COMMENTARIUS.

(a) Sed contra istud videntur esse duae objectiones. Hic Doctor adducit duas auctoritates contra se, quae videntur dicere quod nihil sit commune pluribus in re, sed tantum per considerationem intellectus, quarum prima est Commentatoris primo de Anim. com. 8. dicentis, quod intellectus facit universalitatem in rebus, ita quod non existit nisi per ipsum.

Item per auctoritatem Damasceni c. 8. ponentis differentiam inter Deum et creaturam, quia in creatura nihil est commune, nisi tantum per considerationem ; in Deo vero est Deitas ex natura rei communis rationibus suppositis.

(b) Ad primum dico, quod universale in actu etc, Pro clariori intelligentia hujus litterae, nota quod ista indifferentia pro nunc potest accipi dupliciter. Uno modo privative sive negative, et sic nihil aliud est,nisi aliqua natura,quae de se est indifferens ad inferiora et indeterminata, id est, quod ipsa est apta nata ad indifferentiam sive indeterminationem. Alio modo dicitur indifferentia sive indeterminatio positive et contrarie, et tunc contrariatur positive determinationi actuali, et sic dicimus quod universale isto modo includit ipsam naturam cum tali indifferentia actuali, quae nihil aliud est, nisi quaedam relatio actualis terminata ad intellectum, qua actu est indifferens ad omnia sua inferiora. Et sic talis natura sub tali indeterminatione dicitur universale completum, et in potentia proxima ad praedicari de omnibus inferioribus; et isto secundo modo accipitur universale in littera, et tale universale, sive accipiatur primo modo, sive secundo modo, est unum intelligibile singulare sive unum numero. Nam accipiendo primo modo, est unum objectum per se intelligibile, puta ipsa natura hominis, sic intelligendo, quod ex quo ens inquantum ens, ut est objectum adaequatum intellectus, est simpliciter quoddam integratum ex omnibus entibus, ut supra patuit q. 1. prologi; et sic ens sumptum in sua communitate est unum ens, sive unum objectum intelligibile numero, id est, quod ipsum sumptum in sua communitate est aliqua pars objecti adaequati, non quod sit in se unum numero, sive singulare. Sed ex hoc dicitur unum de numero, prout est unum de numero intelligibilium, cum numeretur inter intelligibilia contenta sub objecto adoequata, licet in se sit commune pluribus ; licet ergo homo in communi dicatur unum objectum numero esse intelligibile, quia est unum objectum tantum per se intelligibile, non tamen sequitur ex hoc quod illa unitas non sit minor unitate numerali proprie dicta.

Et si dicatur : Ex quo enim intelligibilitas sequitur entitatem rei, cum sit passio ipsius, quomodo illa entitas in se erit una unitate minori unitate numerali, et tamen unum numero per se intelligibile.

Dico, quod ex hoc dicitur unum numero, ut distinguitur contra plura, id est, quod homo est unum objectum per se intelligibile, et asinus est unum objectum per se intelligibile, et similiter animal, et corpus, et ens,et una intellectione natum intelligi, et data quacumque quidditate, illa potest dici unum objectum per se intelligibile. Et hoc modo omnia objecta partialia, ut integrant unum objectum adaequatum intellectus, possunt dici objecta distincta numero, quia distinctis intellectionibus numero, nata sunt intelligi, et tamen ut comparantur ad invicem secundum entitatem propriam, illa objecta distinguuntur specie, et aliquando genere; et tale universale primo modo, quod dicitur universale in potentia remota, ut natura humana indeterminata privative, licet sit communis pluribus, tamen ut est objectum intelligibile, dicitur unum numero modo praeexposito,

Si dicatur : Nonne scientia est universalium, et per consequens tale intelligibile erit universale, et commune?

Dico, quod bene scientia terminatur ad entitatem indifferentem ad plura inferiora et tamen illa entitas est unum objectum numero intelligibile, id est, quod est unum objectum de numero omnium intelligibilium ; et sic patet, quod non accipitur unum numero proprie, ut includit haecceitatem. Si vero accipiatur universale, ut est indeterminatum contrarie :

Dico, quod est unum numero, quia talis indifferentia actualis, sive relatio actualis, qua actu est indeterminatum ad plura supposita, est tantum unum numero, et sic universale completum est tantum unum numero, accipiendo unum numero proprie. Si dicatur, si tantum est unum numero, ergo non includit unitatem minorem unitate numerali:

Dico, quod ratione naturae inclusae dicit unitatem illam minorem ; ratione vero indeterminationis actualis additae naturae denominatione intrinseca, est tantum unum numero, cum talis indeterminatio sit de se haec, denominatione vero extrinseca dicuntur plura numero, quia tale universale, ut sic, potentia proxima praedicatur de omnibus inferioribus.

Si dicatur : Quomodo unum numero potest actu praedicari de pluribus suppositis vere realiter, ita quod quodlibet sit ipsum?

Dico, quod si tale universale tantum includeret unitatem numeralem, nunquam posset vere praedicari de pluribus suppositis, tamen quia ultra illam indeterminationem singularem includit naturam ex parte sui, ex natura rei indifferentem ad plura supposita in ratione naturae potest praedicari.

Si iterum dicatur, quod universale completum, puta natura accepta sub secunda intentione, ut homo sumptus sub intentione speciei, habet tantum suppositionem simplicem, et nullo modo personalem, ut patet a Doctore in suis Universalibus, et per consequens non praedicatur de pluribus praedicatione exercita dicendo : hoc est hoc :

Dico, quod non accipio universale completum inquantum ei applicatur secunda intentio, sed inquantum est actu indeterminatum contrarie, et ut sic praedicatur de suis inferioribus exercite, dicendo: hoc est hoc, puta Joannes est homo.

Si iterum dicatur : Nonne universale completum, sumptum in primis intentionibus, praedicatur in quid de suis inferioribus ? sed talis indifferentia contrarie sumpta, non est de quidditate, cum sit tantum relatio quaedam :

Dico, quod universale completum in primis intentionibus vere praedicatur in quid, et vere est de quidditate inferioris, non tamen ratione indifferentiae additae, sed ratione naturae inclusae, cui additur talis indifferentia.

Si etiam dicatur, ergo tale universale completum, cum includat illam indifferentiam, et per consequens sit unum per accidens, non poterit praedicari in quid de aliquo, ut patet a Doctore in primo d. 2. et in tertio:

Dico, quod sola natura illa est de quidditate inferiori, et secundum illam vere praedicatur in quid sed quia non est in potentia proxima, ut actu dicatur in quid de illis, nisi per hujusmodi indeterminationem actualem, illa indeterminatio pertinet ad completum universale, id est, facit, quod illa natura, quae potentia remota nata erat praedicari in quid de inferioribus, quod potentia proxima praedicetur in quid de illis.

Si dicatur : Nonne tale universale praedicatur per se de inferioribus ?

Dico quod sic, sed quomodo cum illud sit unum ens per accidens, quia includit naturam et relationem, et quod est in se per accidens de nullo per se praedicatur, ut patet a Doctore in 1. dist. 2.

Dico, quod praedicatur per se tantum per rationem naturae, quae est unum ens per se, sed illa natura non potest praedicari per se actu, nisi actu sit sub tali relatione seu indeterminatione. Et hoc est quod intendit Doctor in ista littera, quam recito exponendo aliqua.

Cum dicit: universale in actu est illud, quod habet unitatem indifferentem secundum quam ipsum idem est in potentia proxima, ut dicatur de quolibet supposito, supple actu, quia natura, ut actu comparatur ad omnia inferiora est in potentia proxima, ut praedicetur de illis, quia ut sic, est actu indifferens ad omnia inferiora. Sequitur : Nihil enim secundum quamlibet unitatem in re est tale, quod secundum ipsam unitatem praecisam sit in potentia proxima ad quodlibet suppositum, ut dicatur de quolibet supposito praedicatione dicente, hoc est hoc; patet, quia quod est actu in re, est tamen singulare primo, et ideo si actu praedicatur de pluribus, oportet considerare illam naturam quae in potentia remota est indifferens ad omnia singularia ; sic actu comparetur ad illa, ut sit in potentia proxima ad praedicari de illis, quod tunc fit per actualem indifferentiam. Sequitur: quia licet alicui existenti in re, non repugnat esse in aliqua singularitate ab illa in qua est; patet, quia naturae humanae actu existenti in Francisco, non repugnat esse in alia singularitate, inquantum supple consideratur, ut prior singularitate Francieci, non tamen illud vere dici potest de quolibet inferiori, quod quodlibet est ipsum. Hoc est enim solum possibile de objecto eodem indifferenti actu considerato ab intellectu, quod quidem ut intellectum habet unitatem et indifferentiam, secundum quam ipsum est idem praedicabile de omni singulari dicendo, quod hoc est hoc, quod dictum intellige modo praeexposito.

