Acta Benedicti Pp. XVI 673

38. Veneratus Decessor Noster Ioannes Paulus II hanc indicavit quaestio-

nem, cum in Litteris encyclicis Centesimus annus necessitatem extolleret ordinis in

tria subiecta dispertiti: mercatum, Statum et societatem civilem.92 Ipse in societate

civili definivit propriorem ambitum oeconomiae gratuitatis fraternitatisque, sed ce-

teris duobus ambitibus noluit ipsam negare. Hodie asserere possumus vitam oeco-

nomicam esse intellegendam tamquam realitatem plurium rationum: in omnibus,

diversum peculiaremque in modum, inesse debet fraternae vicissitudinis facies.

Aetate globalizationis, navitas oeconomica separari non potest a gratuitate, quae

disseminat alitque solidarietatem ac responsalitatem pro iustitia et bono communi

suis variis in subiectis et actoribus. Agitur demum de definita altaque oeconomicae

democratiae forma. Solidarietas ante omnia sibi vult ut omnes in omnes se reci-

piant,93 idcirco non potest solummodo Statui delegari. Cum antea censebatur pri-

mum quidem iustitiam esse persequendam atque gratuitatem exinde consecutu-

ram veluti complementum, hodiernis temporibus asserere oportet sine gratuitate

ne iustitiam quidem obtineri posse. Opus est igitur mercatu in quo libere possint

operari, aequis opportunitatis condicionibus, societates nummariae diversis insti-

tutionalibus finibus intentae. Praeter privatam societatem ad lucrum directam,

variaque genera publicae societatis necesse est ut confirmentur et exprimi possint

illae productivae institutiones quae mutuos et sociales fines persequuntur. Ex

earum mercatus mutua comparatione, exspectare possumus quandam inceptorum

tenendorum hybridationem, ideoque sedulam curam de humaniore oeconomia ex-

colenda. Caritas in veritate, hac de re, significat formam et ordinem iis oeconomicis

inceptis esse suppeditandum quae, licet lucrum non detrectetur, rationem aequo-

rum permutationis bonorum et lucri rationem, quod per se tantum acquiritur,

excedere volunt.

39. Decessor Noster Paulus VI in Litteris encyclicis Populorum progressio

poposcit ut mercatus oeconomiae exemplar fingeretur, quod, saltem ex consilio,

omnes homines et non modo congruenter instructos complecti valeret. Postulabat

ut pro omnibus consortio humanior promoveretur, « in qua cuncti dare debeant

et accipere, neque aliorum processus progressionem praepediat aliorum».94 Hoc

modo ipse in propositum universale easdem petitiones optataque, quae in Lit-

teris encyclicis Rerum novarum continentur, proferebat, quae editae sunt, cum

primum industrialis eversionis tempore illa invaluit opinatio - tunc temporis

procul dubio nova - civilem ordinem ut consistere posset etiam interventu

92 Cfr n. 35: l.m., 836-838. 93 Cfr Ioannes Paulus II, Litt. enc. Sollicitudo rei socialis, 38: l.m., 565-566. 94 N. 44: l.m., 279.