Incipit Psalmus LXV.

Jubilate Deo, omnis terra, Psalmum dicite nomini ejus.

Primum ergo jubilandum Deo praemonet, secundum psallendum nomini ejus, dehinc dandam gloriam laudationi ejus; tunc dices Domino Deo, quam terribilia sunt opera tua: postremo confitendum, In multitudine virtutis tuae mentientur tibi inimici tui. Sed ad rationem, atque ordinem hujus sermonis necessarium est id, quod difficultatem affert, paucis absolvere. In latinis codicibus ita legimus:

Jubilate Deo, omnis terra.

Sed quantum ad eloquii nostri consuetudinem pertinet, jubilum pastoralis agrestisque vocis sonum nuncupamus, cum in solitudinibus aut respondens, aut requirens ductae in longum sonus vocis auditur. In Graecis vero libris, qui ex Hebraico proximi sunt, significationem Xviic ejusmodi habet Alalagmus, quem Latini jubilum ponunt: significat vocem exercitus praeliantis ( al. proterentis), aut in concursu propter rem hostem, aut successum victoriae exsultationis voce testantis. Vox autem exsultationis dissentit a jubilo. Positi igitur et nos sumus in vitae istius praeliis, et in hoc carnis et sanguinis nostri certamine, adversum Diabolum, exercitusque ejus armis spiritalibus dimicantes: propter quod monemur Deo in voce exsultationis jubilare. Ferendus est ergo confessionis nostrae sermone omnis profanus auditor, et adversum Diabolum, armaque ejus, orationum nostrarum sonitu certandum est, et belli nostri victoriam exsultationis voce monstranda est.

Audiat orantis populi vocem quis, extra Ecclesiam spectans celebres hymnorum sonitus cum devota responsione confessionis accipiat: necesse est terreni omnem adversantem, cum audiat victrices voces nostras exsultationis gloria personare: Date gloriam laudationi ejus: tali enim laudatione cum gentes opera Xviid nostra contuentur, Patrem nostrum, qui in coelis est, magnificabunt, et dabunt nomini ejus gloriam.

Dicite Deo: Quam terribilia sunt opera tua!

Quis enim non trepidet ad majestatem ejus qui secula instituerit, mundum condiderit, tempora per vices dimensus sit, coelum astris ornaverit, terram fructibus repleverit, mare obicibus concluserit, hominem, ut his aut uteretur, aut dominaretur, elegerit? Per haec omnia virtutis signa potestatis ejus aeternitas noscitur, ista enim terribile nomen conditoris efficiunt: horum igitur operum conditor esse Deus, a nobis praedicandus est, et a caeteris confitendus.

In multitudine virtutis tuae mentientur tibi inimici tui.

Ex multitudine scilicet virtutis Dei falsorum in diis nominum vana efficiuntur, et quia mentientur inimici, quid a cunctis fieri oporteat, docetur ita:

Xviiia Omnis terra adorent tibi, et psallent tibi: Psalmum dicant nomini tuo, Altissime. Venite, inquit, et videte opera Dei.

Invitantis verbum est, doctrinam enim Dei tanquam in vicinio collocatam posuit. Et cum venisset, inquit, evangelizavit pacem his qui de longe, et pacem his qui de prope (Ephes. II, 17) . Ex lege enim multi tanquam de prope manentes crediderunt; ex gentibus autem longe positis Prophetae praedicatio omnes ad Dei opera contuenda advocat: sed non ea opera, quae cunctorum oculis subjecta sunt, coeli, aeris, terrae ac maris: haec enim omnes contuentur: sed ea quae fidelium tantum studio comperta sunt cum ingenti et admirabili virtute Pharaonem pro impietatis suae meritis in exemplum humani timoris oppressit; cum mare siccatum est; cum Jordane populus pedibus agressus est: ad hujus igitur Dei opera contuenda Propheta gentes advocat, dicens:

Venite, et videte opera Domini, terribilis in consiliis super filios hominum. Qui convertit mare in aridam, in Xviiib flumine pertransibunt pede. Sed quid ad universae terrae salutem proficit? Videamus quid nobis tanto postea gentis Jordanes tunc arefactus impertit, hujus enim aquis primum peccatorum ablutio Joanne poenitentiam praedicante donata est: per hunc enim fluvium in repromissionis terram populo iter fuerat; nunc quoque per eum via nobis coelestis regni demonstratur, aquis ipsis Baptismo Domini consecratis. Ubi laetabimur in ipso, Propheta subjecit, dicens:

Qui dominabitur in potentia sua in aeternum.

