Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Editionis Maffei Praefatio.
Incipit Psalmus LXIII. In Finem Psalmus David.
Incipit Psalmus LXIV. In Finem Psalmus David.
Incipit Psalmus CXIX. Canticum graduum.
Incipit Psalmus CXX. Canticum Graduum.
Incipit Psalmus CXXI. Feliciter Canticum Graduum.
Incipit Psalmus CXXIV. Feliciter Canticum Graduum.
Epistola Nuncupatoria Editionis Benedictinae Eminentissimi D. D. Caesari Estraeo S. R. E. Cardinali.
Epistola Nuncupatoria Editionis Benedictinae Eminentissimi D. D. Caesari Estraeo S. R. E. Cardinali.
Praefatio Generalis.
I. De variis Operum S. Hilarii editionibus.
III. De Hilarii Operibus quae exciderunt.
IV. Unde obscurus sit Hilarii sermo. Quid in hac editione praestitum.
§I.—De Conceptione Christi Sana Sancti Hilarii Fides Demonstratur.
I. Carnem Christi ex Mariae carne susceptam passim Hilarius docuit.
II. Spiritus sancti vocabulo quid dixerit Hilarius a censoribus suis non intellectus est.
III. Aliquot loci, in quibus Hilarius Christi carnem ex matre sumptam negare visus est, explanantur.
I Unitas hominum cum Christo ob naturam illorum ab eo assumptam.
II. Hominum cum Christo unitas ob carnem illius in Eucharistia perceptam.
III. Unitas Christi et hominum. Qui Christus nos cum Patre unum esse efficiat.
I. Praecipui Hilarii in hac causa reprehensores, ac defensores.
II. Quam multa Hilarius docuerit objecto sibi errori adversa.
III. In libris Hilarii de Trinitate multa sunt Christi indolentiae contraria.
IV. De haeresi quae Christi divinitatem passam esse asserebat.
VI. Quid Hilario sit passio seu pati, quid Christus, quid Christi natura aut virtus.
VII. Synopsis argumentorum, quibus Hilarius de passione Christi recte sensisse approbatur.
§ IV. De Morte Christi. An Hilarius, moriente Christo, Verbum a carne secessisse senserit.
II. Qui verba Hilarii de Christi derelictione fidei sint consentanea.
III. Hilarius Christum nunquam dividendum esse acerrime propugnat.
§ V. De Gloria Christi Hominumve Aliorum Post Resurectionem Singulares Locutiones Explicantur.
§ VI. De Regno Christi A Regno Dei Patris Distincto.
I. Quomodo Hilarius regnum Christi a regno Dei distinguat.
II. Hilarius a Millenariorum aliorumque eis affinium errore vindicatur.
III. In quo Hilarius situm velit regnum Dei, in quo regnum Christi.
§ VII. De Judicio Novissimo: An Aliquos Hilarius Ab Eo Excluserit.
§ IX.—An Hilarium Fugerit Rerum Spiritalium Notitia. Quid De Gratia Senserit.
Vita Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Ex Ipsius Scriptis Ac Veterum Monumentis
Vita Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Ex Ipsius Scriptis Ac Veterum Monumentis
Vita Sancti Hilarii, Auctore Hieronymo. ( Lib. de Script. eccl.
Vita Sancti Hilarii, Auctore Hieronymo. ( Lib. de Script. eccl.
Vita Sancti Hilarii A Fortunato Scripta .
Vita Sancti Hilarii A Fortunato Scripta .
Admonitio In Duos Libros Subsequentes.
Praefatio Auctoris In Librum I .
In Librum Secundum Fortunati Prologus.
Liber Secundus. De Miraculis Sancti Hilarii.
De Translatione Sancti Hilarii, Petri Damiani Sermo.
De Translatione Sancti Hilarii, Petri Damiani Sermo.
Selecta Veterum Testimonia De Sancto Hilario.
Selecta Veterum Testimonia De Sancto Hilario.
