CAPUT XXIII. De nominibus divinis.

Omne nomen quod de Deo dicitur, aut essentiale, aut personale, aut notionale est. Essentialium quaedam sunt substantiva, ut Deus, creator, et similia : quaedam vero adjectiva, ut bonus, aeternus, immensus, et hujusmodi. Personalia sunt, ut Pater, Filius, et Spiritus sanctus. Notionalia sunt, ut paternitas, et filiatio, innascibilitas, et hujusmodi.

De his notandum, quod nomen substantiale vel essentiale substantivum et abstractum nullo modo potest trahi ad supponendum pro persona. Unde falsae sunt hae : Essentia genuit essentiam, vel divinitas divinitatem. Actus enim generationis semper ponendus est in concreto. Sed concreta licet sint essentialia, trahi tamen possunt ad supponendum pro persona, et haec per verba notionalia, vel per propositiones notionales. Unde verae sunt hae : Deus genuit Deum, Creator Creatorem, vel Deus de Deo. Similiter de nominibus quae media sunt, ut lumen de lumine. Item, hoc nomen, sapientia, licet sit abstractum, ut sapientia de sapientia. Essentialium autem adjectivorum quaedam praedicant pure divinam substantiam, ut bonus, et ens : quaedam essentiam divinam connotando privationem principii et finis, ut aeternus, vel certae mensurae localis, ut Immensus : quaedam principaliter significant essentiam divinam, et connotant effectum in creatura actu, ut creat, justificat, vel in habitu, ut justus et misericors, vel in potentia, ut omnipotens. Sunt quaedam verba, quorum nec significatio, nec modus significandi Deo convenit, ut currere, et ambulare : nam modus est varia inclinatio animi, varios ejus effectus demonstrans. Modus significandi nil aliud est, quam dispositio vocis, quae constituit intellectum sub tali modo intelligendi, et per consequens ipsam rem. Cum ergo dicitur de Deo ambulare, vel currere, et hujusmodi, significatio horum prout sunt actu, Deo non convenit. Modus autem significandi qui quamdam importat imperfectionem, dico quoad motum, qui quidem motus necessitatis Deo convenire non potest. Quaedam sunt quorum significatio Deo convenit, sed non modus significandi, ut creare, facere. Quaedam quorum significatio etiam Deo convenit, ut patet in hoc verbo Exodi : Qui est, misit me ad vos.

Et notandum, quod omnia, quae sunt perfectionis, de Deo dicuntur : quae autem sunt imperfectionis, non dicuntur : cum dicuntur, aut secundum assumptionem humanae naturae, aut translative dicuntur. Item, in divinis tantum sunt duo modi praedicandi, scilicet per modum substantiae, et per modum relationis : sed substantia continet unitatem, et relatio multiplicat trini tal em.

Quaedam sunt nomina quae de Deo dicuntur aeternaliter, ut dominus et misericors, quae connotant effectum in creatura secundum habitum. Quaedam vero temporaliter, ut dominator et miserator, quae connotant effectum in creatura secundum actum. Quaedam pluraliter, ut personae. Quaedam singulariter, ut Deus. Quaedam proprie, ut proprietates personarum. Quaedam appropriate, ut potentia, sapientia. Quaedam positive, ut justus. Quaedam privative, ut immortalis. Et haec magis proprie dicuntur de Deo, quam positiva : quia melius dicitur de Deo quod non sit, quam quod sit. Quae-

dam translative, ut agnus, leo, quae symbolice de Deo dicuntur.

Duplex est enim Theologia, symbolica videlicet, et mystica. Symbolica nominat Deum ab inferiori : mystica a superiori. Symbolica nominat Deum per convenientiam rerum, cum dicitur leo, agnus, et hujusmodi. Mystica vero, id est, occulta, nominat Deum per hoc, quod in occulto de ipso sentit per intellectualem visionem, sive contemplationem, ut ornando nominat Deum suavem, dulcem, dilectum, et hujusmodi. Utrobique tamen per creaturas nominatur, Sed in symbolica per exteriores, in mystica per interiores et digniores affectus, quos anima supra se recipit, et ita imponit, per donum sapientiae, hujusmodi proprium experimentum est cognoscere qualis sit Deus.

Quaedam dicuntur collective, ut trinitas, trinus. Quaedam relative, ut aequalis, similis. Quaedam respective Ad creaturas, ut creator, refugium. Et haec nomina non dicunt relationem Dei Ad aliud : sed alia habent relationem ad ipsum, vel ad ipsa.

Duo sunt principalia nomina Dei, scilicet, qui est, et bonum. Per primum significatur Dei esse absolutum in se, et sic consideratur ut infinitum. Per secundum notatur esse divinum, ut causa : fecit enim Deus omnia propter bonitatem suam. In Theologia, supponitur quod et hoc propter nomina essentialia, ut Deus, divinitas, potentia, essentia, natura. Item, supponitur quis pro persona, supponiturque pro notione.

Praeterea, per neutrum genus dicitur substantia divina, per masculinum persona, per foemininum notio, et per hoc patet, quod non debet cantari in hymno : " Unus Patri cum Filio : " quia Pater et Filius non sunt unus in persona, sed unum in substantia : unde magis cantandum est : " Unum Patri cum Filio. "