Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Dissertatio Prima Ad Sancti Cypriani Epistolam Octavam, Auctore Dodwello, De Visionibus, Utque Visionum Suarum Fidem Comprobarint Veteres, Etc.
Dissertatio Secunda Ad Sancti Cypriani Epistolam Quartam Vigesimam, Auctore Dodwello. De Presbyteris Doctoribus, Doctore Audientium Et Legationibus Ec
Dissertatio Tertia De Secundo Martyrii Baptismo, Auctore Dodwello.
Dissertatio Tertia De Secundo Martyrii Baptismo, Auctore Dodwello.
De Sixto II. Rom. Pontifice XXIII, Notitia Historica.
De Sixto II. Rom. Pontifice XXIII, Notitia Historica.
Sixti Papae II Epistolae Dubiae.
Sixti Papae II Epistolae Dubiae.
Ex Gratiano (2 q. 6 et 3 q. 6).
Ex Eodem Ut Supra. Super appellatione, alterius provinciae judices audire non oportet.
Epistolae Quae Ad Sixtum II, Papam Et Martyrem Attinent.
Epistolae Quae Ad Sixtum II, Papam Et Martyrem Attinent.
Epistolae I. Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Sixtum Papam Fragmenta.
Et aliquanto post prosequitur Dionysius.
Epistolae II Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Philemonem Sixti Presbyterum Fragmenta.
Deinde, inquit Eusebius, nonnulla de omnibus haeresibus interlocutus subdit.
Rursus hac quaestione abunde ventilata subjicit.
Epistolae IV, Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Sixtum II. Papam Fragmentum.
Notitia Scriptorum Quorumdam Quae Ad Sixtum Attinent.
Notitia Scriptorum Quorumdam Quae Ad Sixtum Attinent.
De Sancto Dionysio Romano Pontifice Prolegomena.
De Sancto Dionysio Romano Pontifice Prolegomena.
Articulus Primus. Ejus vitae historia.
Articulus III. Doctrina S. Dionysii Romani Pontificis.
§ I.— De sanctissima Trinitate.
§ II.— De Consubstantialitate Verbi.
Epistolae I, Seu Operis Dionysii Papae Adversus Sabellianos Fragmentum.
Epistolae I, Seu Operis Dionysii Papae Adversus Sabellianos Fragmentum.
Monitum In Subjecta Fragmenta.
Monitum In Subjecta Fragmenta.
Epistolae II Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Dionysium Romanum, Seu Operis quod Elenchus et Apologia inscribebatur, fragmenta.
De opere ipso haec retulit S. Athanasius.
Epistolae
Concilium Romanum In Causa Dionysii Alexandrini, De Sabellianismo Accusati. Habitum Anno CCLXIII, Tempore Dionysii Papae .
Alexandrinae Synodi Dionysii Ex Libello Synodico.
De S. Felice Romano Pontifice, Notitia Historica.
De S. Felice Romano Pontifice, Notitia Historica.
Fragmentum
S. Felicis Papae I Et Martyris Epistolae Dubiae Quatuor.
S. Felicis Papae I Et Martyris Epistolae Dubiae Quatuor.
Epistola I. Ad Paternum Episcopum. De judiciis et accusationibus et defensionibus sacrorum ordinum.
Epistola II. De Auctoritate Judicis Sedis Apostolicae, Et De Episcopis Accusatis .
Epistola III. Ad Benignum Episcopum.
Epistola IV . Ad Maximum Episcopum Et Clericos De Christi divinitate et humanitate fragmentum.
De Sancto Eutychiano Papa Notitia Historica.
De Sancto Eutychiano Papa Notitia Historica.
De Decretis Eutychiano Adscriptis. (Ex D. Coustantio desumpt.)
De Decretis Eutychiano Adscriptis. (Ex D. Coustantio desumpt.)
Eutychiani Papae Exhortatio Ad Presbyteros Ex Antiquo Codice Vaticano.
Eutychiani Papae Exhortatio Ad Presbyteros Ex Antiquo Codice Vaticano.
Sancti Eutychiani Papae Et Martyris Epistola Et Decreta Dubia.
Sancti Eutychiani Papae Et Martyris Epistola Et Decreta Dubia.