Hieronymi ex epistola VI. ad Florentium.
Ejusdem ex epistola VII, ad Laetam.
Ejusdem ex epist. XIII, ad Paulinum.
Ejusdem ex Apologia adversus Rufinum.
Ejusdem ex epist. LXXXIII, ad Magnum.
Ejusdem ex epist. LXXXIX, ad Augustinum.
Ejusdem ex epist. CXLI, ad Marcellam.
Ejusdem ex epist. CXLVII, ad Amandum.
Ejusdem praefat. in lib. VIII, Comment. in Esaiam.
Ejusdem praefat. in lib. II. Comment. ad Galatas.
Rufini de adulteratione librorum Origenis.
Augustini lib. VI de Trinit. cap.
Ejusdem lib. I, contra Julianum, c.
Et lib. II, cap. 8, n. 26, 27 et
Vincentii Lirinensis in Commonitorio.
Facundi Hermianensis lib. I, cap.
Cassiodori lib. de Instit. divin. litt. cap. 17 et 18.
Venantii Fortunati lib. I, de Vita S. Martini.
Lanfranci testimonium videsis supra col. 53, D. Fulberti Carnot. epist. ad Abbonem.
Ex Sacramentario biblioth. reg. 3865, in quo Nicaenum Symbolum sine additione filioque exstat,
Ex eodem codice regio, necnon ex ms. Missali Ratoldi et Colb. 1927 in praefatione Missae.
Ex ms. Missali S. Gatiani Turon.
Ex Benigniano Missali ms. necnon Noviom., Corb., Colb., Reg. etc.
Ex ms. Missali S. Gatiani Turon. Collecta.
Ex Pontificali Ebroicensis ecclesiae, Bened.
Notitia Litteraria In Sanctum Hilarium, Auctore Schoenemann. ( Biblioth. Pp. t. 1. p.
Notitia Litteraria In Sanctum Hilarium, Auctore Schoenemann. ( Biblioth. Pp. t. 1. p.
Syllabus Manuscriptorum, Necnon Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Hilarii Opera.
Tractatus Super Psalmos Collati Sunt Cum Mss.
Commentarius In Matthaeum Castigatus Est Ad Mss.
Libelli Duo Ad Constantium Collati Sunt Cum Mss.
Appendix.
Admonitio In Tractatum Hilarii Super Psalmos.
Admonitio In Tractatum Hilarii Super Psalmos.
Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Tractatus Super Psalmos.
Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Tractatus Super Psalmos.
Clavis Sive Introitus In Primum Psalmum.
Psalmus II. Sine titulo apud Hebraeos.
Tractatus De titulo psalmi IX.
Tractatus De titulo Psalmi XCI.
414 Prologus In Cantica Quindecim Graduum.
Psalmus CXIX. Canticum Graduum.
Psalmus CXX. Canticum graduum.
Psalmus CXXI. Canticum graduum David.
Psalmus CXXII. Canticum graduum.
Psalmus CXXIII. Canticum graduum David.
Psalmus CXXIV. Canticum graduum.
457 Psalmus CXXV. Canticum graduum.
Admonitio In Quinque Tractatus Subsequentes.
465 Psalmus CXXVI. Canticum graduum Salomonis.
Psalmus CXXVII. Canticum graduum.
483 Psalmus CXXVIII. Canticum graduum.
Psalmus CXXIX. Canticum graduum.
Psalmus CXXX. Canticum graduum.
Psalmus CXXXI. Canticum graduum.
Psalmus CXXXII. Canticum graduum.
Psalmus CXXXIII. Canticum graduum.
Monitum De Commentario In Psalmos XV, XXXI, XLI. ( Ex Biblioth. Galland.
Monitum De Commentario In Psalmos XV, XXXI, XLI. ( Ex Biblioth. Galland.
Sancti Hilarii Psalmorum XV, XXXI Et XLI Interpretatio, Quae hactenus in editis desideratur. ( Indidem.
