DISTINCTIO XVII.

(Textus Magistri Sententiarum.)

De creatione animae, an de aliquo facta sit. Hic de origine animae plura quaeri solent, scilicet unde creata fuerit, et quando et quam gratiam habuerit in creatione. Sicut hominis formatio secundum corpus describitur cum dicitur : Formavit Deus hominem de limo terrae, ita ejusdem secundum animam factura describitur, cum subditur : Et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae.

De insufflatione et inspiratione Dei.

Corpus enim de limo terrae formavit Deus, cui animam inspiravit; vel secundum aliam litteram flavit, vel sufflavit, non quod faucibus sufflaverit, vel manibus corporeis corpus formaverit: spiritus enim Deus est, nec lineamentis membrorum compositus. Non ergo carnaliter putemus, Deum corporeis manibus formasse corpus, vel faucibus inspirasse animam, sed potius hominem de limo terrae secundum corpus formavit jubendo, volendo, id est, voluit et verbo suo jussit, ut ita fieret: et inspiravit in faciem ejus spiraculum vitae, id est, substantiam animae, in qua viveret, creavit, non de materia aliqua corporali vel spirituali, sed de nihilo.

Opinio quorumdam haereticorum, qui putaverunt animam esse de substantia Dei.

Putaverunt enim quidam haeretici, Deum de sua substantia animam creasse. verbis Scripturae pertinaciter inhaerentes, quibus dicitur : inspiravit vel insufflavit, etc. Cum fiat, inquiunt, vel spirat homo, de se flatum emittit ; sic ergo, cum dicitur Deus flasse vel spirasse spiraculum in faciem hominis, ex se spiritum hominis emisisse intelligitur, id est, de sua substantia. Qui hoc dicunt, non capiunt, tropica locutione dictum esse sufflavit vel flavit, id est, flatum hominis, scilicet animam fecit. Flare enim est flatum facere, flatum facere, est animam facere. Unde Dominus per Isaiam : Omnem flatum ego feci. Non sunt ergo audiendi qui putant, animam esse partem Dei. Si enim hoc esset, nec a se, nec ab alio decipi posset, nec ad malum faciendum vel patiendum compelli, nec in melius vel deterius mutari. Flatus ergo, quo hominem animavit, factus est a Deo, non de Deo, nec de aliqua materia, sed de nihilo.

Quando facta sit anima, an in corpore, an extra.

Sed utrum in corpore, an extra corpus, etiam inter doctos scrupulosa quaestio est. Augustinuse nim super Genesim tradit animam cum Angelis sine corpore fuisse creatam, postea vero ad corpus accessisse :" Neque compulsa est incorporari, sed naturaliter illud voluit, id est, sic creata fuit, ut vellet: sicut naturale nobis est velle vivere. Male autem velle vivere, non naturae, sed voluntatis est perversae. " Alii vero dicunt, animam primi hominis in corpore fuisse creatam, ita exponentes verba illa : Inspirauit in faciem ejus spiraculum vitae, id est, animam in corpore creavit, quae totum corpus animaret: faciem tamen specialiter expressit, quia haec pars sensibus ornata est ad intuenda superiora. Sed quidquid de anima primi hominis aestimetur, de aliis certissime sentiendum est, quod in corpore creentur. Creando enim infundit eas Deus, et infundendo creat. Dicendum est etiam, animam illam non sic esse creatam, ut praescia esset operis futuri justi vel injusti.

In qua aetate Deus hominem fecerit.

Solet etiam quaeri, utrum Deus hominem repente in virili aetate . fecerit, an perficiendo et aetates augendo, sicut nunc format in ma- tris utero? Augustinus super Genesim dicit, quod Adam in virili aetate continuo factus est, et hoc secundum superiores, non inferiores causas, id est, secundum voluntatem et potentiam Dei, quam naturae generibus non alligavit, qualiter et virga Moysi conversa est in draconem. Nec talia contra naturam fiunt nisi nobis, quibus aliter naturae cur sus innotuit: Deo autem natura est quod facit. Non ergo contra dispositionem suam illud fecit Deus. Erat enim in prima causarum conditione, sic hominem posse fieri, sed non ibi erat necesse, ut sic fieret ; " hoc enim non erat in conditione creaturae, sed in beneplacito Creatoris, cujus voluntas necessitas est. Hoc enim necessario futurum est quod vult et praescit. Multa vero secundum inferiores causas futura sunt, sed in praescientia Dei futura non sunt. Si autem ibi aliter futura sunt, potius futura sunt, sicut ibi sunt, ubi praescit ille qui non potest falli. Sic ergo factus est Adam, non secundum inferiores causas, quia non erat in rerum causis seminalibus, ut ita fieret, sed secundum superiores, non contra naturam operantes, quia in rerum causis naturalibus erat, ut ita posset fieri ".

