Caput VIII.

11. Audi tamen adhuc calcatius, ut ad propositum superioris disputationis revertamur quia homo vulneratus libero arbitrio per Adae peccatum, sine gratia Dei, id est, per se solum sanare se non potest, nec sponte ad paradisum reverti, sanctorum numero sociandus; nec eum gratiam meritis ullis accipere, sed totum sua misericordia Deum peragere. Homo quidam, ait Dominus in Evangelio, descendebat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum, et plagis impositis abierunt, semivivo relicto. Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via, et viso illo, praeterivit: similiter et Levita, cum esset secus locum et videret eum, pertransiit. Samaritanus autem quidam iter faciens, venit secus eum, et videns eum, misericordia motus est. Et appropians alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum; et imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit. Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait: Curam ejus habe, et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi (Luc. X, 30, 35) . Homo iste quidam ipse 1628 est humanum genus, descendens ab Jerusalem in Jericho, id est, de paradiso ad hunc mundum. Jerusalem enim hebraice dicitur, latine autem Visio pacis interpretatur. Recte ergo in visione pacis paradisum dicimus. Ante enim quam peccaret homo, in visione pacis erat, hoc est, in paradiso, ubi quidquid videbat, pax erat et laetitia. Inde descendens, id est, humiliatus et miser factus per peccatum, in Jericho, in mundum videlicet: Jericho enim in qua mundus ponitur, Luna interpretatur; quia sicut luna oritur et occidit, ita et mundus, cum in eo orta occidunt, et iterum oriuntur. Incidit in latrones, in diabolum et angelos ejus: per inobedientiam enim, ut saepe dictum est, primi hominis, diabolus humanum genus despoliavit et vulneravit, morum scilicet ornamentis et bono possibilitatis liberi arbitrii perdito. In illo enim peccante plagam fecit, in nos vero plagas, cum per unum illius peccatum, quod nascentes trahimus, superaddimus multa peccata. Quid est autem, Relicto eo semivivo abierunt? Recte dictus est semivivus: habebat enim vitalem motum, id est, liberum arbitrium vulneratum, quod ei solum ad aeternam vitam, quam perdiderat, redire non sufficiebat; ideo et semivivus dicitur. Jacebat ergo humanum genus vulneratum in mundo. Sed cur jacebat, dicite, si per se surgere poterat vel sanari, nullius indigens adjutorio? Sed jacebat vulneratus, quia vires ei propriae ad surgendum, quo sanandum se, medicum, id est Deum, requireret, non sufficiebant. Descendens sacerdos eadem via, cum videret illum, praeterivit. Similiter et Levita cum videret eum, pertransiit. In his duobus, id est, sacerdote et Levita, duo tempora intelliguntur, Legis scilicet et Prophetarum. In sacerdote lex, per quam sacerdotium et sacrificia instituta sunt. In Levita vaticinium Prophetarum, quorum temporibus omne humanum genus sanari non potuit: quia regnavit mors ab Adam usque ad Moysen, etiam in eos qui non peccaverunt in similitudine praevaricationis Adae, qui est forma futuri (Rom. V, 14) : id est, etiam in omnibus sanctis et in parvulis, qui praevaricati non sunt sicut Adam; et tamen propter peccatum praevaricationis, quod nascentes ex eo traxerunt, tanquam chirographo paterno constricti, stipendium peccati moriendo solverunt. Stipendium enim peccati, mors (Id. VI, 23) . Et quia per legem cognitio peccati (Id. III, 20) , non abolitio. Lex enim jubet ut cognoscat se homo peccatorem esse, quod ignorabat, non peccatum tollit. Ideo et Apostolus: Nam concupiscentiam, inquit, nesciebam, nisi lex diceret, Non concupisces (Id. VII, 7) . Lex itaque nihil ad perfectum adduxit (Hebr. VII, 19) . Quia si ex lege justitia, ergo Christus gratis mortuus est (Galat. I, 21) . Si enim data esset lex, quae posset vivificare, vere ex lege esset justitia. Sed conclusit Scriptura omnia sub peccato, ut promissio ex fide Jesu Christi, qui omnia peccata tollit, daretur credentibus (Id. III, 21, 22) . Plenitudo enim legis et prophetarum Christus, qui venit non solvere legem et prophetas, sed adimplere (Matth. V, 17) .

