DISTINCTIO XXXIII.

(Textu Magistri Sententiarum.)

An peccata omnium praecedentium patrum parvuli originaliter tradant, ut peccatum Adae. Praedictis adjiciendum videtur, an peccata praecedentium patrum ad parvulos transeant, sicut illud primi hominis debitum in omnes carnaliter genitos diximus redundasse. Et si peccata parentum transeunt in parvulos, utrum omnium, qui fuerunt ab Adam usque ad ipsos, an aliquorum et non omnium?

Quid super hoc Augustinus in Enchiridio dicere videtur ?

De hoc Augustinus in Enchiridio ambigue disserit. Videtur enim approbare, peccata parentum praecedentium imputari parvulis, non omnium tamen, qui fuerunt ab Adam, ne importabili et nimia sarcina in paena aeterna gravarentur parvuli, sed tantum eorum parentum, qui eos a quarta generatione praecesserunt. Quod confirmat illis verbis, quibus in Exodo Dominus ait : Ego sum Deus visitans iniquitates patrum usque in tertiam et quartam generationem, quasi peccata parentum proximorum tantum parvulis imputentur, et non alia, quod est per moderationem divinae miserationis.

Eorum ponit documenta, qui dicunt transire in parvulos parentum delicta.

Et quod non illud solum primi hominis delictum parvulos teneat, sed etiam alia, illi quibus ita videtur, ex eo confirmant, quod etiam parvuli, non modo majores, dicuntur baptizari in remissionem peccatorum, per pluralem numerum, non per singularem in remissionem peccati. Et David de legitimo matrimonio procreatus dicit In iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea ; non dicit : in iniquitate vel peccato. Unde putant, non tantum illud unum peccatum originale, sed etiam plura, quae in peccato Adae reperiri possunt, et alia parentum peccata parvulis imputari.

Quomodo in illo uno primo peccato plura reperiuntur.

Quod vero in aciuili peccato Adae plura notari valeant peccata, Augustinus in Enchiridio insinuat : " Possunt, inquit, intelligi plura peccata in una transgressione Adae, si in sua quasi membra dividatur. Nam et superbia est illic,quia homo in sua potius esse quam Dei potestate dilexit; et sacrilegium, quia Deo non credidit: et homicidium, quia se in mortem praecipitavit ; et fornicatio spiritualis, quia integritas mentis humanae serpentina suasione corrupta est: et furtum., quia cibus prohibitus usurpatus est: et avaritia, quia plus, quam sufficere illi debuit, appetivit, et si quid aliud in hoc uno peccato inveniri potest." Deinde de parentum praecedentium peccatis, utrum parvulis imputentur, magis opinando quam asserendo disceptat, ita inquiens: "Parentum peccatis parvulos obligari, non solum primorum hominum, sed etiam suorum, de quibus ipsi nati sunt, non improbabiliter dicitur. Illa quippe divina sententia : Reddam peccata patrum in filios, tenet eos ante regenerationem usque adeo, ut etiam de legitimo matrimonio procreatus dicat: In iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea. Non dixit: in iniquitate vel in peccato, cum et hoc recte dici posset, sed iniquitates et peccata dicere maluit, quia et in illo uno, quod in omnes homines pertransiit atque tam magnum est ut eo mutaretur humana natura, reperiuntur, sicut supra disserui, plura peccata; et alia parentum, quae non ita possunt mutare naturam, reatu obligant filios nisi gratia Dei subveniat. Sed de peccatis aliorum parentum, quibus ab ipso Adam usque ad patrem suum progeneratoribus suis quisque succedit, non immerito disceptari potest, utrum omnium malis actibus et multiplicatis delictis originalibus qui nascitur implicetur, ut tanto pejus, quanto posterius quisque nascatur: an propterea Deus in tertiam et quartam generationem de peccatis parentum posteris eorum comminetur, quia iram suam quantum ad progeneratorum culpas non extendit ulterius, moderatione miserationis suae, ne illi quibus regenerationis gratia non confertur, nimia sarcina in ipsa aeterna damnatione premerentur, si cogerentur ab ipso initio generis humani omnium praecedentium parentum suorum originaliter peccata contrahere et paenas pro eis debitas pendere. An aliquid aliud de re tanta, Scripturis sanctis diligentius perscrutatis ac tractatis, valeat, vel non valeat reperiri, temere affirmare non audeo. " Ecce perspicuum fit lectori, Augustinum superiora dixisse non asserendo, sed diversorum opiniones referendo.

Ostendit Augustinum sibi fore contrarium, si id sentiret.