Unigenitus enim Dei filius, et si regnavit semper, non tamen semper regnavit in corpore: nam hoc loco tempus illud ostenditur, quo glorificato in gloriam Dei corpori et nomen Dei donatur, et regnum.

Quoniam probasti nos, Deus, igne nos examinasti, sicut igne examinatur argentum.

Comparationis similitudo est: examinandi argenti illa sola ratio est, ut sordes, quae ex prima terrae materie adhaeserint, decoquantur; et si ex alterius Xviiic metalli natura admixta fuerint, purgentur.

Deus itaque credentes in se, non tanquam ignarus examinat, sed secundum Apostolum tentationibus probationem affert. Sic itaque examinantur credentes, ut igne purgati, et admixtione vitiorum carnalium defaecati, splendeant, examinante innocentiae claritate. Tentationum autem genera, et diversas Martyrum victorias contuentes scimus quibus modis animae ponantur in vitam. Alii in vinculis carceris gloriantur, alii caesi in verberibus gratulantur, alii potestati desecanda felicium capitum colla submittunt; plures in exstructos rogos currunt, et trepidantibus poenae ministris ignem saltu devotae festinationis insiliunt; alii in profundum demergentes, non in aquas necaturas, sed in refrigerium aeternum Beatitudinis decidunt, toto ipso corpore Deo hostiam tanquam holocausta praebentes.

Percurrit ergo per haec passionum genera ex persona Apostolorum et Martyrum propheticus sermo dicens:

Xviiid Igne nos examinasti, sicut igne examinatur argentum: induxisti nos in laqueum, id est in custodiae catenas: posuisti tribulationes in dorsum nostrum, poenas scilicet verberum, quibus Apostolus Petrus gaudet, et Paulus exsultat: imposuisti homines super capita nostra: transivimus per ignem et aquam. Non in his dissolvitur, sed in aliud per illa transducitur, cum dicit: Transivimus per ignem et aquam; et ubi transducatur, Propheta non ignorat dicens: Induxisti nos in refrigerium. Resurrectionis scilicet diem significat, in qua post mortis istius tempus non fletur, non peccatur, et vivitur.

Introibo in domum tuam in holocaustis; reddam tibi vota mea, quae distinxerunt labia mea.

Haec ergo sunt in tribulatione primum Martyrum vota; tunc deinde, ut ex nobis holocausta medullata consumment. Induti sunt arietes ovium: hic enim arietes cum incenso ovium Martyres intelliguntur Xixa tamquam principes gregum. Non solum autem arietes cum incenso offerentur, sed etiam boves offerentur cum hircis; id est contumacis naturae pecora ad culturam Dei domantur, qui sub momento temporis eruditi sint. Non ergo de pecudibus haec loquitur, sed in bobus Ecclesiae hominis figura monstratur: illos scilicet, quos persecutionis tempestas in Martyrum gloriam generavit. Scimus enim plures per ignorantiam exemplo Martyrum ad martyrium cucurrisse, fidei martyrio gloriam consecutos; qualis fuit ille unus de latronibus, qui cum Domino crucifixus in ipsa sua damnatione Deum confessus est, dicens: Memento mei, Domine, cum veneris in regnum tuum (Luc. XXIII, 42) . Cui ita responsum a Deo est: Amen dico tibi, hodie mecum eris in Paradiso. Postea enim quam personam Apostolorum, Martyrum, Prophetarum Spiritus prophetalis ostenderat, quibus modis animae essent in vita, eloquitur dicens:

Quanta fecit animae meae.

Hanc enim animam posuit in vitam, hanc in refrigerium Xixb induxit, haec in holocaustis domum Dei introivit. Meruit ergo bona anima, quae ad Deum ore clamavit, non in lingua, sed sub lingua: in occultis scilicet lingua Deum confessa est, propter quod ex Martyrum persona dictum est:

Injustitiam si conspexi in corde meo, non exaudiat Deus. Propterea exaudivit me Deus, intendit voci orationis meae.

In corde suo nullum scilicet vitium contrahens; hic enim dignus fuit audiri. In vita ejus anima posita est: pedes ejus non commoti sunt, et in refrigerium inductus est, et domum Dei introivit, et quae distinxerat labiis vota persolvit, dicendo:

Benedictus Deus qui non amovit deprecationem meam et misericordiam suam a me. Laudem Deo coeptam in exordio Psalmi, in fine confessus est Deum, cui gloria est in secula seculorum.