Articulus III. Quam absurde Ethnici objicerent eadem aut similia a diis suis, atque a Christo facta fuisse miracula.

Pertinaciores ethnici ad extrema redacti, nec cedere umquam volentes, instabant eadem a diis suis, quae a Christo edita miracula. Unum enim ex eis disputantem Arnobius sic inducit: «Frustra tantum 0412C adrogas Christo, cum saepe alios sciamus deos et laborantibus plurimis dedisse medicinas, et multorum morbos, valetudinesque curasse.» (Arnob., lib. I, pag. 28) . Nullius itaque, inquiebant, illud christianorum argumentum est ponderis, aut si quid virium habeat, eo quoque veram esse nostram religionem conficietur. Dii enim nostri non minora quam Christus miracula ediderunt.

Sed haec Ethnicorum reprehensio ab Arnobio nostro facillime evertitur (Infr., cap. 18; art. I, et seqq.) . Esto enim, inquit ille, quod postea utrum verum sit examinabitur, quaedam dii miracula fecerint: nonne certo certius est nullum ab ullo gentilium deo, quemadmodum a Christo domino, sine ullo medicamine, aut ulla, uti supra diximus, externa alia re adhibita, 0412D sed solo illius nomine, aut levissimo tactu editum fuisse miraculum?

Praeterea etiamsi hominem aliquem quibusdam remediis aut externis rebus ab aliquo gentilium deo sanatum esse probaveris, quot, Deus bone! ostendi possunt millia hominum, qui postquam in templis Aesculapium aliosque deos saepius repetitis, ac continuis precibus invocarunt; nullum tamen morbo suo invenere remedium, sed aut pejus se habuerunt, aut mortui sunt, nec umquam ullus ex istis ullius dei opera a morte ad vitam revocatus est (Arnob., lib. I, pag. 29.) ?

Simili etiam modo Cyrillus Alexandrinus, Juliano 0413A imperatori respondet. Objiciebat enim celeberrimus ille Apostata nihil Christum memoratu dignum egisse; nisi in Bethsaidae pagis caecos, claudosque curasse, et adjurasse daemonio correptos, pro magno aliquo facinore habeatur. Cyrillus vero hanc insulsam cavillationem sic refellit. Negat primo tam pauca miracula facta fuisse a Christo, atque multo plura, et admiratione longe digniora edita demonstrat. Poetarum deinde principis testimonio plane convincit nullum umquam mortuum hominem, neque a Jove, neque ab ullo alio Ethnicorum deo ad vitam fuisse excitatum: (Cyrill. Alexand., lib. VI, contr. Juli., pag. 193, et seqq.) Καίτοι τὸν σὸν, ᾧ οὗτος, ὕπατον Δία, καὶ σὺν αὐτῷ δὲ τοὺς ἄλλους, οὓς δὴ καὶ θεοὺς εἶναι φῆς, ἀδυνατοῦντας εὑρήσομεν τῶν τοῦ θανάτου βρόχων τοὺς 0413B ἁλόντας ἁρπάσαι, καὶ πρός γε τοῦτο ἡμᾶς ἐμπεδοῖ λέγων ὁ ποιητῶν ἅριστῶν.

Ἀλλ᾽ ἤτοι θάνατον μὲν ὁμοίιον, οὐδὲ θεοίπερ,
Καὶ φίλῳ ἀνδρὶ δύνανται ἀλάλκεμεν, ὁππότε κεν δὴ
Μοῖρ᾽ ὀλοὴ καθέλῃσι τανυλέγεος θανάτοιο.
Quamquam tuum illum supremum Jovem, aliosque cum ipso, quos tu deos esse contendis, infirmiores inveniemus, quam ut mortis laqueis implicitos eripere queant, qua in re nos confirmat poetarum princeps his verbis:

Verum enimvero mortem omnibus communem, neque dii ipsi,
Etiam ab amato viro possunt arcere, quandocumque tandem
Fatum perniciosum corripuerit asperae mortis.
Sed haec fusius prosequitur Origenes, quem adire 0413C cuilibet facie est (Orig., l. I, contr. Cels., p. 94, et seqq.; Arnob., l. I, p. 29) .

Neque sibi porro Arnobius opponi sinit deos non malis hominibus, sed bonis tulisse auxilium. Nam Christus, qui mortuis vitam reddidit, omnibus et bonis et malis, quod divinae est potestatis, ullo absque discrimine opitulatus est. Quid vero, quod qui aegris ob merita opem a diis ferri dicit, is in dubio relinquit utrum ille, cui subvenitur, fortuito sanatus non fuerit, et alius non sublevetur, quia morbus non potuit ulla deorum ope curari.

Verum Arnobius longe adhuc acrius et vehementius adversarios suos premit (Ibid., p. 30) , urgetque Christum non modo plurima patrasse miracula, sed eadem omnino, sine ullo fuco aut auxilio externo, 0413D suoque tantum nomine faciendi piscatoribus, opificibus, rusticanis, aliisque, sicut antea dicebamus, id genus hominibus, dedisse potestatem. Quae autem illa fuerint, breviter recenset, et cum Christi miraculis componit, atque inde concludit nihil quidquam admirabile ab eo gestum, quod illis faciendum non concesserit. Tum deinde sic argumentatur: «Transcribere posse in hominem jus tuum; et quod facere solus possis, fragilissimae rei donare, et participare faciendum, supra omnia sitae est potestatis, continentisque sub sese est rerum omnium causas, et rationum facultatumque naturas.» Divina ergo potestate, non magica virtute Christus discipulis miracula, suis paria, edendi potestatem tribuendo, et se 0414A verum Deum, et religionis suae veritatem invictissime comprobavit.

Et certe neque Jupiter ulli umquam mortalium seu Curioni, seu pontifici maximo, seu Flamini Diali; neque ullus magus, sive Armenius, sive Pamphilus, sive Zoroastres tanta, ut Christus discipulis suis miracula patrandi, immo nec minimum morbum depellendi, facultatem umquam largitus est (Ibid.) .