Index Rerum Quae In Hoc Decimo Volumine Continentur.

1897 In Tomum Decimum Praefatio. 9-10

Ex Augustini Libro De Haeresibus Ad Quodvultdeum. Haeresis 88. 107-108

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Peccatorum Meritis Et Remissione, Et De Baptismo Parvulorum, Ad Marcellinum Libri Tres. 109-110

Liber Primus.—Refellit eos qui dicunt Adam, etiamsi non peccasset, fuisse moriturum; nec ex ejus peccato quidquam ad ejus posteros propagatione transiisse. Mortem hominis probat consecutam non necessitate naturae, sed merito peccati: tum etiam peccato Adae totam ejus stirpem obligatam esse docet, ostendens parvulos ob id baptizari, ut originalis peccati remissionem accipiant. Ibid.

Caput Primum. Praefatio. Ibid.

II. Adam si non peccasset, non fuisse moriturum. Ibid.

III. Aliud esse mortalem, aliud esse morti obnoxium. Ibid.

IV. Mors etiam corporis ex peccato. 111

V. Mortale, mortuum ac moriturum. Ibid.

VI. Quomodo corpus mortuum ob peccatum. 112

VII. Vita corporis speranda, praecedente jam vita spiritus. 113

VIII. Verba Pauli quo sensu intelligenda. Ibid.

IX. Pecatum propagatione, non imitatione tantum transisse in omnes. 114

X. Actualis et originalis peccati distinctio. 115

XI. Regnum mortis quid apud Apostolum. 116

XII. Unum peccatum omnibus commune. 117

XIII. Quomodo per unum mors et per unum vita. 118

XIV. Nemo nisi Christus justificat, Ibid.

XV. Confirmat ex propagatione peccatum esse, quemadmodum et justitiam ex regeneratione. Quomodo et omnes per Adam peccatores, et omnes per Christum justi. 119

XVI. Infantes non baptizati lenissime quidem, sed tamen damnantur. Poena peccati Adae, gratia corporis amissa. 120

XVII. Non esse infantibus personale peccatum tribuendum. 121

XVIII. Refellit eos qui baptizari parvulos volunt non in peccati remissionem, sed ad obtinendum regnum coelorum. Ibid.

XIX. Infantes ut fideles, ita et poenitentes dicuntur. Peccata sola inter Deum et homines separant. 122

XX. Ad mensam Domini nemo rite nisi baptizatus 1898 accedit. 123

XXI. Inscrutabile, cur infantes alii discedant frustrati baptismo, alii non. 125

XXII. Refellit eos qui putant animas ob delicta alibi commissa, in corpora meritis suis convenientia detrudi, in iisque magis minusve affligi. 126

XXIII. Christus etiam infantium salvator et redemptor. 128

XXIV. Baptismus salus, Eucharistia vita vocatur a Punicis Christianis. Ibid.

XXV. Parvulos mox natos illuminari quidam perperam colligebant ex Evangelio. 129

XXVI. Concludit peccato originis omnes obnoxios. 131

XXVII. Congerit testimonia Scripturarum. 131

XXVIII. Colligit omnes egere morte Christi, ut salventur. Parvuli non baptizati in damnatione erunt cum diabolo. Quomodo omnes per Adam ad condemnationem, et omnes per Christum ad justificationem. Nemo cum Deo reconciliatur nisi per Christum. 140

XXIX. Bonum conjugii quid. Boni et mali usus quatuor differentiae. 141

XXX. Baptismum ad quid infantibus necessarium voluerint Pelagiani. 142

XXXI. Christus caput et corpus. Christus ob personae unitatem et in coelo manebat et in terra deambulabat. Unus Christus quomodo ascendat in coelum. Caput et corpus unus Christus. 144

XXXII. Serpens in deserto exaltatus Christum in cruce pendentem figuravit. Parvuli etiam ipsi serpentis morsu venenati. 145

XXXIII. Nemo potest reconciliari Deo, nisi per Christum. Ibid.

XXXIV. Baptismi forma, seu ritus. Exorcismus. Duplex de parvulis error. 146

XXXV. In parvulis non esse peccatum propriae vitae. 147

XXXVI. De infantium ignorantia, et unde sit. 148

XXXVII. Si Adam non talis est creatus quales nascimur, cur Christus expers peccati infans natus est et imbellis? 149

XXXVIII. Ignorantia et infirmitas infantis. 150

XXXIX. Quatenus evacuetur peccatum per Baptismum in parvulis, similiter et in adultis, et quid inde consequatur utilitatis. Ibid.

Liber Secundus.—Disputat Augustinus contra eos qui dicunt, quod in hac vita sint, fuerint et futuri sint homines nullum habentes omnino peccatum: qua 1899 de re propositis quaestionibus docet primo, hominem in hac vita sine peccato esse posse per Dei gratiam et liberum ipsius arbitrium. Postea probat non esse tamen quemquam in hac vita degentem sine ullo prorsus peccato. Tertio, ideo non esse, quia nemo est qui tantum velit quantum res exigit, dum vel latet quod justum est, vel facere non delectat. Quarto loco, nullum prorsus, excepto uno mediatore Christo, vel esse, vel fuisse, vel futurum esse hominem ab omni peccato immunem. 151-152

Caput Primum. Quid hactenus peractum, quidve hoc libro tractandum. Ibid.

II. Libero arbitrio quidam nimium tribuunt. Ignorantia et infirmitas. Ibid.

III. Quomodo Deus nihil praecipit impossibile. Opera misericordiae remedia sunt ad abolenda peccata. Ibid.

IV. Concupiscentia quatenus in nobis. Baptizatis non ipsa concupiscentia, sed solus in eam consensus nocet. Ibid.

V. Voluntas hominis eget ope Dei. 153

VI. Quatuor de justitiae perfectione quaestiones. Prima quaestio, an homo sine peccato possit esse in hac vita. 155

VII. Secunda quaestio, an sit aliquis homo sine peccato in hac vita. Ibid.

VIII. Perfectio quando. 157

IX. Objectio Pelagianorum, Quare justus non gignat justum. 158

X. Conciliat Scripturas. Ibid.

XI. Job praevidit Christum ad passionem venturum. Humilitatis ratio in perfectis. 161

XII. Nemo justus in omnibus. Ibid.

XIII. Perfecta justitia humana imperfecta est. 162

XIV. Ab omnibus orandum ut sibi dimittatur. 164

XV. Objectio Pelagianorum. Perfectio secundum quiddam. Perfectus in justitia recte dicitur, qui multum in ea profecit. Ibid.

XVI. Cur Deus praecipit, quod scit non observandum. 165

XVII. Tertia quaestio, cur nemo sit in hac vita sine peccato. 167

XVIII. Voluntas bona a Deo. 168

XIX. Per gratiam et cognitio boni et delectatio. 170

XX. Ad quartam quaestionem respondet, nullum, excepto Christo, fuisse vel esse posse, qui nullum habeat peccatum. 171

XXI. Adam et Eva. Obedientia homini vehementer commendata a Deo. Ibid.

XXII. Status hominis ante peccatum. 172

XXIII. Naturae corruptio per peccatum, et renovatio per Christum. 173

XXIV. Incarnatione Verbi quod nobis collatum sit beneficium. Nativitas Christi de carne in quo nostrae similis et dissimilis. Fidelium etiam filii baptizandi. 174

XXV. Objectio Pelagianorum. 175

XXVI. Sanctificatio multiplex. Sacramentum catechumenorum. 176

XXVII. Quare baptizentur qui jam de baptizatis nascuntur. 177

XXVIII. Lex peccati dicta peccatum. Concupiscentia quomodo in baptizatis perempto ejus malo maneat. 178

XXIX. Omnes praedestinati per unum mediatorem Christum et per unam eamdemque fidem salvantur. Parvulorum quoque salvator Christus. Christus etiam infans ignorantia caruit et animi infirmitate. 179

XXX. Respondet ad objectionem Pelagianorum. 180

XXXI. Cur non simul per Baptismum cum peccatis mors etiam ipsa aboleatur. 181

XXXII. Cur Christus post resurrectionem praesentiam suam mundo subduxerit. 182

XXXIII. Respondet ad objectionem Pelagianorum. Ibid.

XXXIV. Cur remisso peccato poena adhuc exigatur. 183

XXXV. Non declinandum in dextram aut in sinistram. 184

XXXVI. An anima ex traduce. In rebus obscuris ubi Scripturae non adjuvant, cavenda judicandi temeritas. Scripturae clarae in his quae ad salutem necessaria sunt. 185

Liber Tertius, seu Ad Eumdem Marcellinum Epistola.—Augustinus Pelagii circa quaestionem de peccatorum meritis et de parvulorum Baptismo errores, sive nonnullas contra peccatum originale, quas ille suis in Paulum expositionibus insperserat, argumentationes redarguit. 185-186

Caput Primum. Pelagius existimatus vir sanctus. Ejus expositiones in Paulum. Ibid.