(c) Ex hoc apparet improbatio illius dicti, etc. Vult dicere Doctor quod loquendo de universali in potentia remota, tale non fit ab intellectu agente, quia ubicumque est, antequam in intellectu possibili habeat esse objective, sive in re, scilicet in propria existentia, sive in phantasmate, supple, ut in aliquo repraesentatio, sive habeat esse certum, sive deductum per rationem, et si sic non per aliquod lumen, supple intellectus agentis, sed semper sit talis natura ex se, cui non repugnet esse in alio, ut supra exposui. Sequitur: Non tamen est tale cui potentia proxima convenit dici de quolibet, sed tantum est in potentia proxima, ut est in intellectum possibili, id est,quod ipsa natura prius est praesens intellectui passibili, puta per aliquam speciem intelligibilem, et sic ibi habent esse objective primo. Secundo actu intelligitur ab intellectu possibili. Tertio, ut ibi causatur indifferentia actualis, qua actu ipsa natura est indeterminata, sive indifferens ad quodlibet suppositum, et ut sic, dicitur in potentia proxima.

(d) Ad secundam instantiam de Damasceno. Hic Doctor solvit auctoritatem Damasceni dicens, quod loquitur de unitate singularitatis in divinis, et tale non reperitur in creaturis. Secundo loquitur de communi praedicabili, non praecise de communi, quod determinatum est de facto, supple, quod actu est in aliquo singulari, licet non repugnet sibi esse in alio, ut supra exposui, quale commune praecise potest poni in creaturis realiter.

Et per hoc patet ad argumentum principale, etc. Nam Plato posuit ideam esse aliquam substantiam separatam a motu et ab accidentibus per accidens, nihil habens in se, nisi naturam specificam perfectam et incorruptibilem, puta naturam humanam separatam, et ejusdem rationis cum corruptibilibus ; et ultra sibi imponitur quod dicta idea est formaliter universale, ita quod per identitatem praedicatur de isto corruptibili dicendo : hoc est hoc, etc. Videtur enim fictio, quod actu sit separata, et sit perfecta in actuali existentia, et quod praedicetur de pluribus, quia ut est actu existens est tantum singularis, ut vero est communis pluribus, est actu universalis, et sic arguit Aristoteles contra ipsum, quia tunc talis idea nihil esset,nisi quaedam fictio. Et hic Doctor bene concedit, quod substantia materialis per se existens sit singularis,tamen ut praescindit,et ut prior ipsa existentia actuali et individuatione, est aliqua natura communis. Et sic patet solutio hujus quaestionis.

Contra hanc opinionem nonnulli instant prolixis rationibus, quorum primus est Occham in primo, dist. 2. q. 6. qui primo nititur probare, quod sit impossibile dare naturam ex natura rei habentem unitatem minorem unitate numerali, sic quod talis natura ex natura rei non sit de se haec, sed distinguatur ex natura rei ab haecceitate. Et primo arguit sic : Impossibile est in creatis aliqua differre formaliter, nisi differant realiter ; ergo si natura distinguitur aliquo modo ab illa differentia contrahente, oportet quod distinguantur sicut res, et res; vel sicut ens rationis,

et eus rationis ; vel sicut ens reale et rationis ; sed primum negatur ab isto, et similiter secundum ; ergo oportet dari tertium ; ergo natura quocumque modo distinguitur ab individuo, non est nisi ens rationis. Antecedens patet, quia si natura et illa differentia contrahens non sunt idem omnibus modis, ergo aliquid potest vere affirmari de uno, et negari de reliquo ; sedde eadem re in creatis non potest vere affirmari et negari ; ergo non sunt una res.

Respondeo ad hanc rationem, et pro clariori intelligentia praemitto aliqua, accipiendo naturam humanam et haecceitatem. Primo si natura humana consideretur, ut habet tantum esse objectale et potentiale, quod habet ab aeterno, et similiter haecceitas, ut sic distinguatur ab haecceitate formaliter secundum quid, tamen quia, ut sic, tam natura quam haecceitas, licet dicant entitatem absolute quam habent, ut actu sunt, tamen dicunt illam secundum quid, ut patet a Doctore in 1. dist. 36. et per consequens eo modo quo habent entitatem, formaliter distinguuntur, si ut quid, ut quid ; si simpliciter, simpliciter. Secundo, potes considerari natura humana in esse reali et actuali, et similiter haecceitas in esse actuali et reali, et sic simpliciter distinguuntur formaliter, cum dicant distinctas formalitates, non enim haecceitas includit quidditative istam naturam, cum dicat entitatem positivam additam ipsi naturae, ut notat Doctor in isto 2. dist.praesenti,et in l.d. 5. q. 2. et dist. 26. nam si contrahens natura nullo modo includit, nec e contra, individuum tamen constitutum ex natura et haecceitate includit naturam quidditative. Tertio potest considerari natura, non tantum in esse reali actuali, sed etiam in esse existentiae, et similiter haecceitas ; et tunc dico, quod licet existentia actualis.

primo conveniat individuis, et posterius ipsi naturae. Existentia tamen aptitudinalis primo convenit naturae, et deinde individuis, sicut risibile primo convenit homini, et post individuis, sic actu ridere primo convenit individuis, et post homini ; ut ergo haecceitas et natura considerantur in naturali existentia, forte ut sic non dicunt aliam et aliam existentiam. Et si etiam concedatur, quod ibi sit alia et alia existentia, quod forte oportet concedere, cum existentia dicat gradum intrinsecum rei cujus est, et naturae in esse reali actuali, sic necessario conveniat existentia in esse reali et actuali, quod est impossibile esse unum sine altero, ut supra dixi, tunc diceretur quod adhuc natura et haecceitas, ut sic distinguerentur formaliter tantum. Nec ex hoc valet inferri, ergo realiter, quia inter aliam et aliam rem actu existentem, quia distinctio realis est proprie inter illa, quae sic se habent, quod non implicat unum existere sine altero. Sed quomodo cum alia et alia existentia stet realis identitas, supra expositum est in 1. dist. 1. q. 2. et dist. 2. part. 2. q. 1. respondendo ad primum arg. principale.

Dico ultra, quod non habeo pro inconvenienti, quod natura in esse et actuali reali considerata, ut etiam prior natura singularitate, habeat primo existentiam actualem, et sic natura, ut actu existens erit prior singularitate. Si enim singularitas perficit naturam, ut actu existens, non videtur ipsam posse perficere, nisi ut actu existentem, sicut nec forma actu perficit materiam nisi actu existentem, non enim haecceitas dat existentiam propriam ipsi naturae, cum ipsa existentia sit gradus intrinsecus rei cujus est. Si enim natura tantum existeret propter existentiam haecceitatis sibi advenientis, tunc formaliter distingueretur ab ipsa ; patet, quia si A distinguitur formaliter a B, multo fortius distinguitur realiter a C quod est posterius B; cum ergo natura formaliter distinguatur ab haecceitate, ergo a fortiori formaliter distinguitur ab existentia haecceitatis, cum sit posterior ipsa haecceitate. Nec est simile de risibilitate et actu ridendi, quia risibilitas dicit tantum aptitudinem ad actum ridendi, quia actus ridendi, cum sit operatio primo inest singularibus, existentia vero dicit praecise gradum intrinsecum naturae cujus est. Et si dicatur, quod Doctor in praesenti q. et alibi, vult quod natura non habeat esse realiter, nisi in individuis, dico quod non intelligit quod entitas realis et actualis praecise conveniat naturae per individua, quia tunc non posset dari essentia in esse reali et actuali, quod est contra Doctorem. Sed sic intelligit quod nunquam natura aliqua habet esse reale et actuale, quin necessario sit in aliquo individuo. Et licet natura humana tam in esse reali actuali essentiali quam in actuali existentia sit prior natura haecceitate in esse reali actuali, est tamen impossibile ipsam naturam esse, quin sit in aliquo individuo, et hoc intendit Doctor.

Si dicatur, si natura in tali esse est prior natura singularitate ? ergo sibi non repugnat posse existere sine aliqua singularitate, quia priori natura non repugnat esse sine posteriori, ut patet a Doctore in primo, et in secundo, distinct. 1. q. 2. et alibi saepe.

Dico, quod si sic non repugnat, repugnat tamen ex aliquo concomitante, quia ipsa natura, ut sic, ut causa intrinseca de necessitate naturae quasi originat illam haecceitatem quam actu habet, et ex hoc est impossibile ipsam esse sine tali haecceitate. Sicut dicimus, quod homini considerato in esse quidditativo praecise, non repugnat esse sine risibilitate, repugnat tamen ex aliquo concomitante, quia producit ipsam de necessitate naturae in se, sic dico in proposito. Si iterum inferatur, quod natura in esse reali et actuali, etc. est prior omni singularitate, et ut sic non repugnat sibi esse sine quacumque singularitate ; ergo ut sic, non necessario determinat sibi aliquam singularitatem. Probatur consequentia per simile argumentum Doctoris factum in dist. 12. hujus q. 2. ubi sic dicit : Quidquid contingenter se habet ad quodlibet cujuslibet generis absoluti, habet se contingenter ad illud genus absolutum ; sed materia prima contingenter se habet ad quamlibet formam, ergo materia prima potest esse sine omni forma. Sic arguo in proposito : natura est indifferens ad omnem singularitatem, sicut materia prima ad omnem formam ; ergo sicut materia prima potest esse sine omni forma ; ergo et natura in esse reali actuali poterit esse sine omni singularitate. Dico, quod non est simile, quia ibi comparatur materia ad formas realiter distinctas, et sic ibi argumentum Doctoris militat. Hic autem natura, ut comparatur ad haecceitates, non comparatur ut ad illas realiter distinctas, et ideo argumentum non militat hic.

