Epistola III. Ad Marcellam. Exhortatur ut adversa toleret.

I. Magnam humilitati nostrae fiduciam scribendi ad venerationem tuam, Christi charitas dedit: quae te fecit humilem corde pietatis, et divitem operibus benedictionis. Talis etenim de sanctis fidei tuae divitiis fama processit, ut ad nos quoque in longinquo positos penetraverit, et auditu gratiae Dei, tamquam oleo laetitiae, impinguaverit ossa nostra. Notum enim factum est nobis bonum tuum, quoniam illuminavit Deus vultum suum super te. Segregavit te 0051A ex utero cognationis et terrae tuae: non regione, sed spiritu bonae voluntatis: ut de terrenis opibus fidelem sibi constituat in coelestibus, earum participem de quibus scriptum est: Mulieres sapientes aedificaverunt sibi domos (Prov. XIV, 1 sec. LXX) . Haec autem audientes de tua felicitate coelesti, effudimus coram Deo corda nostra, et in voce exsultationis epulantes (Ps. XLI, 5) , diximus: Dominus mortificat, Dominus vivificat, deducit ad inferos, et reducit. Dominus divites pauperes facit, humiles exaltat (I Reg. II, 6) : sed quoniam ((Al. quia)) calix in manu Domini est, hunc humiliat, et hunc exaltat. Quod etsi ad omne mysterium regni pertinere videtur, attamen et ad tuam specialiter gratiam referri potest: quae magno Domini miserantis consilio exaltata es ut humiliareris, 0051B et humiliata ut exaltareris.

II. Non enim ignoramus, venerabilis soror et benedicta filia, tuam praeteritam in hoc saeculo gloriam. Nam etiam vidimus te in tempore illo, quo domum tuam regalis affinitas ambiebat, eminentem in his honoribus, qui destruuntur: quia etsi ipsi quoque a Domino altissimo tribuuntur, quia omnis potestas a Domino Deo est (Rom. XIII, 1) : attamen caduci et fragiles sunt, qui sub hoc mundo aguntur: cujus figura ut umbra praeterit. Unde et impensius admiramur gratiam quae tibi data est, et magnificamus in te Dominum, qui te in laboribus hominum posuit, et salutifero paternae pietatis verbere visitavit: ut te in paucis vexatam, in multis bene disponeret, teste Apostolo: In hoc mundo corripimur, 0051C ne cum hoc mundo damnemur (I Cor. XI, 32) . Unde et David ait: Corripiet me justus in misericordia, et increpabit me: oleum autem peccatoris non impinguet caput meum (Ps. CXL, 5) : ita et in Salomone scriptum esse, sine dubio in studiis spiritualibus posita, didicisti: Quoniam Dominus quem diligit, corripit et flagellat (Prov. III, 12, juxta LXX) . Castigat autem omnem filium quem recipere dignatur disponendum ad vitam aeternam (II Cor., XI, 39) . De eo et Apostolus non confunditur, nec atteritur: sed magis gloriatur, et potens fit in infirmitatibus suis, qui ut nos suo confortet exemplo, fatetur et praedicat sibi ipsi: cui etiam usque in tertium coelum patuerat ascensus: et quem neque ignea illa romphea ab aditu paradisi potuerat excludere: ubi etiam ineffabile 0051D omni linguae audierat arcanum; sed tamen, ne extolleretur propter excellentiam revelationum, ita se ipsius a quo intantum glorificabatur Domini moderamine gubernatum refert, ut apposito angelo Satanae in stimulum carnis suae, id est, in tribulationem corporis deprimeretur salubriter, ne inflaretur inaniter: Propter quod, inquit, ter Dominum rogavi, ut recederet a me: et dixit mihi: Sufficit tibi gratia mea: nam virtus in infirmitate perficitur (I Cor. XII, 8) .

