CAPUT XII. De sacramento Eucharistiae.

Eucharistia est sacramentum charitatis tam divinae, quam nostrae : qua Deus in hoc sacramento magnae dilectionis nobis signum ostendit, et nostrae dilectionis affectu m per idem sacramentum specialiter erga se inflammavit.

De substantia hujus sacramenti sunt quatuor. Primum est, quod consecrans Eucharistiam sit sacerdos. Secundum, species panis et viiii. Tertium, intentio consecrantis. Quartum est forma verborum, videlicet : Hoc est enim corpus meum. Et ista est super calicem : Hic est enim calix, etc. .

Ad penitus intelligendum ista, nota circa intentionem, quod aliud est intentio, aliud uttentin : quia intentio semper est necessaria, vel specialis, vel generalis, sicut dictum est de baptismo, .Attentio autem non est de substantia, sicut quando mens rapitur in prolatione verborum ad alia, quod quandoque contingit ex infirmitate, quandoque ex. negligentia vi incuria, et tunc est pec caium. Sciendum praeterea, quod non auium requiritur intentio consocrantis, sed etiam intentio istud sacramentum instituentis. Unde si aliquis sacerdos staret in foro, et super omnes panes formam verborum proferret, etiam cum intentione consecrandi, non fieret ibi transsubstantiatio : et hoc non esset propter defectum virtutis verborum, cum una vice sacerdos possit consecrare tot hostias, quot toti mundo sufficerent, si esset necessarium Ecclesiae,sed propter defectum intentionis illius qui hoc sacramentum, instituit, qui non intendit quod cum tali ludibrio vel stultitia fieret consecratio, sed pro utilitate vel necessitate ecclesiae generalis, vel particularis.

Circa formam quoque verborum sciendum, quod cum dicitur, Hoc est enim corpus mcum, ista conjunctio, enim, non est de substantia formae, sed de bene esse ipsius, unde omitti non debet. Aliud namque est forma necessaria, sine qua non potest transsubstantiatio fieri : aliud forma debita, sine qua non debet fieri. Eodem modo dicendum est de speciebus panis et vini.

Unde nota, quod materia Eucharistiae alia est necessaria, alia est debita. Materia necessaria Eucharistiae est panis frumentitius, quia sine illo non potest fieri confectio. Materia vero debita est, quod panis illo sit azymus, quia licet in fermentato posset confici, tamen hoc non debet fieri, duplici de causa. Prima est, quia panis azymus convenit institutioni : Christus enim dedit discipulis corpus suum confectum in tali materia. Secunda est, quia talis panis convenit significato : Christus enim sine omni fermento peccati fuit.

Similiter dicendum est de materia calicis : quia alia est materia necessaria, alia debita. Materia necessaria calicis est vinum, quia sanguis Christi non potest in alia materia confici, quam in vino. Materia vero debita est, quod aqua vino misceatur, et hoc duplici ratione. Prima, quia talis materia convenit institutioni : Christus enim sanguinem suum sub tali specie dedit . Secunda, quia talis materia convenit etiam significato : quia Ecclesia, quae per a puam significatur, Christo per fidem et charitatem jungitur. Sciendum praeterea, quod in aceto et agresta non conficitur, quia acetum non est vinum, sed fuit, sicut et agresta non est vinum, sed erit. In confectione autem sanguinis tam modicum

aquae debet admisceri vino, quod absorberi possit ab illo : alioquin impeditur consecratio si vinum ab aqua vincitur. Istud designat, quia cum nos ad Christum convertimur, non ipse in nos, sed. nos in ipsum mutamur : quia corpori ejus mystico incorporamur. Si una gutta vini imponitur ex aliqua negligentia sanguini, non propter hoc desinit esse sanguis, nec propter admixtionem vinum in sanguinem mutatur, sed utraque species in sua natura permanet. Sed si de vino multum ponitur ad unam guttam sanguinis, sicut quandoque fit in ablutione, tunc ibi desinit esse sanguis : quia species illius guttae sub qua est sanguis, absorbetur a multo vino adjuncto.

Circa Eucharistiam est quoddam sacramentum tantum, ut species panis et viiii : quoddam est ibi res tantum, ut corpus Christi mysticum : quoddam est ibi res et sacramentum,fut corpus Christi verum, quod traxit de Virgine : istud enim est res primi,et sacramentum secundi.

Sub utraque specie totus Christus indivisus est, scilicet corpus et anima, et Deus : ac per hoc utrobique est unum et simplicissimum sacramentum. Sub specie namque panis est corpus Christi per conversionem, et sanguis per connexionem, et anima per conjunctionem, et divinitas per unionem. Ista enim quatuor non possunt dividi, nec ab invicem separari. Eodem modo dicendum est de sanguine.

Praeterea, Christus sic totus est in tota specie, quod est in qualibet parte ejus, sive sit integra illa species, sive divisa : ac per hoc non est ibi ut circumscriptus, vel occupans locum, vel habens situm, vel perceptibilis per aliquem sensum corporeum. Exemplum hujus habemus in speculo, quod si dividatur in multas partes, in qualibet apparet imago, quae

prius apparebat in integro. Item, exemplum est de sermone, quem quis multis recitat, quia quilibet auditor recipit illum totum. Unde quamvis sermo sit unicus in proferente, totus tamen est in quolibet audiente.

Hostia frangitur in tres partes propter multas rationes. Primo, propter tres personas divinas in una essentia, sic sunt tres partes in divisione hostiae, unus tamen Christus est. Secundo, propter tres status Ecclesiae, scilicet militantium, triumphantium, et in purgatorio ardentium. Tertio, propter tres status Christi in quibus fuit, scilicet mortalis, mortuus, et immortalis. Quarto, propter tres apertiones in corpore Christi tempore passionis, scilicet manuum, pedum, et lateris. Quinto, propter tres substantias in Christo, scilicet divinitatis, animae, et corporis.

Sacramentum corporis Christi praefiguratum est multipliciter, scilicet in oblatione Melchisedech , in qua figurate habemus formam exteriorem sacramenti, et primum effectum, scilicet refectionem : ibi. enim praecessit figura spiritualis refectionis in pane et vino. Item, Eucharistia est reiectio spiritualis vitae in re. Item, in manna, ubi figurabatur effectus gratiae . Item, in agno paschali, in quo figurabatur liberatio a servitute aegyptiaca . Ita noster Agnus est signum liberationis a diabolo. Item, in diversis sacrificiis, de quibus habetur in Levitico , quibus figurabatur oblatio passionis Christi, ut fuit hostia quoad reconciliationem, et victima quoad satisfactionem pro peccatis nostris, holocaustum quoad totius corporis sui laesionem. Item, in oblatione Manue, de quo legitur in libro Judicum , ''per quam figurabatur in quo debet fieri oblatio, et super quid, quia in fide Jesu Christi, qui per petram designatur. Item,

In figura Jonathae mellita, ubi figurabatur quis offerre debeat, quia Jonathas : per favum vero mellis designatur devotio offerentis .''

Figura sanguinis Christi fuit vinum ad designandum refectionem. Cantic. II, 4 : Introduxit me Rex in cellam vinariam. Item, aqua ad designandum ablutionem. Unde illud : Vidi aquam egredientem, etc. . Item, sanguis ad designandum redemptionem. Ad Hebr. IX, 22, Sine sanguinis effusione non fit remissio.