Epistola II. Ad Geruntii Filias. De contemnenda haereditate.

I. Cuncti mei sensus affectu vobis vacant, etsi interim loco segregor: nam et videre vos mihi videor et audire: tam me occupatum habet vestra dilectio. Quod si vos invicem faciatis, cum illud impossibile sit fieri per carnem, possibile redditur ex spiritu, ut fiat duorum hominum corpus unum. 0045D Nam ut probem etiam vestra mecum vigilare colloquia, accipite quid de haereditate, quod suggessistis cogitanti altius videatur, quoniam me etiam in carnalium arbitrium per spiritualia delegistis. Possem quidem dicere: Quis me constituit judicem, aut divisorem inter vos (Luc. XII, 14) ? si non infideles processisset ista sententia. Judaeorum enim incredulitas hac Domini responsione repercutitur, non seritur. Nam ipsi aliquando Judaei in ipso Moyse visitationem illam Domini non videntes qua Aegyptium fratris liberator occiderat: sequentique die fratrum discordias rixasque volens sedare, ausi sunt dicere: Quis te constituit principem, aut judicem super nos (Exod. II, 14) ? Ac proinde suo illis Dominus 0046A ore respondit, quo amplius confutarentur, si proderentur, falso se quaerere quem sprevissent, dicente ipso: Si credidissetis utique et mihi (Joan. V, 46) . Sed quoniam et ego vester sum, et vos vere scio quaesisse judicium ejus, qui Aegyptium gaudenter occidit, et cum adversario, dum in via estis, nitimini cito confoederare concordiam, apud Judaeos sibi suam sententiam relinquemus, super ipsos qui eam protulere venientem.

II. Nos humilibus de Domini lenitate dicemus: Vobis datum est scire mysterium (Matth. XIII, 11) . Ac proinde, ut ad exordium diverticuli revertamur, haereditatem illam vobis arbitror contemnendam. nec aliquid a judice saeculi postulandum. Quomodo enim vobis illos licet adire, qui etiam suo judicio 0046B nesciunt veritatem? Quandoquidem Pilatus ex ipsorum curia, sic loquitur ad Dominum: Quid est veritas (Joann. XVIII, 36) ? Nempe hic judex erat, et negotia causasque litigantium libripende justitiae tanto statuto jure solvebat: et quid hic valebat facere, si non noverat veritatem? Certe Evangelistae adeo justum fuisse Pilatum commemorant, ut innocentem mallet absolvere quam punire: et tamen veritatem quasi discere cupiat, inquirit. Nam veritatis ignoratio, interrogationis est actio. Quid ergo dicemus? Inanes sine dubio mortalium curas, et uniformem mundialium rerum prodidit falsitatem: ibique judicia vera non esse, ubi sint mentita negotia: seque in rebus carentibus veritate, carere vero judicio judicat. Quid enim quasi nostrum apud illa 0046C tribunalia repetemus, si, praescribente Apostolo, nihil intulimus in hunc mundum: verum nec auferre quid possumus (I Tim. IX, 7) ? Si enim nihil intulimus in hunc mundum veniendo, et nihil auferre poterimus abeundo: falso aliquid nostrum hic esse dicimus, ubi nobis totus pene mundus alienus est. De quo nobis quid judex saeculi tribuere (( Al. retribuere)) poterit, si nihil natura donavit? Quid Pilatus veritatis interrogator potius quam prolator: quid, inquam, nisi Barrabam, quem ideo Judaei Deo coeli praeferunt, quia ad judicem saeculi convolarunt? In quo utique perfidus populus non reum, sed reatum accepit. Sed haec de judicio sint dicta, non de negotio.

