CAPUT IX. Spiritus sanctus charitas, et donum sanctorum est.

Cum inveniatur saepe in Scripturis, quod Spiritus sanctus charitas et donum dicitur, diligenter notandum est, qualiter hoc debeat intelligi, et utrum Spiritus sanctus sit charitas, qua nos Deum et proximum diligamus. Unde notandum est, quod amor, sive charitas tribus modis sumitur. Uno modo effective, et sic absque dubio verum est, quod Spiritus sanctus est amor, quo diligimus Deum, quia Spiritus sanctus operatur in nobis habituro et motum charitatis. Alio modo sumitur exemplariter : sic etiam Spiritus sanctus est charitas, qua diligimus Deum et proximum. Charitas enim quae est Spiritus sanctus, est exemplar nostrae charitatis. Tertio modo sumitur charitas formaliter per modum inhaerentiae, et sic charitas dicitur virtutis habitus in anima, quo diligimus Deum et proximum. Et secundum hunc modum Spiritus sanctus non dicitur charitas : nec contrariatur dictum Augustini, quod eadem est charitas, qua nos diligit Deus, et nos ipsum : quia licet verum sit, tamen aliter est, et aliter : nam Deus diligit nos ea formaliter, nos vero ipsum diligimus efficienter, et exemplariter, non formaliter I nam omne esse, et agere est a forma inhaerente agenti, quae est principium agendi, et forma, sicut caliditas igni.

Sciendum est tamen, quod Spiritus sanctus datur, cum datur ejus donum bonum : quia Spiritus sanctus est amor, et primum bonum : posterius autem non datur sine priori.

Praeterea, corpus mysticum est unum per amorem. Cum ergo nihil creatum sit unum in diversis particularibus, oportet quod membra corporis mystici uniantur uno amore increato, qui est Spiritus sanctus.

Praeterea, quia secundum Augustinum, totum malum hominis est, uti fruendis, et frui utendis : constat ergo, quod oppositum est totum bonum ejus, scilicet frui fruendis, et uti utendis. Sed ad fruendum eo quo fruendum est, requiritur praesentia fruibilis, et etiam dispositio debita fruentis, unde requiritur praesentia Spiritus sancti, et ejus donum, scilicet amor, quo inhaereatur ei. Verumtamen cum datur nobis Spiritus sanctus, non incipit esse in loco novo, sed novo modo, per productionem novi effectus, et novi respectus, Ex quo creatura se aliter habet ad Spiritum sanctum, quam prius : propter quod et ipse dicitur aliter esse in creatura, quam prius : quia est in ipsa, ut In cognoscente, et amante ipsum : quod non fuit prius.

Ex jam dictis patet, quod in justificatione duplex charitas nobis datur, scilicet, creata et increata : illa qua diligimus, et illa quae diligimur. Vel datur nobis charitas creata, qua diligimus formaliter, et increata, qua diligimus effective, quia nostrum diligere ipse creat. Ex his colligitur, quod licet Deus sit in omnibus per essentiam, praesentiam, et potentiam, non tamen habetur ab omnibus per gratiam.

Missio autem Spiritus sancti duplex est, sicut et Filii. Una visibilis, sicut apparuit super Christum in columba , et super Apostolos in linguis igneis . Alia invisibilis, qua mittitur in mentem, ad sanctificandam creaturam : et Ista missio fit ad inhabitationem creaturae rationalis : sed prior fit ad inhabitationem demonstrandam aliis.

Eodem modo missio Filii duplex est, una scilicet visibilis, ut incarnatio, et alia invisibilis, ut est interna mentis illuminatio.

Notandum, quod missio Filii et Spiritus sancti inseparabilis est : sed dicitur Filii, quando mens per gratiam illuminatur ad Deum cognoscendum : et dicitur Spiritus sancti, quando affectus accenditur ad. Deum amandum.

Sciendum esi, quod solius Patris est mittere, et non mitti. Cum enim Pater a . nullo procedat, nusquam mitti dicitur : quia vero Filius et producit, et produci tur, ideo mittit, et mittitur. Spiritus vero sanctus, quia producitur aeternaliter, sed non producit, nisi ex tempore, ideo ipsius est proprium mitti, et non mittere, nisi respectu creaturae, ut ad conversionem populi dicuntur Apostoli missi a Spiritu sancto. Nisi forte dicatur mittere hominem assumptum. Sed et Spiritus sanctus mittere dicitur, in quantum cum Patre et Filio idem est in essentia Trinitatis, non in quantum persona. Sic etiam Filius mittit seipsum : unde Augustinus in libro de Trinitate : " Intelli-

" gamus illam incarnationem, et ex Vir-" gine nativitatem, in qua intelligitur " Filius missus, una eademque operare tione Patris et Filii inseparabiliter esse " factam, non separato etiam Spiritu " sancto. "

Ex his patet, quod hae sunt impropriae et exponendae : Spiritus sanctus mittit se, et mittit Filium, et Filius mittit seipsum : nisi intelligatur, in quantum est de Virgine natus : quia Filius Deus mittit se hominem, et secundum

hoc vera est, Haec autem est ratio : quia mittere dicit auctoritatem ratione productionis aeternae.

