1371 Conspectus Totius Editionis.

Dissertatio prima ad sancti Cypriani epistolam octavam, auctore Dodwello, de Visionibus, utque visionum suarum fidem, comprobarint veteres, etc. 9

§ 1. Permansisse visiones et dona prophetica a temporibus Apostolorum usque ad Cyprianum ex auctore Apocalypseos, Hermete.—§ 2.Clemente Romano et auctore Esdrae apocryphi.—§ 3. Ignatio.—§ 4. Quadrato, Philippi filiabus, Ammia Philadelphiensi et Polycarpo.—§ 5. Justino martyre.—§ 6. Melitone Sardensi, Alexandro Phryge, Attalo aliisque.—§ 7. Irenaeo.—§ 8. Perpetua et Saturo. Non fuisse illos Montanistas.—§ 9. Verum non est, relictum Montanistis ab Ecclesia prophetiarum fuisse praetextum.—§ 10. Contra post imperium Commodi, eo ipso argumento refutarunt Montanistarum prophetias catholici, quod verae prophetiae donum in Ecclesia perpetuum futurum esset; cum tamen Montanistarum illud jam fuisset extinctum.—§ 11. Ita Asterius Urbanus, Epiphanius.—§ 12, 13. Auctor Actorum Perpetuae et Felicitatis.—§ 14. Visiones Natalis et Potamienae, deque Alexandro Hierosolymorum, Fabiano Romae constituendis episcopis.—§ 15. Agnoscit prophetias Origenes.—§ 16. Declinatur testimonium Gregorii Nysseni de S. Gregorio Thaumaturgo.—§ 17. Visio Dionysii Alexandrini.—§ 18, 19, 20, 21. Visiones ipsius Cypriani.—§ 22. Visio alia Dionysii Alexandrini.—§ 23. Visiones palam enuntiari solitae, idque ante eventum.—§ 24. Ut fraudi, in visionum praetextu, subventum sit.—§ 25, 26, 27. De argumentis quibus probaretur visionum fides, praesertim intrinsecis. Donum cogitationum patefaciendarum.—§ 28, 29, 30. Futurorum praedicendorum. Futura, quae vires alioqui creatas non excederent, ab alio tamen, praeterquam Deo praedici, ex illius aevi principiis, non poterant.—§ 31. Eodem redit, sive a Deo ipso immediate, sive media aliqua creatura revelata fuerint.—§ 32. Hypotheseos hujus cum phaenomenis consensio veritatis argumentum est.—§ 33. Ex aliarum prophetiarum fide ut aliarum fidem adstruxerint.—§ 34. Verorum prophetarum omnia non fuerunt prophetica.—§ 35, 36, 37. Aliqui prophetarum errores cum vera prophetia consistunt, et quinam illi.—§ 38. Prophetiae veritas ex communionis cui se adjunxerat propheta, unitate probata est.—§ 39. Quorum prophetiae omnes fuissent obscurae, eorum fides aliter nisi ex communionis unitate commendari non poterat.—§ 40. Visiones juvenum erant propriae.—§ 41, 42. Quid de illis sentiendum qui prophetias illas antiquorum ludibrio habuerint. 9

Dissertatio secunda ad sancti Cypriani Epistolam vigesimam quartam, auctore Dodwello, de presbyteris doctoribus, doctore audientium et legationibus ecclesiasticis. 33

§ 1. Presbyteri doctores Cypriano antiquiores, primariae in Ecclesia dignitatis.—§ 2. Apostolis coaevi, a Judaeorum 1372 scribis doctoribus deducti.—§ 3. Eorum officium in dono extraordinario fundatum.—§ 4, 5, 6. Non omnium fuisse presbyterorum, ut vulgo putant, munus illud docendi.—§ 7. In audientium doctore probando presbyteros doctores solos consuluit Cyprianus.—§ 8. Audientes iidem qui catechumeni—§ 9. Voce etiam catechumeni usi sunt. Audientium nomen unde deductum.—§ 10. Catechumenorum institutio mysteriis respondebat.—§ 11. Doctor audientium Cypriano hypodiaconus. De Pantaeno, Clemente Alexandrino, Origene, in schola Alexandrina catechistis.—§ 12. Inferiorum ordinum ministri, nunc cleri communi nomine censentur, nunc excluduntur, apud Cyprianum.—§ 13. Cypriani legationes omnes, aliaeque quarum mentio in ejus Epistolis.—§ 14. Legationes per clericos, et quidem illos, ut plurimum, binos, raro hypodiaconatum excedentes aetate Cypriani.—§ 15. Legationes aliae Cypriano antiquiores, Clementis Alexandrini atque Irenaei.—§ 16. Legationes Ecclesiae Smyrnensis, Polycarpianae atque Ignatianae magis, quam Cypriani illae, honorificae.—§ 17. Legationes saeculi apostolici.—§ 18. Pro moribus juris hospitalis expressae.—§ 19. Apostoli peregrinantes ita ab Ecclesiis recepti, ut solerent a provincialibus suis praesides provinciarum.—§ 20. Legationes illius saeculi maxime honorificae. 33