Si iterum dicatur, natura, ut actu existens in Socrate, realiter distinguitur a qualibet alia haecceitate, ut patet: ergo realiter distinguitur ab haecceitate quam actu habet. Probatur consequentia, quia quod distinguitur a pluribus ejusdem rationis distinguitur a quolibet alio, quod est ejusdem rationis, cum non sit major ratio de uno quam de alio.

Dico quod natura ut prior singularitate, non distinguitur realiter ab aliqua singularitate, sed tantum formaliter, quia nata est esse ita sub una, sicut sub alia ; sed ut actu est sub una singularitate, ratione illius realiter distinguitur a quolibet alio, et sic natura, ut actu est in Socrate, realiter distinguitur a qualibet alia singularitate ; sed hoc non est praecise ex ratione naturae, sed ratione singularitatis quam actu habet, quam realiter sibi identificat, cum illa de necessitate naturae oriatur a principiis illius naturae.

Si dicatur, ergo et quamlibet aliam sibi realiter identificat, quia ex quo omnes sunt ejusdem rationis, ita una nata est oriri a principiis naturae, sicut et alia.

Dico quod quantum est ex parte sua, omnes sibi realiter identificat, et si realiter non identificat, hoc non est ratione naturae, sed quia, ut actu est sub una singularitate, repugnat sibi esse sub alia. Et concedo quod omnes natae sunt oriri a principiis illius naturae, sed dum una oritur, alia non potest oriri, stante illa prima, quia dum natura actu habet unam singularitatem, repugnat sibi posse habere aliam, sicut si ponatur, quod omnes dependentiae creaturae ad Deum sint ejusdem rationis, quia praecise ad eumdem terminum. Sequitur quod si lapis realiter distinguitur a dependentia hominis, quod etiam realiter distinguatur a dependentia quam habet, cum non sit major ratio de uno quam de alio.

Diceretur, quod naturae lapidis, ut sic, non repugnat posse esse sine dependentia quam habet, repugnat tamen concomitanter, quia illa dependentia lapidis oritur de necessitate naturae a natura intrinseca lapidis. Et si lapis actu esset sub dependentia,quam habet homo,illa simpliciter eodem modo oriretur a natura lapidis, nec repugnaret lapidi posse esse sub dependentia hominis, tenendo quod tales dependentiae sint ejusdem rationis. Sic dico in proposito, quod posita natura in esse reali actuali ab ipsa de necessitate naturae, et in ipsa pullulat tantum una haec ceitas. quae sibi realiter identificatur, et si illa non pullularet in qua esset, non identificaretur sibi realiter, et sic dicendum de omnibus aliis.

Si iterum dicatur, pono quod sint decem individua, certum est quod in illis sunt decem naturae in esse reali et actuali priores natura singularitate, illae naturae in tali priori, quaero quomodo differunt ; non numero, quia ponuntur priores omni singularitate; non specie, quia tunc decem naturae humanae essent decem naturae specie distinctae.

Dico, quod ipsae naturae, ut sic priores, nec numero, nec specie praecise distinguuntur, nec sequitur a sufficienti divisione, distinguuntur aut numero, aut specie, aut genere. Dico, quod nec sic, nec sic ; et patet instantia in multis aliis, nam haecceitas et natura cujus est, distinguuntur for- maliter, et tamen nec numero, nec specie, nec genere. Similiter rationale et animal distinguuntur formaliter, et tamen nec numero. Et similiter natura et gradus intrinsecus distinguuntur ex natura rei, et tamen nec numero, nec specie. Et similiter partes compositi essentiales in communi, ut praecedunt singularitatem distinguuntur realiter, et tamen nec numero, nec specie, et sic de multis aliis. Sic dico, quod illae decem naturae distinguuntur realiter, quia una potest esse sine altera, et tamen nec numero, nec specie. Nec sequitur, ut sic non differunt, nec numero, nec specie; ergo sunt idem numero vel specie.Et patet instantia de animali et rationali, quae nec differunt specie, nec sunt idem specie, illa enim, quae differunt specie in aliquo genere sunt in recta linea praedicamentali; et similiter, quae differunt numero, et similiter eadem specie et eodem numero ; differunt ergo sicut duae naturae absolutae. Et quaelibet in tali priori dicit naturam specificam, et specifico distinguitur ab asino, leone, et aliis, sed non distinguitur specifice ab alia natura humana, sunt enim ejusdem rationis, sed non ejusdem speciei.

Si iterum dicatur, istae decem naturae, ut priores singularitate natae sunt fundare secundam intentionem speciei specialissimae ; patet, quia intellectus comparando unam ad omnia singularia, ad quae est indifferens, causat in illo unam secundam intentionem speciei specialissimae. Et similiter causat comparando aliam ad eadem singularia, ergo istae decem naturae, ut sic possunt fundare decem intentiones secundas, quae differunt specie.

Dico, quod illae intentiones secundae, ut fundantur in illis naturis praecise, non dicuntur differre specie, quia nec fundamenta, nec termini ; quaelibet tamen secunda intentio fundata in illis naturis, differt specie ab alia secunda intentione fundata in natura specie distincta, quod bene nota.

Si iterum quaeratur: Si dentur tales decem naturae, et dicantur A B C D, etc. tunc quaero an A possit esse sub qualibet singularitate, non conjunctim, sed divisim, puta an possit esse sub singularitate, quae dicatur F, et tunc quaero an B possit esse sub eadem singularitate. Dico absolute, quod B potest esse sub omni singularitate divisim, nisi illa sit facta propria alicui, et sic quamvis possit absolute esse sub singularitate F, sed tamen ut singularitas F, facta est propria naturae A, tunc non potest esse sub illa et A, ideo B absolute licet possit sibi idenlificare F, quia absolute potest esse sub illo, sed non ut est proprium A.

His praemissis respondeo ad rationem Occham, cum dicit, natura et haecceitas, aut distinguuntur sicut res et res. Dico breviter, quod res et res aliquando accipitur pro re et re, quarum una potest esse sine allera, aliquando accipitur pro realitate et realitate, aliquando accipitur pro formalitate et formalitate, accipiendo rem secundo et tertio modo ; dico, quod distinguuntur sicut res et res. Et cum infertur, si sunt eadem res realiter de eadem re, nihil potest verificari de uno, quin et de alio, dico, quod aliquid verificari de A, quod non verificatur de B, potest dupliciter intelligi, ut etiam expositum est supra in prima distinctione quaestione quinta hujus secundi. Primo quod aliquid verificetur simpliciter de A, quod realiter repugnet B, sicut existentia verificatur de Francisco, quae realiter repugnet Joanni, et sic Franciscus et Joannes non sunt eadem res realiter. Secundo, quod aliquid verificatur de A, ex natura rei, vel formaliter accipiendo formaliter, prout dicit aliquam formalitatem, licet non sit de formalitate illius cujus est, quod tamen non verificatur de B, et sic de A, et B, ut sunt eadem res realiter aliquid verificatur de uno, quod non de altero, patet de subjecto, et propria passione, et de essentia divina, et relatione, de quibus satis dictum in primo,dist. 2.p. 2. q. 1. Sic dico in proposito, quia de natura verificatur ex natura rei, quod est esse communicabile, ut quod, quod nullo modo verificatur de naecceitate, ut patet a Doctore in primo, ubi supra. Et similiter de haecceitate ex natura rei verificatur, quod est incommunicabilis, ut quod, et similiter quod ex natura rei contrahit naturam ad esse individuale, quae ex natura rei repugnant naturae, ut natura est.

Cum etiam infertur, quod si natura et haecceitas distinguuntur sicut res et res, quod tunc sequitur, quod natura non est haecceitas, nec e contra. Conceditur quod non est haecceitas formaliter, est tamen haecceitas realiter, ideo concedo hunc syllogismum sine determinatione : Omnis differentia individualis est propria alicui individuo: sed natura non est propria: ergo natura non est differentia individualis realiter. Sed si sumatur sine determinatione, tunc minor est falsa,non autem tenet universaliter, si praemissae accipiantur sub aliqua determinatione certa syncategorematica, cujusmodi est de per se. Et cum dicit Occham, quod hoc non valet, quia sicut est forma syllogistica uniformis tam in illis de inesse quam in illis de modo, et similiter est forma syllogistica tam uniformis, quam mixta in illis propositionibus sumptis cum aliis determinationibus, sicut sunt per se inquantum et hujusmodi, et per consequens ita est forma syllogistica haec: omnis homo per se est animal, nullus lapis per se est animal: ergo nullus lapis per se est homo, et per consequens ultra : nullus lapis est homo, sicut est hic : omne animal de necessitate est substantia, nullum accidens de necessitate est substantia: ergo nullum accidens de necessitate est animal. Dico quod etsi aliquando talis forma teneat de materia, non tamen tenet de forma, quia non in omnibus ; patet arguendo sic in secunda figura : Nullum rationale per se est animal: omnis homo per se est animal, ergo nullus homo per se est rationalis, conclusio falsa. Similiter in tertia figura non sequitur : Omnis homo per se est animal: omnis homo per se est rationalis, ergo rationale per se est animal, non sequitur, quia genus non praedicatur per se de differentia, vitando etiam has prolixitates syllogismorum potest concedi ista consequentia; ergo natura non est differentia individualis realiter, accipiendo realiter ex natura rei, quia ex natura rei aliquid competit naturae, quod ex natura rei repugnat differentiae individuali.

