Articulus IV. Quomodo ex tota hac disputatione evertantur insulsae Socianorum, et atheorum adversus Christi, et discipulorum ejus miracula argumentationes.

Quibus argumentis adsertam ab Arnobio vidimus miraculorum a Christo ejusque discipulis editorum 0414B veritatem, iisdem certe recentiorum quorumdam socinianorum, et aliorum, qui christiani audire volunt, opiniones, sive potius opinionum portenta funditus evertuntur. Nam hi ipsismet ethnicis deteriores uno eodemque calami ductu omnia sive a Christo domino, sive a quolibet alio edita miracula convellere nituntur, dum nulla a Deo quidem ipso fieri posse impudentissime adfirmant. Naturae siquidem leges uti illi garriunt, illiusque ordo, quae ipsamet sunt Dei decreta, nequeunt ullo umquam modo perturbari. Quamobrem omnia Dei decreta non minus, quam ille ipse Deus, immutabilia esse concludunt. Miraculis ergo, inquiunt, aut aliis prodigiis, si quae aliquando fieri potuissent, divina natura, multoque magis christianae religionis veritas destruitur potius 0414C quam adseritur et stabilitur.

Sed quis impiorum illorum hominum dementissimam temeritatem ferre potest? Certo certius demonstravimus plurima a Christo ipsiusque discipulis facta fuisse miracula, quae naturae ordinem illiusque vires longe superant, et hi mira impudentia ipsimet Deo ea faciendi adimunt potestatem? Nonne ab actu ad posse, ut scholastici loquuntur, valet consequentia? Nonne prius Sociniani probare debebant nulla umquam facta fuisse miracula, quam divinam negare illa faciendi potentiam? Sed quomodo illud inficiari possunt, quod Ethnici nullo unquam modo negare, neque etiam dissimulare, nisi intoleranda prorsus ac impudentissima temeritate potuerunt? Non minus siquidem certa sunt Christi discipulorumque ejus miracula, quam constat 0414D aedificatas fuisse urbes Romam, Constantinopolim, Niniven, et alias celeberrimas, quae postea destructae sunt.

Deinde vero quid nefarii illi homines naturae legibus, et ordine aliud intelligere possunt, nisi eas quae a principio aliquo spiritali, ab omnique materia discreto impositae sunt? Atqui illud principium ipsemet Deus est omnipotens, qui decretis, divina sua voluntate factis, omnia creavit, regit, administrat, moderatur. Illa autem Dei voluntas plane libera est, sui semper juris, nullique alteri subjecta. Quapropter sicuti naturae leges et ordinem imposuit, ita haec a se imposita suspendere, interrumpere, ac mutare potest. Unde recte Arnobius de Christo et de Deo dixit: «Solo 0415A ipso est clarius potentiorem illum fuisse quam fata sunt, cum ea solvit et vicit quae perpetuis nexibus, et immobili fuerant necessitate devincta (Arnob., lib. II, pag. 28) . Quibus sane verbis significat hos nexus tamdiu fuisse perpetuos, atque eam necessitatem tamdiu fuisse immobilem, quamdiu Deus et Christus voluit, ipsique placuit.

Scimus quidem a quibusdam ex iis omnium iniquissimis stulte omnino et insulse asseri Dei nomine nihil intelligendum aliud, praeter materiam, statasque motus illius leges, quae a nemine prorsus mutari posse finxerunt. Sed hi nobis edisserere debebant quomodo vel a quo statutae sunt illae leges. Neque enim ulla ratione vel a se ipsis, vel fortuitis materiae mutationibus, vel necessitate aliqua latas ullus umquam dixerit. 0415B Ergo ab alio constitutae sunt. At ille ipse est Deus, qui illas pro arbitrio, uti diximus, immutare potest. Et vero eas ab eo immutatas fuisse invictissime probant tot tantaque Christi, atque illius sectatorum miracula, quae, uti vidimus, gentilium ne quidem pertinacissimi negare potuerunt.

Sed recentiores haeretici, nomine tenus christiani, ac quibuslibet ethnicis audaciores, instant adhuc vulgarem hanc de Christi miraculis opinionem inde ortam, quod populi neque omnes illorum circumstantias, neque veram eorum causam agnoscentes, ea supra naturae ordinem facta esse crediderunt. Sed magna haec atque impudentissima improborum hominum mendacia sunt. Nam illorum omnium, quae in Scripturis sacris, et ab Arnobio nostro referuntur, 0415C miraculorum singulae circumstantiae, nimirum, quae, a quo, quando, ubi, et quomodo facta sint, adeo graphice et enucleate exponuntur, ut nihil clarius evidentiusque desiderari possit. Atque ut plurima missa faciamus, quorumnam, oro te, factorum circumstantiae planius ac dilucidius describuntur, quam eorum miraculorum, quibus Christus Lazarum aliosque a morte ad vitam revocasse, ac quibus negatam a natura videndi potestatem fecisse narratur? Ad haec vero, nonne Ethnici ac Judaei, capitales Christi ac fundatae ab eo religionis inimici maxima, qua potuerunt, diligentia praescrutati sunt, an ulla vel minima in Christi discipulorumque ejus miraculis deesset circumstantia, qua fraudis, aut falsi aliquid in eis redarguere possent? At quamvis nulli operae et labori ad 0415D id investigandum pepercerint, nihil tamen quod veris miraculis vel minimum deesset, deprehendere umquam valuerunt. Nec minus christianorum intererat indagare omnes et singulas horum miraculorum circumstantias, quibus ad rejiciendam patrum suorum, et profitendam, uti diximus, longe duriorem christianorum religionem adducti sunt. Qua ergo fronte impii homines post tot saecula audent objicere non perspectas ab iis, quorum nihil umquam magis interesse poterat, illorum miraculorum circumstantias, atque incredibili prorsus credulitate, iis numquam examinatis, christianae religioni haud incerto vitae periculo suum protinus dedisse nomen? Sed in refellendis tam absurdis opinionum commentis diutius morari, hominis 0416A esset aliorum otio et patientia intemperanter abutentis. Nam ea ex dictis satis confutata, atque iis quae in subsequentibus dissertationibus nostris de iisdem Christi et discipulorum ejus miraculis dicenda sunt, adhuc confutabuntur.