Mercator, In Commonitorio Subnotationum In Scripta Juliani .

1. Haec atque ejusmodi ((capitula Pelagiana)) etiam Juliano, et caeteris ejus commanipularibus placuere: quae cum cognita atque detecta, ecclesiastica fuissent cum praefatis personis ((Pelagio et Coelestio)) auctoritate damnata, librorum quoque numerositate ab eodem Juliano defensa sunt, placuitque ei cum Pelagio et Coelestio in damnatione tertium numerari.

2. Tunc contra pueriles ausus ejus sanctae recordationis Augustinus episcopus diversis temporibus diversos condidit libros, ex quibus omnibus Julianus unum de duobus primo tempore ad Valerium editis elegit, cui quatuor libris a se ad Turbantium absolutis contradiceret : sequenti vero uni octo ultimis voluminibus ad Florum emissis respondisse se jactat ; fingens multos ejus sancti viri super hac re alios elaboratos penitus ignorare. Quibus octo ultimis horrida loquacitate evagatus, disertum se magis ostentare et sciolum volens, post innumerabilia conviciorum probra, quae in sanctum supra dictum virum est jaculatus, haec impudenter, imo jam impie defendere ausus est, quae a Pelagio Coelestioque eum in perniniciem suam didicisse superius memoravimus: quanquam, sicut jam prioribus quatuor libris, eadem et semper eadem volvens, et nullum prudenter inveniens exitum, injuriis et contumeliis magis membranas seu chartas, quam ulla fidei recta ratione complevit. Et cum haec summa brevitate et Scripturarum sanctarum atque divinarum auctoritate esset quaestio pertractanda, plurimam sibi distortam et omnino non necessariam loquacitatis conscripsit materiam, de qua et impia cuderet, et prorsus ageret nihil. Nihil enim agit, qui impietati operam navat.

3. Sanctus tamen saepe dictus episcopus Augustinus sex suis libris quatuor illius priores evertit , octo quoque posteriores singulis responsionibus suis ad singula capitula subjectis , ac sic vanos ejus ac plumbeos pugiones malleo catholicae veritatis obtudit, imo confregit. Quod utriusque opus cum in nostras manus venisset, quia tota summa inepti et magis impii Juliani laboris ad unam pravam redigi videtur sententiam, «Adae» videlicet «et Evae transgressionem eos non fecisse mortales; nec noxam eorum ad posteros originaria successione transisse, sola autem imitatione illorum qui divina mandata contempserit, effici reum:» hoc ergo, ut dixi, totum opus cum studiosius perlegissem, breviter pro nostrarum virium facultate subnotationibus ex libris ejus, ubi ubi opportunitas exegit, appositis, ego quoque respondi: quo lector post tanti Patris et magistri tubam, nostram etiam palearem fistulam non aspernatus assumere, tota intelligat brevitate Julianum in elaborandis numerosissimis libris inanem et plenam potius jactantiae 1738 cum summa impietate operam impendisse, etc.

4. Tune sanctae ac beatae recordationis Memoris episcopi filius? tu Julianae primariae feminae, et qua nihil honestius inter reverentissimas matronas invenias, utero editus? Absit, absit, ut tibi istud credere ausim. Vernularum te eorum potius crediderim filium, suppositumque illis, ut saepe dicitur factum, et quod tu potius tanta oris tui petulantia et obscenitate approbas: aut si id non erit, degenerasse illos in te, nulli dubium erit, qui sanctos illorum hominum mores, sanctam vitam, institutumque noverunt, tuumque sermonem in scriptis hisce prudenter inspexerint. Quorum sane post obitum sanctorum hominum merito tu duas sorores tuas talibus disciplinis tui oris erudisti. Novimus, novimus quid tibi una earum, cum tu nimis severus in ejus ruinam pudoris insurgeres, objecerit vel exprobraverit; atque tu mutus illico non ausus es ulterius censurae tuae ullas dolori ejus inferre molestias, etc.