Quibus autem modis datus sit Spiritus sanctus in signo visibili, sciendum quod in igne apparuit Spiritus sanctus, ut calefaceret frigidos : et in linguis, ut doceret ignaros : et in sono, ut terreret rebelles . Apparuit etiam in aliis tribus signis, scilicet in nube ipsi Moysi, ut ductor ejus in columna nubis esset , sicut legitur, Isa.LXI, 1, et lxiii, 11, 14. Item, in columba super Christum baptizatum ad ostendendam gratiae plenitudinem, quae in ipso erat . Item, in flatu post resurrectionem , ad significandam vivificationem affectus : quia flatus ab interiori procedit. Datus est igitur Spiritus sanctus bis post resurrectionem, scilicet in terra, propter dilectionem proximi, et de caelo, propter dilectionem Dei, Vel datus est in terra,ad relaxanda peccata aliorum. Joan. xx, 22 et 23 : Insufflavit et dixit eis : Accipite. Spiritum sanctum, quorum remiseritis, etc. Datus est de caelo in Pentecoste ad robur, et ad operationem miraculorum . De his duobus, Psal. XXXII, 6. Verbo Domini caeli firmati sunt, quoad primum : et spiritu oris ejus omnis virtus eorum, quoad secundum. Tertia fuit collatio Spiritus sancti Apostolis facta ante passionem, quando fuerunt baptizati. Eorum enim baptismus innuitur ibi : Qui lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet , In signuni praedictorum ter inungitur homo ad significandam hanc triplicem Spiritus sancti missionem, scilicet in baptismo, in confirmatione, et in morte.

Quadruplicem effectum consecuti sunt

Apostoli ex praesentia Spiritus sancti : primo, eloquent a m in linguis : secundo, audaciam in tormentis : tertio, efficaciam in miraculis : quarto, protectionem a vitiis, quia post Pentecosten non peccaverunt mortaliter. Accipiunt et modo multi utiliter Spiritum sanctum : peccatores quidem in igne ad purgandum. Matth. III, 11 : Ipse baptizabit vos in Spiritu sancto, et igni. Item, poenitentes ad proficiendum. Psal. cxlii, 10 : Spiritus tuus bonus deducet me. Item, perfecti ad. sanctificandum. II ad Corinth. I, 22 : Qui dedit pignus Spiritus in cordibus nostris, Item, beati ad fruendum, Psal. lxvi, 3 : Renuit consolari anima mea, etc. Item, tribulati ad consolandum. Ad Roman. viii, 15 : Non accepistis Spiritum servitutis iterum in timore, etc. Item, ignorantes ad instruendum. Joan. XIV, 26 : Paraclitus autem Spiritus sanctus, quem mittet Pater, ''etc.

Quo tempore datus sit Spiritus sanctus, attendendum est, quod in die quinquagesima , ut ostendatur auctor esse remissionis : nam annus jubileus serviebat remissioni. Venit etiam in die dominico, ut esset dies renovationis, qui fuit etiam creationis. Datus quoque fuit tertia hora , quia dicitur primus homo hora tertia perdidisse gratiam : unde conveniens fuit, quod eadem hora Apostolis mitteretur. Item, alia ratione datus est hora tertia, scilicet, ut ostenderetur, quod etiam nobis hora tertia datur gratia Dei. Sunt enim tres horae morales, scilicet contritio, confessio, et satisfactio.

De hoc nomine, Spiritus sanctus, sciendum est, quod potest esse circumlocutio unius proprii nominis, et tunc convenit tantum personae tertiae in Trinitate : vel possunt istae dictiones sumi divisim, et sic quaelibet trium personarum est Spiritus saucius.

Spiritus sanctus multa habet nomina. Dicitur enim Spiritus a spirando active, eo quod spiret. Joan. iii, 8 : Spiritus ubi vult, spirat, et secundum hunc modum, hoc nomen, spiritus, commune est omnibus tribus personis, sed Spiritui sancto convenit per appropriationem. Alio modo dicitur Spiritus a spirando passive, eo quod spiretur I et hoc proprium est Spiritui sancto, quia procedit per modum spirationis. Non solum autem dicitur Spiritus sed additur sanctus : quia sanctus idem est quod mundus, vel firmus, vel sine terra. Ista autem non conveniunt ei soli, quoad se, sed etiam in comparatione, quoad nos : nam per gratiam Spiritus sancti a peccatis mundamur, in bonis firmamur, a terrenis separamur. Sanctus ergo non solum est in se, sed quia nos sanctos facit ex sanctitate, de qua dicit Dionysius : " Sanctitas " est ab omni immunditia libera, et per" fecta, et omnino immaculata munditia.)) Praeterea, Spiritus sanctus vocatur nexus, unitas, et amplexus : et hoc prout comparatur ad Patrem et Filium.

Item, Dicitur donum Altissimi : et hoc, prout comparatur ad nos : quia omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, etc. .

item, Dicitur fons vivus : quia septemplici rivo donorum nobis fluit, Isa. XI, 2 et 3 : Spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii ei fortitudinis, spiritus scientiae et pietatis, ei... spiritus timoris Domini.

Item, Dicitur ignis , quia affectum ascendit ,

Item, Dicitur charitas, non solum quia est amor Patris et Filii, sed quia nos amantes facit.

omnes tribulationes mundanas suaves facit, et jucundas, secundum illud. : " In labore requies, in aestu temperies, etc. " Item, Dicitur dexterae Det digitus, quia sicut corporales res digito demonstrantur, ita per Spiritum sanctum ostenduntur res spirituales oculo spirituali.

Item, Dicitur Paracletus , quia consolationes caelestes mentibus instillat. Item, magistrorum optimus, quia intellectum ad Dei cognitionem et sui ipsius illuminat.