Liber Quartus.

Col. 1005, ad notam Salutem, post v. Elmenh., adde:—Livius, lib. X, cap. 1 . . . : C. Junius Bubulcus . . . aedem Salutis, quam consul (bello Samnitium) voverat, censor locaverat, dictator dedicavit (Coss. L. Genucio et Ser. Cornelio, anno U. C. 451). Orell.

Ibid., post notam Virtutem, insere sequentem:

Honorem, Virtutem. Livius, lib. XXVII, cap. 25, (cui Plutarchus suffragatur) auctor est, Marcellum 1350D bello Gallico ad Clastidium Honori et Virtuti vovisse aedem, cujus dedicatio impedita est a Pontificibus, qui negabant, unam cellam amplius quam uni deo rite dedicari. At Valerius Maximus, lib. I, cap. 8, testificatur, memorata illa Pontificium admonitione effectum, ut Marcellus separatis aedibus Honoris ac Virtutis simulacra statueret. Utriusque autem templi mentionem fecit Vitruvius, lib. III, cap. 1, et lib. VII, in prooem. nec non Symmachus, qui lib. I, Epist. 14, ad Ausonium haec scripsit in verba: Bene ac sapienter majores nostri, ut sunt aliae aetatis illius, aedes Honori ac Virtuti gemellas junctim locarant, commenti, quod in te vidimus, ibi esse praemia honoris, ubi sunt merita virtutis. Plinius vero Hist. Nat., lib. XXXV, cap. 10, hanc Honoris et Virtutis aedem a Vespasiano Augusto restitutam fuisse tradidit. Denique ex Livio, lib. XXIX, cap. 11, rursum discimus aliud templum Virtutis a M. Marcello, memorati a nobis Marcelli filio, ad Portam 1351A Capenam consecratum. Nourr., pag. 483, seq.

Col. 1007, ad notam, Pax, post v. Elmenh., adde:—Discimus praeterea ex Suetonio (Vesp. cap. 9) conditum a Vespasiano imperatore templum Pacis foro proximum, cujus Plinius H. N., lib. XII, cap. 19; Xiphilinus, Josephus de Bell. Jud. VII, 24, et alii meminere. Chimenis autem statua, attestante Pausania lib. VI, pag. 179, Romam in Pacis templum deportata est. Nourr., pag. 484.

Col. 1008, post lineam ult. insere notulam:

Quod illis adversum est. Est ex editione romana supplevit Canterus. Reliquae et ed Lug. Bat. non habent. Orell.

Col. 1009, post not. Luperca . . . insere sequentem:

Inquit. Heumannus inquitis. Quod hunc locum omnino reponendum videtur. Nec enim heic, ut antea, Arnobius alloquitur adversarios christianae fidei in genere, sed speciatim Romanos rerum dominos, quorum dea erat Luperca. Orell.

Col. 1013, post not. Dictusque . . . adde sequentem:

1351B Quod ex laterculis crudis, etc. Vide Plin. Hist. Nat., lib. XXXV, cap. 14. Orell.

Ibid., in not. Quid ergo . . . pro v. Herald., insere haec:—Graeci appellabant, ἔστι δὲ αὕτη, ἡ τὴν κάπνην, φασὶν, ἔχουσα, inquit Eustathius, κεραμὶς igitur, sive e testa, sive e laterculis. Nam reapse parum est discriminis. Herald.

Ibid., ad notul. Coquinas, post v. Elmenh., adde:—Nonius: Culinam veteres coquinam dixerint. Etsi quae profert ibi exempla, arguere videntur scriptum ab eo colinam, non coquinam. Herald.

Foculis. Plautus in Persa: Nam jam intus ventris fumant focula. Idem Capt. act. IV, scen. II, vers. 65:

Juben' an non jubes astitui aulas? patinas elui?
Laridum atque epulas foveri foculis ferventibus?
Sed foculus arula, qua de re dicebamus antea (ad lib. III, cap. 24) . Herald. et Orell.

Dol. 1014, ad not. Praegustatoris . . . , post v. Orell., 1351C adde:— Praegustator, qui primitias ciborum delibat. Suetonius Claudio, cap. 44: Et veneno quid occisum convenit: quidam tradunt, epulanti in arce cum sacerdotibus per Halotum spadonem praegustatorem (ubi vid. Burmann. pag. 805. Orell.) . Inscriptio vetus:

Votum. Silvano. Solvit. Libens. Merito. T. F. Diadumenus. Lurnesianus. Praegustator. Augusti. Elmenh.