Admonitio De Commentario In Evangelium Sancti Matthaei.
Admonitio De Commentario In Evangelium Sancti Matthaei.
Capitula Commentarii Sancti Hilarii In Evangelium Matthaei.
Capitula Commentarii Sancti Hilarii In Evangelium Matthaei.
(Scriptus Circa Annum CCCLV.)
Caput Primum. De nativitate Christi, et de Magis cum muneribus, ac de infantibus occisis.
Caput VI. De margaritis ante porcos, de pseudopropheta, de domo aedificata supra petram.
Caput X. Ubi duodecim discipulos praemittit cum doctrina.
Caput XXVIII. De adventu filii hominis venientis in majestate sua.
Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Caput XXXII. De Juda, qui erat unus de duodecim discipulis, veniente ad Jesum cum plurima turba ut eum traderet; de gladio quem jussit Petro convertere in locum suum.
1. In Christum nulla potestas nisi quam dederit.— 1070C Et adhuc eo loquente ecce Judas unus de duodecim venit, et cum eo plurima turba (Matth., XXVI, 47-49) . In his omnibus passionis est ordo. Sed in osculo Judae haec fuit ratio: ut doceremur inimicos omnes, eosque quos sciremus desaevituros in nos esse, diligere. Osculum enim ejus Dominus non respuit. Quod autem ait Judae, fac quod facis traditionis suae potestatem sub verbi hujus conditione permittit. Nam qui juris sui habebat adversum traditores advocare duodecim millia legionum angelorum, longe facilius unius hominis et consiliis et artibus potuisset occurrere (v. 53). Denique Pilato ait: Non haberes in me potestatem, nisi data tibi esset (Job. XIX, 11) . Dat igitur in se potestatem dicendo: Fac quod facis (Joan. XIII, 27) : scilicet quia voluntatis crimen pro facti pensatur invidia, re perageret quod voluntate jam faceret.
2. Qui gladio utens gladio peribit.— Unus autem 1071A ex his, qui erant cum eo gladium exserens, servo principis sacerdotum aurem abscidit: eique Dominus ait: Converte gladium tuum in locum suum. Omnes enim, qui gladio utuntur, gladio peribunt (Matth. XXVI, 51, 52) . Ergo hic ipse jam judicatus est, quia gladio utens gladio interibit? Sed non omnibus gladio utentibus mors solet esse per gladium. Nam plures aut febris aut alius accedens casus absumit, qui gladio aut judicii officio aut resistendi latronibus necessitate sint usi. Igitur ab apostolo servo principis sacerdotum auricula desecatur: populo videlicet sacerdotio servienti, per Christi discipulum inobediens auditus exciditur, et ad capacitatem veritatis hoc quod erat inaudiens amputatur. 805 Turba autem omnis adversus Dominum gladiis armata processerat. Recondi gladium praecepit: quia eos non humano, sed oris sui gladio esset perempturus. Caeterum si secundum sententiam ejus omnis gladio utens, gladio perimeretur; recte ad necem eorum gladius exserebatur, qui eodem utebantur ad facinus.
3. Sacerdotis confessio. Vestis discissio.— 1071B Reliqua vero gestorum ordinem habent. Falsi testes conquisiti: sacerdos ejus ipsius, in qua gloriabatur, legis ignarus, etiam sacramento an ipse Christus esset fidem quaerens: quasi occulte de eo lex prophetaeque loquerentur. Quin etiam is ipse Christum est confessus invitus, Domino dicente: Tu dixisti. Cujus majestate audita vestem sibi discidit, ipsum videlicet quo contegebatur velamentum legis abrumpens. In palmis vero atque sputis, ad consummandam hominis humilitatem, universa in eum contumeliarum genera exercebantur (Ibid., 59-67) .