Dissertatio tertia de secundo martyrii baptismo, auctore Dodwello. 47

§ 1. Cur singularem huic argumento dicemus dissertationem.—§ 2. Ab antiquissimis usque Ecclesiae temporibus ad nostra haec descendit opinio.—§ 3. Baptismus aqueus et unio externa cum Ecclesia praerequisita ad sanguineum martyrii baptismum.—§ 4. Baptismum sanguineum aqueo praetulerunt veteres.—§ 5, 6. Explicatur, hac in causa, locus Cypriani.—§ 7. Defenditur haec veterum sententia.—§ 8. E quibus Scripturae locis illam collegerint.—§ 9. Observ. primo e factis Domini legitimam procedere argumentationem, praecipue id genus factis qualia adhibuerunt, hac in causa, veteres.—§ 10, 11. Obs. secundo, non e factis modo, sed ex ipsis Domini verbis, constat pro baptismo habendum esse martyrium.—§ 12. Obs. tertio, non verborum esse dumtaxat, sed rerum etiam ipsarum baptismi atque martyrii affinitatem. Locorum occasionem, in quibus de baptismo sanguinis agi crediderunt veteres fuisse martyrium. Domini baptismus ejusdem erat martyrium, idque sensu ecclesiastico.—§ 13, 14, 15, 16. Haeretici apostolis coaevi martyrium negabant. Horum pseudo-Christos refellebat S. Joannes argumento a veri Messiae adventu per aquam et sanguinem. Explicatur tota illa argumentatio.—§ 17. Observ. quarto, in ipso illo initiationis expiationisque ritu, cui peccatorum purgationem tribuebant veteres, tam frequentem fuisse apud illos sanguinis quam aquae usum: et quidem sanguinis initiatorum 1373 proprii.—§ 18. Nec in modo in initiationibus, sed et in pactis obtinebat, pro moribus veterum antiquissimis.—§ 19. Ut sanguini, in hoc expiationis negotio partes concedebant facile primarias, ita humani sanguinis, prae aliis etiam sanguinibus, vim longe maximam agnoverunt.—§ 20. Obs. quinto, ad ipsum baptismi sacramentum pertinere sanguineum hunc baptismum, et quidem ita pertinere ut partem ejus praecipuam consummet.—§ 21. Primo, pactum baptismale pro illis (qui apud veteres obtinebant) pactorum esse moribus explicandum.—§ 22. Secundo, ut in aliis pactis, ita et in nostro quoque baptismali, duo esse a se invicem distinguenda diversarum partium officia, Dei alia, alia nostra.—§ 23. Tertio, jus illud legale omne, quod pacti beneficio obtinemus, ad Dei promissiones, ex officii nostri praestatione esse deducendum.—§ 24. Quarto, quae nobis incumbunt in hoc pacto baptismali conditiones a nostra parte praestandae e symbolorum solemnium significatione colligendum.—§ 25. Quinto, in symbolis baptismi nostri sacramentalis solemnibus, non aquae solius baptismus denotatur, sed etiam ille sanguinis; et quidem ita denotatur, ut ad unum eumdemque baptismum uterque pertinere intelligatur.—§ 26. Ita se habet de facto.—§ 27, 28. Redditur facti ratio.—§ 29, 30. Sexto, ita adumbratur in ipso aquei baptismi symbolo baptismus sanguineus, ut plane innuatur nullam esse aquei baptismi efficaciam nisi ad sanguineum baptismum referatur.—§ 31, 32. Infertur septimo, non modo ex pacti baptismalis lege, sed vero ex ejusdem etiam aequitate, vindicari posse in sanguineo baptismo omnia beneficia a Christo, pro sua pacti baptismalis parte, praestanda.—§ 33, 34. Infertur octavo plenam omnium peccatorum praecedentium indulgentiam tam esse martyrio, quam baptismo concedendam.—§ 35. Nihil esse alienum a baptismi natura quod temporis intervallo sejungantur a se invicem baptismus aqueus atque sanguineus.—§ 36. Nono, martyrum sanguinem pro Christi sanguine habuisse veteres.—§ 37. Decimo, praecipue si, pro Christi exemplo, publica animarum causa fuisset effusus.—§ 38. Defenduntur veteres.—§ 39. Martyrium in altero etiam eucharistiae sacramento spondemus.—§ 40. In martyrio jus ad beneficia baptismi tam privativa, quam etiam positiva, consequimur. Ibid.

De Sixto II Romano pontifice XXIII, notitia historica. 79

Sixti papae II epistolae dubiae. 83

Epistola prima. Ad Gratum quemdam episcopum. Licere accusatis vel damnatis episcopis appellare, sive adire sedem apostolicam, sine cujus auctoritate causae eorum terminari non debent. Ibid.

Epistola II. Argumentum.—Si quis adversus episcopos vel actores Ecclesiae causam habuerit, quis se geret.—II. De episcopis rebus expoliatis, aut a sede pulsis.—III. Ut nullus episcopus alterius parochianum retineat, ordinet vel judicet.—IV. De episcopis injuste damnatis, et apostolica auctoritate restitutis.—V. Quod excommunicati episcopos accusare non possunt, nec illi qui eos in sua non recipiunt accusatione, nec major a minori judicari, vel damnari.—Dilectissimis fratribus per Hispaniarum provincias constitutis, Sixtus episcopus in Domino salutem. 86

Epistolae quae ad Sixtum II papam et martyrem attinent. 89

Epistolae primae Dionysii Alexandrini episcopi ad Sixtum papam fragmenta. Ibid.

Epistolae II Dionysii Alexandrini episcopi ad Philemonem Sixti presbyterum fragmenta. 91

Epistolae III Dionysii Alexandrini episcopi ad Dionysium tum Sixti presbyterum, ac postea ejus successorem fragmentum. 93

Epistolae IV Dionysii Alexandrini episcopi ad Sixtum II papam fragmentum.—De homine qui baptismo Ecclesiae initiari expetebat, cum baptismum aliis verbis ac rebus apud haereticos suscepisse se diceret. 95

Notitia scriptorum quorumdam quae ad Sixtum attinent. 99

De sancto Dionysio romano pontifice prolegomena Ibid.

Articulus primus.—Ejus vitae historia. Ibid.

Articulus II.—De scriptis S. Dionysii romani pontificis, tum genuinis, supposititiis, ac praesertim de Fragmento Epistolae ad sanctum Dionysium Alexandrinum, seu potius adversus Sabellianos. 104

Articulus III.—Doctrina S. Dionysii. 108

§ 1.—De sanctissima Trinitate. Ibid.

§ 2.—De consubstantialitate Verbi. 109

Epistolae primae, seu operis Dionysii papae adversus Sabellianos fragmentum. Ibid.

Monitum in subjecta fragmenta. 117

Epistolae II Dionysii Alexandrini episcopi ad Dionysium romanum, seu operis quod Elenchus et Apologia inscribebantur, fragmenta. Ibid.

Concilium romanum in causa Dionysii Alexandrini de 1374 Sabellianismo accusati, habitum anno CCLXIII, tempore Dionysii papae. 129

Alexandrinae Synodi Dionysii ex libello Synodico. 131

Epistola prima Dionysii papae ad Urbanum praefectum.—Hortatur eum diligere et scrutari, ut rationabiliter et sapienter disponat et judicet ea quae illi commissa sunt. Ibid.