Col. 1016, ante notam Et quae . . . insere parvulam:

Quia ad nodos. Scribendum cum Meursio qui ad nodos. Orell.

Col. 1018, ad notam Libentinam . . . adde:—Nourrius pro Libentinam legendum putat Liberam, quae, teste Augustino de Civ. Dei, lib. VII, cap. 2, libidini quoque praeposita censebatur. Orell.

Col. 1022, ad notam Patres . . . , adde:—Conf. et 1351D Hottinger. V. Cl. ad Epistolae D. Jacobi cap. I, vers. 17, verba: Ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων, p. 31. Orell.

Ibid., ad notam Quia non . . . post final. v. Orell., adde:—Conf. Commentatores doctissimos ad Pictur. Herculan., tom. III, tab. 39, pag. 178, et seqq. et ad Antiquitt. Herculan. (Bronzi) tom. II, tab. 94, pag. 382. Orell.

Col. 1024, ante not. Vel quod, insere sequentem:

Et invocati ab haruspicibus parent. Jul. Firmicus, lib. II, Mathes., cap. ult.: Haec ratio et haruspices turbat. Quodcumque enim ab iis invocatum fuerit, quia minoris est potestatis, quae est in imperatore, non poterit explicare substantiam. Herald.

Col. 1031, ad not. Jovis quarta . . . post v. Orell., adde:—Et haec Ἱππεία a Craecis appellatur. Coryphae autem nomen apud Suidam quoque corruptum: Ἱππεία Ἀθηνᾶ, ταύτην Ποσειδῶνος εἶναί φασι θυγατέρα καὶ Κορύφης (sic enim legendum pro Πολύφης) τῆς 1352A Ὠκεανοῦ· ἅρμα δὲ πρώτην κατασκευάσασαν διὰ τοῦτο Ἱππείαν κληθῆναι. Meurs., pag. 100.—Vide ibi Kuster., tom. II, pag. 141. Orell.

Col. 1032, post notam Aut si . . . adde sequentem:

Ut haesitet religio conturbata. Lectio haec unice vera debetur Salmasio. Ed. princeps rom. ut haec sit et religio conturbata. Gelen. ut haec sit religio, etc. Orell.

Col. 1034, ad notam Quorum . . . adde:—Caeterum de hoc aliisque Minervae nominibus apud veteres Aegyptios, Graecos, Etruscos (quibus dicebatur Tana et Menerva), Romanos etc., eorumque etymo multus est doctissimus Commentator ad Antiquitt. Herculan., tom. VI (Bronzi II), tab. V, pag. 17, et seq. Orell.

Col. 1039, ad notam Usu . . . post verbo Nourrius., adde:—Ms., usu farreo. Stewech. conj. usu, farreatione, citans Ulpian. in Fragment. Institut., tit. 8, et Boethium in Topicis. Opp. diffareatio. Orell.

Col. 1040, ad notam Et quod . . . , post Herald., 1352B adde:—Fr. Modius e libro veteri hanc mihi suppeditavit lectionem: et quod participes, et quid fescenninorum non essent. Restituo: et quod participes aeque fescenninorum non essent. Stewech.

Col. 1046, post not. Quod flectere . . . insere hanc:

Lynceus ille. Lynceus notissimus ex Argonautarum historia. De quo Valerius Flaccus, lib. I, vers. 462 seqq.:

At frater (Idae) Lynceus magnos servatur in usus;
Quem tulit Arene: possit qui rumpere terras,
Et Styga transmissa tacitam deprendere visu.
Conf. Orph. Argonaut., vers. 175; Hygin., Fab. XIV; et qui omnia de illo veterum testimonia diligentissime collegit P. Burmann. in Catalogo Argonaut. praemiss. Valerio Flacco. Orell.

Col. 1048, notam Numquid cupidinis, med., dele verba bis posita:—Et Tertullianus . . . . . . fulmine judicatum.

Col. 1051, not. Quis ei . . . , ad fin.:—Fragmentum, 1352C pag. 394 sq. ed. nov. Orell.; —lege:—Fragment., pag. 394, seq. ed. nov. et Bochart. in Hieroz., lib. II, cap. 19, et cap. 56, ubi ex Plutarcho Quaest. Rom. 111, docet, Spartanos etiam Carum exemplum imitatos, quinimmo omnes Graecos canem immolasse in sacris expiatoriis, et teste Plinio, Hist. Nat. lib. XXIX, cap. 4. Romae etiam Lupercos mactare canem mense Februario, qui a februando seu purgando dictus est, pag. 798 ed. Rosenmuller. Orell.