II. Objectio Pelagii. Parvuli in credentium et fidelium numero deputati. Ibid.

III. Pelagius laudatus a nonnullis. Argumenta contra peccatum originis, quae Pelagius in Commentario 1900 suo proponit. 188

IV. Jesus etiam infantium Jesus est. Ostendit veteres nihil dubitasse de originali infantium peccato. 189

V. Testimonium Cypriani. 190

VI. Consensus omnium circa peccatum originale. 192

VII. Joviniani error. Disputatorum quorumlibet sententiae non tanquam auctoritas canonica. Peccatum originale quomodo alienum. Omnes in Adam unus homo fuimus. 193

VIII. Unde errores. Similitudo a praeputio circumcisorum. Et palea frumenti petita. 194

IX. Non semper Christiani Christianos, neque mundati mundatos gignunt. 195

X. Anima num ex traduce. 196

XI. Aculeus mortis quis. Ibid.

XII. Praeceptum de menstruata muliere non attingenda, non est figurate accipiendum. Sacramentorum necessitas. 198

XIII. Epilogus. Sollicitos esse oportet ut baptizentur infantes. 199

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Spiritu Et Littera Ad Marcellinum Liber Unus.—Marcellino scribente se permotum eo quod in superiore opere legisset fieri posse ut sit homo in hac vita sine peccato, si velit, adjutus a Deo; nec ullum tamen usquam in hominibus tam perfectae justitiae exemplum exstare; hanc Augustinus arripit occasionem disputandi contra Pelagianos de adjutorio gratiae Dei, ostenditque non in eo nos divinitus adjuvari ad operandam justitiam, quod legem Deus dedit plenam bonis sanctisque praeceptis; sed quod ipsa voluntas nostra, sine qua operari bonum non possumus, adjuvetur et erigatur impertito spiritu gratiae, sine quo adjutorio doctrina legis littera est occidens, quia reos potius praevaricationis tenet, quam justificat impios. Inde ad propositam quaestionem, quam solvere incipit in principio libri, rediens iterum in fine, demonstrat multa esse nemine diffitente possibilia cum Dei auxilio, quorum nullum usquam exstet exemplum: atque ita sine exemplo esse in hominibus perfectam justitiam, et tamen impossibilem non esse concludit. 199-202

Caput Primum. Occasio scribendi hujus libri. Aliquid posse fieri, tametsi factum sit nunquam. 201

II. Error eorum qui dicunt vivere hic hominem sine peccato, minus perniciosus. Error negantium gratiam necessariam gravior et acerrime confutandus. Ibid.

III. Gratia vera donum Spiritus sancti, quo fit in animo delectatio et dilectio boni. 203

IV. Doctrina legis sine vivificante spiritu, littera est occidens. Ibid.

V. Quid hic tractandum. 204

VI. Abundantia delicti per legem. 205

VII. Bona opera ex quo fonte manent. 206

VIII. Observatio legis. Judaeorum gloriatio qualis. Timor poenae. Circumcisio cordis. Pelagiani in quo Deum nostrae justificationis auctorem agnoscunt. 207

IX. Justitia Dei manifestata per Legem et prophetas. 208

X. Quomodo justo non posita est lex. 209

XI. Pietatem esse sapientiam. Justitia Dei dicta quam Deus facit. 211

XII. Cognitio Dei per creaturas. Lex sine gratia. Ibid.

XIII. Lex operum et lex fidei. 213

XIV. Decalogus quoque occidit, nisi adsit gratia. 215

XV. Gratia in Vetere Testamento latens, in Novo revelatur. 217

XVI. Spiritus sanctus cur dictus sit Spiritus Dei. 218

XVII. Legis Mosaicae et novae comparatio. Ibid.

XVIII. Vetus lex mortem, Nova justitiam ministrat. 219

XIX. Fides christiana de adjutorio gratiae. Prophetia Jeremiae de Novo Testamento. Lex. Gratia. 220

XX. Lex vetus. Lex nova. 221

XXI. Lex scripta in cordibus. 222

XXII. Merces aeterna. Ibid.

XXIII. Reformatio quae nunc agitur collata cum perfectione futurae vitae. 223

XXIV. Aeterna merces Novi Testamenti propria praedicta per prophetam. Quomodo omnium erit illa merces. Apostolus vehemens defensor gratiae. Lex scripta in cordibus et merces aeternae contemplationis pertinet ad Testamentum Novum. Minores et majores in beatis quinam. Ibid.

XXV. Distantia Veteris et Novi Testamenti. 226

XXVI. Quaestio in locum Apostoli de Gentibus quae naturaliter facere legem, eamque habere scriptam in cordibus dicuntur. Ibid.

XXVII. Legem fieri naturaliter, idem quod secundum naturam gratia reparatam. 229

1901 XXVIII. Imago Dei non omnino deleta in infidelibus. Peccata venialia. 230

XXIX. Justitia ex dono Dei. 231

XXX. An evacuetur liberum arbitrium per gratiam. 233

XXXI. Fides an sit in nostra potestate. 234

XXXII. Quae fides laudanda. 235

XXXIII. Voluntas credendi unde. 237

XXXIV. Voluntas credendi a Deo. 240

XXXV. Conclusio operis. 241

XXXVI. Praeceptum dilectionis quando perfecte implebitur. Ignorantiae peccata. Justitia hujus vitae. Sine peccato qualis poni possit. Perfecta justitia etsi hic non inveniatur, non tamen impossibilis. 242

Admonitio In Librum De Natura Et Gratia. 245-246

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Natura Et Gratia, Ad Timasium Et Jacobum, Contra Pelagium Liber Unus.—Principio ponitur quid de natura et gratia exploratum sit. Naturam scilicet ex Adae praevaricatoris carne propagatam, quia jam non qualem Deus primitus condiderat, inculpabilem et sanam, gratiae auxilio, quo et ab ira Dei redimatur, et ad justitiam perficiendam regatur, indigere. Naturae poenale vitium ad vindictam justissimam pertinere; ipsam autem gratiam non meritis reddi, sed gratis dari; et qui non per eam liberantur, juste damnari. Mox Pelagii eidem naturae contra gratiam patrocinantis liber, responsis ad singulos apices redditis confutatur; inter alia praecipue quod posse esse hominem sine peccato, suadere cupiens, naturam per peccatum debilitatam et mutatam non esse contendat; alioquin materiam peccati (quod absurdum putat) vindictam fore, si ad hoc peccator infirmatus est, ut plura peccaret. Praeterea quod commemoratis justis cum Veteris tum Novi Testamenti, quos peccato caruisse sentit, dicat possibilitatem non peccandi, homini a natura inesse; eamque ideo gratiae Dei tribuendam, quia illius naturae Deus auctor est, cui ea non peccandi possibilitas inseparabiliter insita sit. Veterum denique, quas pro se Pelagius adducit, ac nominatim Hilarii, Ambrosii, ipsius quoque Augustini, sententiae expenduntur. 247-248

Caput Primum. Occasio edendi hujus opusculi. Justitia Dei quae. Ibid.