Epistola II Dionysii papae ad Severum episcopum.—De ecclesiis parochianis, ut singula singulis dentur presbyteris, et ut nullus alterius parochiae terminos vel jus invadat. 133

De sancto Felice Romano pontifice notitia historica. 135

Fragmentum. 143

S. Felicis epistolae dubiae quatuor. Ibid.

Epistola prima.—Ad paternum episcopum. De judiciis et accusationibus et defensionibus sacrorum ordinum.—I. Quod detractores et fautores inimicorum ab accusatione episcopali submoveantur.—II. Ne minores a majoribus accusationibus impetantur.—III. In re dubia non judicetur certa sententia de his qui adversus clericum causam aliquam habebunt in provincia.—IV. Clerici actiones suas exerceant.—V. Primates in accusatum episcopum quomodo se gerere debeant.—VI. Judices Ecclesiae ne absente eo, cujus causa ventilatur, sententiam proferant, et ne proditoris calumnia aut vox audiatur.—Charissimo atque dilectissimo Paterno coepiscopo, Felix episcopus in Domino salutem. 145

Epistola II.—De auctoritate judicis sedis apostolicae et de episcopis accusatis. 148

Epistola III.—Ad Benignum episcopum.—I. Errant qui Filium non videre Patrem contendunt, eo quod Deum nemo vidit umquam.—II. Errant affirmantes Filium minorem Patre, quia ille invisibilis, Filius vero visibilis.—Dilectissimo fratri Benigno episcopo, Felix episcopus, in Domino salutem. 152

Epistola IV.—Ad Maximum episcopum et clericos Alexandriae.—De Christi divinitate et humanitate fragmentum. 155

De sancto Eutychiano papa. Ibid.

De decretis Eutychiano adscriptis. Argumentum.—1. Decreta duo. Unde probet Baronius primum decretum.—2. Unde probari possit secundum.—3. Dalmaticae antiquus in Ecclesia usus.—4, 5. Initium hujus usus Sylvestro perperam tribuitur.—6—15. Duae epistolae ab Isidoro suppositae. Decreta decem Eutychiano adscripta. 157

Eutychiani papae exhortatio ad presbyteros ex antiquo codice Vaticano. 163

Sancti Eutychiani papae et martyris epistola et decreta dubia. 167

Epistola prima ad Joannem et ad omnes episcopos Beoticae provinciae.—De fide incarnationis Domini. Ibid.

Epistola II.—Ad episcopos per Siciliam constitutos.—I. De modo recipiendi accusationem adversus clericos.—II. Qui non admittuntur ad accusationem religiosorum.—III. De modo procedendi in negotiis ecclesiasticis, cum procedi non debeat modo saeculari. 172

Decreta Eutychiani papae, si in ipso Eutychiani nomine error non est, quae non habentur in prioribus, a Labbeo desumpta ex Gratiano et Ivone et aliis. 177

Primum. Non est obediendum episcopo, qui pro haereticis missam canere jubet. Ibid.

Secundum. Abbatissa praesumens velare virginem, vel viduam, excommunicetur. Ibid.

Tertium. Fidelium consortio careat qui poenitentiam perjurii agere noluerit. Ibid.

Quartum. Membra detruncans, domos incendens, absque judiciali auctoritate excommunicetur. Ibid.

Quintum. In potestate fidelis sit post baptismum recipere uxorem quam ante dimiserat. 178

Sextum. Fidelis infidelem discedentem sequi non cogitur. Ibid.

Septimum. Synodale juramentum. Ibid.

Octavum. Et malum ebrietatis omnino vitetur. 179

Nonum. Quod episcopi et Dei ministri ebrietate non debent gravari. Ibid.

Decimum. Quales personae sacerdotum epulis interesse debeant. 180

Synodus Mesopotamica Archelai. Ibid.

De S. Caio romano pontifice notitia historica. Ibid.

De decreto unico quod Caio adscribitur, circa ordinandos. 181

Epistola Caii papae ad Felicem episcopum.—Quod pagani non possint christianos accusare: de accusatione episcopi, ejusque accusatoribus, de expoliatione aut expulsione, et de incarnatione Domini.—I. Paganos et haereticos non posse accusare christianos.—II. Episcopum non accusandum apud judices saeculares.—III. De episcopo, presbytero, aut diacono, vel reliquis clericis apud 1375 episcopos accusandis.—IV. De his qui negant verbi Dei incarnationem.—V. Quod ad spem vitae aeternae perveniri non possit, nisi per mediatorem Dei et hominum Christum Jesum.—VI. De ordinibus ecclesiasticis. Ibid.

De Commodiano Gazaeo, origine afro, prolegomena. 189

Articulus primus.—Ejus vitae synopsis. Ibid.

Articulus II.—De libello quem Commodianus composuit. 195

Articulus III.—De Commodiani editionibus. 198

Articulus IV.—De Antonio carminis adversus gentes auctore. 200

Commodiani instructiones adversus gentium deos pro christiana disciplina: per litteras versuum primas. 201

Antonii carmen adversus gentes. 261

De sancto Victorino episcopo petavionensi et martyre prolegomena. 281

Articulus primus.—Ejus vitae synopsis. Ibid.

Articulus II.—De scriptis S. Victorini episcopi et martyris sinceris. 284

Articulus III.—De sancti Victorini operibus aut dubiis aut supposititiis. 289

Articulus IV.—Oservationes theologicae in genuina S. Victorini opuscula, et editionum recensio. 295

S. Victorini martyris petavionensis episcopi, fragmentum de Fabrica mundi. 301

S. Victorini Scholia in Apocalypsin beati Joannis. 317

De Magnete presbytero notitia historica, cum fragmento, ex Lumper desumpta. 343

Articulus primus.—Ejus vitae synopsis. Ibid.

Articulus II.—Magnetis fragmentum ex libro III Apologiae evangeliorum adversus Theostenem ethnicum apud Franc. Turrianum Tract. de sanctissima Eucharistia contra Volanum Polonum, pag. 93, edit. Florentinae. An. 1575. 348

De Arnobio afro notitia historica.—Synopsis.—I. Arnobius Siccae in Africa rhetor clarus sub Diocletiano. Ethnicae superstitioni addictus, divinitus ad christianam religionem vocatur.—II. Locus hieronymianus de Arnobio expenditur.—III. Quo tempore libros VII adversus gentes conscripserit, inquiritur. Id vero contigisse anno CCCIV aut insequente, ex ipso auctore ostenditur.—IV. Operis Arnobiani pretium exponitur. Multo luculentius ethnicam superstitionem impugnasse, quam christianam veritatem docuisse auctor existimatur.—V. De praecipuis operis editionibus. Praestantior Lugduno-Batava, quae tamen naevis mendisque haud caret. Quid operae in nostram adornandam collatum. 350

Dissertatio praevia in septem Arnobii disputationum adversus gentes libros, auctore dom. Le Nourry. 365

Caput primum.—Analysis horum librorum. Ibid.