Col. 1055, post notam Arsinoa . . . insere sequentem:

Inconsulti pectoris appetisse fervoribus. Hoc ait, quia consultus dicitur Apollo, σύμβουλος, ut eum appellat Clemens Alexandrinus hoc ipso loco, quem Arnobius expressit. Herald.

Ibid., ad notam Jupiter . . . , pro v. final. Orell., adde:—Caeterum de Jovis amoribus vide elegantissimum locum Ovidii Met. VI, 102-114, ibique Gierig. Orell. —De iisdem cecinit etiam Gregorius Nazianzenus, tom. II, carm. 61, pag. 152. (Bill.);

1352D Ἄθρει δὴ πρώτιστον, ὅσ᾽ ἔπλετο μαργοσύνῃσι,
Ταῦρος, κύκνος, χρυσὸς, ὄφις, πόσις, ἄρκτος, ἄπαντα
Ὅσσα μιν ὠκὺς ἄνῳγεν ἔρως, κοῦρός τ᾽ ἀλαπαδνός.
Ὡς αὐτοί γ᾽ ἐνέπουσι θεῶν πλαστῆρες ἀκιδνῶν.
Nourr., pag. 395.

Col. 1056, post notam Modo in . . . adde sequentem:

In satyrum ludricrum. Cum Antiopa scil., Nyctei filia, rem habens, ex qua nati sunt gemini Amphion et Zethus. Ovidius Met. VI, vers. 110. seq.:

Addidit ut Satyri celatus imagine pulchram,
Jupiter implerit gemino Nycteïda foetu.
Conf. Hygin., fab. VIII; Apollodor., III, cap. 5; Schol. Apollon. Rhod. IV, 1090; Lutat., ad Stat. Theb. IX, 423. Orell.

Col. 1057, ad notam Hercules . . . , post verb. Orell., 1353A adde:—Varronis verba sunt l. l.: Aelius Gallus Dium fidium dicebat Diovis filium, Διόσκουρον Castorem, et putabat hunc esse Sanctum ab Sabina lingua, et Herculem a Graeca. Meurs., pag. 136.

Ibid., ad not. Hylam . . . , post finale verbum. Orell., adde:—De Hyla vid. Valer. Flacc. III, 530 et seqq. Hyginus, fab. 270. Prudentius lib. I, contra Symmachum. Elmenh.

Col. 1059, ad notam Matrem . . . , pro v. Orell., adde:—Conf. imprimis doctiss. Creutzer. in l. t. Symbolik und Mythologie, tom. II, pag. 319, seqq.; et tom. III, pag. 566 et seqq. Orell.

Col. 1063, post not. Specioso . . . , insere sequentes:

XXX.— Vel operulam. Operula rarior forma diminutivi pro opella. Habet tamen et Apuleius Metam. lib. I, pag. 105, ed. Elmenh.: Operulas etiam (in eam contuli), quas adhuc vegetus sagariam faciens merebam. Ubi vid. Elmenhorst. in Ind., et Gesner. in Thesauro h. v. Orell.

1353B Magis . . . . ignominiosius. Duplex comparativus more Arnobii: et ignominiose, pro quo probatae latinitatis scriptores dixerunt cum ignominia, adverbium est cadentis latinitatis. Eutropius, lib. IV, cap. 24 et 26, ignominiose pugnavit; et Orosius lib. VII, cap. 7 (de Nerone), ignominiosissime fugiens. Vid. Cellar. Cur. posterior. de Barbarism. ling. lat. pag. 146, et in Ind. ad Eutropium. Orell.

Col. 1070, not. Majestatis . . . , init.:—revocavit. Antea legabatur:—lege:—revocavit. Idem, obministraverit ex ms. male. Antea legebatur.

Ibid., ead. not., post verb. final. Elmenh., adde:—Hanc legem postea Theodosius Magnus mitigavit. Videsis in Justinianeo Cod. lib. I, tit. 7 et 8; et Theodosiano (tom. III, pag. 41) Codice leges de maledictis in principem, et quae in eas Gothofredus animadvertit. Nourr., pag. 433.

Ibid., ante notam Senatorem . . . insere sequentem:

Magistratum in ordinem redigere. Alii dicunt eodem 1353C sensu in ordinem cogere (i. e. auctoritatem vel dignitatem ejus minuere, demüthigen, herabsetzen. Orell. ) Livius, lib. XXV, cap. 4: Posthumium concilium plebis sustulisse, tribunos in ordinem coegisse; et lib. XLIII: Eo facto avocatam a se concionem Tribunus questus et in ordinem se coactum, abiit. Conf. Plin. lib. I, epist. XXVIII (Guil. Ronchinus, Var. Lectt., lib. I, cap. 12, in I Herrm. Schminkii Syntagmate Critico Var. Auctorum. Marburg., 1717, edito, pag. 23) .—Conf. Doering. ad Liv., lib. VI, cap. 38, pag. 93. Orell.