5. Audi nunc et tu, et qui me et te dignanter habuerint legere, quid contra hunc sensum tuum impiissimum, pravissimum, impudentissimum, petulantissimum, quae olim ipse pronuntiaveris, in epistola videlicet tua, quam ad Sedem apostolicam illo tempore ausus es mittere, quando conventus detrectasti cum universa Ecclesia per totum orbem Pelagium Coelestiumque damnare; quae antequam in manus sanctae illius Romanae Ecclesiae veniret antistitis, te agente a nonnullis a te deceptis per totam pene Italiam circumlata est, et tanquam magnum aliquid multorum auribus insinuata cognoscitur. Ibi namque inter caetera ita ais: «Qui est igitur assertor, quod neque per mortem Adae omne genus hominum moriatur, neque per resurrectionem Christi omne genus hominum resurgat, contra Apostolum sentit dicentem, Sicut in Adam omnes moriuntur; ita et in Christo omnes vivificabuntur» (I Cor. XV, 22) . Hic qua fraude et quo dolo quos omnes dicas et sentias, novimus et tenemus, videlicet non omnes omnino homines, hoc est, totum genus humanum, sed hos omnes qui imitatores Adae esse voluerint: et «per resurrectionem Christi,» quod ille Apostolus dixit, «omnes resurrecturos,» similiter sine dubio dicas necesse est, non omne prorsus genus humanum resurrecturum esse, sed tantummodo justos et sanctos, qui Christi justitiam et sanctitatem fuerint imitati; cum constet omnes omnino resurrecturos esse per Christum, quamvis alios ad regnum, alios ad judicium.

6. Et addis: «Jure igitur improbatur, qui huic sententiae contradicit, quae ait, Per hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum (Ibid. 21) . Item, Quod peccatum Adae ipsum solum laesit, et non genus humanum. Et haec sententia,» inquis, «a nobis merito refellitur. Non enim soli ipsi, sed generi humano obfuisse credendum est.» Et hic quid agas, salvo tibi, ut putas, sensu tuo pravissimo et tortuosissimo, latere nos non potuisti: quia ipsi, ut vis docere, quamvis pauci in comparatione totius generis, humanum sunt genus.

7. Item, «Quod infantes,» inquis, «in eo statu sint, in quo Adam fuit ante praevaricationem, inter indiciplinatas,» ais, «reputo quaestiones. Non enim per omnia in eo statu sunt, qui nascuntur hodie, in quo Adam fuit ante peccatum; quamvis et istos opus Dei esse, sicut et ille, negari non possit.» Quem et hic statum dicas et sentias, salvo, ut arbitraris tibi, sensu tuo, optime novimus, non Adae videlicet ante peccatum, sed exiguitatis et parvitatis in qua nascuntur infantes, etc.

8. Item subnectis, Adam etiam mortalem factum, qui sive peccaret, sive non peccaret, fuisset moriturus: nec hoc esse» dixisti «ratione subnixum. Credendum est enim,» inquis, «immortalem quidem factum, sed qui si non peccasset, per gustum ligni vitae virtutem posset immortalitatis adipisci. Male igitur dictum est, sive peccaret, sive non peccaret, fuisse moriturum,» etc.

1739 9. Meminimus enim, tempore quo praesens in urbe Roma cum principibus hujus amentissimi erroris tui in nonnullis simplicioribus Ecclesiam ventilabas, qualiter interrogabas: «Quid est peccatum,» inquiens? «Malumne aliquid, an bonum?» Malum utique, respondebatur tibi. Ad haec addebas: «Deusne hujus mali auctor et opifex?» Absit, absit, exclamatur tibi; longe, quam longe sit ista dementia: hoc nec impiissimus profiteri ausus est Manichaeus, qui mali auctorem Deum non sentit nec profitetur, sed id proprium habere a sempiterno principium, propriam essentiam, propriamque naturam scelestissime flagitat; ubi mox tunc ipse quaerendum esse dicebas, utrum peccatum substantia esset, an natura, an res aliqua accidens. Ubi cum paululum haereret christiana simplicitas, taliter inferebas: «Peccatum nullo modo posse esse substantiam vel naturam: quia si hoc est,» aiebas, «Deum habet opificem et auctorem. Nulla enim est natura, quam non condidit Deus. Sed quia supra constitit auctorem Deum mali non esse: non est ergo substantia vel natura peccatum, quod malum esse apertissime claruit. Et quod substantia non est,» inquis, «in substantiam seu naturam, quod homo est, transire nullo jure, nulla ratione credendum est. «Atque concludebas:» Male igitur et stulte traducianum ex Adam creditur esse peccatum,» etc.

