IN CAPUT III JONAE

ENARRATIO.

" Et factum est. " Tangitur hic secundum praeceptum cum sibi adjunctis, et ideo habet partes duas, in quarum prima agitur de paenitentiae praedicatione : in secunda de Jonae contristatione, infra, IV, 1, ibi, " Et afflictus est Jonas. "

Prima in duas. Primo enim ponitur praedicatio, secundo, praedicationis fructus, ibi, v. 5 : " Et crediderunt. "

In prima duo sunt, praeceptum scilicet, et exsecutio.

" Et factum est verbum Domini. " Quod verbum veritatis et auctoritatis est. Psal. XXXII, 6 : Verbo Domini caeli firmati sunt. " Ad Jonam secundo, " scilicet mandato, " dicens : " Simile, I Regum, 111, 6 : Adjecit Dominus rursum vocare Samuelem.

" Surge, " per mentis intentionem et obedientiam sursum te age, " et vade " profectu virtutis, " in Ninivuen civi- jumenta et clament ad Dominum in fortitudine : et convertatur vir a via sua mala, et ab iniquitate, quae est in manibus eorum. 9. Quis scit si convertatur, et ignoscat Deus , et revertatur a furore irae suae, et non peribimus? 10. Et vidit Deus opera eorum, quia conversi sunt de via sua mala : et misertus est Deus super malitiam quam locutus fuerat ut faceret eis, et non fecit.

tatem magnam, " quae (sicut diximus) mundum significat. Cant. III, 2 : Surgam, et circuibo civitatem. Matth. ix, 35 : Circuibat Jesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis eorum, ei praedicans Evangelium regni.

Et hoc est quod sequitur : " Et praedica in ea, " ut scilicet Praedicatio in eam tendat, et non tantum auditum exteriorem pulset. Isa. xl, 2 : Loquimini ad cor Jerusalem. " Praedicationem quam ego loquor ad te. " Joan. XIV, 10 : Verba, quae ego loquor vobis, a meipso non loquor. Jerem. 1, 7 : Quaecumque mandavero tibi, loqueris.

Et subdit de mandati exsecutione tria dicens, scilicet obedientiam, obediendi velocitatem, et obedientis devotionem.

" Et surrexit Jonas, " Ad Philip. III, 20 : Nostra conversatio in caelis est. " Et abiit, " a seipso, scilicet voluntatem propriam relinquens, " in Niniven juxta, verbum Domini, " Cant. I, 7 : Egredere, et abi post vestigia gregum.

Et subdit de velocitate obediendi: " Et Ninive erat civitas magna, " hoc est, ampla, " itinere trium dierum. "

Glossa dicit, " ad circuiendum : " et hoc potuit esse, si talis adificatio erat, ut quilibet in suo praedio habitaret.

" Et coepit Jonas, " velocitatem scilicet a praeterita poena concipiens, " introire in civitatem, " supple, ad praedicandum, "itinere diei unius. " Hieronymus : " Jonas memor praecepti et naufragii, " iter trium dierum festinatione unius " diei complevit. " Proverb.XXII, 29: Vidisti virum velocem in opere suo ? coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles. Quidam tamen dicunt, quod in tertiam partem civitatis intravit, et ad alias praedicatio sua per famam pervenit.

Moraliter, tres dietae civitatis mundi sunt, avaritia divitiarum, concupiscentia deliciarum, et ambitio honorum. I Joan. II, 16 : Omne, quod est in mundo, concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum, et superbia vitae. Dieta una quam facit Jonas, confessio est simplicis veritatis, et instructio. I ad Corinth. I, 10 : Idipsum dicatis omnes, et non sint in vobis schismata. Luc. II, 44 : Venerunt iter diei, et requirebant cum, scilicet Jesum, inter cognatos, et notos.

Et subdit de devotione :

" Et clamavit. " Clamor intentionem notat devotionis. Isaiae, LVIII, 1 : Clama, ne cesses. " Et dixit: Adhuc quadraginta dies. ," Qui numerus paenitentiae est, quia partibus suis quinquaginta constituit, qui numerus est remissionis. Job, XXIV, 23 : Dedit ei Deus locum paenitentiae. " Et Ninive subvertetur. " Glossa : " Non est prophetia descendens de prae-" scientia, hoc est, de praedestinatione, " ubi omnia sicut sunt praeordinata, ita " permanent : sed est comminatio ad " correctionem. " Jerem. XVIII, 7 et 8 : Repente loquar adversus gentem et adversus regnum, ut eradicem, et destruam, et disperdam illud. Si paenitentiam egerit gens illa a malo suo, quod locutus sum adversus eam, agam etego paenitentiam super malo quod cogitavi ut facerem ei. Alibi tamen distinctum est inter prophetiam praedestinationis et praescientiae.