Alioquin sibi ipsi contradicere videretur, qui in eodem libro omnium mitissimam dicit esse paenam parvulorum, qui originali tantum tenentur peccato, his verbis. " Mitissima sane paena eorum erit, qui praeter peccatum, quod originale contraxerunt, nullum insuper addiderunt: et in caeteris, qui addiderunt, tanto quisque ibi tolerabiliorem habebit damnationem, quanto hic minorem habebit iniquitatem. " Ecce hic aperte dicit, parvulorum paenam omnium aliarum paenarum esse levissimam. Quod si est, non igitur peccatis patrum praecedentium obligantur nisi Adae. Si enim pro peccatis actualibus parentum aeternaliter punirentur et pro suo originali, non jam minus, sed forte magis quam ipsorum parentes punirentur. Non igitur pro peccatis parentum actualibus, nec etiam pro actualibus primi parentis, sed pro originali, quod a parentibus trahitur, parvuli damnabuntur, pro eo nullam aliam ignis materialis, vel conscientiae vermis paenam sensuri, nisi quod Dei visione carebunt in perpetuum. Uno igitur, et non pluribus peccatis, parvuli obligati sunt. Unde etiam ea quibus illa opinio muniri videtur, scilicet quod peccata et iniquitates in parvulis aliquando Scriptura esse significat, utens plurali numero, ita determinat Augustinus in eodem libro : " Quia in Scriptura per singularem numerum pluralis numerus saepe significari solet, ut ibi : Ora ergo ad Deum, ut auferat a nobis serpentem, non ait: serpentes, quos patiebatur populus: et e converso per pluralem significatur singularis numerus, ut in Evangelio: Mortui sunt enim qui quaerebant animam in pueri, non ait : mortuus est, cum loqueretur de Herode: et in Exodo: Fecerunt Deos aureos, cum unum fecerint vitulum, de quo dixerunt: Isti sunt dii tui, Israel. Ita et illud originale unum plurali numero significatur, cum dicimus, parvulos in peccatorum remissionem baptizari, et in peccatis vel iniquitatibus concipi.

An peccatum Adae sit gravius caeteris ?

Hic quaeri solet, utrum peccatum transgressionis Adae, ex quo processit originale, et in quo plura superius notata sunt peccata, gravius fuerit caeteris peccatis? Quibusdam ita esse videtur, quia illud peccatum totam humanam naturam mutavit, sicut Augustinus dicit in Enchiridio. " Illud unum peccatum in loco et habitu tantae felicitatis admissum, tam magnum est, ut in uno homine originaliter, et ut ita dixerim radicaliter totum genus humanum damnaretur. " Idem in lib. de civitate Dei. " Tanto majori injustitia violatum est illud mandatum, quanto faciliori poterat observantia custodiri. Nondum enim ipsi voluntati cupiditas resistebat, quod de paena transgressionis postea secutum est." His aliisque utuntur auctoritatibus, qui illud peccatum caeteris aliorum hominum peccatis gravius esse dicunt. Quod etiam ratione ostendere laborant hoc modo: Magis nocuit illud peccatum quam aliquod aliorum, quia totum humanum genus vitiavit ac morti utrique subdidit, quod nullo alio peccato factum est: majorem ergo effectum mali habuit illud peccatum quam aliquod aliud.

Responsio contra illos ubi alia peccata ostenduntur illo majora.

Ad quod dici potest, quia, licet illud peccatum humanam naturam mutaverit in necessitatem mortis et in totum genus humanum reatum diffuderit: non est tamen putandum gravius fuisse peccato in Spiritum sanctum, quod neque hic, neque in futuro, ut Veritas ait dimittitur. Quod vero totam humanam naturam corrupit, non ideo est, quia gravius fuerit cunctis aliis peccatis, sed quia ab homine commissum est, quando in uno homine tota natura humana consistebat, et ideo tota in eo corrupta est, majoremque effectum mali intulit quantum ad multiplices defectus; qui ex eo manaverunt, sed non quantum ad paenam aeternam, quam graviorem non meruit, quam plures postea meruerunt per alia peccata: imo alios graviorem promeruisse credimus iram, quam Adam meruerit.

An istud peccatum sit primis parentibus dimissum.

Si vero quaeritur, an illud peccatum primis parentibus fuerit dimissum: dicimus, eos per paenitentiam veniam consecutos. Unde Augustinus in lib. de Baptismo parvu lorum ait: " Sicut illi primi parentes postea juste vivendo creduntur per Domini sanguinem ab extremo Liberati supplicio, non tamen in Jilla vita meruerunt ad paradisum revocari: sic et caro peccati, etiam remissis peccatis, si homo in ea juste vixerit, non continuo meretur eam mortem non perpeti, quare traxit de propagine peccati. "

Quod peccata parentum visitantur in filios, et quod non sunt adversa quae Deus dicit in Exodo, et in Ezechiele.

