Commonitorium Aliud Mercatoris Contra Pelagianos.

Exemplum Commonitorii, quod super nomine Coelestii graeco sermone a Mercatore datum est, non solum Ecclesiae Constantinopolitanae, sed etiam plurimis religiosissimis viris; oblatum quoque piissimo principi Theodosio semper Augusto; idipsum ex graeco in latinum translatum per eumdem Marium Mercatorem Christi servum, in consulatu Florentii et Dionysii Vv. CC., per quod commonitorium cognito funestissimo errore, imperiali praecepto tam Julianus defensor et sequax ejus cum caeteris sociis et participibus suis, quam postea idem Coelestius de Constantinopolitana urbe detrusi, in synodo quoque Ephesiensi ducentorum septuaginta quinque episcoporum sententia postmodum in praesenti damnati sunt.

1. Coelestius quidam eunuchus matris utero editus, ante viginti plus minus annos discipulus et auditor Pelagii egressus ex urbe Romana, Carthaginem Africae totius metropolim venit, ibique de infra scriptis capitulis apud Aurelium episcopum memoratae urbis per libellum a quodam Paulino diacono sanctae memoriae Ambrosii Mediolanensis episcopi est accusatus, sicut gestorum confectio se habet, quibus idem libellus insertus est (quorum gestorum exemplaria habemus in manibus), tanquam haec non solum ipse doceret, sed et per provincias conspirantes sibi diversos, qui haec per populos disseminarent, misisset: id est, «Adam mortalem factum, qui sive peccaret, sive non peccaret, moriturus fuisset.» Quoniam «peccatum Adae ipsum solum laesit, et non genus 1687A humanum.» Quoniam «parvuli qui nascuntur, in eo statu sunt, in quo Adam fuit ante praevaricationem.» Quoniam «neque per mortem vel praevaricationem Adae omne genus hominum moriatur, neque per resurrectionem Christi omne hominum genus resurgat.» Quoniam «lex sic mittit ad regnum coelorum quomodo et Evangelium.» Quoniam «et ante adventum Domini fuerunt homines impeccabiles, id est, sine peccato.» De quibus omnibus capitulis supra scriptis septem paribus synodalium gestorum patres et episcopi regionis illius restiterunt Coelestio , et jusserunt ut eadem condemnaret, quia essent haeretici sensus. Sed Coelestius nullo modo acquiescens, quinimo resistens actis iisdem quibus frequenter auditus est, ecclesiastica communione privatus est.

2. A qua sententia ad Romani episcopi examen credidit appellandum. Qua mox idem ipse appellatione neglecta, Ephesum Asiae urbem contendit, ibique ausus est per obreptionem locum presbyterii petere. Inde post aliquantos annos, sub sanctae memoriae Attico episcopo, urbem Constantinopolitanam petiit; ubi in similibus detectus magno studio sancti illius viri, ex praedicta alma urbe detrusus est, litteris super ejus nomine et in Asiam et Thessalonicam et Carthaginem ad episcopos missis, quarum exemplaria habentes proferre sumus parati.

3. Praedictus tamen Coelestius etiam hinc ejectus, ad urbem Romanam sub sanctae memoriae Zosimo episcopo tota festinatione perrexit: ubi actis, quorum exemplaria habemus, interrogatus, cum ab illo cognitore aliquatenus terreretur, crebris responsionibus et prosecutionibus suis spem praeseminavit, condemnare se illa capitula, de quibus apud Carthaginem fuerat accusatus, promittens. Id enim et instantius jubebatur, ab eoque vehementius ut id faceret exspectabatur, atque ob hoc ipsum nonnulla illius sancti sacerdotis humanitate dignus est habitus; et sic epistolam quamdam benignitatis plenam ad Afros episcopos meruit; qua ille abusus est, vel adhuc abutitur ad multorum ignorantium deceptionem.

4. Episcopis vero ex Africa rescribentibus, omnemque causam quae apud eos facta fuerat exponentibus, missis etiam gestis exinde, quae fuerant tunc cum illo vel de illo confecta ; vocatus ad audientiam pleniorem, ut quae promiserat festinaret implere, id est, ut damnatis praedictis capitulis, sententia Afrorum pontificum, qua fuerat communione privatus, absolveretur, non solum non adfuit, sed etiam ex memorata Romana urbe profugit: atque ob hoc a beatae memoriae praedicto Zosimo episcopo scriptis amplissimis vel longissimis perdamnatus est, in quibus et ipsa capitula de quibus accusatus fuerat continentur, et omnis causa tam de Coelestio supra scripto, quam de Pelagio magistro ejus praviore, videtur esse narrata; quorum scriptorum et nos hic habemus exemplaria, et ad Orientales Ecclesias Aegypti dioecesim, et Constantinopolim, et Thessalonicam, et Jerosolymam, similia eademque scripta ad episcopos transmissa esse suggerimus.

