De Decreto Unico Quod Caio Adscribitur, Circa Ordinandos.

0181B 1. Papae hujus non modo nulla ad nos transmissa est sincera epistola, sed nec ulla usquam memoratur. Tantum in pontificali libro dicitur constituisse; «ut omnes ordines in Ecclesia sic ascenderent: Si quis episcopus fieri mereretur, ut esset ostiarius, lector, exorcista, acolythus, sequens subdiaconus, diaconus, presbyter, et exinde episcopus ordinaretur.»

2. Quo decreto si constituisse intelligatur decere, ut quisque per ecclesiastica illa officia, non praecipiti saltu, ad episcopatum adscendat; jam hoc ante Caii tempora usu receptum fuisse fidem facit Cyprianus, cum Cornelii ordinationem legitimam fuisse inde probat (Cornel., ep. 10, n. 7) , quod «non iste ad episcopatum subito pervenisset, sed per omnia ecclesiastica officia promotus, et in divinis administrationibus Deum saepe promeritus, ad sacerdotii sublime fastigium cunctis religionis gradibus adscendit.» Qui 0181C autem sint illi gradus, ipse nos docet Cornelius, cum in ecclesia sua tunc extitisse memorat (Ep. 9, n. 4) «presbyteros 46, diaconos 7, subdiaconos totidem, acolythos 42, exorcistas et lectores cum ostiariis 52.» Cornelium tamen omnium illorum graduum officiis, nullo excepto, functum esse, non ausim affirmare.

3. Si vero superius constitutum veluti lex censeatur ecclesiastica, a qua nemo, nisi per eum qui legem tulit, immunis fiat, illud Caio longe recentius esse pluribus exemplis facile demonstratur. Posterius est hoc papa concilium Sardicense, utpote anno 347, habitum, cujus canone 10 (Isidoro Mercatori 13) , sancitur, «ut si quis ex foro sive dives, sive scholasticus, episcopus fieri dignus habeatur, non prius constituatur, quam lectoris et diaconi et presbyteri 0181D ministerium peregerit;» vultque «habeat uniuscujusque ordinis gradus non minimi temporis longitudinem, per quod et fides et morum probitas . . . possit cognosci.» Tribus illis gradibus subdiaconatum adjiciunt Graeci, qui tantum hos quatuor ordinum gradus cum episcopatu agnoscunt, ut ex variis monimentis liquet, ac nominatim ex his synodi Octavae, act. 10, cap. 5: «Si quis . . . per omnes gradus ecclesiasticos definitis temporibus vitam inculpatam transisse reperiatur, ita ut in lectoris munere unum, in subdiaconi duos, in diaconi tres, in sacerdotii quatuor annos expleverit, ad episcopatus honorem evehatur.» Nunc igitur restat, ut etiam in latina 0182B Ecclesia, ac nominatim Romana, ab omnibus exactum non esse probemus, ut septem praedictos gradus prius obeant, quam ad episcopatum valeant efferri.

