CAPUT X. De tempore.

Tempus est mensura motus primi mobilis et rerum mobilium. Et hoc patet, quia hic est tempus, et non in caelo secundum suam substantiam : quia hic mutantur omnia, non ibi : hic est enim nunc hiems, nunc aestas, nunc pax, nunc discordia, nunc tranquillitas, nunc tempestas. Mutabilitas rerum ostenditur in hoc, quod ea quae praecipue

mundus amplectitur, scilicet sapientia et potentia in Oriente inceperunt, et terram habitabilem pe rcu rrerunt usque ad 0ccidentem, in signum quod omnia tendunt ad occasum. Nam studium sapientiae coepit in aegypto, postea fuit in Graecia, post hoc Homae, deinde in Francia et in Anglia. Similiter regna primo fuerunt in Oriente, post in Graecia, post apud. Romanos, nunc potestas imperii residet in Germania. Propterea. Jacobus comparat vitam nostram et haec mutabilia vapori , Salomon somno, Isaias baculo arundineo , et Liber Regum aquae di labenti .

Differentia autem est inter tempus, et aevum, et aeternitatem. Nam tempus habet principium et finem. aevum caret fine, sed non principio. aeternitas caret utroque termino, quia est mensura interminata.

Istae sunt aetates mundi. Prima est ab Adam usque ad Noe, habens juxta Hebraeos, annos mille sexcentos quinquaginta sex : sed secundum Septuaginta interpretes habens bis mille quadraginta duos.

Secunda est a Noe usque ad Abraham, habens secundum Hebraeos annos ducentos nonaginta duos : Sed secundum Septuaginta, mille septuaginta duos.

Tertia est ab Abraham usque ad David, habens annos secundum Hebraeos nongentos septuaginta duos : sed secundum Septuaginta,mille et centum triginta. Quarta est a David usque ad transmigrationem Babylonis, habens annos secundum Haebreos quadringentos septuaginta tres : sed secundum Septuaginta, quadringentos octoginta quinque.

Quinta est a transmigratione Babylonis usque Ad Christum habens annos secundum Hebraeos quingentos octoginta quinque : Sed Secundum Septuaginta , quingentos septuaginta octo.

Igitur ab exordio mundi usque ad Christum secundam Hebraeos habemus annorum tria millia nongentos quinquaginta duos, et secundum Hieronymum est haec computatio : secundum vero Septuaginta, quos Graeci sequuntur, quinquies mille quingentos et octo. Eusebius autem quem Orosius secutus est, inter utrosque incedens, numerat annos quinquies mille centum et nonaginta octo : quos pene omnes Latini sequuntur.

Sexta aetas est a Christo usque ad finem mundi.

Septima est quiescentium, et concurrit cum sexta.

Octava est resurgentium.

Porro secundum Hebraeos in prima aetate sunt generationes decem. In secunda decem. In tertia quatuordecim. In quarta deceni et septem, quas tamen Matthaeus gratia mysterii tredecim ponit in capite primo sui Evangelii. In quinta quatuordecim.

aetates hominis sunt istae. Prima est infantia, a nativitate usque ad annos septem : secunda est pueritia usque ad annos quatuordecim : tertia est adolescentia a anno quintodecimo usque ad annum vicesimum octavum : quarta est juventus, ab anno vicesimo octavo usque ad annum quadragesimum nonum : quinta est senectus, anno quinquagesimo usque ad septuagesimum octavum : sexta est decrepitas ab anno septuagesimo octavo quousque vita finitur.

Dignitas dominici diei notatur in hoc, quod fuit prima dierum. Item, ut dicitur, erit ultima dies. Item, nox illam non praecessit. Item, nox illi non successit. Item, caelum et terra in ea sunt creata , Item Angelus in ea conversus est ad Deum. Item, primo data sunt in ea filiis Israel mandata , ut dicit Origenes. Item, in ea Christus natus est. Item, Christus in ea resurrexit . Item, in ea Spiritus

sanctus dalus est Apostolis . Item, omnes In ea resurgemus, atque iudicabimur . Item, in ea perpetuo continuandum est in laude Dei.