Col. 1072, post notam Quindecim . . . insere sequentem:

Nec non et castae virgines, etc. Prudentius libro contra Symmachum posteriore:

Inde ad consessum caveae pudor almus . . . . .
Herald. Quem locum supra citavimus in hac Appendice. Orell.

Col. 1074, ad notam Ab officiis . . . , pro v. final. 1353D Orell., adde:—Sensu malo pro nota criminis elogium frequentissime occurrit apud scriptores ecclesiasticos. Tertullianus de Coron. Milit., cap. 5: Elogium sacrilegii; Apolog. cap. 24: Irreligiositatis elogium; de Monogam., cap. 9: Adulterii elogium. Hieronym. Epist. Select. (a Canisio ed.) I, 8: Maledicti hominis distulerat elogium. Glossator apud Barth. Adversar., lib. XXXVII, cap. 12: Elogium . . . . textus gestorum malorum cum ignominia. Conf. Casaubon. ad Vulcat. Gallic. Hist. August., tom. I, p. 470, et imprimis Munker. et van Staveren ad Fulgent. Mytholog., lib. I, cap. 1, pag. 623, nec non Perizon. ad Aelian., lib. XIV, Var. Hist., cap. 43. Orell.

Col. 1076, ad notam Cur immaniter . . . post v. Herald., adde:—De conventionibus hisce christianorum antelucanis lectu dignissima est Plinii junioris epistola ad Trajanum lib. X, ep. 97, cujus meminere Orosius lib. VII, Tertulianus in Apologetico et Eusebius 1354A in Chronicis. Quinimmo et haereticis quoque omnibus ab Arcadio et Honorio Augustis memini interdictum ad litaniam faciendam noctu vel die profanis coire conventionibus. Ex qua constitutione liquet, Plinium praedicta sua epistola his verbis carmenque Christo quasi Deo dicere non aliud quam λιτανείας et supplicationes christianorum publicas designasse. Pertinet ad Plinii epistolam, quemadmodum ad constitutionem imperialem, lex antiqua in XII tabulis: Ne Quis In Urbe Coetus Nocturnos Agitet. Meminit Porcius Latro Oratione in Catilinam, neque abs re fuit, quod veteres noctem intempestivam appellarint, ut notat Varro ex Bruto et Aelio, lib. V de Ling. lat., eo quod tunc tempus agendi nullum; idemque notavit Censorinus, libro de Die natali, cap. 10. Stewech.

Col. 1077, ad notam Et cum . . . , post v. Orell., adde:—Solens id christianis, ut libenter audirent seu dicerentur fratres. Testes B. Pauli et aliorum Epistolae; item Minucius Felix in Octavio, ubi inter 1354B alia: Ac se promiscue appellant fratres et sorores. Stewech. —Arnobius junior in Psalm. CXXXIII: Modo dicite mihi, quid convenistis in unum vos, qui fratres nominamini, aut unde estis omnes fratres? ostendite. De uno, inquit, patre Christo, et de una matre Ecclesia. Elmenh. —Conf. et Tertullian. Apologet., cap. XXXIX, pag. 324, ed. Havercamp. Orell.

Col. 1078, ante not. Et propter . . . insere sequent.:

Propter praesules non probatos. Praesul proprie dicebatur apud Romanos princeps Saliorum, ὁ ἐξάρχων τοῦ ὀρχεῖσθαι, ad quem pertinebat cura carminum Saliarium et axamentorum. Vide Turneb. Adversar. lib. XIX, cap. 10, et imprimis Casaubon., et Salmas. ad I Capitolin. Antonin. Philos., cap. 4 Hist. August., tom. I, pag. 302. Hoc loco autem in genere accipiendum pro praesultor sive, ut glossae veteres vocant, prosaltor. Respicit enim Arnobius procul dubio ad historiam illam, quam narrat infra lib. VII, cap. (nostrae editionis) 36, de servo a domino 1354C suo virgis per circum agitato. Orell.

Ibid., post notulam Corrupisse, insere sequentem:

Auras temporum. Monstrum! Lego: auras ventorum. Meurs. pag. 143.—Mihi praeferenda videtur vulgata lectio. Auras temporum dicit Arnobius ventos per vices temporarias; i. e. quatuor anni tempestates terram perflantes. Orell.