12. Sacerdote ergo et Levita pertranseuntibus, iter faciens Samaritanus venit secus eum. Samaritanus, ipse est salvator Christus: quia Samaritanus Custos interpretatur, cui recte dicimus, Custodi me, Domine, ut pupillam oculi; sub umbra alarum tuarum protege me (Psal. XVI, 8) . Quid est autem, venit secus eum? Venit in similitudine carnis peccati, non ut ille qui jacebat in carne peccati; ideo secus eum, quia in similitudine. Et videns eum, misericordia motus est. videns eum, quid? jacentem. Numquid surgentem et currentem? Et ideo misericordia motus est: quia in eo, quo curari dignus esset, meritum nullum invenit. Et appropians alligavit vulnera ejus. Quid est, alligavit vulnera ejus? Sicut scriptum est, Qui non noverat peccatum, pro nobis peccatum fecit (II Cor. V, 21) . De peccato scilicet damnavit peccatum in carne (Rom 1629A VIII, 3) . Infundens oleum et vinum, hoc est chrisma sanctum et sanguinem suum. Et imposuit illum in jumentum suum: in adjutorium videlicet gratiae incarnationis suae; quia, sicut scriptum est, Hic peccata nostra portavit, et pro nobis doluit (Isai. LIII, 4) . Et duxit in stabulum: scilicet donans ei fidem ad credendum in se, duxit in Ecclesiam suam, quae omnibus ambulantibus in via fidei, tanquam stabulum patet ad succedendum. Et altera die: quasi tempore alio, post resurrectionem utique et ascensionem suam; protulit duos denarios, videlicet Vetus et Novum Testamentum, in quibus unum numisma Dei regis est. Et dedit stabulario, Paulo apostolo, qui est vas electionis, cui sollicitudo est omnium Ecclesiarum (II Cor. XI, 28) . Et ait, Curam illius habe: id est, quae ad fidem meam pertinent, quomodo eum oporteat ad plenam sanitatem pervenire, doce illum. Et quodcumque supererogaveris, dum rediero reddam tibi: si quid ergo super Evangelium, tanquam misericordiam consecutus ut esses fidelis, ad ejus utilitatem sapueris, dum rediero judicaturus mundum, et unicuique redditurus secundum opera sua, reddam tibi. Quid est autem quod super legem et Evangelium plus Paulus erogavit? Illud puto quod ipse ait ad Corinthios, De virginibus autem praeceptum Domini non habeo, consilium autem do tanquam misericordiam consecutus a Domino ut sim fidelis; vel illud etiam ubi de conjugibus ait, Nam caeteris ego dico, non Dominus (I Cor. VII, 25, 12) , etc.

13. Ista interim jam a majoribus Ecclesiae catholicae tractatoribus dicta vel exposita sunt: sed tunc a nobis limes fidei sanae defenditur, quando termini quos posuerunt sancti patres, non transferuntur, imo observantur et defensantur a nobis. Ecce quemadmodum curatur hominis liberum arbitrium vulneratum. A die ergo adventus sui Dominus, quo venit sanare vulneratum jacentem, usque ad diem reditus sui, quo judicaturus est mundum, stabulario curam habere jubet sibi traditi sauciati: significans quod a die qua datur homini a Deo per motum misericordiae ejus, non per meritum quod in vulnerato non invenitur, ut sanetur, usque ad diem assumptionis ejus, nisi sub cura gratiae fuerit, ad perfectum pervenire non posse. Sicut stabularius ejus Paulus docet, scribens ad Philippenses: Confidens hoc ipsum, quia qui coepit in vobis opus bonum perficere, perficiet usque in diem Christi Jesu (Philipp. I, 6) . Item Petrus apostolus in Epistola sua prima: Deus autem, inquit, omnis gratiae, qui vocavit nos in aeternam gloriam suam in Christo Jesu, modicum passos ipse perficiet, confirmabit solidabitque; ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen (I Petr. V, 10, 11) .