Articulus primus.—Analysis libri primi. Ibid.

Articulus II.—Analysis libri secundi. 371

Articulus III.—Analysis libri tertii. 377

Articulus IV.—Analysis libri quarti. 379

Articulus V.—Analysis libri quinti. 381

Articulus VI.—Analysis libri sexti. 384

Articulus VII.—Analysis libri septimi. 386

Caput II.—De auctore et aetate horum librorum, ac qua ratione ab illo compositi. 390

Articulus primus.—Quis horum librorum auctor, qua aetate ac ratione ad illos conficiendos animum appulerit. Ibid.

Articulus II.—De vera horum librorum inscriptione, atque argumento, et utrum illud recte ab Arnobio tractetur, de illius stylo, eruditione, ac totius operis in libros et capita distinctione. 393

Articulus III.—De horum librorum integritate ac textus corruptione; utrum, et a quibus plura Arnobius delibaverit: an quaedam Scripturae sacrae testimonia citaverit. 396

Articulus IV.—De quibusdam erroribus Arnobio adscriptis. 398

Articulus V.—De variis horum librorum codicibus manuscriptis et editionibus. 399

Articulus VI.—De variorum in hos libros notis et observationibus. 402

Caput III.—Novae in Arnobii libros observationes, ac primum examinatur quibus argumentis Arnobius veritatem christianae religionis demonstrat. 405

Articulus primus.—Quomodo Arnobius christianae religionis veritatem, prius a pluribus assertam, nec vindice indigentem, variis Christi discipulorumque ejus miraculis vindicet. Ibid.

Articulus II.—Quomodo Arnobius argumenta diluat, quibus gentiles omnia Christi discipulorumque ejus miracula infirmare tentabant. 408

Articulus III.—Quam absurde ethnici objicerent eadem aut similia a diis suis, atque a Christo facta fuisse miracula. 412

1376 Articulus IV.—Quomodo ex tota hac disputatione evertantur insulsae Socianorum, et atheorum adversus Christi, et discipulorum ejus miracula argumentationes. 414

Caput IV.—Examinantur alia Arnobii argumenta, quibus christianae religionis veritatem demonstrat. 416

Articulus primus.—Quomodo veritas christianae religionis ab Arnobio demonstretur dirissimis et hactenus inauditis pene innumerabilium cujuslibet sexus, aetatis et conditionis martyrum suppliciis, ad extremum usque vitae spiritum pro Christi confessione constantissime toleratis. Ibid.

Articulus II.—Quomodo Arnobius christianae religionis veritatem adhuc vindicet ex illius doctrina, ab innumeris hominibus, deorum cultui addictis, per totum terrarum orbem celerrime suscepta. 418

Caput V.—Ethnicorum adversus christianae religionis veritatem argumenta examinantur. 420

Articulus primus.—Quam absurde ethnici objecerint christianam religionem, utpote quae nova erat, rejiciendam, servandosque patrios et avitos ritus, quos illi commutaverant aut abrogaverant in populi classibus, in servatis de coelo, in obnuntiationibus, comitiis, signis ex arce, fecialibus, clarigatione, acuminibus auspicatis, legibus Annariis, Cinciis Censoriis, et penetralibus coliginis. Ibid.

Articulus II.—De aliis ethnicorum mutationibus in ordinandis nubentium lectulis et advocandis maritorum geniis, earumque crine hasta caelibari comto; de togulis puellarum ad Fortunam virginalem delatis, mulierum lanificio et vini abstinentia; de tauris candidis in Albano monte mactatis, extis percoctis aut semicrudis porriciendis, atque immolandis humanis capitibus. 427

Articulus III.—Eadem ethnicorum argumentatio eo adhuc infirmatur, quod sicut christiana religio novitatem, ita disciplinae, artes et scientiae initium habuerint, atque aruspicina quidem post Tagem, ubi de libris Acheronticis, astrologia vero post Theutim et Atlantem, coeli tibicinem et destinam, item quia dii geniti sunt, quia antiqua olim nova fuerunt, quia Romanorum religio non ante duo annorum millia, sicut christiana non ante 400 annos exstitit, ubi de primis Latinorum regibus, quia denique nihil novum christiani colunt. 431

Caput VI.—Aliud gentilium adversus christianam religionem argumentum, ex publicis calamitatibus, petitum solvitur. 434

Articulus primus—Ethnicorum adversus christianae religionis veritatem argumentum, ex variis cladibus et calamitatibus, quibus genus humanum olim divexabatur, petitum, proponitur, ostenditurque a quibus scriptoribus olim dilutum confutatumque fuerit. Ibid.

Articulus II.—Expenduntur singula Arnobii argumenta, quibus insulsas ethnicorum, christianos publicarum omnium cladium et calamitatum causam esse numquam non proclamantium criminationes funditus evertit, ac quomodo et quam evidenter demonstret ab ipso christianae religionis exordio ad suam usque aetatem, nihil contra statas naturae leges nec in coelo, nec in terris immutatum; saepius vero ante christianorum tempora gentes fuisse fame confectas, perniciososque accidisse grandinis casus, imbres lapidum, siccata flumina, pestes funestissimas, consumptas a muribus et locustis fruges, maximos terrae hiatus et motus. 437

Articulus III.—Quibus aliis exemplis Arnobius ostendat ante christianae religionis exortum plures accidisse publicas calamitates, incendia, diluvia, ubi de insula Atlantica, et computatis a mundi exordio annis; item cum belluis praelia, ac bella maxima inter Assyrios et Bactrianos, Nino et Zoroastre ducibus, aliaque Alexandri, atque Romanorum bella, ac post natum Christum res fluxisse longe magis prosperas. 441

Articulus IV.—Respondetur ethnicis sciscitantibus quae malorum sive publicarum calamitatum sit causa, ac probatur id quod uni bonum, alteri esse malum, frustraque objici victos Alemannos, fame necatos Getulos, et Tingitanos, propter christianos cum eis habitantes, multoque absurdius asseri deos iisdem christianis fuisse iratos, et hoc mendacium a quibusdam mendicantibus ethnicis esse confictum. 446

Caput VII.—Examinantur asserta ab Arnobio christianae religionis documenta, ac primum de Deo. 451

Articulus primus.—Quibus rationum momentis Arnobius Deum exsistere demonstret, quidve statuerit de illius natura, et quam perspicue eam plane incorpoream esse demonstret, ac immerito quaedam ejus responsio a quibusdam reprehendatur. Ibid.