II. Fides in Christum ad salutem necessaria non est, si homo sine illa potest juste vivere. Ibid.

III. Natura sana condita, peccato est postea corrupta. 249

IV. Gratia gratuita. Ibid.

V. Justitiae erat damnari omnes. 250

VI. Pelagianorum ingenia fortissima et celerrima. Ibid.

VII. Aggreditur libri Pelagii refutationem. Inter esse et posse distinctio Pelagii. Ibid.

VIII. Damnantur et ii qui justificari non potuerunt. 251

IX. Justificari non potuit qui crucem Christi, nomen non audivit. Crucem Christi evacuare. Ibid.

X. Versute gratiam confitetur Pelagius. 252

XI. De gratia cum disputatur, non de ea loquimur quae ad naturae pertinet institutionem, sed reparationem. Ibid

XII. Scopus minarum legis. Perfecti viatores. 253

XIII. Sequitur Pelagii refutatio. Ibid.

XIV. Non omnia scripta sunt. Ibid.

XV. Corrumpit Pelagius Jacobi apostoli locum addita interrogationis nota. 254

XVI. Evolvitur idem Jacobi locus. Ibid.

XVII. In carne esse qui dicantur. Ignorantiae peccata. Quibus petentibus detur a Deo sapientia. 255

XVIII. Quam orationem Pelagius necessariam admiserit. 256

XIX. Negat Pelagius naturam humanam peccato depravatam aut corruptam. Ibid.

XX. Peccato, et si substantia non sit, quomodo vitiari natura potuerit. 257

XXI. Adam Christi misericordia liberatus. Ibid.

XXII. Idem peccatum et poena peccati. 258

XXIII. Non deserit Deus nisi dignos deseri. Ad peccandum nobis ipsi sufficimus; ad justitiam vero ut redeamus, non item. Mors poena est, non causa peccati. 259

XXIV. Christus mortuus potestate. Etiam mala Dei misericordia prosunt. 260

XXV. Errantium ingenium. Cum haereticis quibusdam non tam disputationibus quam orationibus agendum. Ibid.

XXVI. Similitudo qua intelligitur Dei gratiam faciendo cuivis operi bono necessariam. 261

XXVII. Peccatum peccato tollitur. Sanandi ordinem coelestis medicus non ab aegroto accipit, sed a 1902 seipso. Justis quae causa timendi. 261

XXVIII. Deserit aliquantum Deus, ne superbiamus. 262

XXIX. Non omne peccatum superbia est. Superbia quomodo omnis peccati initium. 263

XXX. Quomodo suum est hominis peccatum, licet gratia indigeat ut sanetur ejus infirmitas. Ibid.

XXXI. Superbiam ipsam cur Deus non cito sanet. Quam occulte insidietur superbia. Ibid.

XXXII. Superbia etiam in recte factis cavenda. Liberum arbitrium non tollitur cum gratia praedicatur. 264

XXXIII. Esse sine ullo omnino peccato nondum aequat hominem Deo. 265

XXXIV. Verissime dicimus nos non esse sine peccato. Nec modestiae causa mentiendum. Laus humilitatis in parte non est ponenda falsitatis. Ibid.

XXXV. Quorumdam cur scripta peccata. Desperatio in peccatis perdere se putat si quid non fecerit quo instigat libido. An sancti mortui sunt sine peccato. 266

XXXVI. Sancta virgo Maria sine ullo vixit peccato. Nullus praeterea sanctorum absque peccato. 267

XXXVII. Cur non omnia peccata Scriptura commemoraverit. Ibid.

XXXVIII. Cain ex Eva matre genuisse cur putatum a quibusdam fuerit. Peccata justorum; et justus quis esse et sine peccato non esse potest. Si quid minus est charitatis, ex vitio est. 268

XXXIX. De eodem argumento. 269

XL. Christum ad quid necessarium nobis fuisse putavit Pelagius. 270

XLI. Quomodo accipienda vox, omnes, in verbis Apostoli, de quibus movetur quaestio. Ibid.

XLII. Potest homo sine peccato esse, sed auxiliante gratia. Possibilitas in sanctis simul cum effectu provenit. 271

XLIII. Deus non jubet impossibilia. Ibid.

XLIV. Status quaestionis inter Pelagianos et Catholicos. Antiqui justi eadem qua nos Christi fide salvati. 272

XLV. Aliae similitudines et ratiocinationes Pelagii. Ibid.

XLVI. Necessitas non pugnat cum arbitrio voluntatis. 273

XLVII. De eodem argumento. Ibid.

XLVIII. Gratiae adjutorium in natura integra. 274

XLIX. Omnipotentiae Dei nihil adimit quod nec peccare, nec mori, nec seipsum occidere potest. Ibid.

L. Etiam a piis ac Deum timentibus gratia impugnatur. 275

LI. Possibilitatem non peccandi quo sensu Pelagius Dei gratiae tribuerit. Ibid.

LII. De eodem argumento. 276

LIII. De qua hic gratia Dei disseratur. Moriens impius a concupiscentia non liberatur. Ibid.

LIV. Dialogismus. 277

LV. Corpus mortis de vitio non de substantia dictum. 279

LVI, LVII, LVIII, LIX. De eodem argumento. 280-281

LX. An aliquis hac in vita sine peccato. 281

LXI. Respondet ad catholicorum scriptorum testimonia quae Pelagius pro se protulerat: Lactantii, Hilarii, Ambrosii et Hieronymi. 282

LXII. Facere et perficere justitiam. 283

LXIII, LXIV, LXV. De eodem argumento. 284-286

LXVI. Quaedam peccandi necessitas. 286

LXVII. Duobus modis ut morbi, ita et peccata caventur. Ibid.

LXVIII. Quomodo adhortandi ad fidem, ad poenitentiam, ad profectum. 288

LXIX. Nihil impossibile Deus praecipit, quia omnia facilia charitati. Ibid.

LXX. Charitatis gradus faciunt et justitiae gradus. 290

Admonitio In Librum De Perfectione Justitiae Hominis. 289-290

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Ad Episcopos Eutropium Et Paulum Epistola sive Liber De Perfectione Justitiae Hominis.—Data sibi chartula definitionum, quae Coelestii esse dicebantur, Augustinus ratiocinationes primum singulas, quibus ille, vel si quis alius erroris socius, perperam definiebat posse hominem hic sine peccato esse, dissolvit brevibus responsis, docens perfectionem plenitudinemque justitiae illam, qua homo sine ullo prorsus peccato sit, nec sine gratia possibilem per vires naturae, praesertim vitiatae, nec unquam esse praesentis hujus vitae. Pergit inde ad auctoritates, quas eadem chartula de Scripturis corrogatas continebat, alias quibus homini praecipitur ut sit immaculatus et perfectus, alias quibus commemoratur non esse gravia Dei mandata, alias 1903 tandem quasi his, quae a Catholicis contra Pelagianos proferri solerent, auctoritatibus contrarias. 291-292

Admonitio In Librum De Gestis Pelagii. 317-318

S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi, De Gestis Pelagii Ad Aurelium Episcopum Liber Unus. Singula errorum capita Pelagio apud Palaestinam synodum objecta, cum ejusdem ad illa responsionibus, minutatim excutiuntur. Quanquam autem absolutionem a synodo Pelagius consecutus sit, in eo tamen residere adhuc suspicionem haereseos, monstrat Augustinus; ac denique hominem synodi sententia sic esse absolutum, ut ipsa haeresis, propter quam in judicium venit, incunctanter damnata fuerit. 319-320

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Gratia Christi Et De Peccato Originali Contra Pelagium Et Coelestium Libri Duo. 359-360

Liber Primus. De Gratia Christi.—Pelagium gratiae confessione fucum facere ostendit: quippe qui gratiam vel in natura et libero arbitrio ponat, vel in lege atque doctrina: qui praeterea divina gratia solam voluntatis et actionis possibilitatem, ut vocat, non ipsam voluntatem et actionem adjuvari dicat; et illam insuper adjuvantem gratiam a Deo secundum merita hominum dari, atque ad id solum juvare eos putet, ut praecepta facilius possint implere. Expendit Augustinus loca opusculorum ipsius, quibus ille Dei gratiam diserte a se commendatam jactabat; et haec de lege ac doctrina, seu de divina revelatione ac de Christi exemplo, quae ad doctrinam aeque revocantur, aut de peccatorum remissione interpretari posse demonstrat, nec apparere omnino an vere christianam gratiam, id est, adjutorium bene agendi adjunctum naturae atque doctrinae per inspirationem flagrantissimae et luminosissimae charitatis agnoscat Pelagius: qui postremo Ambrosium, tantopere ab ipso laudatum, praeclara quaedam in commendationem divinae gratiae dicentem audire jubetur. Ibid.

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Gratia Christi Et De Peccato Originali Contra Pelagium Et Coelestium Libri Duo. 385-386

Liber Secundus. De Peccato Originali.—Ostendit Augustinus, Pelagium in quaestione de originali peccato ac de parvulorum Baptismate, nihil reipsa dissentire a discipulo ipsius Coelestio, qui peccatum originale confiteri nolens, vel etiam aperte negare ausus, Carthagine prius, ac postea Romae, episcopalibus judiciis damnatus est. Quaestionem enim istam non earum esse, ut haeretici iidem volebant, in quibus praeter fidei periculum errare contingit: imo hunc eorum errorem ipsa omnino fidei christianae petere fundamenta. Refellit postea eos qui originalis vitii dogmate nuptiarum bonitati detrahi, Deoque ipsi, hominis qui per nuptias generatur conditori injuriam fieri contendebant. Ibid.