III. Quamobrem cum tali magistro et auctore instructa, ad virtutem patientiae et spem gloriae aeternae, confidens esto, filia, sicut esse coepisti, et gloriare in praeteritis passionibus tuis, recolens et illa ejusdem doctoris eloquia: Fideliter enim ut conscius 0052A arcanorum coelestium contestatur, non esse condignas passiones hujus temporis ad futuram gloriam, quae revelabitur in nobis (Rom. VIII, 18) . Tribulatio enim, inquit, patientiam operatur, patientia autem probationem: probatio vero spem, spes autem non confundit: quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris (Rom. V, 30) : in qua charitate radicati omnia sustinemus. Propterea et David ait: Diligam te, Domine, virtus mea (Ps. XVII, 2, juxta Psal. Rom.) . Dilectio enim Domini virtus salutis est: quia Deus dilectio est, et qui manet in charitate, in Deo manet. Sciens autem et propheta, quia momentaneum tribulationis in hoc saeculo immensum perennis gloriae, ut Apostolus ait, pondus operatur, sanctus ille rex in Psalmo ut dignus habeatur igniri tentationum examine, 0052B dicit: Proba me, Domine, et tenta me (Psal. XXV, 2) . Unde et iterum idem psalmographus noster, quasi poenitens mundi hujus gloriae, confitetur, cum dicit: Priusquam humiliarer, ego deliqui (Psal. CXVIII, 67) . Et quia humiliatione curatus sit, statim dicit: Propterea eloquium tuum custodivi. Ob hoc rursum Propheta: Da nobis, ait, auxilium de tribulatione. Et, Vana salus hominis est (Psal. LIX, 13) . Est enim vana salus hominum, quae putatur in hac tantum vita mortali esse: de qua homini dicitur: Homo sicut fenum dies ejus (Psal. CII, 15) . Et quidem tu, sancta filia, etiam documentis edocta es probare sententiam: quia omnis caro fenum, et omnis gloria ejus quasi flos feni (Isa. XX, 6-8) . Aruit fenum, et flos ejus decidit: verbum autem Domini, 0052C et qui fecit illud, manet in aeternum, sicut ipse Dominus manet in aeternum, qui est ante in saecula. Ob hoc vere dictum est: Vana salus hominis, quia vana omnia sub coelo. Unde et in Psalmis habes: Universa vanitas omnis homo vivens (Psal. XXXVIII, 6) .

IV. Sed de quo genere hominum ista dicat, in consequentibus docet: de eis scilicet qui vane conturbantur amore divitiarum suarum, in quas sicut belluae caecae inhiant sine fine cupiendi et congerendi, thesaurizantes in terra, et ignorantes cui congregent eas (Ibid., 7) . Relinquent, inquit, alienis divitias suas (Psal. XLVIII, 12) , et postquam in vanitate defecerint dies eorum, rapti in infernum omnes, non domini, sed servi divitiarum suarum; nihil illic invenient in manibus suis (Psal. LXXV, 6) , quia nihil 0052D praemiserunt, nisi aeternarum merita poenarum. Ilia autem non est vana salus hominis, de qua dicitur: Domini est salus, et super populum tuum benedictio tua (Psal. III, 9) ; et iterum: Salus autem justorum a Domino est (XXXVI, 39) . Ideo et spes in Deo posita non confundet (Rom. V, 5) , sicut salus vana non est quae speratur in Christo, et confertur a Christo.

V. Ergo quia accepisti auxilium de tribulatione, ne concupisceres humanam diem, et vana salute hominis gauderes; gloriare in Domino, et benedic eum, qui tibi tribuit intellectum (Psal. XV, 7) , ne in via peccatorum (Ps. I, 1) stare persisteres, neque in filiis generationis istius permaneres, quibus non 0053A est salus (Psal. CXLV, 3, juxta LXX) : quia praevalescunt in vanitate sua, veritatis immemores. Quia dum confidunt in multitudine divitiarum suarum, non ponunt Deum adjutorem suum (Psal. LI, 9) . Tibi autem facta est sors in haereditate Jacob, et illuminati sunt oculi tui in agnitionem veritatis: ut intelligeres, quia melius est modicum justo, super divitias peccatorum multas (Psal. XXXVI, 16) . Ideo enim misericors et miserator Dominus (Psal. CX, 4) , quia talibus suis praeparat adinventiones suas ad vitam hominum propagandam, permisit te istius saeculi fluctibus ventisque jactari: ut experta naufragium, de caetero similiter periclitari caveres. Itaque cuncta quae passa es, sicut intelligis, vulnera quidem corporis tui, sed et animae remedia fuerunt.

0053B VI. In circumcisione cordis fac opera tua: ut gloria tua non sit ex hominibus, sed ex Deo (Rom. II, 29) : qui deponit potentes de sede, et exaltat humiles, et esurientes implet bonis, et divites dimittit inanes (Luc. I, 52) . Deus scientiarum Dominus (I Reg. II, 3) , vide quanta gloriam tuam recompensatione mutavit, qui te maluit participem rerum coelestium fieri, quam ad finem terrestrium permanere, ut ab humana dignitate transires in regnum Dei: Et quidem multis hominibus hujus saeculi vanitate captivis, similia Deus auxilia percipiendae in aeternum salutis offerre dignatur, sed plerique, superantibus (( Mart. plerisque spernentibus)) sana consilia sollicitudinibus divitiarum, ac delectationibus corporum, nolunt intelligere, ut bene agant (Psal. XV, 4) : et malunt 0053C lata via perditionis spatiari cum multis, quam angustam semitam invenire cum paucis (Matt. VII, 13) . Unde et tu, beatissima, cui donatum est non indurari pia castigatione, sed corrigi: neque gloriari in divitiis, sed spem et rem in Deo ponere, et a sorte divitum peccatorum dividi: quorum cor ut coenum est, quia et cor sicut thesaurum suum in terra demergunt: transi ad beatorum pauperum sortem, quorum formam Christus accepit, et factus est refugium pauperi (Psal. IX, 10) . Neque divites, sed pauperes beati quorum esse pronuntiat regnum coelorum (Matth. V, 3) .