Articulus II.—Quam recte Arnobius asserat formam Dei non posse explicari, ac quomodo doceat, quae sit ejus immensitas, et scientia infinita, nihilque hominibus simile habeat. 454

1377 Articulus III.—Utrum sana sit Arnobii de ira Dei sententia. 456

Articulus IV.—Utrum Arnobius crediderit Deum esse omnium cum poenae tum culpae malorum auctorem. 458

Articulus V.—Utrum Arnobius crediderit quaedam animalia creata non fuisse a Deo, nec hominem naturali infirmitate malis esse obnoxium, nec peccare suae electione voluntatis. 461

Caput VIII.—De summa Christi divinitate et incarnationis ejus mysterio. 464

Articulus primus.—Quam validis argumentis Arnobius supremam Christi divinitatem asserat et vindicet. Ibid.

Articulus II.—Quam luculenter Arnobius docuerit Christum tam Deum verum fuisse, quam hominem. 469

Articulus III.—Cur Christus homo factus sit, cur tam sero, nec longe antea; quid de hominibus ante ipsius ortum mortuis actum fuerit, ubi de hominibus giganteo corpore, et stentoreis infantium vagitibus. 471

Caput IX.—De hominis anima. 475

Articulus primus.—Quas Arnobius falsas veterum, de humanae animae natura, origine et immortalitate opiniones recenseat, ac utrum eas recte refellat. Ibid.

Articulus II.—Num recte Arnobius dixerit incertam esse humanae animae originem, atque in Simonis magi, Saturnini, Carpocratis, et Seleucianorum, eam ab alio, quam Deo creatam fuisse affirmantium, errorem impegerit, nec cognitum ipsi fuerit originale peccatum. 480

Articulus III.—Quae fuerit vera Arnobii de animae humanae natura et immortalitate opinio, et utrum in quemdam de illa errorem lapsus sit. 484

Articulus IV.—Utrum Arnobius docuerit animas impiorum aliquando in nihilum redigendas, aut futuram corporum nostrorum resurrectionem negaverit. 488

Caput X.—De christianorum fide, spe, ecclesiis, sacris Scripturis, altaribus, simulacris, synaxibus, ac precibus etiam pro mortuis. 490

Articulus primus.—De christianorum fide ejusque necessitate, ac certa illorum de futurae vitae spe, quantumque ea gentilium opinionibus opposita sit. Ibid.

Articulus II.—De christianorum ecclesiis, sacris Scripturis et synaxibus, quove ritu Deum in eis precarentur, ac quid ab eo peterent. 492

Articulus III.—De christianorum precibus pro mortuis. 494

Articulus IV.—De christianorum altaribus, sacrificiis, ac thuris usu; utrum Arnobius de catechumenis, sacramentisque Baptismi, et Eucharistiae, et divinae gratiae necessitate locutus fuerit. 497

Caput XI.—Examinantur priora Arnobii argumenta, quibus ethnicorum religionem falsam esse demonstrat. 499

Articulus primus.—Excutiuntur argumenta, inde contra gentilium religionem ab Arnobio petita, quod ethnici explicare non potuerint, ubinam illorum dii vitam degant, a quibus imposita sint eorum nomina, et quanta sit eorum multitudo, atque ex Ciceronis, praesertim de Natura deorum, libris, de quibus quale judicium Arnobius ferat expenditur, ac tandem Euhemeri, Nicagorae, Pellaei Leontis, Theodori, Hipponis, et aliorum testimonio. Ibid.

Articulus II.—Quomodo Arnobius demonstret falsam illorum divinitatem, qui dii renuntiati sunt, vel ob data hominibus beneficia, sicut Liber propter vini, Ceres panis, Aesculapius herbarum, Minerva oleae, Triptolemus aratri inventionem; vel ob praeclara quaedam facta, sicut Hercules et Romulus, qui senatorum manibus dilaceratus est. 503

Articulus III.—Expenditur aliud Arnobii contra ethnicorum religionem argumentum, inde ductum, quod ethnici dixerint deos suos mares et feminas, ac celebratis humano more nuptiis, alioque turpiori modo filios procreasse, ubi de septimanis foeturis, chalcidicis, Hellespontiaco Priapo, Cerere mammosa, deorum nuptiis usu, farre, coemptione celebratis, sponsalibus, fescenninis carminibus, regia Opis sobole, infami Veneris Cytheriae ortu, et meretricula Venere, a rege Cyprio ditata. 506

Articulus IV.—Quomodo Arnobius falsam Jovis divinitatem demonstret ex ejus adulteriis cum Hyperione, unde Sol aureus; cum Latona, unde arcitenentes Apollo et Diana in insulis errantibus; cum Leda, unde Castores Tyndaridae, seu Dioscuri, ovorum progenies, quorum alter equorum domitor, alter pugillator, et cestu insuperabilis; item aliis Jovis adulteriis, cum Alcmena, unde Hercules; cum Semele, unde Bacchus, seu Bromius, Nisius, et Evius, ex genitalibus matris fulmine ictus, atque ex semine patris iterum natus; item Jovis cum Maia, unde Mercurius; cum Electra, unde Dardanus; cum Laodamia, unde Sarpedon, ubi de Minerva ex Jovis cerebro nata, ac de ejusdem Jovis in varias animantium formas mutationibus, atque de his verbis: Tisianes, et Bocores mauri atque babecali adolescentes. 509

1378 Caput XII.—Quomodo Arnobius ethnicorum religionem ex aliorum deorum atque dearum adulteriis, et flagitiis falsam esse ostendat. 516

Articulus primus.—Quam invicte Arnobius probaverit absurdas esse gentilium de diis suis opiniones, ex Saturni cum Philyra adulterio; Martis cum Venere; Herculis cum quinquaginta Thestii filiabus; Neptuni cum Amphitrite, Amymone, Alope; Apollinis cum Arsinoe, Arethusa, Hypsipyle, Marpissa, Zeuxippe, Prothoe, Daphne, Sterope, atque etiam Coronide, unde Aesculapius avaritiae causa fulmine percussus. Ibid.