III. Caeterum quod ad causam pertinet, non solum 0046D moneo, sed obtestor, ut si Geruntium pro Christo offendistis, in ea offensione duretis. Qui enim perseveraverit usque in finem, hic salvus erit (Matth. X, 22) . Nam si causa offensionis est Christus, amplexandum est impii patris elogium, non dolendum: ne recedamus a Christo, cui nos illa exhaeredatio commendat, sicut scriptum est: Beati estis cum persecuti vos fuerint, et maledixerint nomini vestro tamquam malo, propter filium hominis: gaudete in illa die, et exsultate: ecce merces vestra multa est in coelo (Luc. V, 21 et seqq.) . Hanc mercedem offensio illa providit, cujus poenitet veritatis. Quod si vocatae ad Dominum in imagine Levitarum, spiritualibus gladiis, corporeos occidistis affectus: 0047A quem patrem desideratis? Unus est enim pater noster qui in coelis est, ac proinde Dominus haereditas vestra. In Christo enim possidendum est, quod cum Christo est possidendum. Ne revertamini ad mortuum, qui sequimini viventem. Mortui, inquit, sepeliant mortuos suos (Matth. VIII, 22) . At si jampridem dixistis: Pater, non novimus te: ut testamentum Domini servaretis: quid adhuc repudiati patris quaeritis testamentum? Hic est ille gladius qui a Domino per terras, patrem a filio separaturus immissus est (Matth. X, 34) . Hoc est vere circumcidere naturam, quod Judaei forma, et non veritate custodiunt: et circumcidere cultro petrino (Jos. V, 4) . Petra autem erat Christus (I Cor. X, 4) . Is utique qui dixit: Si quis amaverit patrem, aut matrem 0047B super me, non est me dignus (Matth. X, 37) . Hoc vos gladio utentes, illos imitamini Levitas, ab interiori homine per exterioris vestri castra currentes, obvios affectus pro Domini amore jugulate: juxta legislatoris imperium pertranseuntes primum virtutum exercitum cum reditu: videlicet ut praeterita transeuntes, nec saeculi mirabilibus inhaerentes; ubi primum ad eum, qui nos misit in mundum, cum femorali gladio redeamus: resistentes nobis, remorantesque hos, propinquum, proximum, fratremque, ne per hos elongetur nostra peregrinatio, perimamus: et haec a porta faciamus ad portam: id est, ne cum in porta oculi fratrem fuero persecutus, portam fortasse auris obsideat, et per aliam portam praetermissus occurrat. Hae siquidem sunt portae 0047C animae nostrae, per quas ad illam saeculi blandimenta descendunt: et per quas sensus carnis introeunt: per quas nisi, late strage facta, viam virtutibus quadam impietate fecerimus, numquam ad regem verae pietatis pervenire poterimus.

IV. Quod ubi pro vestra devotione fueritis viriliter exsecutae, statim vobis ab ipso Moyse talis facti laudatore dicetur: Implestis hodie manus Domino: hoc est mundum (( Al. saeculum)), qui vobis conditione carnis et substantiae propinquus est, et proximus: occidentes actus vestros, qui manus sunt, implestis Domino, cum nulli praeter quam Domino imperanti servire annuistis. Sic Abraham Domino dexteram suam, dum parricidium facere non recusat, implevit (Gen. XXII) . Qui filii sui, dum 0047D illam Deo armat, oblitus est, et in praecepti respiciens majestatem, atrocitatem operationis non dignatus est retrectare. Implentur namque manus Domino, cum Domini occupantur imperiis: cum Domini traditae voluntati, non hominis incipiunt esse, sed Dei: quando non affectui carnis obtemperant, sed divinae serviunt jussioni. Sic Judith ob libertatem civium vel salutem, se sub specie fornicationis implevit Deo, et inermis armatum, et virum mulier occidit (Judith. XII, 13) . Sic vos Domino plenae carnis affectibus triumphatis: non quaeratis refugam, qui a vobis, etiamsi occurreret, foret occidendus. Remittite pallium tunicam detrahenti (Luc. VI, 29) . Pecunia eorum cum ipsis sit in interitum, 0048A qui Christo pecuniam praetulerunt (Act. VIII, 20) . Exeuntes semel de Sodoma, cuncta relinquamus incendiis. Videt Lot uxoris exemplo iram Domini, quae in iram, quia retrospexit, incurrit. Noluit vobiscum Geruntius in coelestibus habere partem: cur vos partem ex censu ejus desideratis in terris; quod si ille vestra gloriosa tentopere contempsit: cur non vos illius inhonorata contemnitis? Ferte, oro vos, patienter fidei notas, stigmata Christiana, Ecclesiae paupertatem. Ferte, inquam, impudicorum elogia, virginitatis haeredes. Visitatas vos esse cognoscite, et tanta visitatione clarificatas, ne partem cum infidelibus haberetis. Mundus iste vos cum Domino vestro non agnovit. Si de saeculo essetis, saeculum vos amaret. Reges saeculi 0048B a filiis suis tributa non poscunt. In domibus regum sunt, qui mollibus vestiuntur (Matth. XI, 8) . Zebedaeus Jacobum et Joannem non sequitur. Sinite Geruntium in navicula remanere cum retibus, dummodo cum Apostolis Christi jaceatis in pectore.