Secundo principaliter arguit Occham sic : Quandocumque convenit alicui realiter unum oppositorum, ita quod vere et realiter denominatur ab illo, reliquum oppositorum sibi non competit realiter, imo simpliciter ab eo negabitur. Sed per te,omnis res extra animam est realiter singularis una numero, quamvis aliqua de se sit singularis, et aliqua tantum per aliquid additum ; ergo nulla res extra animam est realiter communis, nec una unitate opposita unitati singularitatis; ergo realiter non est aliqua unitas, nisi unitas singularis. Si dicatur, quod istae duae unitates non sunt oppositae realiter, contra, si non opponuntur realiter, ergo ex nulla oppositione potest concludi quin a parte rei possint eidem primo convenire: ergo non potest sufficienter concludi quin idem et per idem omnibus modis sit unum ista unitate et illa, et quin idem et per idem omnibus modis sit commune et singulare.

Respondeo, quod eo modo quo unum oppositum convenit alicui, eo modo aliud oppositum repugnat sibi, tam per se quam per accidens. Et cum dicitur, quod omnis res extra animam est realiter singularis una numero ; ergo nulla res extra animam est communis. Dictum est supra, quod stat naturam communem habere esse reale extra animam, et tamen esse priorem ex natura rei ipsa singularitate, ita quod de se non est haec ; et licet omnis talis natura ut sic, semper sit in aliquo singulari, tamen ut sic semper praeintelligitur esse priorem ex natura rei omni singularitate ; dico ergo, quod naturae humanae in illo priori convenit sibi unitas communis ex natura rei; et in illo priori oppositum repugnat sibi, videlicet unitas realis numeralis, licet ut est facta propria alicui, convenit sibi talis unitas realis numeralis, ut additum naturae. Potest etiam dici, quod unitas realis numeralis accipiendo rem

absolute, non pro realitate vel formalitate, est simpliciter idem realiter quod natura, id est, quod ipsa natura et differentia singularitatis sunt simpliciter una res, ut tamen natura dicit aliam formalitatem ab haecceitate. Dico, quod naturae formaliter convenit unitas communis, et sic unitas numeralis repugnat sibi, tam per se quam per accidens, talis est unitas communis quae convenit naturae ex natura rei, accipiendo rem pro aliqua realitate, et ut sic, unitas realis numeralis repugnat sibi, tam per se quam per accidens.

Tertio arguit sic, probando quod cum unitate minori non possit stare multitudo opposita, et arguit ex dictis Doctoris, quia dicit quod natura et differentia individualis non differunt realiter. Ex hoc arguit: Quando aliqua duo sunt idem realiter, quidquid potest per divinam potentiam esse unum eorum realiter potest esse reliquum ; sed ista differentia individualis non potest esse plura numero realiter distincta ; ergo nec natura, quae est eadem realiter cum ipsa differentia contrahente potest esse plura realiter, nec per consequens potest esse aliqua alia res ab ista differentia contrahente, et ita natura sine contradictione non compatitur secum multitudinem numeralem, etc.

Responsio ad hoc argumentum ex supradictis patet ; et concedo illam propositionem, videlicet, quod: Quando aliqua duo sunt idem realiter, quod potest esse unum realiter, et reliquum, accipiendo rem proprie ; et negatur ista, quod differentia individualis non possit esse plura numero distincte, nam ut sunt in distinctis naturis realiter distinguuntur, sicut et naturae illae, ut supra exposui de decem naturis. Et concedo quod tunc tot sunt singularitates realiter distinctae, quod sunt naturae contractae, quae realiter distinguuntur. Et concedo etiam hanc positionem, quod quacumque natura data, ut praescindit ab omni singularitate quantum est ex se, realiter identificat omnem singularitatem, non simul, sed sic intelligendo, quod est indifferens ad omnem singularitatem, et sub quacumque nat actu identiflcat eam sibi realiter.

Quarto arguit sic, quia si natura esset isto modo communis, sequeretur quod tot essent species et genera, quot sunt individua, quia natura Socratis est species, et eadem ratione natura Platonis, tunc arguo: Quandocumque sunt aliqua realiter distincta, quorum utrumque potest dici species, tunc sunt plures species, sed sic est in proposito. Confirmatur, quia ad multitudinem subjecti proximi, sequitur multitudo passionis. Sed, secundum Scotum, ista unitas minor est passio naturae ; ergo sicut natura realiter multiplicatur, ita passio cum sit realis realiter multiplicatur, et per consequens sicut realiter sunt duae naturae in Socrate et Platone, ita erunt duae realiter unitates minores, sed ista unitas minor, vel est communitas inseparabilis a communitate, et per consequens inseparabilis a communi ; ergo sunt duo communia in Socrate et Platone.

Responsio ad hoc argumentum et ad confirmationem, licet ex supradictis patere possit, dico tamen quod ista inconvenientia non sequuntur, et concedo absolute quod tot sunt naturae communes, quot sunt individua, quia ut praescindunt a singularitate dicunt unitatem minorem unitate numerali. Et dico, quod quaelibet nata est praedicari de omnibus singularibus naturae humanae, et quod quaelibet ut prior singularitate est indifferens ad omnem singularitatem. Et cum infertur, quod tunc erunt plures species, dico quod ad hoc, ut aliquid dicatur species, requiritur ut praecise conveniat individuis ejusdem naturae ; cum ergo quaelibet natura, ut est prior singularitate sit apta convenire omnibus individuis, potest dici species respectu illorum, nunquam tamen una species potest convenire individuis alterius speciei. Et sic si decem naturae humanae essent realiter contractae ad decem individua, ut priores suis singularitatibus, quaelibet nata esset convenire et praedicari de individuis cum sit indifferens ad illa; et sic quaelibet nata est fundare intentionem specificam respectu illorum individuorum, non tamen ex hoc sequeretur, quod natura in Francisco, ut prior singularitate, et etiam natura in Joanne, ut prior singularitate, sint species ad invicem distinctae, quamvis possint fundare intentionem specificam, quia tunc natura in Francisco non posset convenire Joanni, si specie distingueretur a natura Joannis, quaelibet tamen specie distinguitur a natura equi, asini, et hujusmodi.

Ad confirmationem concedo, quod unitas minor unitate numerali est passio naturae, et concedo quod tot sunt tales unitates quot naturae in diversis individuis. Et concedo quod quaelibet natura, ut prior singularitate ex natura rei est communis, ita quod quaelibet nata est esse communis ad omnia individua naturae humanae, non tamen ex hoc sequitur, quod sint distinctae naturae specificae ad invicem, cum quibuscumque individuis conveniat una et altera similiter convenit, quod simpliciter repugnat distinctis speciebus. Posset tamen brevius dici, quod natura ut praescindit a singularitate, est tantum una, unitate minori unitate singularitatis, et propter aliam et aliam singularitatem fit alia et alia natura singularis. Ista tamen responsio non ita solvit difficultates incidentes, sicut prima, quia si essent mille individua actu,

essent mille naturae semper priores suis singulari talibus, et ut sic, ex natura rei essent communes, et ideo prima responsio est melior.

Hic tamen potest incidere una bona difficultas, quia tunc videtur sequi, quod de eodem individuo possent praedicari in quid mille naturae, quod videtur impossibile. Assumptum probatur, et pono casum, quod actu sint mille naturae etiam Individuatae, et sit Franciscus in dividuum; illae naturae ex supradictis, ut intelliguntur prius natura haecceitatibus, sunt communes ; ergo omnes natae sunt praedicari de omnibus individuis naturae humanae in quid, ac per consequens omnes natae sunt simul praedicari de Francisco, cum non sit major ratio de una quam de alia ; et si sic, tunc omnes erunt de quidditate Francisci, quia quod praedicatur in quid de aliquo, est de quidditate illius de quo praedicatur, et sic Franciscus esset realiter et quidditative, et simul mille naturae humanae, quod videtur manifeste falsum. Nec valet dicere, quod illae naturae, ut sic, natae sunt tantum praedicari in quid de Francisco potentia remota, sed non possunt praedicari in quid potentia propinqua, nisi pro quanto comparentur actu ab intellectu ad individua, de quibus praedicantur, et hoc modo plures naturae non praedicantur in quid de uno individuo. Dico quod hoc non concludit, quia ut intelliguntur prius natura suis haecceitatibus, sicut intellectus potest comparare unam ad omnia individua naturae humanae, ita et aliam et aliam, cum non sit major ratio de una quam de alia, et sic sequitur quod omnes actu erunt in potentia propinqua ad praedicari de omnibus individuis. Et praeterea hoc quod dico praedicari de pluribus individuis in quid, tantum fundatur in natura communi ex natura rei ad omni illa individua ; cum ergo sint mille ejusdem rationis cum prima, ita hoc quod dico praedicari de pluribus, per actum intellectus potest fundari in mille, sicut et in una illarum, cum non appareat major ratio de una quam de alia.

Respondeo, praemittendo aliqua. Primum, quod aliud est loqui de haecceitate actu contrahente naturam, et de haecceitate actu non contrahente naturam. Primo modo, ipsa haecceitas actu facit unum individuum actu cura natura contracta, et sic natura ut contracta, est ita propria illi individuo, quod est impossibile ipsam posse applicari alteri individuo, et ut sic contracta, et sub illa ratione considerata, non intelligitur prior natura ipsa haecceitate, quia tunc esset contracta et non contracta. Secundo modo, haecceitas actu non facit unum cum natura contrahibili, sed est apta nata facere unum individuum, quia nata contrahere.