10. In epistola tua, quae, ut memoravimus, ad sanctae memoriae papam Zosimum missa est displicet tibi, eumque condemnas, qui sentit, «Adam mortalem factum, qui sive peccaret, sive non peccaret, fuisset moriturus;» et ais, «nec hoc esse ratione subnixum. Credo enim esse,» inquis, «immortalem quidem factum, sed qui si non peccasset, per gustum ligni vitae posset virtutem immortalitatis adipisci.» Adjungis etiam, «jure improbandum, qui praedicanti Apostolo contradicit dicenti, Sicut in Adam omnes moriuntur; ita omnes in Christo vivificabuntur.» Moxque hoc aliud testimonium subdis, «Per hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum.» Quae cum simplex christianus audit, nihil doli, nihil credens afferri fallaciae, more quo ab Apostolis doceri solita est Ecclesia, optimum et suum arbitratur magistrum, intentusque ad reliqua ejusdem apostoli, quae in hac causa prosequeris, audienda decernit. At tu aliud clausum in pectore, aliud promptum habens in lingua, novus atque egregius disputator, id nunc in isto opere tuo post tam longum tempus elaborato in Cilicia ingeris. Necessaria igitur capituli repetitione, quid mari exarato et Oriente lustrato novum inauditumque inde attuleris, denuo perscrutemur. «Intravit igitur,» inquis, «secundum Apostolum, per unum hominem peccatum in hunc mundum, et per peccatum mors: quoniam illum et reum, et damnationi mortis perpetuae destinatum mundus aspexit,» etc. Legentibus te igitur, sed Christianis et prudentibus quid de vanitate tua sentire debeant permittamus. Quis enim te in superiore sententia tua vel suspicari posset aliud sentire, quam illi omnes, qui sanctae memoriae papa Zosimo praesidente Dei sacerdotes Pelagium Coelestiumque, teque damnarunt, super his omnibus de Adam capitulis, quae a te antea improbata sunt et condemnata, et nunc tanquam recollecta et recondita, in fidem tuam recipi meruerunt? etc.

Ejusdem Mercatoris praefatio ad refutationem symboli a Theodoro Mopsuesteno editi.

Graecus sermo Theodori est, quondam episcopi oppidi Mopsuesteni, provinciae Ciliciae. Hunc ergo, pro facultate qua valeo, in latinum sermonem verbum de verbo transferre conatus sum; pravum ejus de dispensatione dominica et a fide catholica alienum ac satis extorrem sensum, quo Nestorium Constantinopolitanae urbis quondam episcopum secum male decepit, latinis volens auribus insinuare, cavendum modis omnibus, non sequendum. Simul admonere volens, Julianum exepiscopum oppidi Eclanensis, haereticum 1740 Pelagianum seu Coelestianum, hunc secutum esse Theodorum, ad quem peragratis terris et exarato mari atque Oriente lustrato, cum sociis et participibus et συνταλαιπώροις suis, magno nisu, tanquam ad christianorum dogmatum praedicatum magistrum tetendit, ut de haeresi Pelagiana seu Coelestiana, quam defendendam et sequendam suscepit, ab ipso confirmaretur; atque inde velut instructior, octo contra fidem catholicam potius, quam contra sanctae memoriae Augustinum, volumina illa, ut putat, prudentissima conderet. Agnoscat igitur supradictus Julianus ex hac translatione, si legere non fastidierit, manente apud memoratum Theodorum illa, qua eum diximus mala fide secum Nestorium decepisse, etiam sibi magis suoque dogmati, de quo male turgidus et male sanus libros confecit, esse contrarium; seque etiam post de Cilicia abscessum ab eo in episcoporum provinciae suae conventu anathemate esse damnatum. Non itaque irascatur vel succenseat nobis, si eum cum Theodoro, cujus in libris suis infinitas laudes exsequitur, cujusque se niti auctoritate sententiae in suo errore gloriatur, alienum a fide catholica esse justeque damnatum detegimus, convincimus atque deflemus: quia magis deflendus est, quam ullo odio persequendus.