Epistola I . Ad Joannem Et Ad Omnes Episcopos Beoticae Provinciae. De fide Incarnationis Domini.
Epistola II. Ad Episcopos Per Siciliam Constitutos.
Decreta Eutychiani Papae, Si In Ipso Eutychiani Nomine Error Non Est, Quae Non Habentur In Prioribus, A Labbeo Desumpta Ex Gratiano Et Ivone Et Aliis.
Primum. Non est obediendum episcopo, qui pro haereticis missam canere jubet.
Secundum. Abbatissa praesumens velare virginem, vel viduam, excommunicetur.
Tertium. Fidelium consortio careat, qui poenitentiam perjurii agere noluerit.
Quartum. Membra detruncans, domos incendens, absque judiciali auctoritate excommunicetur.
Quintum. In potestate fidelis sit, post baptismum recipere uxorem quam ante dimiserat.
Sextum. Fidelis infidelem discedentem sequi non cogitur.
Septimum. Synodale juramentum.
Nonum. (Ex eodem, capite tertio.) Quod episcopi et Dei ministri ebrietate non debeant gravari.
Decimum. (Ex eodem, capite decimo.) Quales personae sacerdotum epulis interesse debeant.
Synodus Mesopotamica Archelai.
Synodus Mesopotamica Archelai.
De S. Caio Romano Pontifice Notitia Historica.
De S. Caio Romano Pontifice Notitia Historica.
De Decreto Unico Quod Caio Adscribitur, Circa Ordinandos.
De Decreto Unico Quod Caio Adscribitur, Circa Ordinandos.
Epistola Caii Papae Ad Felicem Episcopum. Quod Pagani Non Possint Christianos Accusare: De Accusatione Episcopi, Ejusque Accusatoribus, De Expoliation
De Commodiano Gazaeo, Origine Afro, Prolegomena.
De Commodiano Gazaeo, Origine Afro, Prolegomena.
Articulus I. Ejus Vitae Synopsis.
Articulus II. De libello quem Commodianus composuit.
Articulus III. De Commodiani editionibus.
Articulus IV De Antonio Carminis adversus gentes auctore.
Commodiani Instructiones Adversus Gentium Deos Pro Christiana Disciplina: Per Litteras Versuum Primas.
VII.—De Septizonio Et Stellis.
XI.—Apollo Sortilegus, Falsus.
XVIII.—De Ammudate Et Deo Magno.
XXIV.—Inter Utrumque Viventibus.
XXV.—Qui Timent, Et Non Credent.
XXVI.—Repugnantibus Adversus Legem Christi Dei Vivi.
XXVII.—Stulte Non Permoreris Deo.
XXXIV.—Item Gentilibus Ignaris.
XXXV.—De Ligno Vitae Et Mortis.
XXXVII.—Qui Judaeidiant Fanatici.
XLII.—De Populo Absconso Sancto Omnipotentis Christi Dei Vivi.
XLIII.—De Saeculi Istius Fine.
LVII.—Saecularia In Totum Fugienda.
LVIII.—Christianum Talem Esse.
LIX.—Matronis Eeclesiae Dei Vivi.
LXI.—In Ecclesia, Omni Populo Dei.
LXIV.—De Zelo Concupiscentiae.
LXXVI.—De Fabulosis Et Silentio.
Antonii. Carmen Adversus Gentes.
Antonii. Carmen Adversus Gentes.
De Sancto Victorino Episcopo Petavionensi Et Martyre Prolegomena.
De Sancto Victorino Episcopo Petavionensi Et Martyre Prolegomena.
Articulus I. Ejus vitae Synopsis.
Articulus II. De scriptis S. Victorini Episcopi et Martyris sinceris.
Articulus III. De sancti Victorini operibus aut dubiis aut suppositiis.
Articulus IV. Observationes theologicae in genuina S. Victorini opuscula et editionum recensio.
S. Victorini Martyris, Petavionensis Episcopi, Qui Vergente Ad Finem Saeculo Tertio Floruit, Fragmentum.
Incipit Tractatus Victorini, De Fabrica Mundi.
Explicit Tractatus Victorini De Fabrica Mundi.
Primus ex codice Lambethano edidit Gul. Cavius in
Sancti Victorini Episcopi Petavionensis Et Martyris Scholia In Apocalypsin Beati Joannis .
