CAPUT I. Quod Deus est.

Deum esse multis modis ostenditur. Hoc enim fides recta testatur, sacra Scriptura loquitur, comparatio rerum ad ipsum facta idem indicat, Sancti praedicant, creaturae clamant, ratio naturalis dictat.

Primo igitur Deum esse fides testatur : quia fides Catholica credit Deum, credit in Deum, et credit Deo. Credere quidem Deum est credere ipsum esse. Credere in Deum est credendo Deum amare, et amando in eum ire, ac membris ejus incorporari. Credere autem Deo est credere verbis ejus. Primum et tertium bonorum et malorum est : sed secundum bonorum tantum : quia credere Deum, et credere Deo bonis et malis est commune : sed credere in Deum bonorum specialiter est. Deus itaque solus habet esse perfectum. Illud enim perfectum est cujus nihil est extra ipsum. Unde quia esse nostrum habet aliquid extra se, imperfectum est. Deest enim nobis aliquid, quod de nostro esse jam praeteriit, vel quod futurum est, Divinum autem esse cum simul sit, perfectissimum est.

Secundo, Deum esse Scriptura loquitur. Psal. lxxxix, 2 : A saeculo et usque in saeculum tu es, Deus. Exod. III , 14: Qui est, misit me. Joannes Damascenus : " Videtur omnibus principalius eorum, " quae de Deo dicuntur, nominibus esse, " Qui est. "

Tertio, Deum esse rerum comparatio ad ipsum facta indicat. Tam verum enim esse Deus habet, quod nostrum esse suo comparatum, nihil est: imo Deus suo praesentiali esse dat omnibus rebus esse : ita quod si se rebus subtraheret, sicut de nihilo facta sunt, sic in nihilum diffluerent universa. Gregorius : " Omnia hu-" mana, quae justa, quae pulchra sunt, " Dei justitiae et pulchritudini compa" rata, nec justa, nec pulchra sunt, nec " omnino sunt. "

Quarto, Sancti praedicant. Anselmus in Prosologio I " Credimus te, Domine, " esse aliquid, quo nihil majus cogitari " possit. " Dionysius : " Esse omnium est " supersubstantialis divinitas : " sed hoc intelligitur causaliter, non formaliter. Praeterea, sicut dicit Anselmus, illud maxime habet esse, quod maxime distat a non esse, quod scilicet non habet non esse post esse, nec esse post non esse, nec potest cogitari non esse.

Quinto, Deum esse creaturae clamant. Omnia namque suo modo dicunt : Quoniam ipse fecit nos, et non ipsi nos . Ipse enim Deus est vox naturae, qua om-

nia pulchra testantur ipsum pulcherrimam, dulc iadulcissimum, sublimia altissimum, pura purissimum, fortia fortissimun , et sic de aliis. Quia sic in patria Deus est speculum, in quo relucent creaturae , sic in via e converso creaturae sunt speculum, quo creator videtur. Unde Apostolus : Videmus nunc per speculum, in aenigmate . Idem : invisibilia ipsius, scilicet Dei, per ea quae facta sunt, intellecta, ''conspiciuntur .

Sexto, Deum esse ratio naturalis dictat, quae per effectum in cognitionem causae pervenit. Omne namque causatum indiget alio ut sit, et iterum illud alio ut sit, ita erit in infinitum procedere, vel erit ibi circulus, vel. pervenietur ad aliquid, quod sit causa omnium. Circulus autem non est in rebus singulis: quoniam oporteret aliquid esse prius, et posterius seipso I nec erit processus in infinitum, quia universitas causatorum tota causata est, sive sit linita, sive infinita : ergo indiget alio, ut sit, quod erit extra universitatem causatorum, et hoc Deus est, a quo fluunt omnia.