V. Vae divitibus, quoniam receperunt consolationem suam (Luc. VI, 25) ! Vobis autem, filiae, in futuro consolatio vestra debetur; vobis exhaeredatio illa, futurae haereditatis in coelestibus fecit augmentum: vobis sua mundus ipse subduxit, ubi vos non suas esse cognovit: imo diris dives ardoribus, Lazaro in sinu patris Abrahae recumbente, torquetur (Luc. XVI, 25) . Et quid mirum si pauperculus et peregrinus in terra quidem aliena sepulcrum emit Abraham a filiis Heth? O veritas! nequeo enim 0048C silere, quin exclamen, O altitudo sapientiae et scientiae Dei (Rom. XV, 33) ! Sepulcrum sibi patriarcha peregrinus emit? Quid est sepulcrum? Locus est quietis, ubi, juxta mundi rationem, defunctorum corpora collocantur. Vota ergo intelligentia, locum sibi requietionis pater Abraham fide sua et contemptu pecuniae comparavit (Gen. XXIII, 17) . Istud sibi sepulcrum et Paulinus noster nuper ipse divitiis cum sua matrefamilias comparavit, qui conversatione saeculi morientes, a mundialibus operibus jam quiescunt, dicente Apostolo: Mortui enim estis, et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo (Col. III, 3) . Et iterum: Si autem mortui sumus cum Christo, credimus quia simul vivemus cum Christo (Rom. VIII, 10) . Hoc est illud duplex sepulcrum, 0048D exterioris hominis et interioris quies una. Nam si homo ex duabus substantiis constat, merito et sepulcrum duplex habere debebit: ut cum alterutra substantia in suam naturam dissociata remeaverit, requies utrique non desit. Quoniam cum ex corpore et anima homo sit: tamen nec anima sine corpore homo dici potest, nec corpus sine anima homo est: cum tamen anima et corpus homo. Sed ubi hoc nomen, quod ex duobus nominibus suis, proprie tertium duorum commixtione perficitur, eorum dissidio fuerit vacuatum, sua singulis loca ad requiem censentur: quoniam utrumque vivit, et moritur utrumque. Nam sicut praeter hanc vitam, alia vita est beatorum: ita praeter hanc mortem, mors alia 0049A impiorum est. Sed inter hanc vitam et mortem, atque illam vitam, et mortem, interest hoc, quod istae naturae sunt, illae sunt meritorum. Atque ita duplex sepulcrum et naturae debetur et meritis. Hoc sepulcrum sibi duplex patresfamilias isti, de quibus locuti sumus, providerunt: qui Senatum, honores, divitias relinquendo, mortui illis videbantur, quibus esse videntur etiam dum vivunt mortui. Ecce unum sepulcrum, in quo conversatio veteris hominis cum crepundiis suae nobilitatis absconditur. Illud erit aliud cum ipsum corpus, quod naturae lege caducum est, dissolutum revertetur in terram: de qua scriptum est: Terra es, et in terram ibis (Gen. III, 19) : anima tamen in refrigerio requiescente. Nam qui duplex sibi sepulcrum noluerit comparare, habebit 0049B forsitan juxta conditionem naturae, ubi corpus mortale condatur: non habebit juxta meriti legem, ubi anima requiescat. Quod quidem ita constitutum est, ut mors ista, quae per dissolutionem animae generatur et corporis, media sit et duarum mortium et duarum vitarum. Bis enim hominem necesse est mori, et bis ei vita debetur. Nam et beatus Paulus duas breviter vitas designavit, dicendo: Pietas autem ad omnia valet, promissionem habens vitae, et ejus quae nunc est, et futurae (I Tim. IV, 13) . Et beatus Joannes in Apocalypsi duas mortes ostendit, dicendo: In eos mors secunda non habet potestatem (Apoc. XX, 6) . Secundam enim dixit, quia est et prima.

