Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale642
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale644
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale646
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale648
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale650
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale652
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale654
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale656
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale658
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale660
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale662
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale664
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale666
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale668
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale670
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale672
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale674
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale676
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale678
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale680
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale682
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale684
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale686
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale688
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale690
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale692
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale694
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale696
quaestiones sociales, oeconomicas, politicas, culturales et religiosas quas
omnibus Nationibus totius orbis. Quid sibi vult vocabulum «dignum» operi
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale700
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale702
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale704
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale706
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale708
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale710
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale712
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale714
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale716
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale718
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale720
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale722
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale724
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale726
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale728
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale730
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale732
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale734
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale736
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale738
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale740
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale742
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale744
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale746
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale748
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale750
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale752
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale754
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale756
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale692
ligionis vindicandum. Negatio iuris ad publice propriam profitendam religionem
et ad laborandum ut fidei veritates etiam publicam vitam pervadant, negativa
amplectitur circa veram progressionem consectaria. Tum exclusio religionis ex
ambitu publico, tum quoque fundamentalismus religiosus, consortionem inter
personas impediunt earumque consociatam operam ad humanitatem provehen-
dam. Vita publica rationum cumulo extenuatur et res politica pugnacem vultum
adhibet. Iura humana in periculo versantur ne observentur, quia suo transcen-
denti fundamento orbantur vel humana non agnoscitur libertas. In laicismo et
fundamentalismo facultas amittitur frugiferi colloquii atque efficacis cooperatio-
nis inter rationem et religiosam fidem. Ratio semper fide est purificanda, quod
etiam de politica ratione est dicendum, quae non debet putare se omnipotentem
esse. Religio quoque semper ratione est purificanda ut suum authenticum huma-
num vultum demonstret. Huius dialogi abruptio perquam onerosum erga hu-
manitatis progressionem secum fert pretium.
57. Frugifer inter fidem et rationem dialogus institui non potest quin
efficaciorem reddat caritatis operam in sociali provincia, qui coronam constituit
admodum propriam ad excitandam fraternam cooperationem inter credentes et
non credentes in communi prospectu pro iustitia et pace humanitatis adlaboran-
di. In Constitutione pastorali Gaudium et spes Patres conciliares dixerunt: « Se-
cundum credentium et non credentium fere concordem sententiam, omnia quae
in terra sunt ad hominem, tamquam ad centrum suum et culmen, ordinanda
sunt ».136 Pro credentibus, mundus non est fructus casus neque necessitatis, sed
cuiusdam consilii Dei. Hinc oritur officium quo credentes astringuntur ad co-
natus suos simul cum omnibus viris mulieribusque bonae voluntatis nectendos
aliarum religionum aut cum non credentibus, ut hic noster mundus reapse
divino respondeat proposito: ut nempe vivant sicut familia, in Creatoris
conspectu. Peculiaris manifestatio caritatis et criterium ducens ad fraternam
credentium et non credentium cooperationem est sine dubio subsidiarietatis
principium,137 signum utique inalienabilis humanae libertatis. Subsidiarietas
est ante omnia adiumentum erga personam, per intermediarum institutionum
autonomiam. Hoc auxilium praebetur cum persona et socialia subiecta per se
agere nequeunt et semper emancipationis proposita implicat, quia libertati
favet et participationi, quoad responsalitatis assumptionem. Subsidiarietas
136 N. 12. 137 Cfr Pius XI, Litt. enc. Quadragesimo anno (15 Maii 1931): AAS 23 (1931), 203; Ioannes
Paulus II, Litt. enc. Centesimus annus, 48: l.m., 852-854; Catechismus Catholicae Ecclesiae,
n. 1883.