Admonitio In Libros De Nuptiis Et Concupiscentia. 409-410

Epistola Ad Valerium Comitem, cui Augustinus transmittit nuncupatum ipsi librum primum de Nuptiis et Concupiscentia. 411-412

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Nuptiis Et Concupiscentia Ad Valerium Comitem Libri Duo. 413-414

Liber Primus.—Nuptiarum propria et naturalia bona exponit. In illis bonis non computandam carnis concupiscentiam probat: hanc enim omnino esse malum, quod non de nuptiarum natura venit, sed ex antiquo peccato nuptiis accidit: quo tamen malo nuptiae bene utuntur ad liberorum procreationem. Propter hanc vero concupiscentiam fieri ut etiam de legitimis nuptiis filiorum Dei, non filii Dei, sed filii saeculi nascantur, qui peccati vinculo, licet ab eo per gratiam liberatis parentibus, obstricti sunt, atque sub diaboli potestate captivi, nisi eadem similiter Christi gratia liberentur. Explicat quomodo concupiscentia in baptizatis maneat actu, non reatu. Baptismi sanctitate non hunc tantummodo originalem reatum, sed peccata alia et omnia prorsus hominum mala auferenda esse docet. Tandem concupiscentiae malum a nuptiarum bonitate distinguendum esse, Ambrosii auctoritate confirmat. Ibid.

Caput Primum. De hujus operis argumento. Ibid.

II. Cur opus ad Valerium scripserit. Ibid.

III. Pudicitia conjugalis donum Dei. De infidelium pudicitia difficultas. Pudicus verus nonnisi fidelis. 415

IV. Nuptiarum bonum naturale. Omnis societas naturaliter fraudulentum socium refugit. Conjugalis pudicitia 1904 quae vera. Virginitas et pudicitia non vera, nisi quae verae fidei mancipatur. 415

V. Libidinis vituperatio non est damnatio nuptiarum Pudor in corpore humano unde. Adam et Eva non sunt caeci creati. Apertio oculorum in primis parentibus quid. 416

VI. Carnis suae inobedientia homini juste retributa. Erubescentia de inobedientibus membris. 417

VII. Libidinis malum non tollit nuptiarum bonum. 418

VIII. Morbus concupiscentiae in nuptiis, non sit voluntatis, sed necessitatis. Quae fidelium in usu matrimonii debeat esse voluntas. Concupiscentiae malo quis uti, et non vinci existimandus. Sancti patres quomodo olim conjugibus usi. Ibid.

IX. Cur viro plures aliquando uxores, nunquam autem feminae plures viros habere permissum. 419

X. Sacramentum nuptiarum. Matrimonium indissolubile. Lex saeculi quoad divortium alia a lege Evangelii. 420

XI. Mutuum continentiae votum conjugium non dirimit. Verum conjugium inter Mariam et Joseph. Joseph quomodo pater Christi. In matrimonio Mariae et Joseph omnia fuere conjugii bona. Ibid.

XII. Omnis quae de concubitu nascitur, caro peccati est. 421

XIII. Ante Christum tempus nubendi, post Christum continendi tempus est. 422

XIV. Intemperantia quaedam in conjugibus toleranda. Usus matrimonii ob solam libidinis voluptatem non caret culpa, sed propter nuptias veniali. 423

XV. In usu conjugis quid sine culpa, quid cum veniali culpa, quid cum mortali. Ibid.

XVI. Infirmitas incontinentiae, ne cadat in ruinam flagitiorum, excipiatur honestate nuptiarum. 424

XVII. Nuptialia bona. Ibid.

XVIII. Cur e sancto conjugio nascantur filii irae. 425

XIX. Ita ex justis nascuntur peccatores, ut oleastri ex oleis. Ibid.

XX. Etiam infantes non baptizatos esse in diaboli potestate. Exorcismus in parvulis, et renuntiatio diabolo. 426

XXI. Ex bonis conjugii non esse ortum peccatum. Connubii sacramentum in Christo et Ecclesia magnum, in viro et uxore minimum. 427

XXII. Libido et pudor ex peccato. Lex peccati. Impudentia cynicorum. Ibid.

XXIII. Concupiscentia in regeneratis sine consensu non est peccatum. Peccatum quo sensu concupiscentia vocetur. Quidquid per concupiscentiam nascitur, non immerito subjugari diabolo propter peccatum. Diabolus gravius quam homines puniendus. 428

XXIV. Per libidinem traducitur peccatum originale. Peccata venialia in conjugibus. Concupiscentia carnis, peccati filia et mater. 429

XXV. Concupiscentia remanet post Baptismum velut languor post sanatum morbum. Concupiscentia in proficientibus minuitur, in incontinentibus augetur. Ibid.

XXVI. Quomodo concupiscentia in baptizatis maneat actu, praetereat reatu. 430

XXVII. Concupiscentiae desideria mala. Ut non sint velle debemus. Ibid.

XXVIII. Quis dicere possit, Jam non ego operor illud. 431

XXIX. Bonum quando perficiatur. Ibid.

XXX. Concupiscentia quomodo captivabat apostolum. Lex peccati Apostolo quid. 432

XXXI. Caro, carnis affectus. Ibid.

XXXII. Lex peccati cum reatu in parvulis non baptizatis. Peccato Adae humanum genus oleastrum factum est. 431

XXXIII. Baptismo omnis peccatorum remissio; plenaque in resurrectione sanatio, accepta referri debet. Quotidiana mundatio. Ibid.

XXXIV. Baptismi sanctitate non solum peccata, sed mala prorsus omnia tollenda. Ecclesia nondum caret omni macula. 435

XXXV. Carnis concupiscentiam, velut naturale bonum laudantes Pelagiani, refelluntur auctoritate B. Ambrosii. 436

Liber Secundus.—Sententias Juliani, ex primo librorum quatuor, quos ille contra librum de Nuptiis et Concupiscentia priorem ediderat, incerti auctoris manu decerptas, et sibi comite Valerio curante allatas, refellit Augustinus posteriore hoc libro: catholicum dogma de originali malo vindicat ab adversarii calumniis et argutiis, atque in primis id a 1905 Manichaeorum nefaria haeresi procul abesse demonstrat. 437-438

Admonitio In Libros De Anima Et Ejus Origine. 473-474

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Anima Et Ejus Origine Libri Quatuor. 475-476

Liber Primus, ad Renatum monachum.—Acceptis a Renato duobus libris Vincentii Victoris, qui Augustini sententiam de animae natura, et ejusdem de ipsius origine cunctationem improbabat, ostendit Augustinus, juvenem arroganter de se ipso sentientem, ut de re tam abdita decideret, in errores intolerandos incurrisse. Tum deinde Scripturarum testimonia, quibus probare se Victor existimabat, animas a Deo, non ex propagine fieri, sed novas singulis nascentibus insufflari, demonstrat ambigua esse, atque ad hanc ipsius opinionem confirmandam minime idonea. Ibid.

Liber Secundus, ad Petrum presbyterum.—Petrum admonet Augustinus ne committat ut libros de animae Origine a Vincentio Victore ad eum scriptos laudando approbasse, aut quae temere ille scripsit fidei christianae contraria, pro dogmatibus catholicis habere existimetur. Errores Victoris varios, eosque gravissimos notat, et verbis confutat paucis. Petro demum ipsi suadet, ut Victorem ad eos corrigendos adducat. 495-496

Liber Tertius, ad Vincentium Victorem.—Vincentio Victori monstrat quae necesse est in suis de Origine animae libris emendet, si vult esse catholicus: eaque superioribus libris ad Renatum et ad Petrum iam refutata, hoc tertio ad Victorem ipsum scripto perstringit breviter Augustinus, et ad undecim errorum capita revocat. 509-510

Liber Quartus, ad eumdem.—Primum cunctationem suam de animarum origine immerito reprehendi, Vincentio Victori demonstrat, et se ab eo, quia nihil hinc definire ausus est, injuria pecoribus comparari. Deinde vero quod incunctanter dixit, animam spiritum esse, non corpus, hoc temere etiam redargui a Victore, ut animam corpoream natura sua, et spiritum ab ipsa in hominibus, distinctum statuere conetur. Quem refellens Augustinus, posteaquam ea diligenter excussit, quibus probare ille nitebatur corpoream esse animam: ostendit hanc ipsam spiritum etiam vocari in Scripturis, quamvis revera isto nomine proprie, id ipsius animae, quo ratiocinamur et intelligimus, nuncupetur. 523-524

Admonitio In Opus Contra Duas Epist. Pelag. 547-548

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Contra Duas Epistolas Pelagianorum, Ad Bonifacium, Romanae Ecclesiae Presbyterum, Libri Quatuor. 549-550

Liber Primus.—Epistolae a Juliano, ut ferebatur, Romam missae respondet Augustinus: ac primum catholicam doctrinam vindicat ab illius calumniis; tum Pelagianorum haereticum sensum in ea fidei professione, quam Epistolae auctor catholicis opponebat, latentem retegit et refellit. Ibid.

