Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Editionis Maffei Praefatio.
Incipit Psalmus LXIII. In Finem Psalmus David.
Incipit Psalmus LXIV. In Finem Psalmus David.
Incipit Psalmus CXIX. Canticum graduum.
Incipit Psalmus CXX. Canticum Graduum.
Incipit Psalmus CXXI. Feliciter Canticum Graduum.
Incipit Psalmus CXXIV. Feliciter Canticum Graduum.
Epistola Nuncupatoria Editionis Benedictinae Eminentissimi D. D. Caesari Estraeo S. R. E. Cardinali.
Epistola Nuncupatoria Editionis Benedictinae Eminentissimi D. D. Caesari Estraeo S. R. E. Cardinali.
Praefatio Generalis.
I. De variis Operum S. Hilarii editionibus.
III. De Hilarii Operibus quae exciderunt.
IV. Unde obscurus sit Hilarii sermo. Quid in hac editione praestitum.
§I.—De Conceptione Christi Sana Sancti Hilarii Fides Demonstratur.
I. Carnem Christi ex Mariae carne susceptam passim Hilarius docuit.
II. Spiritus sancti vocabulo quid dixerit Hilarius a censoribus suis non intellectus est.
III. Aliquot loci, in quibus Hilarius Christi carnem ex matre sumptam negare visus est, explanantur.
I Unitas hominum cum Christo ob naturam illorum ab eo assumptam.
II. Hominum cum Christo unitas ob carnem illius in Eucharistia perceptam.
III. Unitas Christi et hominum. Qui Christus nos cum Patre unum esse efficiat.
I. Praecipui Hilarii in hac causa reprehensores, ac defensores.
II. Quam multa Hilarius docuerit objecto sibi errori adversa.
III. In libris Hilarii de Trinitate multa sunt Christi indolentiae contraria.
IV. De haeresi quae Christi divinitatem passam esse asserebat.
VI. Quid Hilario sit passio seu pati, quid Christus, quid Christi natura aut virtus.
VII. Synopsis argumentorum, quibus Hilarius de passione Christi recte sensisse approbatur.
§ IV. De Morte Christi. An Hilarius, moriente Christo, Verbum a carne secessisse senserit.
II. Qui verba Hilarii de Christi derelictione fidei sint consentanea.
III. Hilarius Christum nunquam dividendum esse acerrime propugnat.
§ V. De Gloria Christi Hominumve Aliorum Post Resurectionem Singulares Locutiones Explicantur.
§ VI. De Regno Christi A Regno Dei Patris Distincto.
I. Quomodo Hilarius regnum Christi a regno Dei distinguat.
II. Hilarius a Millenariorum aliorumque eis affinium errore vindicatur.
III. In quo Hilarius situm velit regnum Dei, in quo regnum Christi.
§ VII. De Judicio Novissimo: An Aliquos Hilarius Ab Eo Excluserit.
§ IX.—An Hilarium Fugerit Rerum Spiritalium Notitia. Quid De Gratia Senserit.
Vita Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Ex Ipsius Scriptis Ac Veterum Monumentis
Vita Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Ex Ipsius Scriptis Ac Veterum Monumentis
Vita Sancti Hilarii, Auctore Hieronymo. ( Lib. de Script. eccl.
Vita Sancti Hilarii, Auctore Hieronymo. ( Lib. de Script. eccl.
Vita Sancti Hilarii A Fortunato Scripta .
Vita Sancti Hilarii A Fortunato Scripta .
Admonitio In Duos Libros Subsequentes.
Praefatio Auctoris In Librum I .
In Librum Secundum Fortunati Prologus.
Liber Secundus. De Miraculis Sancti Hilarii.
De Translatione Sancti Hilarii, Petri Damiani Sermo.
De Translatione Sancti Hilarii, Petri Damiani Sermo.
Selecta Veterum Testimonia De Sancto Hilario.
Selecta Veterum Testimonia De Sancto Hilario.
Hieronymi ex epistola VI. ad Florentium.
Ejusdem ex epistola VII, ad Laetam.
Ejusdem ex epist. XIII, ad Paulinum.
Ejusdem ex Apologia adversus Rufinum.
Ejusdem ex epist. LXXXIII, ad Magnum.
