CAPUT XI. De nativitate Christi.

Nativitas Christi triplex est, scilicet divina, humana, gratuita. Prima est ex patre, secunda ex matre, tertia fit in mente. De patre nascitur aeternaliter, de matre temporaliter, in mente spiritualiter. Et istae tres nativitates sumuntur secundum tres naturas, quae sunt in Christo, scilicet deitas, caro, et spiritus. Nam ex patre nascitur Deus, ex matre caro, ex mente nascitur spiritus, scilicet per gratiam. Ex patre nascitur semper, ex matre nascitur semel, in mente nascitur saepe. Secundum nativitatem divinam Christus habet patrem sine matre, secundum humanam habet matrem sine patre, secundum gratuitam habet patrem et matrem, secundum illud : Quicumque fecerit voluntatem Patris, etc. . Has tres Christi nativitates repraesentat Ecclesia in die nativitatis ejus. Primam, scilicet divinam, in Missa quae cantatur in nocte. Est enim haec nativitas nobis occulta. Isa. LIII, 8 : Generationem ejus quis enarrabit ? Secundam in Missa quae cantatur in aurora : quia nativitas humana partim fuit occulta, partim manifesta. Occulta quidem quantum ad modum, quia natus est de Virgine : sed manifesta quantum ad factum. Tertiam, scilicet gratuitam, in Missa quae cantatur in die, quia nativitas gratuita est manifesta, in qua Christus per affectum concipitur, per effectum nascitur, et per amorem perfectum nutritur. Isa. XXVI, 17 et 18 : A facie tua concepimus, et quasi parturivimus etc.

De divina itaque generatione habetur in primo libro hujus compendiis sed nunc de humana prosequendum est.

Nota itaque, quod secundum verba Apostoli, ubi ait : Apparuit gratia Dei Salvatoris nostri omnibus hominibus, erudiens nos, etc. . Nativitas Christi fuit gratiosa, gloriosa, copiosa, fructuosa. Gratiosa, id est, gratis non meritis nostris exhibita: Apparuit enim gratia. Gloriosa, quia Dei Salvatoris nostri. Copiosa, quia omnibus hominibus. Fructuosa, quia erudiens nos. Iste fructus nativitatis Christi duplex est, scilicet respectu temporis praesentis et futuri. Item, respectu temporis praesentis duplex est fructus. Primus est declinatio mali, ibi, Ut abnegantes impietatem , quoad malum quod est contra fidem : et saecularia desideria, quoad malum quod est contra bonos mores. Secundus fructus est operatio boni, ibi, sobrie, quoad nos : juste, quoad proximum : ei pie, quoad Deum. Item, respectu futuri temporis duplex est fructus. Primus est spei in resurrectione, ibi, Exspectantes beatam spem. Secundus gaudii in glorificatione, ibi, Et adventum gloriae magni Dei. Apparuit enim in nativitate Christi benignitas et humanitas

Salvatoris de triplici latibulo, scilicet de sinu Patris, in quo celabatur : de umbra legis, in qua figurabatur : de ventre matris, in quo formabatur. Iste namque agnus solvit signacula libri signati .

Nativitas Christi fuit utilis, honesta, jucunda. Quid autem utilius salute hominis ? Vocabis, inquit, nomen ejus Jesum : . ipse enim salvum faciei populum suum : certe a formidine timoris, ab immanitate languoris, a detentione carceris, a subjugatione hostis. Quid honestius partu Virginis, ubi virgo est quae generat, Deus est qui generatur, Spiritus sanctus qui operatur in generatione ? Quid jucundius nativitate Dei et hominis ? Gavisi sunt, qui praecesserunt, ut Abraham, qui exsultavit ut videret diem Domini . Item, qui sequuntur, Gaudete in, etc. . Item, qui praesentes erant, ut Angeli decantantes, et pastores videntes : et Joannes eum in utero sentiens , et Simeon amplexans , sed maxime virgo ipsum generans. Luc. I, 47 : Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.

Protulit in nativitate nobis beata Virgo fructum, qui fuit seminatus in conceptione, germinavit in nativitate, collectus in pannorum involutione, ad donum allatus in purificatione, flagellatus in stipite, ventilatus in falsorum testium accusatione, immolatus in passione, purgatus in resurrectione, comeditur in quotidiana Eucharistiae susceptione, et in caelesti fruitione . Beata itaque Virgo est caelum, quae Christum roravit : ipsa nubes, quae Christum pluit : ipsa terra, quae Salvatorem germinavit. In nativitate Domini fuit beata Virgo terra, de cujus limo formatus est novus Adam : terra de qua orta est veritas : terra de qua ortus est fructus terrae sublimis : terra bona in qua semen cecidit : terra fluens lacte et melle : terra germinans herbam virentem : terra de qua oriebatur fons irrigans universam superficiem terrae .