Articulus II.—Quam evidenter adhuc Arnobius falsos esse gentilium deos probaverit ex pueris Catamito, seu Ganymede, Hila, Hyacintho, Pelope et Chrysippo, quos illi turpissime adamaverunt et constuprarunt. 518

Articulus III.—Quomodo Arnobius falsam deorum divinitatem ostendat ex impudico illarum in homines amore, Aurorae in Tithonum, Lunae in Endymionem, Nereidis in Aeacum, Thetidis in Achillis genitorem, Proserpinae in Adonem, Cereris in rusticanum Jasionem, Veneris in Vulcanum, Phaetontem, Martem, et Anchisem, et cur haec Dioneia, et Troici viri mater dicatur. 521

Caput XIII.—Quam perspicue Arnobius convincat falsos nullosque esse gentilium deos, ex eorum patria, forma, figura, disciplinis et artibus, quibus eos operam impendisse, aut praefuisse ethnici jactitabant. 524

Articulus primus.—Quam invicte Arnobius ex assignata ab ethnicis deorum patria, forma et figura, demonstret falsam esse illorum divinitatem. 524

Articulus II.—Quam commentitii sint dii, quos ethnici variis artibus imbutos aut praefectos praedicabant, ubi de Apolline vate, futura praenuntiante, Aesculapio medico, Vulcano fabro, Tritonia seu Tritogenia et Arachne textrina, et Atalantea progenie, sive Calypso caeteris eloquentiore, de aliis, qui artibus aut scientiis praeesse fingebantur, uti Portunus navigationi, armentis et gregibus Pales, unde Palilia, Innuus sive Pan animalibus, Pythius ariolantibus, regum gazis locupletatus, et Tutelares tutelae hominum praefecti. 529

Articulus III.—De aliis diis, singularibus aliis rebus simili modo praepositis, Lucina Junone partubus, Unxia unctionibus, replicationi cingulorum Cinxia, seu Virginensi dea, ac victui et potui Victua et Potua. 533

Articulus IV.—De commentitiis aliis diis, qui non minus absurde aliis rebus praeficiebantur, uti Bellona bellis, Discordia et Furiae dissidiis, Mars praeliis, Mercurius ceromis, pugillatibus et luctationibus; hostibus pellendis Pellonia, quam Romanis non favisse probant praelia ad Furculas Caudinas, et ad Lacum Trasymenum, ac Cannenses clades; nec dici posse deos sinistris partibus praeesse, et dextris adversari: item de Pauso bellis opposito, de Praestana et Panda, seu Pantica, et Tito Tatio, in Capitolium introducto. 535

Articulus V.—Quomodo Arnobius argumentum suum prosequatur, et demonstret perperam fingi ab ethnicis deum Lateranum praesidere crudis laterculis, Genium foco, aliisque locis, Aium Locutium Romanae custodiae, Faunos et Fatuas futuris rebus praedicendis, Putam arborum putationibus, rebus petendis Petam, Nemestrinum nemoribus, rebus patefactis vel patefaciendis Patellanam et Patellum, Nodutim fructuum nodis, terendis frugibus Terensem, Saturnum sationi, Floram floribus, montibus Montinum, Vibiliam erroribus viarum, Limentinum liminibus, eorum custodiae Limam, obliquitatibus Limos, Lucrios lucrorum consecutionibus, et opulentiae deam Pecuniam. 539

Articulus VI.—De aliis diis ac deabus, quos hominum vitiis et aliis rebus praeesse ethnici asserebant, ubi de Laverna furum dea, et segnium Murcida, de Venere Militari turpissimis flagitiis; Perfica, Pertunda, Tutino, sive Mutino obscaenis voluptatibus, Libentina et Liburno libidinum tutelis, Orbona et Naenia extremitati vitae, ac funeri ridiculis praesidibus, ubi etiam de scortis meritoriis, Acca Laurentia, Flora et Leaena. 546

Caput XIV.—Excutitur aliud Arnobii contra gentilium deos argumentum, ex eorum servitute, vinculis, vulneribus, morte ac sepulcris desumptum. 551

Articulus primus.—Quam valida sit Arnobii ad destruendam gentilium de diis suis opinionem argumentatio, petita ex servitute Herculis, Apollinis, et Neptuni foedo Minervae ministerio, Musarum famulatu, Martis ac Saturni vinculis, atque a regno suo expulsione, ac ejusdem Martis, Veneris, Plutonis, Junonis, Minervae, et Herculis vulneribus. Ibid.

Quomodo idem probetur exemplis Jovis, qui nescius humanas carnes comedit, atque ex illius morte, et sepultura, fratrum Castoris et Pollucis, Saturni, ac Tyrii Herculis sepulcris, atque Thebano Hercule igne consumpto. 553

1379 Caput XV.—Quomodo Arnobius probaverit omnia quae de diis memorata sunt, male in poetas ab ethnicis rejici, ac deos, ludis in eorum honorem institutis, infamari, et attributa spoliari divinitate. 556

Articulus primus.—Ostenditur ea omnia, quae de diis dicta sunt, male refundi in poetas, atque ethnicos debuisse in illos, quemadmodum adversus regnum potentiam murmurantes, et calumniatores, sententiam ferre, ac cum eis proscribere histriones, mimos, ac pantomimos, ubi de quindecim viris Laureatis. Ibid.

Articulus II.—Quo pacto Arnobius falsos esse gentilium deos demonstret, ex ludis solemnibus in eorum honorem exhibitis, ac praesertim Floralibus, ac Megalensibus, et de quorumdam instauratione; de comoediis, tragoediis, et Atellanis fabulis, quae in iisdem ludis agebantur; de stupidorum capitibus rasis, atque salepitarum sonitu, et fascinorum rubore. 559

Caput XVI.—Quam variae fuerint ethnicorum de singulis diis suis opiniones, et quam recte Arnobius inde demonstret falsam esse uniuscujusque divinitatem. 564

Articulus primus.—Examinatur Arnobii contra ethnicorum deos argumentum, inde ductum, quod quem deum nonnulli ex parentibus procreatum dicebant, alii rem aliquam naturalem esse affirmaverint, atque inprimis Janum, Saturnum, Jovem, Junonem, Fluvionam, Pomonam, Ossipaginam, Februtim, Populoniam, Cinxiam, Caprotinam. Ibid.