Et subdit de praedicationis fructu : " Et crediderunt viri Ninivitae. " Et habet partes duas. Primo enim ponit paenitentiam populi, secundo, regis et principum.

" Et crediderunt viri Ninivitae in Deum, " verbis scilicet Domini per Jo nam propositis. Ad Roman. x, 10: Corde creditur ad justitiam, ore autem confessio fit ad salutem. " Et praedicaverunt jejunium, " hoc est, voce praeconis indixerunt. Joel, I, 14 : Sanctificate jeju-nium. Jejunium autem praedicaverunt ut fomenta libidinis subtraherent. Psal. XXXIV, 13 : Humiliabam in jejunio animam meam. " Ei vestiti sunt saccis, " ut scilicet delicias mutarent in asperitatem. Job, XVI, 16 : Saccum consui super cutem meam. Hic habitus fuit Prophetarum et poenitentium. Unde, Isaiae, XX, 2, dicitur : Solve saccum de lumbis tuis, et calceamenta tua tolle de pedibus tuis. Et fecit sic, et ambulabat nudus et discalceatus. Apocal. XI, 3 : Dabo duobus testibus meis, et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta, amicti saccis. " A majore usque ad minorem, " ut sicut omnes peccaverunt, sic generaliter paeniterent. Ad Roman. III, 23 : Omnes enim peccaverunt, et egent gloria Dei. Sapient. VI, 8: Pusillum, et magnum ipse fecit, et aequaliter cura est illi de omnibus.

Et subdit de paenitentia regis et principum :

" Et pervenit verbum ad regem Ninive. " Act. ix, 15 : Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus et regibus. Justum enim est, ut hi qui sunt causa peccati aliis vel exemplo malo, vel dissimulatione, primi sint in exemplo paenitentiae. Sap. VI, 2 : Audite ergo, reges, et intelligite, discite judices finium terrae. Psal. II, 10: Et nunc, reges, intelligite: erudimini, qui judicatis terram. " Et surrexit, " corde scilicet, et corpore ( Cantic. v, 5 : Surrexi, ut aperirem dilecto meo) supple, rex, ut regula esset paenitendi. Ad Philip.III, 17 : Observate eos qui ita ambulant, sicut habetis formam nostram. " De solio suo. " Glossa: " Hu-" miliavit se deponens altitudinem. " Isa. XLVII, 1 : Descende, sede in pulvere, virgo filia Babylon ! sede in terra: non est solium filiae Chaldaeorum. " Et abjecit vestimentum suum a se, " decoris scilicet, et gloriae: quod significat pristinae conversationis depositionem. Ad Ephes. IV, 21 et 22 : Est veritas in Jesu deponere vos secundum pristinam conversationem veterem hominem , qui corrumpitur secundum desideria erroris. " Et indutus est sacco, " humilitatis scilicet. Isa. lxi, 10 : Induit me vestimentis salutis. " Et sedit in cinere, " suam scilicet recognoscens mortalitem. Job, x, 9 : Memento, quaeso, quod sicut lutum feceris me, et in pulverem reduces me. De omnibus his simul, Esther, XIV, 2 : Cumque deposuisset Esther vestes regias, fletibus et luctui apta indumenta suscepit, et pro unguentis variis, cinere et stercore implevit caput, et corpus suum humiliavit jejuniis: omniaque loca in quibus antea laetari consueverat, crinium laceratione complevit.

