimus quasi folium universi, ei iniquitates nostrae quasi ventus abstulerunt nos, " Et habebat alas quasi milvi. " Milvus immundum et vile animal et rapax, significat rapacitatem ad proximum in ala una, et aviditatem idololatrandi in ala altera : quas alas extendebant ut proximum opprimerent, et Deum provocarent. Isaiae, VIII, 8 : Erit extensio alarum ejus, implens latitudinem terrae tuae, o Emmanuel. Idem significatur,Ezech.XVII, 3 : Aquila grandis magnarum alarum, longo membrorum ductu, plena plumis ei varietate, venit ad Libanum, et tulit medullam cedri. " Et levaverunt amphoram, " hoc est, totius iniquitatis capacem populum., " inter terram et caelum, " ut scilicet caelum quoad praemia Sanctorum non tangeret, et tamem terram quoad perditionem temporalium desereret. Psal, lx, 7 : Evellet te, et emigrabit te de tabernaculo tuo, et radicem tuam de terra viventium.

Et subdit de explanatione, duo dicens, desiderium scilicet illuminationis Prophetae, et ipsam illuminationem.

" Et dixi ad Angelum, qui loquebatur in me, " petens illuminari de visis. Psal. CIII, 30 : Emittes spiritum tuum, et creabuntur : et renovabis faciem terrae. " Quo istae deferunt ampliorum ?" Psal. v, II : Secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos,

" Et dixit ad me, " Angelus scilicet : " Ut aedificetur ei domus, " ad longum habitatione, " in terra Sennaar, " quod faetor dentium interpretatur. Et vult dicere, quod in terra Chaldaeorum faetidis dentibus Chaldaeorum masticabitur et conteretur : ut sicut niasticaverunt pauperes, ita masticontur ab hostibus. Proverb. XXX, 14: Generatio, quae pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus. " Et stabiliatur, " ad moram scilicet septuaginta annorum, " et ponatur, " hoc est, fundetur, albi, " hoc est, in Chaldaea vel in inferno, " super basem suam, " hoc est, iniquitatis suae paenam quam meruit. Jerem. XXIX, 5 et 6 : aedificate domos, et habitate : et plantate hortos, et comedite fructum eorum. Accipite uxores, et generale filios ei filias in Babylone. Et post pauca subdit causam, v. 10 : Quia eritis ibi septuaginta annis .