Ejusdem ex epist. LXXXIX, ad Augustinum.
Ejusdem ex epist. CXLI, ad Marcellam.
Ejusdem ex epist. CXLVII, ad Amandum.
Ejusdem praefat. in lib. VIII, Comment. in Esaiam.
Ejusdem praefat. in lib. II. Comment. ad Galatas.
Rufini de adulteratione librorum Origenis.
Augustini lib. VI de Trinit. cap.
Ejusdem lib. I, contra Julianum, c.
Et lib. II, cap. 8, n. 26, 27 et
Vincentii Lirinensis in Commonitorio.
Facundi Hermianensis lib. I, cap.
Cassiodori lib. de Instit. divin. litt. cap. 17 et 18.
Venantii Fortunati lib. I, de Vita S. Martini.
Lanfranci testimonium videsis supra col. 53, D. Fulberti Carnot. epist. ad Abbonem.
Ex Sacramentario biblioth. reg. 3865, in quo Nicaenum Symbolum sine additione filioque exstat,
Ex eodem codice regio, necnon ex ms. Missali Ratoldi et Colb. 1927 in praefatione Missae.
Ex ms. Missali S. Gatiani Turon.
Ex Benigniano Missali ms. necnon Noviom., Corb., Colb., Reg. etc.
Ex ms. Missali S. Gatiani Turon. Collecta.
Ex Pontificali Ebroicensis ecclesiae, Bened.
Notitia Litteraria In Sanctum Hilarium, Auctore Schoenemann. ( Biblioth. Pp. t. 1. p.
Notitia Litteraria In Sanctum Hilarium, Auctore Schoenemann. ( Biblioth. Pp. t. 1. p.
Syllabus Manuscriptorum, Necnon Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Hilarii Opera.
Tractatus Super Psalmos Collati Sunt Cum Mss.
Commentarius In Matthaeum Castigatus Est Ad Mss.
Libelli Duo Ad Constantium Collati Sunt Cum Mss.
Appendix.
Admonitio In Tractatum Hilarii Super Psalmos.
Admonitio In Tractatum Hilarii Super Psalmos.
Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Tractatus Super Psalmos.
Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Tractatus Super Psalmos.
Clavis Sive Introitus In Primum Psalmum.
Psalmus II. Sine titulo apud Hebraeos.
Tractatus De titulo psalmi IX.
Tractatus De titulo Psalmi XCI.
414 Prologus In Cantica Quindecim Graduum.
Psalmus CXIX. Canticum Graduum.
Psalmus CXX. Canticum graduum.
Psalmus CXXI. Canticum graduum David.
Psalmus CXXII. Canticum graduum.
Psalmus CXXIII. Canticum graduum David.
Psalmus CXXIV. Canticum graduum.
457 Psalmus CXXV. Canticum graduum.
Admonitio In Quinque Tractatus Subsequentes.
465 Psalmus CXXVI. Canticum graduum Salomonis.
Psalmus CXXVII. Canticum graduum.
483 Psalmus CXXVIII. Canticum graduum.
Psalmus CXXIX. Canticum graduum.
Psalmus CXXX. Canticum graduum.
Psalmus CXXXI. Canticum graduum.
Psalmus CXXXII. Canticum graduum.
Psalmus CXXXIII. Canticum graduum.
Monitum De Commentario In Psalmos XV, XXXI, XLI. ( Ex Biblioth. Galland.
Monitum De Commentario In Psalmos XV, XXXI, XLI. ( Ex Biblioth. Galland.
Sancti Hilarii Psalmorum XV, XXXI Et XLI Interpretatio, Quae hactenus in editis desideratur. ( Indidem.
Admonitio De Commentario In Evangelium Sancti Matthaei.
Admonitio De Commentario In Evangelium Sancti Matthaei.
Capitula Commentarii Sancti Hilarii In Evangelium Matthaei.
Capitula Commentarii Sancti Hilarii In Evangelium Matthaei.
(Scriptus Circa Annum CCCLV.)
Caput Primum. De nativitate Christi, et de Magis cum muneribus, ac de infantibus occisis.
Caput VI. De margaritis ante porcos, de pseudopropheta, de domo aedificata supra petram.