Et ut aliis esset causa paenitendi, sequitur :

" Et clamavit, et dixit, " hoc est, clamari et dici fecit, " in Ninive, " in tota scilicet civitate, " ex ore regis et principum ejus, " ut firmius esset verbum. Joel, I, 14 : Vocate caetum, congregate senes, omnes habitatores terrae. Psal. CI, 23 : In conveniendo populos in unum, et reges ut serviant Domino. " Dicens, " scilicet voce praeconis: " Homines, et jumenta, " equi scilicet, muli, et asini, quae ad. adjumentum laboris facta sunt, " et boves, " qui ad terrae culturam, " ei pecora, " minuta scilicet jumenta, quae ad esum et vestimentum habentur, " non gustent quidquam, " ut scilicet macerata et foeda facta per maciem, concupiscentiam carnis in se non provocent : " nec pascantur, " ne in pascendis animalibus occupati a luctu paenitentiae retrahantur: " et aquam non bibant, " ne scilicet etiam cibus jam sumptus melius influere possit, et sic magis foeda appareant. Glossa tamen vult, quod per homines intelligantur rationales rationabiliter viventes : per jumenta autem brutales sensibilibus inservientes, et inducit illud Psal. XXXV, 7 : Homines, et jumenta salvabis, Domine. Et illud Psal. LXXII, 23 : Ut jumentum factus sum apud te : et ego semper tecum. Per boves intelligit saeculi prudentes et maturos, per pecora simplices. Psal. VIII, 8 : Omnia subjecisti sub pedibus ejus, oves et boves universas : insuper et pecora campi. Omnibus his interdicitur gustus libidinis, et ne pascantur in peccati delectatione. Job, VI, 6: Numquid potest gustare, aliquid quod gustatum affert mortem ? Prohibetur etiam ne aquam bibant, insipidam scilicet hujus mundi delectationem. Job, XXXIV, 1 et 8 : Qui bibit subsannationem quasi aquam : qui graditur cum operantibus iniquitatem, et ambulat cum veris impiis,

" Et operiantur saccis homines, et jumenta, " in signum scilicet humilitatis et asperitatis. Baruch,IV, 20 : Exui me stola pacis, indui autem me sacco obsecrationis, et clamabo ad Altissimum in diebus meis. Et hoc est quod sequitur : Et clament ad Dominum in fortitudine, " ut scilicet clamor orationis opere virtutis confortetur. Psal. LXVIII, 4 : Laboravi clamans, raucae factae fauces meae. Ut labor sit fortitudinis et virtutis, clamor orationis, et raucedo afflictionis. " Et convertatur vir, " viri-

Uter scilicet agens, " a via sua mala, " hoc est, a cogitationibus, quia cogitationes viae sunt ad opera, " et ab iniquitate, " operis scilicet, " quae est in manibus eorum, " hoc est, in operibus, quae maxime fiunt per manus. Isa. lv, 7 : Derelinquat impius viam suam, et vir iniquus cogitationes suas, et revertatur ad Dominum, et miserebitur ejus.

Et subjungit de spe veniae :

" Quis scit si convertatur ? " ad conversos scilicet. Dicunt autem : Quis scit quia quamvis sit liberum Deo facere vel non facere, tamen certum est de benignitate Dei, quod si fecerimus quod in nobis est, ipse faciet quod in se est. Simile, Joel, II, 14: Quis scit si convertatur, et ignoscat, scilicet Deus, et relinquat post se benedictionem ? " Et ignoscat Deus, et revertatur, " supple, Deus, " a furore irae suae, " hoc est, a paena comminata? Exod.XXXII, 12: Quiescat ira tua. Psal. VI, 2 et XXXVII,2 : Domine, ne in furore tuo arguas me, neque in ira tua corripias me. " Et non peribi-mus, " scilicet, propter peccata nostra. Joan. III, 15 : Ut omnis, qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam aeternam.

Et subjungit de acceptatione istius paenitentiae:

" Et vidit Deus, " oculo scilicet approbationis, " opera eorum, " paenitentiae scilicet, et satisfactionis, " quia conversi sunt de via sua mala. " Genes. I, 31 : Viditque Deus cuncta quae fecerat: et erant valde bona. Isaiae, XXXVIII, 5 : Audivi orationem tuam, et vidi lacrymas tuas. " Et misertus est Deus. " Psal. XXIX, 11: Audivit Dominus, et misertus est mei. " Super malitiam, " afflictionis scilicet, " quam locutus fuerat ut faceret eis, " supple, si permanerent in peccato. Osee, XIV, 5 : Diligam eos spontanee : quia aversus est furor meus ab eis. " Et non fecit, " hoc est, mala non induxit quae comminatus fuit. Mich. VII, 18 et 19 : Non immittet ultra furorem suum, quoniam volens misericordiam est. Revertetur, et miserebitur nostri.