4. Petri negatio.—Diligenter autem contuendum est, qua conditione Petrus negaverit: quanquam de hoc superius tractatum est. Nam primo ait, non se intelligere quid diceret: sequenti, non se ei adhaesisse: tertio vero, se hominem non nosse. Et vere prope jam sine piaculo hominem negabat, quem Dei filium primus agnoverat: tamen quia ex infirmitate 1071C carnis vel ambiguus extitisset, amarissime flevit, recolens trepidationis istius culpam se nec admonitum potuisse vitare (Ibid., 70-75) .
5. Judae poenitentia ementium arguit infidelitatem. —Traditur deinde Pilato gentium judici. Non enim judicari reus poterat ex lege, ipse sine dolo atque peccato. Tunc videns Judas, qui eum tradidit, quoniam damnatus est, et caetera (Matth., XXVII) . Judas agens poenitentiam, pretium sanguinis Christi reddidit sacerdotibus: ut licet ipse venditi sanguinis justi auctor esset, tamen ementium infidelitatem ipsa professio vendentis argueret. Qui responderunt, quid ad nos? Tu videris (v. 4). Professio audax atque caeca est. Emisse se justi sanguinem audiunt, et extra judicii reatum futuros esse se credunt: cum tamen dicendo: Tu videris, facinus ipsum in vendente constituant, contra autem vendentis testimonio scelus ementium confirmetur. Secedens itaque suspendit se damnato Christo (v. 5). Ita mortis Judae tempus est comparatum ut sub passione Domini 1071D commotis infernis supernisque omnibus et revulsis, et in oblivionem officii sui universorum elementorum 1072A procuratione stupefacta, nec inter mortuos visitaretur, nec inter vivos post resurrectionem haberet poenitentiae facultatem.
6. Emptio agri figuli de pretio Christi plena mysteriis. —De argenteis vero redditis (Ibid., 6) , quia pretium 806 sanguinis esset, neque in corbanan, id est, in oblationum pecunia admisceri liceret, consilio inito emitur ager figuli, et in sepulturam peregrinorum deputatur. Magnum in hoc prophetiae sacramentum et in factis iniquitatis miraculi plena meditatio. Figuli opus est de luto vasa formare: cujus in manu sit, ex luto eodem vas aut idipsum aut pulchrius reformare. Agrum autem saeculum nuncupari, ipsis Domini nostri verbis continetur (Matth. XIII, 38) . Christi ergo pretio saeculum emitur, id est, universitas ejus acquiritur, et in sepulturam peregrinorum atque inopum deputatur. Nihil hinc pertinet ad Israel, et totus hic saeculi empti usus alienis est: his videlicet, qui in pretio Christi sanguinis sepelientur, quo universa sunt empta. Omnia enim a Patre 1072B accepit, quae in coelis et quae in terra sunt (Matth. XXVIII, 18) : et ideo hic ager figuli est, quia Dei omnia sunt, cujus in manu sit, nos ut velit tamquam figulus reformare. In hoc igitur agro Christo commortui et consepulti, hujus peregrinationis nostrae aeternam requiem sortiemur. In cujus rei fidem Jeremiae prophetia subditur, ut in facti istius opere tanto ante divinae vocis auctoritas ostenderetur (Matth. XXVII, 9) .
7. Cur sacerdoti: Tu dixisti, Pilato: Tu dicis, responsum est.—Interroganti autem Pilato, an ipse esset rex Judaeorum, respondit: Tu dicis. Sed quam diversus sermo est, qui fuerat ad sacerdotem? Illi enim quaerenti, an ipse Christus esset, dixerat: Tu dixisti (Matth. XXVI, 64) . Hoc ideo, quia lex omnis venturum Christum praedicaverat, respondetur tamquam de praeteritis sacerdoti, quia semper venturum Christum ex lege ipse dixisset. Huic vero legis ignaro, interroganti an ipse esset rex Judaeorum, dicitur: 1072C Tu dicis: quia per fidem praesentis confessionis salus gentium est, et quod hoc de se ille qui antea ignorabat loquatur, quod hi negent qui antea loquebantur.