5. Ut autem et Pelagius cum isto pariter damnaretur, istud in causa est. Ausus est memoratus ante vastationem urbis Romae in apostolum Paulum 1688A commentarios condere , et his edere de quorum amicitia praesumebat. Explanare autem se putavit singula Apostoli verba vel sensus. In Epistola igitur quae est ad Romanos, cum ad illa loca venisset, ubi Vas electionis ita loquitur, Propterea sicut per unum hominem in hunc mundum peccatum intravit, et per peccatum mors; et ita in omnes homines mors pertransiit; hactenus credidit exponendum: quem librum ejus habemus, et proferimus ad convincendum inimicum ejus errorem. Ita ergo idem ait: « Per unum hominem peccatum intravit in mundum et per peccatum mors; Exemplo,» inquit, «seu imagine usus est: quia sicut cum non esset peccatum, per Adam subintravit; sic et cum non remansisset justitia apud aliquem, vita per Christum reparata est. Et in omnes homines mors pertransiit: Cum sic,» inquit, «qui peccant, similiter et moriuntur. Neque enim aut in Abraham aut Isaac aut Jacob mors pertransiit, de quibus Dominus ait, Hi omnes vivunt» (Luc. XX, 38) . «Hic autem,» inquit, «propterea dicit omnes mortuos, quoniam multitudine peccatorum non excipiuntur pauci justi: sicut et ibi,» inquit, « Non est faciat bonitatem, non est usque ad unum» (Psal. LII, 2, 4) ; et iterum illud,» inquit, Omnis homo mendax (Psal. CXV, 11) . Aut certe in illos omnes pertransiit,» inquit, «qui humano ritu, non coelesti sunt conversati. Et post pauca: Sed regnavit mors ab Adam usque ad Moysen, etiam in eos qui non peccaverunt in similitudinem praevaricationis Adae: Sive cum non esset,» inquit, «qui inter justum et injustum discerneret, putabat mors se omnium dominari; sive in eos qui mandatum tanquam Adam praevaricati sunt, hoc est, de filiis Noe, quibus praeceptum est ut animam in sanguine non manducarent, et de filiis Abraham, quibus circumcisio mandata est: sed et in eos qui praeter mandatum legem contempserant naturalem. Qui est forma futuri: Quoniam,» inquit, «sicut Adam praeter coitum a Deo formatus est, sic et Christus ex virgine fabricante Spiritu sancto processit: sive, sicut quidam dicunt, forma a contrario, hoc est, ut sicut caput ille peccati, sic iste caput justitiae est. Sed non sicut delictum, ita et donum: Ne in forma,» inquit, «aequalitas putaretur. Si enim in unius praevaricatione multi mortui sunt, multo magis donum et gratia Dei per unum hominem Christum in multos abundavit (Rom. V, 12-15) : Plus valuit, inquit Apostolus, gratia in vivificando, quam peccatum in occidendo; quia Adam se solum et suos posteros interfecit, Christus vero et eos qui tunc erant in corpore, et eos qui postea futuri erant liberavit.»

6. «Hic sollicitus catholicus lector notet quid dicat, Adam non sibi soli, sed et posteris suis nocuisse.» Tene superiorem definitionem ejus. Posteros enim hic dicit, non omnes omnino et ubique totos homines laesos illius peccato; sed illos tantum qui per imitationem similiter suis peccatis et propriis facti sunt rei praevaricationis, sicut Adam; qui sine dubio ii ipsi pronepotes ejus et posteri esse inveniuntur.