VII. Tuum est ergo nunc in magna gratiarum actione confiteri, et psallere Domino: quae ita ut audivimus, et habitu et corde humilitatis ornata 0053D es, ut linguae tuae et menti tuae Davidica verba conveniant: Bonum mihi est, quod humiliasti me, ut discerem mandata tua (Psal. CXVIII, 71) . Adjicere etiam quod statim sequitur vere poteris: Bonum mihi est lex oris tui super millia auri et argenti (Psal. CXVIII, 72) . Elegisti enim thesauros tuos ponere in praeceptis Altissimi. Dicimus et nos congratulantes tibi in verbis Prophetae: Gaude, filia Sion; laetare, filia Jerusalem (Zach. II, 10, juxta LXX) , et obliviscere malorum, quae tibi de hujus saeculi bonis orta sunt: quae elegisti tibi bonam partem, quae non auferetur tibi (Luc. X, 42) . Nemo enim potest auferre thesauros repositos in sinu Christi, neque evertere domum in ipso angulari lapide fundatam. 0054A Non enim ligno putribili, neque stipula fragili, aut feno arescente, super infirmam arenam aedificium collocasti, sed super immobile fundamentum, quod est Christus, praeter quod aliud fundamentum nemo potest ponere in consummandum (I Cor. III, 11) : argento et auro et lapidibus pretiosis extruere coepisti in Christo. Et quia perficis hoc aedificium (Dei enim aedificatio est) (I Cor. III, 9) ille sapiens architectus insistit operi tuo ut doceat te percurrere cursum bonum, oblivisci quae retro sunt: et extendi ad bravium supernae vocationis (Philipp. III, 13) , ut apprehendas in quo apprehensa es, et accipias coronam justitiae, et diadema gloriae de manu Domini. Cumque magna dies illa in igne coeperit revelari, non concremetur opus tuum sapientis ignis examine, 0054B sed probetur (I Cor. III, 13) . Nec exstinguatur lumen tuum, sed inter stellas clariores emicet, inter illos qui fulgebunt sicut sol in regno Dei (Matth. XIII, 43) , et sicut luna in aeternum perfecta (Psal. LXXXVIII, 38) : quos etiam per diem sol non uret, neque luna per noctem (Psal. CXX, 6) . Erunt enim in Jerusalem urbe illa coelesti permanentes: cui ipse Dominus, ut scriptum est, erit et nomen et lumen (Apoc. XXI, 21) .

VIII. Videntes ergo et praevidentes in spiritu revelationis, magnam tibi perennium gaudiorum messem florescere, exsultamus in Domino, et gaudentes fructibus tuis, in voce exsultationis psalmi canimus: Magna opera Domini, exquisita inter omnes voluntates ejus (Psal. CX, 2) : quia multum abundavit 0054C bonitas ejus, superabundare tribulationibus tuis: quandoquidem te in eorum sorte vocavit perenni laetitia et haereditate coelesti, et in honore regali, et in consessu superjudiciali. Tolerandae sunt in hoc saeculo humilitatis passiones, quae tibi a Deo recompensabuntur: et tu benedicta similiter interim his verbis consolare: ut et veterum dolorum obliviscaris, et in praesenti proposito, quo ad opera salutaria elevasti manus tuas, corde perfecto firmata, fiducialiter futurorum bonorum tibi perpetuam felicitatem festiva meditatione promittas: teque ipsam in coelum animo gestiente praecurras: ut dum corpore moraris in terra, jam ad Christum mente pervenias: dumque Christum conaris imitari, et vestigio ejus affigeris, depositis oneribus, et impedimentis 0054D atque compedibus, quibus saeculi hujus divites attinentur, sedentes in tenebris et umbra mortis (Psal. LXXXVII, 7) : tu jam liberata et expedita comiteris Dominum majestatis crucifixum, cujus imaginem non potest portare, nisi qui in hoc saeculo nudum se reddit et mortuum: ut secundum ipsum Dominum dicat: Venit enim princeps mundi hujus, et in me nihil invenit (Joan. XIV, 30) . Vel secundum prophetam David: Factus sum inter viventes quasi mortuus (Psal. LXXXVII, 6) : ut sic inter mortuos libera, possis juxta Apostolum dicere: Vivo autem jam non ego, vivit autem in me Christus (Gal. II, 20) . Gaude quia facta es sicut gloriosa Judith, inter virtutes pudicitiae meritis viduitatis incorruptae petens: 0055A sicut et Anna venerabilis in jejuniorum castimonia orationis instans nocte ac die.