Caput X. Ubi duodecim discipulos praemittit cum doctrina.
Caput XXVIII. De adventu filii hominis venientis in majestate sua.
Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Littera XXI. Sin.
Principes persecuti sunt me gratis: et a verbis tuis formidavit cor meum. Laetabor ego super eloquia tua, sicut qui invenit spolia multa. Iniquitatem odio habui et abominatus sum; legem autem tuam ego (Infra abest ego) dilexi. Septies in die laudem dixi tibi super judicia justitiae tuae. Pax multa diligentibus nomen tuum: et non est illis scandalum. Exspectabam salutare tuum, 0635D Domine, et mandata tua feci. Custodivit anima mea testimonia tua, et dilexit ea vehementer. Custodivi mandata tua (et testimonia tua) quia omnes viae meae in conspectu tuo.
1. Inter odia principum Deus non negandus.—Gravia quidem propheta David et regis Saul et principum 0636A populi odia et insectationes sustinuit: quia piae conscientiae constantiam ferre impietas professa non potuit. Sed conformans evangelicum Deo atque apostolicum virum, non ignarus est evangelici sermonis, quo ait: Tradent enim vos, et flagellabunt in synagogis, et stabitis ante reges et potestates in testimonium illis et gentibus (Matth. X, 17 et 18) . Quin etiam constantiam praedicationis insinuans, et confessionis gloriam docens, ante eos fuerat adhortatus dicens: Omnis qui confitebitur me coram hominibus, et ego confitebor eum coram patre meo qui est in coelis: qui autem negaverit me coram hominibus, ego negabo eum coram patre meo qui est in coelis (Ibid. 32 et 33) . Sive igitur dedicatus ex lege, sive etiam in Evangelii gloriam praeparatus, qui neque Saul 0636B populoque ejus causam insectandi se reliquisset, et per multa principum et gentium odia sciret propter coelorum regnum saeculo renuntiandum; confidenter haec Deo loquitur, Vers. 161: Principes persecuti sunt me gratis: et 408 a verbis tuis formidavit cor meum. Metuit enim negari se, si negaret.
2. Fidei victricis vox.—Sed cum beatae hujus insectationis praemia non ignoret, Domino dicente: Beati estis cum vos persequentur, et dicent omne malum adversum vos propter justitiam; gaudete et exultate, quoniam merces vestra copiosa est in coelo (Matth. V, 11 et 12) ; post principum odia, formidinem verborum Dei ita consequentibus temperavit, Vers. 162: Laetabor ego super eloquia tua, sicut qui invenit spolia multa. Fuit ergo formidinis, ne persecutionibus principum 0636C aut indigne subderetur, aut cederet: quia et causam odiorum praebuisse non sancti est, et Dei gratiam metu saeculi amisisse sine venia sit. Sed spolia invenisse victoris est: certe ea ex se praebuisse jam victi est. Cum his itaque insectationibus propheta non frangitur, et odia principum fide vincit; refert quaedam impietatis spolia de victis. Scit enim secundum Evangelia ligatum esse in domo sua fortem, et armis suae potestatis exutum, diripienda jam de se fidelibus spolia praebuisse (Matth. XII, 29) . Laetatur ergo nunc in eloquiis Dei, tamquam qui multa spolia inveniat: cum fracta impiorum potestate, et victor fide permanens, omnibus eos armis seu impietatis seu crudelitatis exuerit.
3. Non convenit nisi legem amantibus.—Sed hujus 0636D laetitiae affectus non inest, nisi et in divinae legis dilectione, et in execratione iniquitatis: quia neque defugere quisquam nisi quod odit optabit, neque nisi quod diligit obtinere nitetur. Laetatus ergo tamquam super spolia multa, subjecit, Vers. 163: Iniquitatem odio habui et abominatus sum; legem autem tuam 0637A dilexi. Iniquitatem ergo odit, et diligit Dei legem.