Cap. VI.—Sed illud nobis magna ratione tractandum, 0049C et diligenti circumspectione providendum est, an ante istam mortem, quae separatione, ut dixi, animae corporisque generatur, mori saeculo huic (anathematizatis, si potest dici, omnibus ejus voluptatibus, quae nobis extra lineam vitalis substantiae mundi copiis suggeruntur) malimus: an post naturalem interitum, qui animam corpusque discernit. Unde et interitus dicitur, quod inter ipsa eat, ac medium se inter duas substantias, quae hominem sui conjugatione faciebant, tertium illum gradum perfectae substantiae sublaturus immergat. Quoniam qui hic mortuus fuerit, mundi voluptatibus non utendo, et corporis stimulos obterendo, consepultus esse videtur cum Christo (Rom. VI, 11) : et si consepultus, utique in sepulcro, sine quo esse 0049D non potest sepultura. Huic et mors alia communis illa debetur, quae animam a vinculis corporis solvit et liberat, cui corpori aeque suum sepulcrum, et sua sepultura debetur. His duabus mortibus post geminum sepulcrum, beata illa et perpetua vita succedit. Caeterum qui totum mundum hic lucrifecerit, ambiendo, rapiendo: quoniam hic facta carnis mortificare contempsit, post istam naturalem mortem, quam transire non possumus, dicitur merito uno et simplici sepulcro esse conditus, vel potius commendatus: et in secundam mortem miser incurrit, quae plena est et dolorum aeternitate, et lacrymarum perpetuitate.

0050A Cap. VII.—Haec sunt itaque duo sepulcra, quae sibi et Paulinus vir singularis ad imaginem patriarchae sollicitissimus requisivit: unum, ubi et veterem hominem cum actibus suis spoliatus occuleret: et licet necdum corpus deposuisset, carnalia non haberet in carne: aliud, ubi corpore ipso, cum venerit Dominus confringere terram ejus, exposito, animam collocet in quiete, ut fidei tunc pater ille haec filiis contemptu, ut diximus, pecuniae comparavit: in quo dives cum paupere non potuit recubare. Huc omnes peregrinos mundi, huc egentes, huc etiam exhaeredatos pro Christo saecularibus recipiet testamentis. Ideoque nec vestigium habuit in hac terra, quoniam nemo qui eum sequeretur inventus est. At nunc vos, filiae, confidite, quae ex 0050B eo vestigium Abrahae estis, ex quo de terra non esse coepistis. Obsequimini voluntati patris vestri, cujus corruptelae obsecutae non estis: qui vobis a filiis Heth sepulcrum emit, quod sibi et caeteris suis noluit comparare: apud quos utique mortuae estis, quando cum eis id quod vivi in mundo possederint, non tenetis. Gratiasque illi semper agite, qui vos hoc fecit vestigium non habere: ut ibi cum Lazaro signum Abrahae haberetis. Possideat ergo ille pecuniam, vos sepulcrum: ille imagines escarum, vos requiem Prophetarum.