Secundum praemittendum est, quod quando dicimus naturam praedicari in quid de individuo, non intelligimus ipsum praedicari in quid de haecceitate contrahente, cum haecceitas nullo modo pertineat ad quidditatem, ut exposui in primo dist. 25. Et si praedicatur de haecceitate tantum praedicatur denominative de eo, quod est extra naturam formalem subjecti ; praedicatio ergo in quid speciei de inferioribus, est naturam specificam in concreto sumptam praedicari in quid de individuis constitutis ex natura et haecceitate.

Tertium praemittendum est, quod natura ut actu contracta pro haecceitate de nullo praedicatur in quid, nisi tantum de seipsa, cum ut sic contracta, sit tantum singularis.

Quartum praemillendum est, quod quando individuum recipit praedicationem in quid naturae in communi, recipit tantum ratione naturae contractae, et sic dicimus quod Franciscus et Joannes conveniunt quidditative in natura humana, quia Franciscus actu habet naturam ejusdem rationis cum natura contracta in Joanne.

Quintum praemittendum, quod si per possibile tantum essent mille individua actu existentia, sive in actualitate reali, tantum essent mille naturae actu contractae in reali actualitate, ita quod ultra illas nulla esset in reali actualitate, cum natura habens esse reale actuale, realiter sit in individuo, ut supra patuit, tunc stante isto. Cum dicimus, quod omnia ista individua conveniunt quidditative in natura humana in communi, et quod natura humana in communi praedicatur de omnibus istis in quid, non debemus intelligere unam naturam humanam in communi, aliam ab illis mille naturis humanis, sed sic debemus intelligere, quod unaquaeque illarum, ut intelligatur prior haecceitate contrahente est communis ad omnia illa mille individua, quia ut sic intellecta, est indifferens ad omnes haecceitates illorum individuorum, ut puta contrahi a qualibet haecceitate, et nata contrahi ab una sicut ab alia; et ut sic unaquaeque nata est praedicari in quid de omnibus illis individuis, quia unaquaeque cum haecceitate contrahente nata est constituere unum per se individuum includens naturam quidditative. Ex hoc ergo, quod nata est quidditative constituere individuum sub specie humana, dicimus ipsam praedicari in quid, tota enim quidditas Francisci est natura contracta in Francisco. Et quia eadem natura intellecta, ut prior haecceitate Francisci, nata est contrahi ab haecceitate Joannis, et sic nata facere unum per se cum illa haecceitate, et si actu esset contracta ab illa, actu diceret lotum esse quidditativum Joannis, et similiter, quia eadem natura, ut intelligitur prior natura haecceitate Joannis, nata est contrahi ab haecceitate Petri, id est, ab haecceitate, non quae actu est alicujus individui, sed quae nata esset ultimate constituere individuum contrahendo naturam, etc. quia talis natura, ut sic contrahibilis nata est per se facere unum individuum cum illa haecceitate, et ut actu contracta, actu dicit totum esse quidditativum Petri, et pariformiter dico de omnibus aliis individuis. Non oportet ergo imaginari quando dicimus, quod natura praedicatur in quid de Francisco, quod detur una alia natura a natura actu contracta in Francisco, quae praedicetur in quid de illo ; sed quia eadem natura contracta constituit per se unum individuum, et dicit totum esse quidditativum illius, ideo ut illa eadem natura consideratur ut prior haecceitate Francisci, est contrahibilis, et nata dicere totam quidditatem Francisci, ideo praedicatur in quid de Francisco, ex hoc solo quod est nata dicere totam quidditatem illius quam actu dicit, ut actu est contracta. Et quia eadem, ut prior, etc. est contrahibilis ab aliis haecceitalibus, et nata dicere totam quidditatem individuorum, ideo praedicatur in quid de illis, et lolam quidditatem actu dicit, quando actu est contracta, et actu per se constituit unum individuum una cum haecceitate, est actu dicens lotum esse quldilalivum illius.

Dico ergo, quod cum dicimus, Franciscus est homo quidditative, non intelligo naturam humanam distinctam ab illa, quae est in Francisco, sed intelligo praecise eamdem naturam, quae ideo praedicatur in quid de Francisco, pro quanto nata est constituere illud individuum, dans ei totum esse quidditativum ; et ut contracta in Francisco actu non est apta nata praedicari de alio in quid, sed ut contrahibilis ab omni alia haecceitate, et nala est facere per se aliud individuum cum alia et alia haecceitate, dicitur praedicari in quid de illis, et cum actu est in uno, non potest actu esse in alio. Ex his patet quid dicendum est ad dubium, cum dicitur quod tunc mille naturae possent praedicari in quid de Francisco. Dico quod tantum illa natura, quae actu est in Francisco, dicit quidditatem illius, et nulla alia, sed ut contrahibi-Iis, et nata per se facere unum cum haecceitate Francisci dicitur praedicari in quid ; et concedo, quod quaelibet natura, ut contrahibilis nata est per se facere unum cum haecceitate Francisci, et sic concedo, quod quaelibet, ut sic nata est per se facere individuum Francisci, et quaelibet ut sic, praedicatur in quid de Francisco ; sed ut contracta est in Francisco, et dicit totam quidditatem illius, tunc de illo constituto nulla alia natura praedicatur in quid, cum praedicari in quid nihil aliud sit, nisi naturam natam facere cum haecceitate contrahente illud individuum, de quo praedicatur ; non ergo de eodem individuo constituto ex natura et haecceitate, alia et alia natura praedicatur, imo, ut sic, nulla natura praedicatur de illo, nisi ut considerata in esse contrahibili, et ut nata facere unum per se cum haecceitate. Et sic patet responsio ad difficultatem, quam bene pondera, quia ad multa valet.

Quinto arguitur sic: Humanitas in Socrate, et humanitas in Platone realiter distinguuntur; ergo utraque illarum est realiter una numero, et per consequens neutra est communis. Si dicatur, quod istae naturae non sunt distinctae, nisi per istas differentias additas, sicut nec aliqua earum est una numero, nisi per differentiam additam, et ideo neutra est de se singularis, sed est de se communis, contra, omnis res ipsa, vel per aliquid sibi intrinsecum distinguitur, essentialiter ab omni alia re, a qua essentialiter distinguitur, sed humanitas, quae est in Socrate essentialitar distinguitur ab humanitate, quae est in Platone: ergo seipsa, vel per aliquid intrinsecum sibi ab eo distinguitur ; non ergo per aliquid extrinsecum additum illi.

Respondeo et concedo, quod istae duae naturae realiter distinguuntur, etiam ut intelliguntur priores natura suis haecceitatibus, et non distinguuntur praecise per illas haecceitates. Sed cum infertur, aut distinguuntur seipsis, aut per aliquod intrinsecum, dico, quod forte potest dari utrumque, quod primo distinguuntur seipsis, saltem sic, quod non sunt natae convenire in quid in aliqua specie specialissima, quia sola individua conveniunt in quid in illa; nec tamen sequitur, quod differant specie, ut supra ostensum est, sed bene quaelibet nata est fundare intentionem speciei, non aliam et aliam intentionem, ut comparantur ad individua talis naturae, sed ut comparantur ad alias naturas specie distinctas ut supra dixi. Dico secundo, quod possunt dici distingui seipsis sic intelligendo, quod quidquid pertinet ad rationem quidditativam unius, pertinet etiam ad rationem quidditalivam alterius, sic intelligendo, quod sicut una dicit praecise quidditatem constitutam ex animali rationali, substantia, ente, etc. ita et alia dicitur constitui ex animali, etc. non ponendo nec animal, nec aliquod superius commune eis, sed sic intelligendo, quod sicut natura humana in Socrate est realiter distincta a natura humana in Platone, ita animal in Socrate, et rationale, et substantia, et ens realiter distinguitur ab animali, et rationali, et substantia, et ente, et Platone, et hoc modo praecise seipsis distinguuntur, ita quod nihil unius est idem alicui alterius, quod bene nola. Nec ex hoc valet dicere, quod ita homo et asinus distinguuntur seipsis, quia animal in homine, et animal in asino differunt, etc. Dico, quod homo et asinus conveniunt in animalitate in communi, sic intelligendo, quod animal, ut contrahibile per rationale natum est per se facere unum cum rationali, et ut actu contractum constituitur actu unum in esse specifico: et similiter animal, ut prius differentiis natum est contrahi per irrationale, sic, quod natum est facere unum cum illo, et ex hoc dicimus, quod homo et asinus non seipsis distinguuntur, quia conveniunt quidditative in animali, et per differentias distinguuntur. Sed non est sic de duabus naturis ejusdem rationis, ut sunt priores suis singularitatibus, quia non dicimus, quod sint natae convenire in quid in aliquo communi, et differre per aliquid, sed in nullo quidditative conveniunt. Si tamen ista positio non placet, quia forte esset difficile assignare rationem, quare non conveniat in aliquo communi quidditative, posset dari aliud membrum, quod non praecise distinguuntur seipsis, sed aliquo quidditative conveniunt, et aliquo differunt. Si dicatur, quod tunc essent duae species, quia praeter rationem individualem haberent quo convenirent quidditative, et quo differrent, dico, quod si illud quo differunt, esset aliqua differentia divisiva generis, et constitutiva speciei, non possit evadi, quin essent duae species specialissimae ; sed diceretur, quod illa, quibus differunt, sunt aliquae aliae differentiae ignotae nobis, de quibus ens non praedicatur in quid, et tales non possunt dici differentiae specificae, ut patet a Doctore in 1. dis. 3. q. 3. Sexto arguit Occham sic: Quidquid a parte rei distinguitur ab alio, quod non est de intellectu suo formali, potest intuitive videri sine illo alio, secundum Scotum, qui etiam ponit, quod essentia divina una potest intuitive videri sine personis; ergo humanitas, quae est in Socrate, potest intuitive videri sine aliqua differentia contrahente, et per consequens cum istae humanitates distinguuntur loco et subjecto, potest talis intellectus distinguere unam ab alia sine omni differentia contrahente, quod non esset possibile, si praecise distinguerentur per suas differentias contrahentes ; ergo seipsis distinguuntur numeraliter.