Articulus II.—Quomodo Arnobius ostendat deam revera non esse Minervam ex variis gentilium opinionibus, de illa e Jovis cerebro orta, mentis et Victoriae filia, ubi de nominis Minervae etymologia. 569

Articulus III.—Quomodo Arnobius illud adhuc ostendat ex Neptuno Stygii fratre, pistricum domino, maenarum et gurgitum motatore; item ex Mercurio Caduceatore, Cyllenio verborum et nominum inventore, ac mutatore nundinarum, mercium, et commerciorum; atque etiam Cerere, quae Terra, Magna Mater, Vesta, Ops, et Saturni uxor vocabatur: ubi de etymologia nominum Neptuni, Mercurii, Cereris et Vestae. 572

Articulus IV.—Qua ratione Arnobius ostendat falsam esse divinitatem Vulcani, qui ignis; Veneris, quae Proserpina; Solis, qui Liber et Apollo; Dianae, quae Ceres et Luna dicebantur; atque aliorum omnium numinum, quia plures ethnici mundum esse animal quoddam, ac deum esse existimabant: ubi de etymologia nominum Vulcani et Veneris, ac de Apolline murium pernicie. 575

Caput XVII.—Quomodo Arnobius vana de gentilium diis opinionum commenta ex aliis illorum de iisdem diis suis dissensionibus adhuc evertat. 578

Articulus primus.—Excutitur argumentum Arnobii, petitum ex diversis, et contrariis ethnicorum opinionibus de Musarum parentibus, conditione et numero, ac de diis Novensibilibus et indigentibus, ubi de Aeneae morte. Ibid.

Articulus II.—Quam variae fuerint gentilium de diis Penatibus, Penetralibus, Consentibus, et Complicibus opiniones, ac quomodo inde eorum divinitas evertatur. 581

Articulus III.—Quanta fuerit gentilium de diis Laribus dissensio, cur Grundules vocarentur, et Summanus eis praefectus, ac quam evidenter demonstretur nullam esse horum aliorumque antea memoratorum divinitatem. 584

Articulus IV.—Perpenditur illud Arnobii contra gentium deos argumentum, ductum ex multiplicato eorumdem deorum numero, tribus videlicet Jovibus, quinque Solibus, totidem Mercuriis ac Minervis, quatuor Vulcanis, tribus Dianis et Aesculapiis, sex Herculibus, tribusque Castorum et Musarum generibus. 587

Caput XVIII.—Quam perspicue Arnobius ex seriis gravibusque ethnicorum historiis, quarum memoria annuis diebus festis celebrabatur, absurdos illorum de diis errores destruat. 590

Articulus primus.—Examinatur prima historia, qua Numa Pompilius a Jove, Fauni et Pici artibus evocato, fulminis procurationem didicisse jactitabatur; et alia Cybeles, Agdestis, et Attidis historia, annuis celebrata festis diebus, ubi de Abderitanorum stupore et insania. Ibid.

Articulus II.—Expenduntur vulgatae aliae historiae de Fauna Fatua, seu Bona dea, myrteis virgis caesa, et de turpissimo Tullii regis ortu. 594

Caput XIX.—Quomodo ethnicorum mysteria et festa in deorum honorem, et rerum ab iis gestarum memoriam instituta ac celebrata falsam demonstrarent illorum divinitatem. 596

Articulus primus.—Quam evidenter Bacchanalia, seu Omophagia, Veneris Cypriae initia, Sabazia, Thesmophoria, Eleusinia, et Alimontia demonstrent falsos esse gentilium deos. Ibid.

Articulus II.—Quomodo ethnicorum responsio, qua mysteria illa ac turpissimas deorum suorum historias allegorice 1380 explicandas esse contendebant, ab Arnobio funditus evertatur. 599

Articulus III.—Quomodo eadem gentilium responsio ab aliis scriptoribus penitus infirmetur et destruatur. 601

Caput XX.—Quam frustra ethnici ex quibusdam miraculis, aut de re aliqua futura responsis, probare conabantur deos suos revera existere. 604

Articulus primus.—Quanta perspicuitate Arnobius diluat ethnicorum argumentum ex miraculis petitum, sive cum pestis sedata est, sive cum ludi, monente Jove, instaurati, sive cum Aesculapii simulacrum in insulam Tiberinam transportatum fuit. Ibid.

Articulus II.—Quanta evidentia Arnobius ostendat falsa esse miracula, quae ethnici facta esse contendebant, cum simulacrum Matris magnae ex Phrygio monte Romam adductum est, atque aliud etiam Jovis in editiore loco ad Orientem collocatum. 607

Caput XXI.—De templis gentilium. 609

Articulus primus.—Quibus argumentis Arnobius ostendat nulla diis aedificanda esse templa, neque tuguriola, neque conclavia, aut cellulas: ubi de primis deorum templis et aliis, quae mortuorum dumtaxat hominum sepulcra fuerunt: item de abscondito Apidis tumulo; et capitolio, quod ab invento Toli capite dictum est, atque de polyandriis. Ibid.

Articulus II.—De templis, quae humanis affectibus aut virtutibus impie consecrata fuerant, nimirum Pietati, Concordiae, Saluti, Honori, Virtuti, Felicitati, Victoriae, Paci, Aequitati, et apud Aegyptios felibus, scarabaeis, et buculis, ac quam recte probetur ex templorum eversione nullum falsis diis aedificandum. 613

Caput XXII.—De deorum simulacris et imaginibus. 616

Articulus primus.—Quibus rationum momentis Arnobius demonstret deorum imagines, signa, et simulacra impie ab ethnicis coli et adorari: quid leonis facies mero oblita minio, ac de primis simulacris et aliis humana figura repraesentatis. Ibid.