7. «Hi autem,» inquit, «qui contra traducem peccati sentiunt, aliter eos qui defendunt traducem impugnare conantur. Si peccatum,» inquiunt, «Adae etiam non peccantibus nocuit; ergo et Christi justitia non credentibus prodest: quoniam similiter, imo plus dicit Apostolus per unum liberari, quam per unum ante perierunt. Deinde dicunt,» inquit, «Si Baptismus mundat antiquum illud veternosumque peccatum, qui de duobus baptizatis nati fuerint, debent hoc carere peccato: non enim potuerunt ad posteros transmittere, quod ipsi minime habuerunt. In hoc addunt,» inquit, «Quoniam si anima non est ex traduce, sicut nec est, sed sola caro habet traducem peccati, sola et poenam meretur . Injustum est enim, ut hodie nata anima non ex massa Adae, tam 1689 antiquum peccatum portet alienum: quia nec rationabile est, ut Deus, qui propria peccata dimittit, unum imputet alienum.»

8. Et iterum in alio sermone suo idem Pelagius, «Si peccator,» inquit, «genuit peccatorem, ut parvulo ejus peccatum originale in Baptismi acceptione solvatur; justus ergo justum gignere debuit. Si parentes,» inquit, «post conversionem propria peccata non laedunt, multo magis filiis eorum per eos nocere non potuerunt. Si priorem hominem contigit causam mortis fecisse, ergo per Christi adventum mori jam non oportebat. Si per peccatum Adae mors orta esset, nunquam post remissionem peccatorum, quam nobis liberator donavit, moreremur. Plus ergo valuit peccatum Adae omnes omnino homines occidendo, quam Christi gratia in salvando, quae non omnibus, sed tantum credentibus profuit. Neque enim omnes qui nascuntur ex Adam, ii etiam renascuntur in Christo:» et reliqua.

9. Quae omnia supra scripta capitula, ut jam superius dictum est, continet illa beatae memoriae episcopi Zosimi epistola, quae Tractoria dicitur, qua Coelestius Pelagiusque damnati sunt; quae et Constantinopolim, et per totum orbem missa subscriptionibus sanctorum Patrum est roborata: cui Julianus et reliqui complices ejus subscribere detrectantes, consentaneosque se nolentes iisdem patribus facere, non solum imperialibus legibus, sed et sacerdotalibus statutis depositi atque exauctorati, ex omni Italia deturbati sunt; ex quibus plurimi resipiscentes, et a praedicto errore correcti, regressi sunt supplices ad Sedem apostolicam, et suscepti suas Ecclesias receperunt.

10. Praedicti sane Coelestius et Pelagius non tunc primo a sanctae memoriae Zosimo videntur esse damnati, sed ab ejus decessore sanctae recordationis Innocentio, a quo et Julianus fuerat ordinatus, quique post illorum damnationem usque ad praedicti Innocentii episcopi excessum e vita in ejus communione permanens et perseverans in sincera sententia, et communicans damnatori praedictorum, ipse quoque sine dubio Pelagium Coelestiumque damnavit; et quid nunc desiderat, aut de quo queritur ignoramus.

11. Ut autem a sanctae recordationis Innocentio damnarentur, talis exstitit causa. Post Romanae urbis vastationem in Palaestina degebat Pelagius. Inventi sunt a quibusdam studiosis episcopis libri ejus, in quibus multa et varia adversus fidem catholicam conscripta esse videntur. Hi cum litteris in Africam Patribus et episcopis missi sunt; ubi tribus conciliis congregatis , memorati lecti sunt libri. Exinde relationibus Romam missis, ipsis quoque libris pariter destinatis, apostolica sententia rescribentis ad praedicta concilia emanavit, quae eosdem ipsos, Coelestium Pelagiumque ecclesiastica communione privavit: quorum scriptorum exemplaria habemus in manibus. Adhuc etiam Jerosolymis constitutus Pelagius accusatus fuit apud synodum . Et primo quidem tergiversando, ambiguis quibusdam se professionibus tegens, et prosequens dubia vel respondens, illam tunc videtur episcoporum audientiam delusisse. Sed postmodum evidenter deprehensus, insistentibus accusatoribus a posteriore synodo, cui sanctae memoriae Theodotus Antiochiae praesedit episcopus , atque detectus, a sanctis quoque ac venerabilibus Jerosolymorum locis est deturbatus: ejusdemque sancti Theodoti ad reverendissimum urbis Romae episcopum, et sanctae recordationis Praylii Jerosolymitani episcopi missa scripta testantur; quorum exemplaria ad documentum 1690 habemus in manibus.