4. Lex aliud dicit quam quod jubet.—Sed diligens Dei legem, non in haec tantum quae per obedientiam legis explentur intentus est: ad aliquid autem se aliud necesse est per opus legis extendat. Et quo praeterea in officio sit, audiamus, Vers. 164: Septies in die laudem dixi tibi super judicia justitiae tuae. Sanctus propheta primum quod agit diligit, opus scilicet legis, quia vitiorum omnium et usus reciditur et voluntas. Sed postea judicia justitiae Dei laudat. Haec enim, ut saepe admonuimus, plus significant quam agant, dum gesta notionem nobis aeternae dispositionis insinuant: ut sabbati requies, ut hebraeus puer, ut terra otiatura, ut annus quinquagesimus, sub imaginis sacramentorum 409 momentis intelliguntur. 0637B Hoc ergo in die septies laudatur.
5. Septenarius numerus.—Ac non ambiguum est, cur laudis hic numerus sit. Haec enim eadem, vel in die, vel in puero, vel in terra, vel in anno atque annis, sub sanctificatione hujus numeri continentur: cum usque ad illam quinquagesimae aeternam requiem, quod est sabbata sabbatorum, septenus numerus expleatur (Vid. Prol. n. 11 et 12) . Multa autem de numeri hujus sanctificatione sunt cognita: ut ipsa dierum constitutio, ut angelorum throno Dei adstantium electio, ut spiritalium potestatum et requiescentium gratiarum in Domino plenitudo. Certe judicia justitiae Dei hoc in numero laudari a Propheta convenit, per quem et in quo earumdem justificationum virtus et constitutio continetur.
0637C 6. Proximi dilectio. Charitatis affectus.—Non alius autem nunc praedicationis propheticae ordo est quam fidei. Nam et tolerantia persecutionum, et formido verborum, et laetitia eloquii, et odium iniquitatis, et amor legis, et laudatio justitiae, et omne omnino, si quod aliud in lege mandatum est, in hujus tantum praecepti observatione concluditur, Diliges proximum tuum tamquam te ipsum (Rom. XIII, 9) . Hoc holocaustis, hoc sacrificiis omnibus majus est, unum atque idem sibi meminisse cum alio corpus esse, qui Christi est, et ut corpus suum, id est, 0638A ut se ipsum, amare qui proximus sit. Sequitur enim, Vers. 165: Pax multa diligentibus nomen tuum, et non est illis scandalum. Apostolus non quae sua sunt, sed quae aliorum cogitans, carne se abstenturum in saeculum, ne fratrem scandalizet, professus est (I Cor. VIII, 13) . Adeo perfectae charitatis et pacis tenuit affectum, ut ab ipso vitae communis usu, dummodo causam offensionis abscideret, temperaret. Pax ergo retinenda est: et non quod unicuique, sed quod universitati congruat expetendum est: quia, secundum Evangelium, utilius sit in vitam non venisse, quam scandalum minimis intulisse (Matth. XVIII, 9) .
7. In his itaque pacis charitatisque praeceptis manens propheta, evangelicae spei desiderio detentus 0638B est. Scit enim in quo vel quis finis sit legis , cum ait, Vers. 166: Exspectabam salutare tuum, Domine, et mandata tua feci. Salutaris Jesus est. Hoc enuntiatio ex hebraeo nominis, hoc ad Joseph Angelus est locutus, hoc Simeon exinde in pace dimittendus agnovit, hoc reddita nobis per eum salus edocet. 410 In eo autem mandata Dei se fecisse profitetur, quod salutare Domini exspectet; declarans omnia legis mandata adventum Dei unigeniti continere.
8. Praesentia Dei.—Testimonia quoque Dei custodivit, vehementerque dilexit, dicens, Vers. 167, 168: Custodivit anima mea testimonia tua, et dilexit ea vehementer. Custodivi mandata tua et testimonia tua; quia omnes viae meae in conspectu tuo. Agens 0638C propheta sub judice et scrutatore cordium Deo, in custodia mandatorum testimoniorumque Dei permanet: non in viis saeculi, neque in viis vitiorum et impietatis incedit. Nam quodcumque vitae suae iter egerit, tam probabile tamque innocens agit, ut conspectu Dei dignum sit: Deo ipsas cogitationes cordium motusque noscente, neque conspectu ejus, qui immundo sit corde, condigno fidelis enim in coelo testis haec dixit, Dominus noster Jesus Christus, qui est benedictus in saecula saeculorum. Amen.