Caput Primum. Exorditur a Romani episcopatus praeeminentia. Ibid.

II. Julianum impugnat asserentem liberum arbitrium peccato Adae periisse. 551

III. Gratia non secundum merita datur. 552

IV. Pelagiani praecipitatores liberi arbitrii. 554

V. Altera Juliani calumnia, Nuptias non a Deo institutas dici. Tertia calumnia, Damnari conjugalem congressum. Ibid.

VI. Pelagianorum consilium in laudanda conjugalis commixtionis innocentia. 555

VII. Quarta calumnia, Sanctos Veteris Testamenti non a peccatis liberos dici. Ibid.

VIII. Quinta calumnia, Paulum et caeteros apostolos libidine pollutos fuisse dici. 556

IX. Voluntate peccat qui solo timore non peccat. 558

X. XI. Sequitur de verbis Apostoli. 559

XII. Sexta calumnia, Nec Christum a peccatis liberum fuisse. 562

XIII. Septima calumnia, In Baptismo non remitti peccata omnia. Ibid.

XIV. Crimina et peccata venialia. 563

XV. Julianus suorum fidem catholicorum, sententiis opponit. Antithesis prima, de libero arbitrio. Secunda, de nuptiis. Tertia, de conjugali commixtione. 564

XVI. Perizomata quae sibi Adam et Eva consuerunt. Apertio oculorum Adae et Evae. Pudor nuditatis. Ibid.

XVII. An libido ante peccatum in paradiso esse potuerit. 565

XVIII. Quarta Juliani antithesis, quod homo sit Dei 1906 opus, etc. 567

XIX. Initium bonae voluntatis, donum gratiae. Venire ad Christum, est credere. Vis gratiae. 567

XX. Gratiae Dei vis demonstratur. 568

XXI. Quinta Juliani antithesis, de justis Veteris Testamenti. 569

XXII. Sexta antithesis, de gratia omnibus necessaria et de Baptismo parvulorum. 570

XXIII. Septima antithesis, de baptismi effectu. Ibid.

XXIV. Juliani Epistolae conclusionem refellit. Ibid.

Liber Secundus.—Epistolam Pelagianorum altoram, calumniis in catholicos instar primae refertam, quae octodecim episcoporum nomine Thessalonicam ab ipsis missa est, excutiendam suscipit. Ac primo catholicos haudquaquam incidere in Manichaeorum errores, dum pelagianorum dogmata detestantur, haereticis iisdem inter se collatis ostendit. Calumniam praevaricationis in posteriore Pelagii Coelestiique sub Zosimo damnatione admissae propulsat a Romanis clericis, ostendens Pelagiana dogmata nunquam romae approbata, tametsi Zosimi clementia lenius aliquandiu actum sit cum Coelestio, ut ad corrigendos errores suos adduceretur. Gratiae nomine nec fatum asseri a catholicis, nec personarum acceptionem Deo tribui: quamvis revera Dei gratiam non secundum merita hominum dari dicant, et boni cupiditatem primam inspirari a Deo, ita ut omnino non incipiat homo ex malo in bonum commutari, nisi hoc in illo agat indebita et gratuita misericordia Dei. 571-572

Caput Primum. Pelagiani catholicos Manichaeorum nomine criminantur. Ibid.

II. Manichaeorum et Pelagianorum haereses sibi mutuo adversae et aeque a catholica Ecclesia reprobatae. Manichaei et Pelagiani quatenus errore conjuncti, quatenus separati. Ibid.

III. Calumnia Pelagianorum adversus Romanae Ecclesiae clericos. 573

IV. De eodem argumento. 575

V. Respondet ad Pelagianorum calumnias. Quid liberum arbitrium sine gratia. Quid sentiat catholici de fato. 577

VI. Fati criminatio retorquetur in adversarios. 578

VII. Refellit calumniam de personarum acceptione. 580

VIII. Boni etiam imperfecti cupiditas donum gratiae est; alioquin gratia secundum merita daretur. 583

IX. Scripturas interpretatur, quibus abutuntur Pelagiani. 585

X. Secundum cujus propositum vocentur electi. 586

Liber Tert.—Pergit refutare caetera quae calumniose a Pelagianis in eadem Epistola Thessalonicam missa objectantur; exponitque contra eorum haeresim quid vere catholici dicant de Legis utilitate, quid de Baptismi effectu et virtute doceant, quid de utriusque Testamenti, Veteris ac Novi discrepantia, quid de Prophetarum et Apostolorum justitia et perfectione, quid de peccati in Christo appellatione, cum in similitudine carnis peccati de peccato damnasse peccatum dicitur, vel factus ipse peccatum; quid postremo de praeceptorum in futura vita impletione profiteantur. 587-588

Caput Primum. Exordium. Ibid.

II. Pelagianorum calumnia, de usu veteris Legis. Ibid.

III. Calumnia de effectu Baptismi. 589

IV. Calumnia de Veteri Testamento et antiquis justis. Vetus Testamentum figura Novi. Sancti Veteris Testamenti ad Novum pertinent. 591

V. Calumnia de Prophetarum et Apostolorum justitia. 597

VI. De peccato in Christo. 599

VII. De impletione praeceptorum in futura vita. 600

VIII. Tria praecipua haeresis Pelagianae capita. Nebulae Pelagianorum, et calumniarum capita quinque. 600

IX. Ostendit catholicorum sententiam inter Manichaeorum et Pelagianorum mediam, utramque refellere. 607

X. Pelagiani latendi locum moliuntur adhuc injecta non necessaria de animae origine quaestione. 608

Liber Quartus.—Postquam conjectas in catholicos criminationes diluit superioribus libris, hic jam Augustinus aperit insidias, quae reliqua parte Epistolae secundae Pelagianorum in quinque doctrinae eorum capitibus latent, in laude scilicet creaturae, laude nuptiarum, laude legis, laude liberi arbitrii, et laude sanctorum: penes quae capita non magis Manichaeis quam catholicis repugnare se Pelagiani maligne jactant: cum illa quinque ad hoc referre noscantur, ut triplicem errorem suum obtrudant; nempe duo priora, ut negent originale peccatum; duo sequentia, ut gratiam statuant secundum merita 1907 dari, quintum, ut sanctos in hac vita peccatum non habuisse dicant. Ostendit Augustinus utrasque haereses, Manichaeorum et Pelagianorum hinc inde oppositas et pariter exosas fidei catholicae, qua profitemur primum, bonam esse naturam a Deo bono conditam; sed eam tamen salvatore indigere propter originale peccatum, quod ex primi hominis praevaricatione in omnes pertransiit; tum deinde bonas esse nuptias, vere a Deo institutas; sed malam ipsam concupiscentiam, quae nuptiis accidit ex peccato: bonam quoque esse Dei legem, sed ita ut peccatum ostendat solummodo, non tollat: liberum certe arbitrium naturae hominis insitum esse; nunc tamen ita captivatum, ut ad faciendam justitiam non valeat, nisi cum fuerit per gratiam liberatum: sanctos autem seu Novi seu Veteris Testamenti fuisse quidem vera justitia praeditos, non perfecta tamen, nec tam plena, ut caruerint omni peccato. In fine profert Cypriani et Ambrosii testimonia pro catholica fide, quaedam de originali peccato, alia de gratiae adjutorio, ultima de praesentis justitiae imperfectione. 609-610

Caput Primum. Latebrae Pelagianorum quinque. Ibid.