12. In ipsa autem accusatione capitulorum, quae eidem tunc Pelagio objecta sunt, etiam hoc continebatur, cum aliis exsecrandis quae Coelestius tanquam ejus discipulus sentiebat; id est, «Infantes, etiamsi non baptizentur, habere vitam aeternam.» Illud quoque quod superius positum est capitulum sentiri a Coelestio, et esse consentaneum magistri sui doctrinae memoravimus, id est, «Legem sic mittere ad regnum coelorum sicut Evangelium,» Pelagius quibusdam scriptis suis aperte confirmat atque pronuntiat. Denique libellus est ejus, quem habemus in manibus ad quamdam Livaniam viduam sermonem continens exhortatorium, in quo ita habetur: «Simplicitatem,» inquit, «sequi Christi famulam decet; non hanc quae stultitia magis est quam simplicitas, sed illam de qua Scriptura dicit, Benedicta anima omnis simplex» (Prov. XI, 25, sec. LXX) : «dicente alibi Scriptura, Maledictus omnis homo quinon permanet in omnibus quae scripta sunt in libro legis, ut faciat ea» (Deut. XXVII, 26) . «Hinc,» inquit, «ostenditur hanc esse simplicitatem veram, quae Dei mandata non insensata securitate contemnit; sed eam quae legis praecepta sapienti timore custodit. Dicendo enim maledictum eum esse, qui non permanet in his quae scripta sunt, a contrario benedictum esse non vult qui non omnia praecepta servaverit; et si omnis simplex benedictus est, ergo simplex ille est qui omnia praecepta legis impleverit.»

13. Asserere hunc illud, quod toties jam superius dictum est, «Ad regnum coelorum libros Moysi sicut Evangelium mittere,» nullus Catholicorum, qui hoc capitulum legerit, dubitat, nec intelligendo difficultatem aliquam poterit sustinere. Et quia indiscrete legem in eodem impiissimo capitulo nominavit, si Mosaicam, cujus testimonium maledicti posuit, aperte nos in Judaismum attrahere tentat. Quod si ad tegendum se per fallaciam, legis nomine Evangelium se dixerit nominasse, in eo quidem quod legem Evangelium appellat, non errat; sed in eo est impius, in quo sub simili et aequali nos maledieto qui sub Evangelio sumus constituere non pertimescit, exaequans legi circumcisionis et omni Judaismo evangelicam gratiam. Unde etiam discipulus ejus Coelestius aperte ausus est pronuntiare, «Legem sic mittere ad regna coelorum sicut Evangelium.» Manifestum est enim, secundum Pelagium, quia si sub eodem vel simili adhuc sumus vinculo, etiam sub Evangelii tempore, ut si quid tanquam homines erraverimus, aut unum de praeceptis Evangelii non impleverimus, esse nos maledictos. Quod si ita est, quod absit, tamen ut ille vult sit dictum, exaequatum est legi veteri Evangelium: et ubi erit dictum Pauli apostoli, Christus nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis maledictum (Galat. III, 13) ; quia scriptum est, Maledictus omnis homo qui non permanet in omnibus quae scripta sunt in libro legis, ut faciat ea? Quin etiam subdescendens hunc ipsum sensum latius in eodem sermone libelli hujus exsequitur, et latius eum commendat. Post multa enim ibi ait: «Odisse, maledicere, et invidere, mentiri, detrahere, et detrahentibus credere, leve aut nullum putatur esse peccatum: sed hi qui hoc putant obliti sunt, quoniam et levis praecepti obnoxios gehennae legimus esse mancipandos. Dixisse enim,» inquit, «Dominum manifestum est: Quicumque dixerit fratri suo, Fatue, vel, Racha, reus erit gehennae» (Matth. V, 22) .

14. Hos igitur in ejusmodi impiissimis erroribus deprehensos, Pelagium scilicet et Coelestium, ad satisfactionem Ecclesiae Julianus et caeteri sui participes vel modo condemnent: et si quos confidunt adversus catholicam fidem non recte sentire, nominatim designare 1691 non dubitent; et ecclesiastico ordine a nobis accipient pro nostra possibilitate responsum, aut ab eo certe quem dicunt a sensu catholico deviare. Sicut enim in supernis praefati sumus, jam multi qui Coelestium et Pelagium cum eo fuerant secuti, Juliani quoque participes et socii facti, derelicto eo, Pelagioque damnato, Sedi apostolicae se submittentes, et poenitere super his quae male senserant profitentes, a sanctis Patribus digni habiti miseratione suscepti sunt.