Quod homo extra paradisum creatus, in paradiso. sit positus, et quare ita factum sit.

Hominem autem ita formatum tulit Deus, ut Scriptura docet, et posuit in paradiso voluptatis, quem plantaverat a principio. His verbis aperte Moyses insinuat, quod homo, extra paradisum creatus, postmodum in paradiso sit positus. Quod ideo factum dicitur, quia nonerat in eo permansurus, vel ut non naturae, sed gratiae hoc assignaretur.

Quibus modis paradisus accipiatur.

Intelligitur autem paradisus localis et corporalis, in quo homo locatus est. " Tres enim generales de paradiso sententiae sunt: Una eorum qui corporaliter intelligi volunt tantum ; alia eorum qui spiritualiter tantum ; tertia eorum qui utroque modo paradisum accipiunt. Tertiam mihi placere fateor, ut homo in corporali paradiso sit positus ", qui ab illo principio plantatus accipi potest, quo terram omnem, remotis aquis, herbas et ligna producere jussit. " Qui etsi praesenti Ecclesiae vel futurae typum tenet, ad litteram tamen intelligendum est, esse locum amoenissimum, fructuosis arboribus magnum et magno fonte foecundum. Quod dicimus A principio, antiqua translatio dicit Ad orientem. Unde volunt, in orientali parte esse paradisum, longo interjacente spatio vel maris, vel terrae, a regionibus, quas incolunt homines, secretum et in alto situm, usque ad Lunarem circulum pertingentem ; unde nec aqua diluvii illuc pervenerunt ".

De lignis paradisi, inter quae erat lignum vitae, lignum scientiae boni et mali.

In hoc autem paradiso erant ligna diversi generis, inter quae unum erat, quod vocatum est lignum vita, alterum vero lignum scientiae boni et mali. Lignum autem vitae dictum est, sicut docet Beda et Strabus, " quia divinitus accepit hanc vim, ut qui ex ejus fructu comederet, corpus ejus stabili sanitate et perpetua soliditate firmaretur, nec ulla infirmitate vel aetatis imbecillitate in deterius vel in occasum laberetur ". Lignum autem scientiae boni et mali, non a natura hoc nomen accepit, sed ab occasione rei postea secutae. " Arbor enim illa non erat mala, sed scientiae boni et mali ideo dicta, est, quia post prohibitionem erat in illa transgressio futura, qua homo experiendo disceret, quid esset inter obedientiae bonum et inobedientiae malum. Non ergo de fructu, qui nasceretur inde, positum est illud nomen, sed de re transgressionem secuta " Cognovit enim homo, priusquam tangeret hoc lignum, bonum et malum:sed bonum per prudentiam et experientiam, malum vero per prudentiam tantum ; quod etiam per experientiam novit usurpato ligno vetito, quia per experientiam mali didicit, quid sit inter bonum obedientiae et malum inobedientiae. Si vero primi parentes obedientes essent, nec contra praeceptum peccassent, non ideo tamen minus diceretur lignum scientiae boni et mali, quia hoc ex ejus tactu accideret, si usurparetur. A ligno igitur prohibitus est, quod malum non erat, ut ipsa praecepti conservatio bonum illi esset, transgressio malum. Nec melius consideratur, quantum malum sit inobedientia quam hoc modo, cum scilicet ideo reus factus esse homo intelligitur, quia prohibitus rem tetigit, quam si non prohibitus tetigisset, nec peccasset, nec paenam sensisset. Si enim venenosam herbam prohibitus tetigisset, paena sequitur, etsi nemo prohibuisseti similiter sequeretur, si etiam prohiberetur res tangi, quae non tangenti tantum, sed prohibenti obest, sicut aliena pecunia ; ideo prohibitum est peccatum, quia prohibenti est damnosum. Cum vero tangitur quod nec tangenti obest, si non prohibetur, nec cuilibet, si tangatur, ideo prohibetur, ut per se bonum obedientiae et malum inobedientiae monstretur: sicut primus homo, a re bona prohibitus, paenam incurrit, ut non ex re mala, sed ex inobedientia paena esse monstretur, sicut ex obedientia palma.

(Finis textus Magistri.)