II. Laus creaturae; laus nuptiarum; laus legis; laus liberi arbitrii; laus sanctorum. Ibid.

III. Catholici naturam, nuptias, legem, liberum arbitrium et sanctos sic laudant, ut Pelagianos simul et Manichaeos damnent. 611

IV. De laude creaturae. Pelagiani, Manichaei. Ibid.

V. De laude nuptiarum. De laude legis. 615

VI. De laude liberi arbitrii. Inscrutabilis quaestio. 617

VII. De laude sanctorum. Ecclesia hujus temporis non est sine macula et ruga. Insidiae Pelagianorum. 621

VIII. Testimonia veterum adversus Pelagianos. 623

IX. Cypriani testimonia de gratia Dei. 626

X. Cypriani testimonia de justitiae nostrae imperfectione. 629

XI. Ambrosii contra Pelagianos testimonia, de originali peccato, de gratia Dei et de praesentis justitiae imperfectione. 632

XII. Haeresis Pelagiana multo post Ambrosium exorta. Fides catholica semper vigilans ad repellendum errorem. Synodi congregatio ad haereses damnandas non semper necessaria. 636

Admonitio In Libros Contra Julianum. 637-638

Augustini Epistola CCVII. 639-640

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Contra Julianum, Haeresis Pelagianae Defensorem, Libri Sex. 641-642

Liber Primus.—Catholicam sententiam de originali peccato a se in primo libro de Nuptiis et Concupiscentia explicatam suscipit defendendam contra Julianum, qui eam quatuor grandioribus libris insectari ausus, in ejus defensores Manichaeorum nuncupationem conferre non vereatur. Hanc exsecrabilem criminationem in clarissimos quosque Patrum tam graecorum quam latinorum recidere ostendit Austinus, allatis in eam rem ipsorum testimoniis, cum responsione ad illa nominatim Basilii et Joannis Chrysostomi loca, quae suffragari sibi Julianus putat. Extrema parte libri monstrat, Manichaeorum haeresim temerariis quibusdam Juliani ipsius sententiis plurimum adjuvari. Ibid.

Liber Secundus.—Pelagianorum contra originale peccatum argumenta quinque convellit auctoritate ac sententiis catholicorum doctorum qui ante in Ecclesia claruerunt, episcoporum scilicet illustrium decem, Irenaei, Cypriani, Reticii, Olympii, Hilarii, Gregorii Nazianzeni, Ambrosii, Basilii, Joannis Constantinopolitani, et Innocentii; necnon presbyteri Hieronymi, viri sancti ac pereruditi. 671-672

Liber Tertius.—Julianus deinceps ea ratione ac diligentia confutandus, ut ad singulos quatuor ipsius libros seorsim respondeatur singulis totidem libris. Hoc itaque tertio suo Augustinus primum Juliani librum refellit, id agens ut liquido appareat, cum Deus verus et bonus sit hominum conditor, bonaeque sint nuptiae et ab ipso institutae, malam tamen esse concupiscentiam, qua caro contra spiritum concupiscit. Hoc malo bene uti pudicitiam conjugalem, meliusque non uti eo continentiam sanctiorem. Malum autem istud non ex alia substantia quam non Deus condiderit, ut Manichaeus insanit, nobis esse permixtum; sed per Adae inobedientiam exortum atque traductum, et per Christi obedientiam expiandum atque sanandum: cujus mali obligatione implicat debita poena nascentem, solvit indebita gratia renascentem. Ex ipsis quoque Juliani, 1908 dictis malam ostendi libidinem: quippe qui et remedia contra eam agnoscat, et ratione frenari eam velit, ac denique dicat gloriosa in ipsam a continentibus exerceri certamina. 701-702

Liber Quartus.—Libro Juliani secundo respondet Augustinus, dicta ipsius, ut in primi confutatione fecit, singula excutiens, iis tantum silentio praetermissis, quae aliquem nodum quaestionis ad rem pertinentis non habent. Atque hic duo praesertim probat: unum quidem, virtutes infidelium veras non esse; alterum vero, malum esse concupiscentiam, quod ipsis etiam Gentilium sententiis, praebente occasionem adversario, commonstrat. Circa medium libri paucis obiter docet quomodo gratia non secundum merita detur, nec tamen in fatum sit referenda; atque intelligendum quod Apostolus dicit, Deum velle omnes homines salvos fieri. 737-738

Liber Quintus.—Aggreditur librum Juliani tertium, docetque primum cur novam haeresim, quae peccatum originis rejicit, detestetur multitudo christiana; quia nimirum videt imaginem Dei tantos hic in parvulis cruciatus pati, et si absque Sacramento regenerationis intereant, novit excludi a regno Dei. Perizomata a parentibus primis ob pudorem ex peccato venientem assumpta fuisse probat. Peccatum posse esse praecedentis peccati poenam: veluti cum Deus impios tradit in reprobum sensum, ut faciant quae non conveniunt. Ex eadem enim damnationis massa peccatores alios esse gratis electos et praedestinatos, quos per misericordem bonitatem adducit ad poenitentiam, alios vasa irae factos, quos secundum justum judicium non adducit. Concupiscentiam non ideo laude dignam, quod per eam hominis inobedientia puniatur; sed vitium esse, atque in eis etiam qui pravis ipsius motibus non consentiunt, semper malum. Quomodo intelligendum Apostoli dictum, Ut sciat unusquisque suum vas possidere, etc. Verum sine concubitu esse, quale Mariae cum Joseph fuit, conjugium. Frustra Julianum ex Aristotelicis categoriis arguere contra peccatum ex parentibus traductum. Ostendit quid caro Christi a caeterorum hominum carne peccati distet. Manichaeis minime favere Catholicos, dum libidinis malum et originale peccatum agnoscunt, sed Pelagianos potius, cum de ea re quae a peccato libera est, dicunt peccata non nasci. Passim vero monstrat incassum niti adversarium, ut pro se aliquid ex ipsius sententiis quasi inter se contrariis eliciat. 781-782

Liber Sextus.—Libro Juliani quarto, ejusque in reliquam partem prioris libri de Nuptiis et Concupiscentia cavillationibus et calumniis respondet. Nasci hominem cum peccato confirmat ex Baptismo parvulorum, ex Apostoli verbis ad Romanos et ad Corinthios, ex ritu exorcismi et exsufflationis quae fit cum parvuli baptizantur. Ostendit oleae et oleastri exemplum apposite datum, ut intelligatur quomodo ex parentibus regeneratis ac justis nascantur filii peccatores et regenerandi. Peccatum originale in primis parentibus voluntarium esse, ac nobis quidem alienum proprietate actionis, nostrum tamen contagione propaginis. Hujus peccati merito fieri, ut tantis ab infantia miseriis atteratur genus humanum, utque parvuli sine regenerationis gratia morientes excludantur a regno Dei. Sanctificationem per Baptismum nunc et animae et ipsi corpori conferri, non tamen auferri hac in vita corruptionem corporis, quae ipsam quoque aggravat animam. Docet quomodo concupiscentia maneat actu, praetereat reatu. Pauli apostoli testimonia perverse a Juliano exposita, revocat ad catholicum intellectum. Ad extremum Ezechielis auctoritatem, qua ille abutebatur, secundum legitimum sensum interpretatur. 821-822

Augustini Ad Valentinum Et Cum Illo Monachos Adrumetinos Epistolae Duae Simul Cum Libro De Gratia Et Libero Arbitrio Transmissae. 875-876

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Gratia Et Libero Arbitrio Ad Valentinum Et Cum Illo Monachos Liber Unus.—Docet cavendum esse, ne vel gratia negato libero arbitrio, vel negata gratia liberum arbitrium defendatur: nam liberum voluntatis arbitrium inesse homini, constare ex Scripturarum testimoniis; de ipsa etiam gratia Dei, sine qua nihil boni agere possumus, data esse in iisdem Scripturis divina documenta. Postea contra Pelagianos probat gratiam non secundum merita nostra dari. Explicat quomodo vita aeterna, quae bonis 1909 operibus redditur, vere sit gratia. Tum vero monstrat quod neque scientia legis, neque natura; neque sola remissio peccatorum sit illa gratia quae per Jesum Christum Dominum nostrum datur, sed ipsa gratia faciat ut lex impleatur, ut natura liberetur, ne peccatum dominetur. Expugnat vanum illud Pelagianorum perfugium, quo dicunt, gratiam, etsi non secundum merita bonorum operum detur, tamen dari secundum merita bonae voluntatis, quae praecedit credentis et orantis. Incidit in quaestionem, cur Deus jubet quod ipse daturus est; et an jubeat aliqua quae non possumus. Charitatem, sine qua praecepta non implentur, non in nobis nisi ex ipso Deo esse convincit. Ostendit operari Deum in cordibus hominum ad inclinandas eorum voluntates quocumque voluerit, sive ad bona pro sua misericordia, sive ad mala pro meritis eorum, judicio utique suo aliquando aperto, aliquando occulto, semper tamen justo. Tandem gratuitae gratiae nec meritis redditae luculentum exemplum suppetere in iis parvulis qui salvantur, dum alii unam cum ipsis causam habentes pereunt. 881-882

Valentini Ad Augustinum Post Librum De Gratia Et Libero Arbitrio Et Superiores Ejus Litteras Rescribentis Epistola. 911-912