Respondeo, quod non posset cognosci intuitive, quia cognitio intuitiva terminatur ad per se existens in propria existentia, ut patet a Doctore in 1. dist. 1. q. 2. et 8. q. penultim. et alibi saepe. Modo est impossibile talem naturam habere esse existentiae, nisi in individuis, cum ut sic, sit simpliciter idem realiter cum sua singularitate. Si tamen diceretur, quod existentia naturae, ut naturae, est prior natura existentia haecceitatis, ut supra dictum est; ergo potest intuitive videre naturam, non videndo haecceitatem. Dico primo, quod nullus intellectus creatus posset intuitive videre naturam, ut sic, quia existentia illius est simpliciter eadem realiter cum existentia haecceitatis, ideo intellectus creatus non posset moveri ab uno sine altero, secus est de objecto voluntario, cujusmodi est essentia divina, quae potest seipsam ostendere, non ostendendo personas. Dico secundo, quod cognitio intuitiva non terminatur proprie ad rem existentem absolute, nisi talis res actu sit singularis, quia talis notitia intuitiva non videtur posse esse alicujus communis in se.

Dico tertio, quod oporteret eum probare, quod ab aliquo intellectu, saltem divino non possit intuitive videri in aliquo priori, non videndo singularitatem, et quod etiam intellectus separatus hoc non possit videre. Licet enim intellectus noster pro statu isto non possit distinguere unam humanitatem ab alia, ut distinctam ab haecceitate, quia pro statu isto nihil distincte cognoscit sub propria ratione, ut patet a Doctore in primo, intellectus tamen separatus, qui ex natura sua omne ens creatum potest distinctissime cognoscere, posset etiam in aliquo priori natura intuitive videre naturam humanam in Socrate, non videndo haecceitatem illam praecipue cum ipsa natura, ut sic, non tantum esset ratio formalis movendi partialiter intellectum separatum ad cognitionem sui intuitivam, sed etiam ut sic, esset praecisa ratio formalis terminandi talem notitiam intuitivam, et per consequens posset ipsam videre, non videndo haecceitatem. Multa alia dicit circa hanc materiam de natura communi, quae omnia ex his, quae supra dixi, facillime solvi possunt: et quia videntur quasi incidere cum aliquibus rationibus prius positis, ideo relinquo illas solvendas curioso legenti.

Et cum nititur probare, quod etiam haecceitas dicat entitatem quidditativam ex hoc, quod est de essentia alicujus per se in genere, dico, quod aliquid esse per se de essentia alicujus, potest dupliciter intelligi. Uno modo, quod constituat aliquid, sive totaliter, sive partialiter in esse essentiali et quidditativo. Alio modo quod sit tantum determinativum et contractivum alicujus dicentis quidditatem et essentiam. Primo modo concedo, quod est de essentia constituti, sed negatur quod aliqua haecceitas sic constituat aliquid in genere. Secundo modo dico, quod nihil tale pertinet ad quidditatem sive essentiam constituti, et sic haecceitas praecise isto secundo modo constituit individuum in specie.

Licet multi alii, ut Gregorius de Arimino, Joannes Anglicus Baccho, et breviter omnes Nominales, variis rationibus in stent contra hanc Doctoris positionem et singularem, tamen quia ex his, quae dixi facillime solvi possunt, ne legentibus taedio sim, omitto.

Occham dist. 2. primi. q. 7, quaerit destruere positionem Doctoris, quae vult universale esse reale ; et adducit aliqua argumenta contra, et quia coincidunt cum argumentis factis ab ipso, dist. 2. q. 6. ideo omitto illa. Quia tamen respondet ad plures rationes, quae sunt pro opinione Doctoris, ideo primo adduco illas rationes, et secundo responsionem Occham ad illas, et tertio ostendam illas responsiones minime evacuare rationes pro opinione Scoti.

Circa primum arguitur multipliciter pro positione Scoti, primo sic: Illud quod realiter dividitur in veras res, est vera res; sed forma generis, et similiter forma speciei dividuntur in veras res, tanquam in partes subjectivas, et eodem modo universale omne dividitur in partes suas subjectivas ; ergo omne tale est vera res extra animam.

Secundo sic: Omne quod est de essentia alicujus rei, et includitur essentialiter in intellectu quidditativo alicujus rei extra animam, est vera res extra animam ; sed omne genus, omnis species, et universaliter omne universale praedicamentale in quid de vera re extra animam, est de essentia inferioris, et includitur in intellectu quidditativo cuilibet per se inferioris: ergo.

Confirmatur, quia omnis res extra animam potest vere, et perfecte, et distincte intelligi sine illo, quod non est aliquo modo vera res, nec intrinseca sibi. Sed nullum individuum potest vere intelligi, nec distincte, non intellecto per se superiori, sicut Socrates non potest intelligi, non intellecto animali, vel homine, vel quocumque superiori ; ergo quodcumque superius Socratis est de essentia Socratis, et per consequens vera res extra animam, quia nullum ens rationis est de essentia rei existentis extra animam.

Tertio sic : In rerum natura est aliquid per identitatem communicabile pluribus, sed tale non est nisi universale: ergo universale est aliquid realiter existens in rerum natura.

Quarto, quia omnia, quae sunt in linea praedicamentali sunt verae res, et non tantum entia rationis ; sed in linea praedicamentali ponuntur tam genera quam species, ergo sunt verae res extra animam. Major patet, tum quia genus praedicatur in quid, et univoce de omnibus per se contentis sub illo, sed nihil praedicatur univoce de ente reali et de ente rationis: ergo omnia, quae sunt per se in genere praedicamentali, vel sunt entia realia vel entia rationis ; et certum est quod non omnia sunt entia rationis, ergo omnia sunt entia realia. Tum quia vel contentum sub aliquo immediate dividentium aliquid commune per se, continetur sub aliquo contento sub aliquo dividentium, sicut si substantia dividatur per substantiam corpoream et incorpoream, et nihil contentum per se sub substantia corporea continetur per se sub aliquo contento per se substantia incorporea, sed ex prima divisione dividitur ens extra animam et in ens rationis, et ens reale animam dividitur in decem Praedicamenta ; ergo cum genera et species contineantur sub substantia, quae est unum Praedicamentum, non poterunt contineri sub ente rationis et per consequens non sunt entia rationis, sed entia realia. Tum, quia si genera et species essent entia rationis; ergo cum entia rationis varientur ad variationem intellectuum, sequitur quod tot sunt intellectus, quot erunt generalissima substantiae.

Praeterea, aliqua distinctio est inter suppositum et naturam, alioquin ita esset haec vera: homo est humanitas, sicut haec: homo est homo, sed suppositum est a parte rei, et similiter natura, quia aliter nulla esset distinctio vere: ergo universale est aliquo modo a parte rei.

Praeterea per auctoritatem : Boetius enim dicit, quod species est totum esse individuorum, ergo species est eadem res cum individuis ; ergo est a parte rei.

Praeterea auctor sex Principiorum quaerit : Utrum universalia fiunt a natura, vel ab arte? Respondet quod fiunt a natura: sed natura operatur occulte in universalibus, nam producendo singularia producit universalia, omnis communitas (ut dicit) a singularitate procedit. Ex hoc arguit sic: illud quod fit a natura habet esse extra animam, sed universale fit, etc.

Item 4. Topic. interempto genere interimitur species et individuum, sed nunquam ad interemptionem entis in anima, sequitur interemptio entis extra animam ; ergo genus est extra animam.

Item, Philosophus primo Poster. Demonstrationes sunt de perpetuis et incorruptibilibus ; et Linconiensis dicit ibidem, quod manifestum est, quod demonstratio sit de universalibus repertis in singularibus; ergo universalia sunt vere extra animam.

Ad primum alterius opinionis, dico quod illud, quod dividitur in veras res, sicut vere compositum in suas partes essentiales inclusas in illo, est vera res, illo modo corpus dividitur in suas partes essentiales, et totum in suas partes integrales, et fit talis divisio realiter extra animam. Sed quando aliquid dividilur in veras res tanquam signum in sua signata, non oportet non plusquam quod illud, quod dividitur in substantiam sit substantia, quomodo aliqua vox dividitur in substantias, tanquam signum in sua signata: isto secundo modo dividitur species, et similiter genus, quia in nullo variatur species, vel genus, vel quodcumque universale propter talem divisionem, nec illa in quibus dividitur plus sunt partes realiter, quam plura significata sunt partes vocis significantis.