Sancti Victorini Episcopi Petavionensis Et Martyris Scholia In Apocalypsin Beati Joannis .
De Magnete Presbytero Notitia Historica, Cum Fragmento, Ex D. Lumper Desumpta.
De Magnete Presbytero Notitia Historica, Cum Fragmento, Ex D. Lumper Desumpta.
Articulus Primus. Ejus Vitae Synopsis.
De Arnobio Afro Notitia Historica.
De Arnobio Afro Notitia Historica.
Dissertatio Praevia In septem Arnobii disputationum Adversus Gentes Libros. (Auctore Dom Le Nourry.)
Dissertatio Praevia In septem Arnobii disputationum Adversus Gentes Libros. (Auctore Dom Le Nourry.)
Caput Primum. Analysis horum librorum.
Articulus Primus. Analysis libri primi.
Articulus II. Analysis libri secundi.
Articulus III. Analysis libri tertii.
Articulus IV. Analysis libri quarti.
Articulus V. Analysis libri quinti.
Articulus VI. Analysis libri sexti.
Articulus VII. Analysis libri septimi.
Caput Secundum. De auctore et aetate horum librorum, ac qua ratione ab illo compositi.
Articulus IV. De quibusdam erroribus Arnobio adscriptis.
Articulus V. De variis horum librorum codicibus manuscriptis et editionibus.
Articulus VI. De variorum in hos libros notis et observationibus.
Caput IV. Examinantur alia Arnobii argumenta, quibus christianae religionis veritatem demonstrat.
Caput V. Ethnicorum adversus christianae religionis veritatem argumenta examinantur.
Caput VII. Examinantur asserta ab Arnobio christianae religionis documenta ac primum de Deo.
Articulus III. Utrum sana sit Arnobii de ira Dei sententia.
Articulus IV. Utrum Arnobius crediderit Deum esse omnium cum poenae tum culpae malorum auctorem.
Caput VIII. De summa Christi divinitate et incarnationis ejus mysterio.
Articulus Primus. Quam validis argumentis Arnobius supremam Christi divinitatem asserat et vindicet.
Articulus II. Quam luculenter Arnobius docuerit Christum tam verum Deum fuisse, quam hominem.
Articulus III. De christianorum precibus pro mortuis.
Caput XI. Examinantur priora Arnobii argumenta, quibus ethnicorum religionem falsam esse demonstrat.
Caput XXI. De templis gentilium.
Caput XXII. De Deorum simulacris et imaginibus.
Caput XXIII. De gentilium sacrificiis.
Caput XXV. Quam exigua et exilis sit hominum scientia.
Articulus IV. De verbis barbaris, obsoletis, inusitatis, aut obscuris, quibus Arnobius usus est.
Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libri Septem.
Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libri Septem.
Appendix Ad Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libros Septem, Auctore J. Conrado Orellio.
Appendix Ad Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libros Septem, Auctore J. Conrado Orellio.
Index Primus Scriptorum Qui Ab Arnobio Citantur.
Index Primus Scriptorum Qui Ab Arnobio Citantur.
Index II Rerum.
Index III Vocum Ac Locutionum Praecipuarum.
Index III Vocum Ac Locutionum Praecipuarum.
Praefatio.
Segmentum. Quod codex ms. Regius Arnobianus, ex eoque romana editio adtextum habet ad initium capitis 41, libri VII, nostrae editionis post verba:
Supplementum Adnotationum In Arnobii Afri Libros VII Adversus Gentes.
Supplementum Adnotationum In Arnobii Afri Libros VII Adversus Gentes.
Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Articulus V. De variis horum librorum codicibus manuscriptis et editionibus.
Unus tantum nobis superest horum librorum manuscriptus 0400A codex, in locupletissima christianissimi regis nostri bibliotheca asservatus, ibique numero olim 1344, nunc 3975, notatus. In eo autem septem Arnobii libris adjunctus est Minucii Felicis Octavius, tamquam octavus Arnobii liber. Qua de re atque de hujusce manuscripti codicis antiquitate satis in superiori dissertatione disputavimus (Dissert. in Minuc. Octav., cap. 2, art. 2) . Observatum autem a nobis ibidem fuit plurima in hoc codice passim occurrere librarii latine prorsus nescientis errata. Sed in his Arnobii libris longe frequentiora sunt, ac potissimum in propriis aut minus usitatis nominibus describendis indoctus ille scriba saepius crassiusque erravit. Inutilis autem operae foret longissimam errorum illius seriem hic retexere. Multa enim illa errata in variorum 0400B notis, et multo plura in variarum lectionum collectaneis, in ultima horum librorum editione publicatis, notantur. Alia tamen ibi praetermissa nobis eosdem libros majori cura legentibus occurrerunt, quae postea, ubi se occasio dabit, indicabimus.