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Correptione Et Gratia, Ad Eumdem Valentinum Et Cum Illo Monachos Adrumetinos, Liber Unus.—Principio dicit quaenam sit catholica fides de lege, de libero arbitrio et de gratia. Gratiam Dei per Jesum Christum eam esse docet, qua sola homines liberantur a malo, et sine qua nullum prorsus faciunt bonum, non solum monstrante ipsa quid faciendum sit, sed etiam praestante ipsa ut id cum dilectione faciant, cum iis Deus inspirationem bonae voluntatis atque operis largiatur. Correptionem hominum malorum, qui hanc gratiam non acceperunt, nec injustam esse; cum sua voluntate mali sint; nec inutilem, tametsi fatendum est nonnisi per Deum fieri ut prosit. Perseverantiam in bono magnum revera esse Dei munus; nec tamen ideo ejus qui non perseveraverit, negligendam esse correptionem; et qui non accepto hoc dono fuerit sua voluntate relapsus in peccatum; eum non correptione tantum, sed si usque ad mortem in malo permanserit, etiam aeterna damnatione dignum esse. Cur hoc donum ille accipiat, ille non accipiat, esse inscrutabile. Ex praedestinatis nullum perire posse: ac subinde perseverantiam, quam non omnes accipiunt qui hic filii Dei appellantur, iis omnibus dari qui vere filii sunt praescientia et praedestinatione Dei. Respondet ad quaestionem quae de Adamo se offert, quomodo ipse non perseverando peccavit, qui perseverantiam non accepit. Ostendit tale primum ipsi datum esse adjutorium, sine quo non posset in bono permanere si vellet, non quo fieret ut vellet: nunc vero per Christum dari, non solum sine quo permanere in bono non possumus, etiamsi velimus, verum etiam tantum ac tale, quo fiat ut velimus. Praedestinatorum, quibus proprium est hujusmodi donum, probat certum esse numerum neque augendum, neque minuendum: et cum ignotum sit quis ad eum numerum pertineat, quis non pertineat, medicinalem correptionem adhibendam esse omnibus peccantibus, ne vel ipsi pereant vel alios perdant. Concludit demum, nec gratia prohiberi correptionem, nec correptione negari gratiam. 915-916

Ad Libros De Praedestinatione Sanctorum Et De Dono Perseverantiae Admonitio. 945-946

Epistola Prosperi Inter Augustinianas CCXXV. 947-948

Epistola Hilarii, Inter Augustinianas CCXXVI. 953-954

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Praedestinatione Sanctorum Liber Ad Prosperum Et Hilarium Primus.—In hoc libro praedestinationis et gratiae veritas propugnatur contra Semipelagianos, homines videlicet a Pelagiana haeresi omnino nequaquam recedentes, dum salutis initium ac fidei ex nobis ipsis esse volunt, ut hoc tanquam merito praecedente caetera bona dono Dei consequantur. Ostendit Augustinus, donum Dei esse, non solum incrementum, sed ipsum quoque initium fidei. Hac de re se aliter sensisse aliquando, et in opusculis ante suum episcopatum scriptis errasse non diffitetur, velut in illa quam objectant Expositione propositionum ex Epistola ad Romanos. At postea convictum se indicat hoc praecipue testimonio, Quid autem habes quod non accepisti? quod testimonium de ipsa etiam fide accipiendum probat. Fidem inter 1910 alia numerandam esse opera, quibus Dei gratiam praeveniri negat Apostolus, cum dicit, Non ex operibus. Gratia duritiam cordis auferri; et ad Christum venire omnes qui a Patre docentur ut veniant: quos autem docet, misericordia docere; et quos non docet, judicio non docere. Locum ex ipsius epistola 102, quaest. 2, de tempore christianae religionis, qui a Semipelagianis allegatur, posse recte salva gratiae ac praedestinationis doctrina explicari. Docet quid inter gratiam intersit et praedestinationem. Porro praedestinatione Deum ea praescivisse quae fuerat ipse facturus. Praedestinationis adversarios, qui ad incertum voluntatis Dei deduci se nolle dicuntur, miratur malle seipsos infirmitati suae, quam firmitati promissionis Dei committere. Eosdem hac auctoritate, Si credideris, salvus eris, abuti commonstrat. Gratiae ac praedestinationis veritatem relucere in parvulis qui salvantur, nullis suis meritis discreti a caeteris qui pereunt. Non enim inter eos discerni ex praescientia meritorum, quae si diutius viverent, fuerant habituri. Ab adversariis illud injuria tanquam non canonicum testimonium respui, quod in eam rem attulit, Raptus est ne malitia, etc. Praeclarissimum exemplum praedestinationis et gratiae esse ipsum salvatorem, in quo homo, ut a Verbo Patri coaeterno in unitatem personae assumptus Salvator et Filius Dei unigenitus esset, nullis praecedentibus vel operum vel fidei meritis comparavit. Praedestinatos vocari certa quadam electorum propria vocatione; atque ante mundi constitutionem electos esse, non quia credituri praesciebantur et futuri sancti, sed ut tales essent per ipsam electionem gratiae, etc. 959-960

Admonitio In Librum De Dono Perseverantiae. 991-992

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, De Dono Perseverantiae Liber Ad Prosperum Et Hilarium Secundus.—Prima parte libri probat perseverantiam illam, qua in Christo perseveratur usque in finem, esse donum Dei. Hoc enim a Deo irrisorie peti, si a Deo dari non creditur. Porro dominica oratione nihil pene aliud posci quam perseverantiam, juxta Cypriani martyris expositionem: qua quidem expositione ipsi gratiae inimici convicti sunt antequam nati. Perseverandi gratiam non secundum accipientium merita, sed aliis Dei misericordia dari, aliis justo ejus judicio non dari docet. Cur ex adultis ille potius quam iste vocetur, quemadmodum et ex duobus parvulis cur iste assumatur, ille relinquatur, inscrutabile. Inscrutabilius vero, cur ex duobus piis, huic perseverare donetur, non illi: sed illud tamen certissimum, hunc esse ex praedestinatis, illum non esse. Praedestinationis mysterium dominicis verbis de Tyriis et Sidoniis si eadem apud illos quae apud Chorozain signa facta essent, poenitentiam acturis, monstrari observat. Exemplum parvulorum ad praedestinationis et gratiae in majoribus veritatem firmandam valere ostendit: atque ad locum libri sui de libero Arbitrio tertii ab adversariis male huc allatum respondet. Altera postea operis hujus parte refellit quod illi aiunt, praedestinationis definitionem utilitati exhortationis et correptionis adversam. Asserit contra praedestinationem utiliter praedicari, ut homo non in se ipso, sed in Domino glorietur. Quae autem ab illis adversus praedestinationem objectantur, eadem non absimiliter vel adversus Dei praescientiam, vel adversus gratiam illam, quam ad caetera bona (excepto initio fidei et perseverantiae perfectione) necessariam esse consentiunt, posse torqueri. Praedestinationem quippe sanctorum nihil aliud esse quam praescientiam et praeparationem beneficiorum Dei, quibus certissime liberantur quicumque liberantur. Verum praedestinationem congrua ratione praedicari jubet, ac non eo modo ut apud imperitam multitudinem redargui ipsa sua praedicatione videatur. Postremo illustrissimum praedestinationis exemplum nobis positum ob oculos Dominum Jesum commendat. 993-994

Admonitio In Opus Imperfectum, Contra Secundam Juliani Responsionem. 1035-1030

De Juliano Et Ejus Scriptis. Ibid.

De Subsequente Opere. 1043-1044

S. Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Contra Secundam Juliani Responsionem Imperfectum Opus, Sex Libros Complectens. 1049-1050

Praefatio. Ibid.