Ad secundum dico, quod universaliter nunquam superius est de essentia inferioris, nec includitur essentialiter in inferiori, nec in intellectu ejus quidditativo ; praedicatur tamen essentialiter de inferiori, quia declarat essentiam inferioris, vel declarat ipsummet inferius vel rem importatam per inferius, et hoc est praedicari in quid, vel per se primo modo et essentialiter. Unde sicut, secundum aliquos, ens dicit unum conceptum, qui non est de essentia Dei, ut pars sua essentialis, quia tunc aliquid reale esset univocum Deo et creaturae, quod negant, et tamen praedicatur in quid et per se primo modo de Deo et creatura, ita dico in proposito, quod nihil a parte rei est univocum, quibuscumque individuis, et tamen est aliquid praedicabile in quid de individuis. Similiter sicut ipsi dicunt, quod universale, quod est unum objectum numero, praedicabile de quolibet supposito praedicatione dicente: hoc est hoc, non est in re, quia nihil in re est sic praedicabile, et tamen ipsa praedicatio vocatur essentialis, et in quid et per se. Ita dico, quod universaliter praedicatio superioris de inferiore, non est praedicatio alicujus, quod quocumque modo sit in re extra animam, et per consequens illud quod praedicatur non est pars rei, nec est de essentia rei, et tamen praedicatur in quid de rebus, et causa est, quia non supponit pro se, sed pro rebus ipsis de quibus praedicatur.

Et si dicatur, quod tunc esset idem dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrates, respondeo, quod non sequitur, quia quamvis homo in prima supponat pro Socrate, nec possit verificari nisi pro Socrate, aliud tamen est illud quod praedicatur, et ideo quamvis aliquid idem sit pro quo fit praedicatio, in utraque tamen aliud est quod praedicatur, ideo non est eadem propositio. Similiter quamvis in ista: Socrates est homo, ly homo supponat pro Socrate, non tamen praecise pro Socrate, quia potentialiter secundum modum loquendi Logicorum, supponit pro quolibet homine, quia infertur ex quolibet, et terminus semper in talibus supponit pro eisdem, quia pro omnibus, de quibus verificatur, non tamen verificatur ista: Socrates est Socrates, nisi pro Socrate, et ideo non est idem dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrates.

Ad confirmationem dico, et concedo quod res potest intelligi, non tantum confuse, sed etiam perfecte et distincte, nullo superiori intellecto. Et quando dicitur quod Socrates non potest intelligi, nisi intellecto animali, dico, quod ista potest distingui, sive de veritate sermonis, sive non, non curo, quia ly animal potest supponere simpliciter, et tunc est falsa, quia tunc denotatur quod Socrates non potest intelligi, nisi intellecto hoc communi animali, et hoc est simpliciter falsum, vel potest supponere pro re et personaliter, et sic concedo; isto enim modo Socrates non potest currere, nisi animali currente, quia necessario sequitur, Socrates currit, igitur animal currit, non tamen oportet quod illud commune currat; isto modo, homo non potest intelligi ente non intellecto, et tamen homo potest intelligi isto communi ente non intellecto, secundum eos maxime, si illud commune non sit aliquid reale, sicut ipsi dicunt.

Ad tertium dico, quod nihil est communicabile rebus per identitatem, nisi sola essentia divina tribus suppositis, quibus est eadem realiter, et ideo non debet proprie concedi, quod natura communicatur supposito, nisi forte dicatur quod natura humana communicatur Verbo, et tunc non communicatur sibi per identitatem, sed debet magis proprie dici, quod naturaliter est suppositum, sicut post ostendetur. Unde sicut ipsi habent dicere, quod ens, quod est commune Deo et creaturae, non est communicabile cuilibet per identitatem, quia tunc aliquid reale esset univocum Deo et creaturae, sicut secundum eos aliquid reale est univocum Socrati et Platoni, sic dico universaliter, quod nullum univocum est communicabile univocatis per identitatem.

Ad quartum dico, quod non omnia, quae sunt in linea praedicamentali per se ordinata secundum superius et inferius, sun vere res extra animam, sed aliqua talia entia sunt tantum in anima.

Ad primam probationem, concedo quod genus praedicatur in quid univoce et per se prinu, non de ente reali, sive de pronomine demonstrante ens reale, sed de ente rationis, non tantum pro ente rationis, sed pro re quia illud ens rationis non habebit suppositionem simplicem, sed personalem, et ideo genus praedicatur de specie, non pro specie, sed pro re; et ideo debet sic exerceri iste actus signatus : homo est animal, ita quod uterque terminus stet pro re et personnaliter, ita habent alii dicere, quod de sapientia in communi praedicatur per se primo modo ens, et similiter de ente reali, et tamen sapientia in communi non est aliquid reale extra animam, quia tunc esset aliquid reale univocum Deo et creaturae: ergo ens, quod est univocum praecise entibus realibus, univoce praedicatur de ente reali, et de ente rationis, sed tunc illud ens rationis non supponit pro se, sed pro re. Unde quando dicitur sic: omnis sapientia est ens reale, hoc est praedicando in quid, et ad hoc non requiritur, nisi quod haec sapientia, quae Deus est, sit ens reale, et non requiritur, quod illud commune univocum sit ens reale, ita dico, quod ad veritatem istius : omnis homo est animal, sufficit quod iste homo sit animal, et quod ille homo sit animal, sic de aliis rebus singularibus ; et non requiritur, quod illud commune univocum istis hominibus sit animal, et sic de omnibus istis : omne animal est substantia, omne corpus est substantia,omnis color est qualitas, omnis intentio est qualitas, et hujusmodi.

Ad secundam probationem per idem, quod procedit de dividentibus, de quorum utroque supponente pro re, verificatur divisum, sed quando illud divisum non stat pro se, sed pro aliquo alio, non oportet ; unde si genera et species essent substantiae, nullo modo possent esse entia rationis, sed in rei veritate non sunt substantiae. Dico ergo, quod aliquid esse vel contineri sub aliquo genere, potest intelligi dupliciter, vel quia est illud de quo pro seipso,vel de pronomine demonstrante ipsum genus verificatur: et isto modo tantum singularia continentur in genere, quia sola singularia sunt substantiae, et sola singularia sunt qualitates, et nec species nec genera continentur, isto modo sub genere Substantiae. Alio modo est aliquid in genere, quia est illud de quo non pro se, sed pro re, vere ipsum genus praedicatur, et isto modo genera et species sunt in genere. De contentis primo modo est propositio accepta vera, non de secundo modo contentis.

Ad tertiam probationem patebit in sequenti quaestione.

Ad quintum dico, quod inter naturam et suppositum aliquando est distinctio realis, sicut inter suppositum aliquando est distinctio realis, sicut inter suppositum Verbi, et naturam assumptam. Aliquando autem penitus nulla est distinctio ex parte rei, tamen isti conceptus suppositum et natura distinguuntur, et ideo de aliquo potest verificari quod sit natura, non tamen suppositum, quod tamen prius fuit suppositum: sed hoc nunquam est possibile, nisi per corruptionem vel per realem assumptionem. Et quando dicitur, quod tunc esset haec vera: homo est humanitas, dico, quod nisi aliquis modus syncategorematicus importatus, secundum usum loquentium in hoc nomine humanitas impediat, quod haec est concedenda de virtute sermonis ; haec tamen est contingens: homo est humanitas, etiam sine corruptione humanitatis.

Ad sextum dico, quod non est intentio Boetii quod species sit totum esse individuorum, sed quod significat totum esse individuorum, sicut quodam modo signum, quod non est signatum, et hoc est universaliter verum de specie specialissima, non autem universaliter verum de Genere. Qualiter autem hoc sit intelligendum, dist. 8. patebit.

Ad septimum dico, quod natura occulte operatur in universalibus, non quod producat ipsa universalia extra animam tanquam aliqua realia, sed quia producendo cognitionem suam in anima quasi occulte saltem immediate vel mediate producit illo modo, quo nata sunt produci, et ideo omnis communitas isto modo est naturalis, et a singularitate procedit, nec oportet illud, quod isto modo fit natura, esse extra animam, sed potest esse in anima.

Ad octavum dico, quod interempto genere, etc. hoc est sic intelligendum, quod a quocumque vere negatur genus, ab eodem vere negatur species et individuum, puta si lapis non est animal, nec est homo, nec asinus, non tamen oportet, quod si per possibile vel impossibile, Genus non esset, Individuum non esset.

Ad nonum dico, quod Philosophus intelligit, quod demonstratio est de perpetuis et incorruptibilibus, hoc est, de propositionibus necessariis.

Ad Linconiensem, qui vult servare eum, potest dicere, quod intelligit quod demonstratio est de universalibus repertis in singularibus, quia ipsa universalia sunt in singularibus per praedicationem, quia vere sunt praedicabilis de singularibus.