Praeter hunc manuscriptum codicem testatur Stewechius alium vetustum, et notae perbonae (Stewech., epist. ad Lect.), quondam in Flacci Illyrici, ac deinceps Henrici Petraei potestate fuisse, ex cujus variantibus lectionibus, a Francisco Modio Brugensi J.-C. collectis et ad se missis, Arnobii textum infinitis locis se correxisse, magnique momenti lacunas supplevisse testificatur. At de hujus libri, quem videre nobis non licuit, antiquitate et elegantia nihil certo statuere possumus. Facta tamen Stewechianae aliarumque 0400C hujus operis editionum collatione deprehendimus hunc codicem, alio, quo usi sumus codice regio, non esse multo correctiorem, iisdemque fere semper scatere mendis, foedari transpositionibus et additionibus, ac hiatibus mancum esse et hiulcum.
Ex priore autem manuscripto codice regio prima horum Arnobii librorum editio Romae anno 1542, curis Fausti Sabaei Brixiani adornata est, atque ex ea fere omnes postea prodierunt. Secunda vero Basileae apud Frobenium, anno 1546, excussa fuit studio Sigismundi Gelenii, qui plures superioris editionis errores ab iis, qui in legendis priscis caracteribus exercitati non erant, in Arnobii textum intrusos se correxisse affirmat. Cum vero ille taceat utrum ex 0400D manuscripto codice aliquo textum emendaverit, nonne inde colligi potest hunc ipsum suis tantummodo conjecturis tentasse medicam iis adhibere manum? Rursus vero hi Arnobii libri ex iisdem Frobenianis typis anno 1560, in eadem urbe, ac postea Parisiis anno 1570, in vulgus exierunt.
Theodorus subinde Canterus novam illorum, ad manuscripti regii, ut ille ait, fidem, et Clementis Alexandrini auxilio castigatam, editionem Antuerpiae apud Plantinum, anno 1582, excusam publici juris fecit. Fatetur autem se aliquando, ubi meliora non suppetabant, varias Gelenii, quem conjecturis tamen nimium indulsisse arguit, secutum fuisse lectiones.
0401A Dehinc quadragesimo post divulgatam Romae primam horum librorum editionem, anno Christi nimirum 1583, Fulvius Ursinus aliam in eadem urbe curavit in lucem proferri. Palam autem declarat se Joannis Baptistae sighicelli, et Petri Chiaconii hispani emendationibus adjutum, in ea plurimas Germanorum, qui Arnobii textum infinitis locis pro libitu et arbitrio corruperant, depravationes atque immutationes correxisse. Nihil tamen in auctoris textum se recepisse testatur, nisi quod manifestissime atque ulla absque controversia verum erat, ac multorum comprobatum judicio. Quae vero non ita certa videbantur, ea adjunctis ad conjecturas confirmandas brevibus quibusdam animadversionibus, in ora notasse paginarum.
0401B Duas Gebhartus Elmenhorstius hujus Arnobiani operis editiones, unam Hannoviae, anno 1603, alteram majori charactere et volumine, Hamburgi, anno 1610, divulgavit. Nos autem monitos in priori editione facit ( Epist. ad Lector.) se, adhuc adolescentem, his edendis libris impendisse operam, ac suo exemplari cum Fulvii Ursini editione diligenter collato, eos reddidisse ornatiores. Quod autem qualeve fuerit illud exemplar, penitus silet. At in praevio ad secundam editionem monito declarat se in ea recensenda usum fuisse vetusto codice Francisci Sabaei Brixiani, anno 1542, romanis typis edito. Ubi vero hic corruptus erat, ad excerptas mss. et doctorum emendationes se confugisse, atque his adminiculis libros Arnobii innumeris naevis purgasse asseverat; ita tamen 0401C ut raro illius textui aliquid inseruerit. Aperte nihilominus declarat plurima adhuc superesse falsa et corrupta loca, quae quidem, cum sine melioris codicis ope intelligi nequeant, ea intacta et felicioribus ingeniis corrigenda reliquit. Sed ille nobis non indicat qui fuerint codices illi, ex quibus excerptae sunt variae illae lectiones. At mss. et doctorum nominibus nihil aliud praeter regiae bibliothecae codicem, et superioribus editionibus praefectos, atque observationum quorumdam auctores significasse proculdubio videtur.