Liber Primus.—Libro Juliani ad Florum primo respondetur. 1911 Quo primo libro Julianus, Augustino, fideique catholicae, qua peccatum originale confitemur, calumnias instruit ex triplici praesertim capite; contendens: Primum, siquidem justus est Deus, non posse ab eo peccatum alienum parvulis imputari. Deinde, cum peccatum nihil aliud sit quam mala voluntas, cui esset liberum ab eo quod prave appetiit abstinere; non ergo in nascentibus esse peccatum, in quibus voluntatis usus non possit inveniri. Tertium, libertatem arbitrii, quae homini concessa est, in admittendi peccati et abstinendi a peccato possibilitate consistere; itaque liberum arbitrium negari ab his qui dicunt peccata esse naturalia. Quaedam vero inter haec, tum ex primis partibus libri secundi de Nuptiis et Concupiscentia, tum ex capite secundo libri primi contra duas Epistolas Pelagianorum, maledico dente carpere; auctoritates etiam, quae in defensione gratiae Dei nos a servitute et a damnatione liberantis citantur, scilicet Evangelii Joannis 8, et Apostoli ad Romanos 6, 7, 9, et secundae Epistolae ad Timotheum 2, secundum Pelagianum dogma interpretari molitur. 1051-1052

Liber Secundus.—Refellitur liber Juliani ad Florum secundus, qui de illis est Apostoli verbis ad Romanos V, Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et per peccatum mors; et ita in omnes homines, etc. Julianum hic rejecto catholico sensu (secundum quem Augustinus in lib. 2 de Nuptiis et Concupiscentia, cap. 27, ea verba de Adae peccato generatione in omnes ipsius posteros transmisso exposuit) frustra laborare, ut secundum Pelagianam haeresim de exemplo peccati, non in omnes posteros, sed in peccantes tantum imitatione transeuntis, intelligantur. 1141-1142

Liber Tertius.—Excutitur tertius liber Juliani: ac primum ostenditur eum, Scripturarum testimoniis, Deuteronomii scilicet cap. 24, lib. 4 Reg. cap. 14, et Ezech. cap. 18, perverse abuti, ut suadere conetur, parentum peccata filiis non a Deo ulla imputari. Ipsum deinde incassum laborare, ut ab eo se explicet loco Epistolae ad Hebraeos, cap. 11, per quem evertenda foret responsio, qua in superiore libro tantopere inculcavit, ideo ab Apostolo dictum esse unum, per quem transivit peccatum, ne generatio sineretur intelligi. Postea reversum ad dicta libri 2 de Nuptiis et Concupiscentia, inique agere cum Augustino eumdem Julianum, qui ab illo et hominis liberum arbitrium et Deum nascentium conditorem negari, denuo queritur; quique insuper cum illius dictis haereticam quamdam Manichaei epistolam comparans, non alia quam quae apud Manichaeum leguntur argumentorum vice objectari a S. Doctore, ab eoque perinde atque a Manichaeo naturam hominum malam pronuntiari calumniatur. 1247-1248

Liber Quartus.—Julianum quarto suo libro disputantem adversus ea dicta libri 2 de Nuptiis et Concupiscentia, quae a cap. 4 ad 11 comprehenduntur, refellere pergit Augustinus. Concupiscentiam carnis malam esse, neque homini fuisse a Deo conditore inditam, propugnat doceri eo ipso loco, quem in hanc rem adhibuit, ex Joannis Epist. 1, cap. 2, V\. 16, Omne quod est in mundo, concupiscentia carnis est . . . quae non est ex Patre, etc. Atque illam quidem ad naturam pecoris, sed ad ipsius tamen poenam hominis pertinere. Pudorem membrorum nonnisi post peccatum accidisse ob libidinis rebelles motus. Porro ne in Christo ulla prorsus fuisse putetur carnis concupiscentia, vehementer certat contra Julianum parvulos originali culpae nasci obnoxios, non per propriae voluntatis arbitrium, sed per contagium peccati a primo parente voluntate commissi. Locum vero a se ex Sapientiae libro, cap. 12, V\. V\. 10 et 11, prolatum, scilicet, Non ignorans quoniam nequam est natio illorum, etc., ad id etiam valere, ut nostrae originis vitium demonstretur. 1337-1338

Liber Quintus.—Confirmat Augustinus, et a Juliani calumniis vindicat ea quae in lib. 2 de Nuptiis et Concupiscentia, cap. 12 et quibusdam sequentibus scripsit, in primis videlicet quod eam commixtionem sive commotionem pudendam membrorum non haberet natura sana, quam habet natura vitiata: ac per hoc quod is qui inde nascitur, indigeat renasci. Deinde quod ibi capp. 14, 20, 26, contendit, Julianum apostolicis duobus testimoniis, I Cor. XV, 36, 38, et Rom. I, 27, sententiaque evangelica Matth. VII, 17, 1912 seu XII, 33, perperam abusum esse. Quod cap. 28 asseruit, malum seu voluntatem malam ideo ex opere Dei bono oriri potuisse, quia ipsum quanquam bonum, de nihilo factum est, non de Deo. Ac postremo quod cap. 17 docuit, sic Deum creare malos, quando pascit et nutrit malos. 1431-1432

Liber Sextus.—Ostendit Augustinus Julianum frustra libro suo sexto disputare contra id quod lib. 2 de Nuptiis et Concupiscentia, cap. 34, assertum est, primi hominis peccato naturam humanam fuisse in deterius commutatam, ita ut non solum facta sit peccatrix, sed etiam genuerit deinceps peccatores. Liberi arbitrii vires, quibus integris poterat homo, et recte agere cum vellet, ut non peccare, si nollet, peccando eum perdidisse docet: illam autem prorsus improbat definitionem libertatis, quae passim objectari ab adversario solet, scilicet, possibilitas peccandi et non peccandi, etc. Dolores parturientium, spinas, labores, sudores, caeterasque mortalium aerumnas probat poenas esse peccati; sed ipsam imprimis mortem poenalem esse homini, qui sic divinitus institutus fuerat, ut nisi peccaret, non moreretur. Extrema parte libri expositionem in illud Apostoli, I Cor. XV, 22, Sicut in Adam omnes moriuntur, et in sequentia ejusdem capitis dicta, a Juliano prolatam expendit et refellit. Tandem per totum fere librum dogma catholicum de originali vitio, quod Julianus ad Manichaeam haeresim trahere ubique enititur, non modo abesse longe ab illa haeresi, sed etiam haeresim illam demonstrat nunquam a Pelagianis posse nisi catholici ipsius dogmatis auxilio et professione superari. 1507-1508

Appendix Tomi Decimi Operum S. Augustini, Hipponensis Episcopi. 1609-1610

Pars Prima, continens opuscula quaedam subdititia. Ibid.

Admonitio In Hypomnesticon. Ibid.

Hypomnesticon Contra Pelagianos Et Coelestianos, vulgo Libri Hypognosticon. 1611-1612

Praefatio. Ibid.

Liber Primus.—Pelagianorum primum dogma convellitur. 1613-1614

Liber Secundus.—Refellitur secundum dogma Pelagianorum. 1617-1618

Liber Tertius.—Adversus tertium dogma Pelagianorum. 1621-1622

Liber Quartus.—Contra quartum dogma Pelagianorum. 1639-1640

Liber Quintus.—Adversus quintum dogma Pelagianorum. 1647-1648

Liber Sextus.—De praedestinatione contra Pelagianos disputatur. 1657-1658

Admonitio In Librum De Praedestinatione Et Gratia. 1665-1666

De Praedestinatione Et Gratia suspecti auctoris liber. Ibid.

De Praedestinatione Dei libellus ignoti auctoris. 1677-1678

De libro cujus inscriptio erat, S. Aurelii Augustini Hipponensis episcopi, ad articulos sibi falso impositos responsiones. 1679-1680

Appendicis Pars Secunda, continens varia scripta et monumenta ad Pelagianorum historiam pertinentia, quorum comparatione polemicae in eosdem haereticos Augustini lucubrationes illustrantur. 1679-1680

Appendicis Pars Tertia, in qua Prosperi Aquitani pro Augustino contra iniquos doctrinae illius de Gratia et Praedestinatione reprehensores opuscula apologetica exhibentur, necnon ejusdem Prosperi liber Sententiarum ex Augustino. 1793-1794

Prosperi Aquitani Ad Rufinum Epistola De Gratia Et Libero Arbitrio. Ibid.

Prosperi Aquitani Pro Augustino Liber Contra Collatorem. 1801-1802

Prosperi Aquitani Pro Augustino Responsiones Ad Capitula Calumniantium Gallorum, Liber Unus. 1833-1834

Prosperi Aquitani Pro Augustini Doctrina Responsiones Ad Capitula Objectionum Vincentianarum. 1843-1844

Prosperi Aquitani Pro Augustino Responsiones Ad Excerpta Quae De Genuensi Civitate Sunt Missa, Liber Unus. 1849-1850

Prosperi Aquitani In Augustini Obtrectatorem Epigramma. 1857-1858

In eumdem aut alium quempiam obtrectatorem. Ibid.

Admonitio in sententias ex Augustino delibatas. Ibid.

Prosperi Aquitani Sententiae Ex Augustino Delibatae, Liber Unus. 1859-1860

Addenda Ad Appendicem Tomi II. 1897-1898

1911 Explicit Tomi Decimi Pars Altera.