CAPUT IX. De sacramento baptismi.

Baptismus est janua omnium sacramentorum, quia nulli confertur in ecclesia aliud sacramentum ante ipsum.

De substantia baptismi sunt quinque. Primum est expressio formae vocalis a Deo instituas, quae est haec : Ego te bap tizo, in nomine Patris, et Filii, et Spiri tus sancti, absque omissione vel additione dictionis, absque praeposteratione ordinis, et absque commutatione nominis : his enim quatuor modis forma verborum violatur, scilicet omissione, additione, transpositione, et commutatione, id est, si ponitur loco Patris, et Filii, et Spiritus sancti,nomen potentis, sapientis, et benigni : quia in quocumque idiomate baptizetur, non debent poni appropriata tribus personis, sed expressa nomina personarum. Similiter loco verbi, baptizo, non debet dici, imme rgo, vel intingo.

Secundum est ablutio per elementum aquae cujuslibet, vel maris, vel fontis, vel fluminis, sive frigidae, vel calidae in toto corpore Iacienda, vel saltem in digniori parte, scilicet in capite.

Tertium est, quod immersio ista fiat ab uno, et in eodem tempore, quando forma verborum exprimitur, ita quod non unus puerum immergat, et alius verba proferat.

Quartum est intentio vel specialis vel generalis. Specialis autem intentio est, ut iste baptizandus mundetur. Generalis est facere illud quod facit Ecclesia. Intentio quoque illius requiritur qui est baptizandus, si est adultus, quia qui inviti baptizantur, non recipiunt sacramentum.

Quintum est fides ipsius baptizandi : quia in adultis requiritur fides propria., sed in parvulis aliena: quia parvuli in fide ecclesiae baptizantur.

Baptismus merito fit in aqua, et non I in alio liquore : quia cum homo per peccatum primi parentis incurrerit immunditiam et ignorantiam, et concupiscentiam, per baptismum ab his tribus liberatur. Et hoc notatur in proprietatibus aquae, scilicet puritate, perspicuitate, fri- giditate. Nam baptismalis aqua sua puritate nos mundat, sua perspicuitate illuminat, atque sua frigiditate ab aestu concupiscentiae nos temperat. Item, baptismus fit in aqua, ne quem inopia excusaret, et ne propter defectum homines salutis periculum incurrerent, si in alio aliquo liquore fieret : et ut inveniatur apud omnes communis baptismi materia.

Triplex autem est baptismus, scilicet, fluminis, flaminis, et sanguinis. Inter hos talis est differentia, quia baptismus fluminis a tota poena liberat, et a culpa, et gratiam in habitu infundit, et characterem imprimit. Baptismus flaminis delet culpam non semel tantum, sed pluries, et habet gratiam in usu in quo consistit meritum. Baptismus sanguinis liberat ab omni tentatione, et confert statim praemium, quia proprium est martyrum statim evolare. Ex his patet quis sit melior inter hos baptismos, quia se habent ut excedentia et excessa.

In baptismo quoddam est sacramentum tantum, ut ablutio exterior : quoddam est res tantum, ut gratia interior : quoddam res, et sacramentum, ut character.

Octo sunt de solemnitate baptismi, quae non sunt de substantia. Unde versus :

Sat, oleum, chrisma, cereus, chrismate, saliva, Flatus, virtutem baptismalis ista figurant. Haec cum patrinis non mutant esse, sed ornant.

In quatuor locis inungitur baptizandus, scilicet in fronte, ut fidem publice protestetur. In vertice, ut agenda ab eo subtilius intelligantur. Inter scapulas, ut jugum Christi suavius portetur. In pectore, ut dulci corde Deus diligatur.

Baptismus fuit materialiter institutus, quando Christus baptizatus fuit : formaliter, quando dixit : Euntes,docete omnes gentes, etc. : finaliter, quando dixit Ni-

codemo : Nisi quis renatus fuerit, etc. effective, quando Christus passus est . Effectus baptismi multiplex est. A( alia sacramenta praeparat, quia baptismus est sacramentum intrantium. A peccato inundat, quod significatum est in mari Rubro, ubi submersi sunt aegyptii, sed filii Israel exierunt securi . Nota, quod in baptismo deletur originalis peccati macula : fomes vero non tollitur, sed remittitur. Paenam relaxat, unde pueri induuntur veste candida. Rationalem illuminat, unde ponitur sal in ore. Concupiscibilem ad bonum inflammat, unde datur candela puero. Irascibilem confortat, unde Israel vicit Amalech post transitum maris Rubri . Gratiam tribuit: quod figuratum est per columbam, quae sedit super Jesum baptizatum . Characterem imprimit: hoc figuratur, per mare vitreum in Apocalypsi, IV, 6. Fomitem mitigat : quod significat aquae frigiditas. Communionem Ecclesiae praestat, sicut Jeremias circumcisus fuit, quamvis sanctificatus fuerit in utero . A satisfactione exteriori liberat, quia non requirit gemitum, neque planctum, intellige exteriorem : nam interior requiritur in adulto, scilicet contritio. Potestatem diaboli minuit, quod significat exsufflatio. Januam caeli aperit, quod significatum est quando Christo baptizato aperti sunt caeli . Et notandum, quod passio Christi aperuit januam caeli per causam meritoriam, et satisfactoriam generalem : baptismus autem aperit per causam efficientem singularem. Facit enim istum hominem singularem evolare. Os ad laudancium, et.aures ad audiendum aperit: unde ponitur saliva in ore et in aure pueri. Templum Christi efficit: unde dicitur baptizato: Exi, immunde spiritus, et da locum Spiritui sancto. Laudabilem coram Deo reddit: unde balsamum est in chrismate.

Solent pueri baptizari in Pascha et Pentecoste nisi urgeat necessitas,vel timeatur pcriculum. Solent reservari, ad significandum quod in baptismo fit resurrectio spiritualis, et quod gratia Spiritus sancti datur.

Baptismus Christi et Joannis conveniunt in materia, et in modo mergendi : sed differunt in forma, quia baptismus Joannis tradebatur in nomine venturi. Differunt etiam in effectu, quia baptismus Christi vivificat, Joannis autem non. Item, in fine, quia baptismus Joannis ad baptismum Christi invitabat.