Et licet peccatis parentum nisi Adae parvuli non obligentur, non est tamen diffitendum, peccata parentum in filios redundare, sicut Dominus in Exodo ad Moysen ait: Ego sum Deus fortis, zelotes, visitans iniquitates patrum in filios usque in tertiam et quartam generationem, his qui oderunt me. His verbis aper te insinuatur, quod Deus reddit peccata patrum super filios tertios et quartos . Huic autem videtur adversari quod Dominus ait in Ezechiele: Quid est, quod inter vos parabolam vertitis in proverbium istud, dicentes: patres comederunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupescunt ? Vivo ego, dicit Dominus, si erit vobis ultra parabola haec in proverbium in Israel. Ecce omnes animae meae sunt, ut anima patris, ita anima filii mea est. Et anima, quae peccaverit, ipsa morietur. Filius non portabit iniquitatem patris, et pater non portabit iniquitatem filii. Justitia justi super eum erit, et impietas impii erit super eum. His verbis vi detur Deus corrigere per Prophetam, quod male dixerit in lege. Si enim peccata parentum reddit in tertiam et quartam generationem, injustitia videtur esse Dei, ut alius peccet, et alius puniatur. Quomodo enim justum est, alium peccare, et alium peccata luere "?

Determinatio, praemissarum auctoritatum convenientiam ostendens.

Sed, ut ait Hieronymus, " ne lex et Prophetae, id est, Exodus et Ezechiel, imo ipse Deus, qui et hic et ibi locutus est, in sententiis discrepare videantur" attendamus finem illius auctoritatis Exodi. Dicto enim : Reddo iniquitates patrum in filios, addit : His qui ode runt me; per quod evidenter ostendit, " non ideo puniri filios, quia peccaverunt patres, sed quia eis similes quodam haereditario malo

Deum oderunt. " Illud ergo quod in Exodo Dominus dicit, sicut Hieronymus tradit, non id sonat, quod multi existimant, nec est simile huic proverbio : Patres comederunt uvam acerbam, etc. Illud enim

Exodi Hieronymus super illud Ezechielis, et Augustinus super illud Psalmi : Deus laudem meam ne tacueris

de filiis peccata patrum imitantibus accipiendum censent; super quos dicitur Deus reddere peccata patrum, quia punit eos, eo quod imitantur peccata patrum, non quia patres peccaverunt. Non itaque corrigit Deus in Propheta quod ante dixerat in Lege, sed quomodo intelligendum sit, aperit. Unde et illos qui prave intelligebant, arguit, qui dicebant : Patres comederunt, etc.

Quare dixerit: in tertiam et quartam generationem, et quare patres tantum commemoravit ?

Verumtamen, si de imitatoribus malorum illud accipitur, quare tertiam et quartam generationem tantum commemoravit, cum in qualibet generatione rei teneantur, qui peccata patrum imitantur? Et quare patres commemoravit, cum et illi omnes mali sint, qui quorumlibet malorum peccata imitantur Sed ideo patres specialiter nominavit, quia maxime patres filii imitari solent, quos praecipue diligunt. Et tertiam et quartam generationem ideo commemoravit, quia solent parentes interdum tamdiu vivere, donec filios tertios et quartos habeant, qui patrum iniquitates videntes, impietatis haeredes per imitationem efficiuntur.

Secundum hunc modum recte intelligitur ad litteram quod in Exodo dicitur.

Quomodo illud Exodi intelligi debeat secundum mysterium.

Quod etiam mystice intelligendum esse ostenditur, ex eo quod parabola dicitur." Si enim parabola est, ut ait Hieronymus, aliud verbis sonat, aliud sensu continet. Unde aliqui ita edisserunt: Patrem in nobis esse dicunt levem punctum sensuum ", scilicet primum motum suggestionis, vel cogitationis ; " filium vero, si cogitatio conceperit peccatum " in quo notatur consensus et delectatio mulieris ; " nepotem, si quod cogitaveris atque conceperis opere compleveris " vel complere decreveris, in quo notatur consensus viri, sive patratio peccati; " pronepotem autem, si non solum feceris, sed in eo glorieris, et haec est quarta generatio "; non quia tres praecesserint, sed quarta dicitur, quia quarto loco a primo motu, qui est quasi pater, enumeratur. Deus igitur" primos et secundos stimulos cogitationum, quos Graeci propathias vocant, sine quibus nullus hominum esse potest, non puniet aeternaliter, sed si cogitata quis facere decreverit, et quae fecit corrigere noluerit ", quae sunt mortalia peccata et tertia et quarta generatio.

Per quid probatur, quod primus motus non puniatur aeternaliter.

Ad probandum vero, ut ait Hiei ronymus, quod primus pulsus cogi-"

tationis non puniatur aeternaliter a Deo, illud de Genesi afferendum est: Cham enim peccavit, irridens nuditatem patris, et sententiam non ipse, sed filius ejus Chanaam accepit: Maledictus Chanaam, servus erit fratrum suorum . Quae enim justi tia est, ut pater peccaverit, et filius punitus sit. " Sed in mysterio illud dictum est.

(Finis textus Magistri.)