Articulus II.—Quam recte Arnobius contra eadem falsorum deorum simulacra argumentetur ex ridiculis deorum imaginibus, Hammonis cum arietinis cornibus, Saturni cum falce adunca, Mercurii pinnati, Argiphontis cum petaso, Liberi cum membris mollibus, Veneris nudae, Vulcani cum pileo et malleo, Delii cum plectro et fidibus, Musarum cum tibiis et psalteriis, Neptuni cum fuscina, Jani cum dentata clave, Jovis riciniati cum fomite, Palladis cum militari galea, Matris deum cum tympano, Jani cum duplici fronte, Jovis cum barba, Cereris cum mammis grandibus, et Dianae cum semitectis femoribus. 619

Articulus III.—Examinatur aliud Arnobii argumentum contra deorum simulacra, petitum ex imaginibus Mercuriorum ad Alcibiadis instar, Veneris Cnidiae, et aliarum ad Cratinae ac Phrynes similitudinem repraesentatis, atque etiam Jovis super cujus digito Phidias inscripsit, Pantarces pulcher, ac quae sigilliola dicantur. 622

Articulus IV.—Qua ratione Arnobius ex materia et arte, qua facta fuerant deorum simulacra, ostendat ea ab ethnicis impio cultu adorari, eorumque implorari auxilium, ac quam vana et futilis sit eorumdem gentilium responsio, qua simulacra post eorum tantum dedicationem se venerari profitebantur; ubi de taeniis, veternosis arboribus, et ritu quo ethnici simulacra adorabant. 624

Articulus V.—Examinatur aliud Arnobii adversus deorum simulacra argumentum, inde petitum, quod illa ab ethnicis probro et dedecori habita, ac spoliata fuerint: nempe simulacrum Jovis ab Antiocho Cyziceno et Dionysio tyranno, Aesculapii ab eodem Dionysio, Veneris a Pygmalione, et alio adolescente; alia vero aut diruta, aut cremata; ubi de vario Capitolii incendio. 628

Articulus VI.—Ostenditur quam infirma sit ethnicorum responsio; simulacra deorum ideo retinenda, ut imperitum vulgus eorum timore in officio et religione contineretur; ac quid ex hactenus dictis colligendum. 632

Caput XXIII.—De gentilium sacrificiis. 633

Articulus primus.—Quibus argumentis Arnobius nulla sacrificia diis gentilium facienda esse demonstret, atque oppositas eorumdem gentilium rationes evertat, ubi de hostia animali, de cuissa et hostiae anima. Ibid.

Articulus II.—Quomodo Arnobius alia evertat ethnicorum argumenta, quibus sacrificia diis suis esse facienda probare nitebantur; ubi de ritu quo iidem ethnici antequam templa adirent, corpus abluebant, et explicatur quid sit Bulba, Immissulus, Buteo, Solipuga, natrix, cuminum, nasturcium, bulbus, cunila, et motacilla. 636

Articulus III.—Ponderatur aliud Arnobii adversus ethnicorum sacrificia argumentum, inde petitum, quod hostiae uni deo, et aliae alteri immolabantur, ubi de diis inferis, et scrofa inciente. 640

1381 Articulus IV.—Quomodo Arnobius diis non esse sacrificendum demonstret, ex ipsis rebus quae in sacrificiis adhibebantur; ubi explicatur quid sit farcimen, apexabo, hirciae, silicernium, longavo, taedae, taeniae, polimina, plasea, siligo, fitilla, frumen, africia, gratilla, catumeum, conspolium cubula, libum, caro strebula, pulpamenta, salsamina quadrimis copulata frugibus, far pium, feudicae, rumae seu aerumnae, gurgulio, ruminatoria saecula, augmentum, magmentum, velamen sanguinum, praeciciae, ac quomodo Auctor noster ostendat haec in sacrificiis frustra adoleri. 642

Caput XXIV.—De thuris et vini iu gentilium sacrificiis usu, et de aliis nonnullis eorum absurdis ritibus, et diebus festis. 651

Articulus primus.—Quibus rationum momentis Arnobius conficiat explodendum esse in gentilium sacris et sacrificiis superstitiosum thuris, seu Panchaicae resinulae usum, eumque fuisse incognitum heroicis, et Albanorum regum temporibus, atque etiam Etruscis, tuncque pium far adhibitum; ubi explicatur quid sit thus masculum, ac de thuris in ethnicorum funeribus usu. Ibid.

Articulus II.—Non minus perversum fuisse in ethnicorum sacris et sacrificiis libandi morem, thuris socium, et exponitur quid sit, bria, simpuvium, musci venerabiles, et Mactus inferio vino esto. 654

Articulus III.—Quam recte Arnobius exagitet atque ejiciat alios insulsos ethnicorum ritus, quibus deos suos sertis et coronis exornabant, utebantur cymbalis, tympanis, symphoniis et scabillis, illosque mane salutabant, ac quam ridicula et absurda fuerit lavatio Matris deum, Jovis epulum, vindemia Aesculapii, Cereris et aliorum lectisternia, Telluris atque aliorum natalis dies. 657

Caput XXV.—Quam exigua et exilis sit hominum scientia. 661

Articulus primus.—Quam pauca homo sciat, eique esse incompertum quid ipse sit, quomodo et quando sint insomnia; quomodo fiat visio, et sapor percipiatur; cur pili canescant, et oleum liquoribus non misceatur: cur animus in aegris sit aeger, in aliis stolidus, aut delirus; et quis partium nostri corporis situs, ac quorsum haec Arnobius dixerit. Ibid.

Articulus II.—Quam recte Arnobius probaverit exiguam esse hominum scientiam et philosophorum dissensionibus et variis opinionibus Thaletis, Heracliti, Pythagorae, Archytae Tarentini, Epicuri, et Democriti de primis rerum principiis, Platonis de anima, Panaetii, Chrysippi et Zenonis de mundi incendio; Carneadis, Arcesilae et Academicorum, qui nihil sciri posse affirmabant; ac quia nihil adhuc compertum habetur, unde veritas oriatur, aut cur salsum sit mare, ac utrum hae aliaeque similes quaestiones relinquendae sint. 664

Caput XXVI.—De quibus viris illustribus, vatibus, scriptoribus, quos Arnobius citavit, ac de verbis barbaris, obsoletis, obscuris, quibus usus est. 667

Articulus primus.—De Pythagora, qui in fano concrematus fuit, de Socratis, Trebonii, Reguli et Aquilii crudeli nece; ac de quibusdam magis, Zoroastre per igneam zonam excito, de Armenio Zostriani nepote, Pamphilo Cyri, Apollonio, Damigero, Velo, Juliano et Bebulo. Ibid.

Articulus II.—De variis vatibus, sive hominibus nimirum Sybilla, Bacide, Heleno, Martio; sive diis Jove Dodonaeo, Apolline Clario, Pythio, Didymaeo, Philesio, quorum mentionem Arnobius fecit. 672

Articulus III.—De variis scriptoribus ab Arnobio citatis, quorum nomina ordine alphabetico exhibentur. 674

Articulus IV.—De verbis barbaris, obsoletis, inusitatis, aut obscuris, quibus Arnobius usus est. 690

Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libri Septem. 713