Acta Benedicti Pp. XVI 699

65. Oportet proinde ut res nummaria ipsa, necessario renovatis structuris

operandique rationibus, malum post usum qui realem oeconomiam pessumde-

dit, munus recuperet meliorem copiarum progressionisque proventum obtinendi.

Oeconomia cuncta resque nummaria, non modo quaedam earum partes, ut

instrumenta, ethice adhibeantur oportet, ut condiciones hominis populorumque

profectus congruae exsistant. Commodum quidem est, et nonnumquam neces-

sarium, nummaria incepta suscipere, in quibus humana ratio antistet. Hac

nimirum re non est obliviscendum totam nummariam rationem ad veram

sustinendam progressionem esse convertendam. Necesse est potissimum ut boni

faciendi consilium certae facultati bonorum gignendorum non opponatur.

Rerum nummariarum operatores ipsum ethicum fundamentum recipere debent

suarum industriarum, ne instrumentis his subtilissimis abutantur, quae parcis

hominibus decipiendis inservire possint. Aequum propositum, honestas bonique

effectus persequendi admitti possunt atque numquam seiungantur oportet. Si

amor prudens est, rationes quoque ad providam iustamque convenientiam ope-

randi reperire valet, quemadmodum insigniter complures cooperationis crediti

experientiae ostendunt.

Cum huius provinciae moderatio, quae debiliores homines servet ipsaque

turpia quaestus studia prohibeat, tum rei nummariae nova genera adhibita,

quae ad progressus incepta iuvanda destinantur, solidae sunt experientiae,

roborandae et confirmandae, ipsa parci hominis responsalitate concitata. Tenuis

rei nummariae quoque experientia, quae in cogitationes atque humanistarum

civilium opera radices agit - de Montibus Pietatis constitutis cogitamus - est

roboranda atque definienda, his potissimum temporibus, quibus rerum num-

mariarum quaestiones dificillimae fieri possunt, quod ad debiliores plebis partes

attinet, ab usurae aut desperationis discrimine eripiendas. Debiliores homines

de usura arcenda sunt docendi, ac simul inopes populi sunt instituendi, quomo-

do tenui credito iuventur, ita ut duabus his in provinciis quarundam abusionum

genera infringantur. Quandoquidem divitibus in Nationibus nova exstant pau-

pertatis genera, tenuis res nummaria certa adiumenta suppeditare potest, ut in

debiliorum societatis ordinum beneficium incepta novaeque condiciones admit-

tantur, etiam cum ipsa societas in paupertate forte versetur.

66. Quod terrarum orbis internectitur, nova politica potestas exstitit, vi-

delicet consumentium atque eorum associationum. Quaestio haec est altius vesti-

ganda, quae solida etiam habet positiva elementa augenda sane et prohibendas

immoderationes. Aequum est ut homines sibi conscii fiant emptionem, praeter

oeconomicam, esse usque moralem actionem. Certa quidem socialis consumentis