Cum dicit respondendo ad primum argumentum, quod divisio realis in plura realiter distincta, est vera de composito reali, sed non est vera de natura generica vel specifica, hoc patet esse falsum ex supradictis,exponendo rationes Doctoris de natura communi, et respondendo ad rationes Occham. Et quod dicit hic, quod divisio generis in species, est divisio signi in significata, hoc patet esse falsum, quia si non daretur conceptus communis ex parte rei, nulla esset praedicatio univoca, ut alias probavi

Ad illa quae dicit, respondeo ad secundam rationem, dico, quod non possunt sustineri: quod enim primo dicit, quod superius non est de essentialiter inferioris, nec includitur in inferiori, nec in intellectu ejus quidditativo, praedicatur tamen essentialiter de inferiori. Quaero enim cum dico : homo est animal quidditative, quid praedicatur de ipso homine? aut praedicatur significatum animalis, et tunc habetur intentum, quia anima, quod est commune omnibus speciebus animalis, praedicatur in quid de homine: aut accipitur animal pro actu intelligendi quo intelligitur, et talis actus cum sit mere qualitas, non praedicatur in quid de homine: aut accipitur anima, ut est superius ad hominem pro quodam idolo fabricato ab intellectu, ut ipse videtur tenere in praesenti distinctione, et tunc sequitur quod erit tantum quoddam fictitium, vel saltem erit tantum superius, non ex natura rei, sed ad libitum.

Et praeterea cum dicit animal praedicari in quid de homine, et non esse de quidditate hominis, quaero quid sit praedicari in quid; non videtur posse assignari ratio aliqua, nisi quia hoc, quod est praedicari in quid, est quaedam secunda intentio applicabilis alicui, quod est natum esse de quidditate alterius. Et praeterea cum dico, animal praedicatur in quid de homine, aut animal dicit aliquid aliud ab homine, aut praecise ipsum hominem. Si primo, non videtur posse assignari, nisi entitas animalis, quae licet sit pars hominis, tamen praedicatur per modum totius, ut patet a Doctore in suis Universalibus. Si secundo, tunc praedicari in quid erit tantum ejusdem de seipso. Et similiter quod dicit, quod superius ex hoc dicitur praedicari in quid, quia declarat essentiam inferioris, vel declarat ipsummet inferius, vel rem importatam per inferius, quaero, cum animal quod est superius ad hominem declarat essentiam hominis, aut praecise notificat ipsum hominem confuse, aut distincte. Non primo, quia superius non pertinet ad talem notitiam inferioris. Si secundo, habetur intentum, quia declarare aliquid distincte, est ipsum manifestare secundum se, et secundum omnes partes essentiales, et sic sequitur, quod animal declarare distincte hominem, est cognoscere animal esse de quidditate hominis. Definitio enim est cognitio distincta secundum omnes partes definiti, ut notat Doctor in 1. dist. 36. cognoscere ergo hominem distincte est ipsum cognoscere secundum omnes paries suas essentiales: et tunc quaero de definitione hominis, cui primo competat, an singulari praecise? an homini ni communi? Non primo, tum quia communiter assignatur definitio hominis : animal rationale, ita quod in tali definitione nullo modo includitur haecceitas; non esset ergo definitio completa hominis si praecise intelligeretur verificari de singulari, nisi in tali definitione poneretur ratio individui formalis, scilicet ipsa haecceitas, quae secundum ipsum in primo, dist. 2. q. 6. haecceitas pertinet ad quidditatem. Nec valet instantia quam adducit, scilicet quod ens dicit unum conceptum, qui non est de essentia Dei, ut pars sua essentialis, quia tunc aliquid reale esset univocum Deo et creaturae, quod ipsi negant.

Dico, quod haec instantia non est multum ad propositum suum, quia conceptus entis ex natura rei nullo modo natus est esse prior ipso Deo, ut exposui in primo, dist. 2. quaest 1. Dicitur tamen praedicari in quid, quia accipitur praecise a quidditate, sed non est sic de natura generica vel specifica, quia illa, ut supra probavimus, ex natura rei nata est esse prior. Dico secundo, quod Deus ex sua ratione formali est singularis, ita quod ex natura rei de necessitate est in ultima actualitate, et ut sic, non potest dari quidditas prior ex natura rei singularitate, et per consequens nihil de ipso potest praedicari in quid, ut prius eo, ut exposui in primo, ubi supra, sed non sic est in creaturis, quia non omnia quae pertinent ad essentiam alicujus, sunt in ultima actualitate, et sic multa potentialia praecedunt pertinentia ad quidditatem. Nec similiter valet illa instantia quam adducit, dicens quod universale, quod est unum objectum numero praedicamentale de quolibet supposito praedicatione dicente : hoc est hoc,

non est in re secundum opinionem Scoli, et tamen dicitur praedicari in quid essentialiter, et per se secundum Scotum. Dico, quod ideo illud tale dicitur praedicari in quid de pluribus, ex hoc solo quod applicatur naturae communi ex natura rei, quae est nata esse de quidditate inferiorum, ut supra exposui ; et si non daretur talis natura, tunc praedicari inquid de inferiori, vel esset tantum fictitium, vel tantum diceretur praedicari in quid ex sola institutione voluntaria, imo ex parte rei esset simpliciter idem dicere:Socrates est homo quidditative, et Socrates est Socrates.

Nec valeret dicere, ut ipse dicit, quod cum dico : Socrates est homo, quod ly homo non supponit praecise pro Socrate, quia potentialiter secundum modum loquendi Logicorum supponit pro quolibet homine, quia infertur ex quolibet, et terminus semper in talibus supponit pro eisdem, quia pro omnibus, de quibus verificatur ista, non tamen verificatur ista : Socrates est homo, nisi pro Socrate, et non est idem dicere: Socrates est homo, et Socrates est Socrates. Dico, quod ista responsio videtur voluntaria, et multa videntur sequi inconvenientia. Primo, quia cum dico : Socrates est homo, quaero pro quo supponit: aut praecise pro Socrate: et tunc idem est dicere : Socrates est homo, et Socrates est Socrates: aut supponit pro alio a Socrate, assignetur ille alius, sit Franciscus, et tunc quaero ut prius: aut supponit praecise pro Francisco, aut simul pro Francisco, et pro Socrate. Si secundo, tunc verificatur iste terminus homo simul pro Socrate et Francisco, et sic de aliis, et sic non poterit praecise verificari pro Socrate, quod est inconveniens. Et licet posset respondere, quod non idem est terminum supponere et verificari, quia ly homo potest supponere pro omni homine, et tamen non verificatur de omni homine, quidquid sit, de hoc parum curo, quia dum res constat, non est vis facienda de nomine. Quaero enim cum dico: Socrates est homo, quid verificatur de Socrate in re ? aut praecise res, quae est Socrates? aut aliqua alia res, quae non est praecise Socrates. Si primo, patet idem esse, Socratem esse hominem, et Socratem esse Socratem. Si secundo, habetur intentum, quod homo dicat aliquid ex parte rei, quod non est praecise Socrates, et est de quidditate ejus; et si dicatur, quod ly homo dicit praecise alium terminum a Socrate, qui instituitur ad praedicandum de Socrate et aliis hominibus, et tunc oportet quaerere causam, quare magis iste terminus homo praedicatur in quid de Socrate, quam iste terminus asinus. Si non assignetur aliqua causa ex parte rei, ut supra dixi, talis institutio erit mere voluntaria.

Et quod dicit ad illam confirmationem, quod res potest distincte intelligi, nullo superiore intellecto, patet ex supradictis ad hanc responsionem nullo modo evacuare rationem.

Ad aliam responsionem de communicabili per identitatem, cum dicit, quod sola essentia divina est communicabilis per identitatem, hoc est praecise verum quod ipsa sola, ut singularissima communicatur tribus per identitatem, et sic nulla creatura hoc modo potest communicari. Dico etiam, quod nulla creatura ex parte rei realiter potest actu pluribus communicari, non enim natura humana, ut dicit entitatem realem actualem, potest eadem esse actu in pluribus suppositis, ut patet ex supradictis, quia dum contrahitur per singularitatem aliquam, sic fit propria illi individuo, quod est impossibile ipsam esse actu in alio individuo. Dicitur tamen communicari per identitatem pluribus individuis, ex hoc solo, quod est indifferens ad illa, et ex se ita potest esse in uno sicut in alio, nec ex se est magis determinata ad unum quam ad aliud: sed dum est in uno realiter, identificat sibi haecceitatem contrahentem, et potest praedicari de omnibus per identitatem, dicendo : hoc est hoc, puta Franciscus est homo, Joannes est homo, et sic de aliis, quia quantum est ex parte sua natum est per se facere cum una haecceitate unum per se individuum, respectu cujus dicit totum esse quidditativum ; et similiter ex parte sua cum alia haecceitate, ut intelligitur prior omni haecceitate, nata esset facere cum alia haecceitate, aliud per se individuum, cujus totum esse quidditativum diceret, ut supra prolixe exposui. Et sic patet quomodo in creaturis intelligitur aliquid communicari per identitatem.

Ad illa, quae dicit respondendo ad quartum, quod non omnia, quae sunt in linea praedicamentali per se ordinata secundum superius et inferius, sunt verae res extra animam. Sed hoc patet esse contra Aristotelem, qui ponit praedicamenta esse entia realia, ut patet quinto Metaphysicor. ubi dividit ens in decem Praedicamenta. Ad illa alia, quae dicit de praedicari univoce et quidditative, non oportet aliter improbare, cum ex omnibus, quae supra dixi appareat eorum manifesta improbatio. Ad illas expositiones datas auctoritate Philosophi, expresse patet non esse ad mentem Philosophi, nec credo esse necessarium pro nunc aliter adducere originalia Philosophi, sufficiunt enim illa quae adduxi supra.