4. Siricius epist. 1, ad Himerium, n. 9 et 10, necnon Zosimus epist. 9, ad Hesychium, n. 2 et 5, quibus quisque gradibus ad episcopi aut presbyteri dignitatem provehendus esset definientes, non in ostiarii, sed «in lectorum primitus gradu,» ut verbis utamur Zosimi, «divini rudimenta servitii» poni praecipiunt. Immo dum Siricius de eo, qui grandaevus baptizatur, constituit, ut si ad sacram militiam pervenire festinat, statim (a suscepto baptismo) lectorum aut exorcistarum numero societur,» non ab eo utrumque gradum, sed alterutrum tantum videtur exigere. Cui concinens Zosimus de eodem decernit, «ut post baptismum statim, si divinae militiae desiderat 0182C mancipari, sive inter lectores sive inter exorcistas teneatur.» Quamquam iste Zosimi locus explicari, sic potest, ut perinde ipsi sit «sive inter lectores, sive inter exorcistas,» atque «tum inter lectores tum, etc.,» maxime cum his praemittat: «Assuescat in Domini castris, in lectorum primitus divini rudimenta servitii; nec illi vile sit exorcistam, acolythum, subdiaconum, diaconum per ordinem fieri.» Illud mirum, quod cum Siricius et Zosimus in laudatis epistolis singulos tam accurate describant gradus, quibus ad sacerdotii apicem perveniri velint, ostiarium tamen constanter taceant. Hunc sane non praeteriissent silentio, si a Caio decretum superius prodiisset. Cum ipsis ea in re consentit supposititium quidem, sed tamen antiquum Silvestri Constitutum, 0182D seu Romanum II, sub Silvestro concilium, cujus capite 11, statutum est: «Ut nullus ex laica persona ad honorem acolythus usque ad episcopatum sublevaretur, nisi prius fuisset lector annis XXX, deinde una die exorcista, et postea caperet onus acolythi, et faceret in eodem ordine acolythi annos decem, ut acciperet onus subdiaconi, et in subdiaconatu esset annos quinque, etc.» Ut hic nullum praeterea de ostiario fit verbum, ita nec in iis ejusdem Constituti, cap. 7: «Ut a subdiacono usque ad lectorem omnes subditi essent diacono cardinali urbis Romae, in Ecclesia honorem repraesentans tantum, pontifici vero presbyteri, subdiaconi, diaconi, acolythi, 0183A exorcistae, lector in omni loco repraesentans obsequium.» Idem tamen constitutum seu concilium cap. 3, ostiarii meminit, ubi legimus: «Ut non presbyter adversus episcopum, non diaconus adversus presbyterum, non subdiaconus adversus diaconum, non exorcista adversus subdiaconum, non lector adversus exorcistam, non ostiarius adversus lectorem det accusationem aliquam.» Quapropter ex Siricii Zosimive silentio minime inferendum est ipsis ignotum fuisse ostiarii gradum, quem, ut diximus. Cornelius agnovit. Inde tamen colligi potest illos ab eis, qui clero nomen dabant, nequaquam necessario exigendum censuisse, ut ostiarii ministerio fungerentur. Certe infantes, quos sacrae militiae adscribi volebant, cum brevi potuerint lectorem officio 0183B fungi, non tam cito fiebant validi et ad implenda ostiarii munia idonei. Eorum quippe erat ab Ecclesiae aditu indignos repellere. Augustinus, lib. de Pastoribus, nunc Serm. 46, n. 31, describit, quo pacto apud Donatistas ostiarius, «stans vel sedens ad ostium» basilicarum, eos interroget qui intrare velint, ac projiciat qui non sint ejusdem communionis. Cui muneri impares erant infantes. Longe post Siricii 0184A Zosimique tempora Gelasius epist. XI, c. 2, licet ostiarii gradum agnoscat, ibidem tamen praescribit: «Si quis etiam de religioso proposito et disciplinis monasterialibus eruditus ad clericale munus accedit . . . continuo lector vel notarius aut certe defensor effectus, post tres menses existat acolythus, maxime si huic aetas etiam suffragatur, sexto mense subdiaconi nomen accipiat; «adeoque non modo ostiarii, sed et exorcistae gradum praeteriri permittit. Nil opus est hic exempla eorum proferre, qui aliquo praedictorum septem graduum, vel etiam pluribus praetermissis, episcopatum adepti sunt. Quocirca decretum, de quo agimus, ad Caium nihilo magis videtur pertinere, quam pertineat ad Silvestrum istud, quod nomine concilii Romani III, sub hoc papa vulgatum 0184B est: «Si quis clericatum promereri desiderat, hoc justum est, ut sit ostiarius annum unum, lector annos viginti, exorcista annos decem, acolythus annos quinque, subdiaconus annos quinque, diaconus annos quinque, et si ad honorem presbyterii accedat, et faciens in ordine annos sex . . . sic ab omni Ecclesia eligatur consecrandus episcopus.» Coustant.