Aliam eorumdem librorum editionem, Antuerpiae anno 1604 publicatam, Godeschalci Stewechii labori debemus (In epist. dedicat. Augustae Trevirorum, anno 1587) . Hanc ille variis lectionibus veteris manuscripti, 0401D sicuti observavimus, a Modio missis, non tantum auctiorem multis in locis, sed emendatis etiam innumeris erroribus meliorem se fecisse affirmat. Diversas autem sive libri manu exarati, sive aliarum editionum lectiones paginarum ascripsit margini: atque idem, quemadmodum ille monet, facturus erat in iis, quae Ursini editio bene restituta prae se fert, si tantum aliena a suis ille secrevisset, neque omnia, ut sua, uno eodemque jure usurpasset. Anno autem 1634, Leander de Sancto Martino Ordinis, sancti Benedicti monachus, et congregationis anglicanae ejusdem ordinis praeses generalis, eamdem Stewechii editionem novis typis Duaci recudi curavit. Sed ei nihil adjecit aliud, quam paratitla, seu breves 0402A summulas, quibus explanatur obscurus Arnobii textus, erroresque ejus notantur.
Desiderii Heraldi opera et studio nova horum librorum editio Parisiis, anno 1005, ad Romanam, uti ille loquitur, castigata, et quibusdam locis ex manuscripto regio aucta et emendata divulgata est. Sed ille majus in notis scribendis, quam in emendando Arnobii textu, posuit studium. Nos autem commonefacit se ad id impulsum fuisse, quia plurimi suo tempore instaurandis humanioribus litteris eo feliciorem, quo majorem, sacris vero et ecclesiasticis illustrandis aut minimum, aut nullum laborem impenderant. Persuasum itaque habuit longe utilioris esse operae ad edenda et explananda veterum Ecclesiae Patrum scripta convertere animum. Primum 0402B itaque de publicandis et emendandis Tertulliani libris cogitavit. Sed laboris magnitudine deterritus, maluit in arnobianis facere periculum: «Atque rem, inquit, ita sum adorsus ut, currente mense, ab instituto opere secundo, ad libri calcem perductum me senserim» ( epist. dedicat.).
Postea anno 1651, hi septem auctoris nostri libri Lugduni Batavorum, cum recensione, uti in titulo inscribitur, Viri celeberrimi, et integris omnium commentariis publicati fuerunt. Sed tametsi reticeatur hujus viri nomen, Thysius nihilominus hanc editionem ex parte procurasse dicitur. In ea porro quantumvis omnium accuratissima venditetur, plures deprehendimus non solum typographorum lapsus, sed quaedam etiam verba poenitus omissa.
0402C Ultima illorum editio a Priorio Cypriani operibus, anno 1666 adjecta est. Verum cum haec sicut et superior ad antiquas dumtaxat editiones adornatae sint, iisdem proculdubio aliisque novis typographorum mendis vitiisque adsperguntur ac coinquinantur.
Quamvis ergo singuli quique editionem, cui praefecti fuere, plurimum extollant, atque infinitas aliorum maculas eluisse audacter adseverent, constat nihilominus nullam ad nos pervenisse plane perfectam, et omnibus numeris absolutam. Talis autem numquam confici poterit, nisi praeter memoratum a nobis regis nostri christianissimi, ac forte alterum manuscriptum codicem, alii a librariis accuratius scripti reperiantur. Si qui vero ex bibliothecarum forulis alicubi erui possint, cum editis diligentissime 0402D componendi sunt; atque ut tollatur textus, quoad fieri poterit, confusio, in capita et sectiones distingui, claraque capitum et sectionum argumenta proferri debent.