Epistola XI. De honorandis parentibus.

I. Parentum meritis subjugans filios omnipotens Deus, serviendi legem in officiis posteris dedit, ut hoc divino cogantur facere imperio, quod debuit pietas suadere: dicente illo in libro Exodi, in quo ita scriptum est: Honora patrem tuum et matrem tuam, sicut praecepit tibi Dominus, ut bene sit tibi: et sis longae vitae super terram, quam Dominus Deus 0145D tuus dabit tibi (Exod. XX, 12) . Audite, filii, salutiferam jussionem: et praecepta legis affectu debiti amoris implete. Servite patribus, futuri patres: et matres vestras tenera diligite pietate, ut et vestrae conjuges mereantur matrum nomine nuncupari. Nemo patrem asperis verbis laedat, non fiat amara dulcedo. Hoc sit inter parentes et filios, quod jubente Domino, natura continuit. Affectum sonet quidquid linguae dixerint liberorum. Inter charas conjunctasque personas, pietatis jura serventur. Hoc filiorum ora loquantur, quod parentes delectat audire. Praebeatur patribus amori mixta formido, qui primi nobis sunt causa nascendi. Exhibete patribus, filii, quod vos potestas paterni nominis cogit, 0146A quae adeo est eorum meritis attributa, ut ipsa de vobis exigat quod natura jubere non potuit. Matribus quoque debitam impendite reverentiam, quae vobis uteri labore servientes, pondus vestri corporis tolerant, atque ignotam portantes infantiam, famulatum quemdam exhibent nascituris. Illo tempore non sibi tantum mater esurit, nec acceptos sola digerit cibos. Materno victu alitur et ille qui latet, ejusque membra alterius comestione pascuntur: ut homo futurus, alienis morsibus saturetur. Quid ipsa memorem nutrimenta, et tenerae infantiae dulces injurias, quas nutritoris affectus de suis parvulis sumit? Quid cibos in matre confectos, qui femineis manantes ex membris, lacteum solvuntur in succum, et fauces invalidas liquido sapore perfundunt. 0146B Cogente natura, sumunt infantes de matre quod bibant, et dente non nato, hoc sibi currentibus labris eliciunt, quod non sit necesse mordere. Serviunt materna posteris pectora, serviunt ipsis incunabulis, manus et terga membris devota lactentium gratos artus accipiunt. Optat mater parvulum crescere, optat cito videre majorem, eumque numeris juvenum miscere festinat, numquam sibi forsitan serviturum. His tot tantisque praecedentibus factis, parentibus, matri tota debet alacritate serviri. Reddatur naturae debitum, reddatur et posteris quod debetur. Exsolve, fili, quod debes, et officia debita qualicumque exhibe famulatu, quia parentibus nemo potest reddere quod debetur. Humilitas talibus oblata personis, vivendi tempus extendit: et morte dilata, multum nostram 0146C prorogat vitam, vicemque facientibus reddens, officia nostra, Domino jubente, commendat: qui intantum nomen parentum diligit, ut seipsum Patrem jusserit dici.

II. Irreverens autem filius, quid de Domino ipse mereatur, Salomonis dicta testantur: Contumeliis afficiens patrem, et contemnens senectam matris, confundetur, et in opprobriis erit. Filius derelinquens custodire disciplinam patris, meditabitur sermones malitiae. Maledicenti patrem et matrem exstinguetur lumen, et pupillae oculorum ejus videbunt tenebras (Prov. XIX) . Audi, fili, patrem qui te genuit: nec contempseris quia senuit mater tua. Pareat patri lingua, quam genuit, et matrem suam nemo crudeli verbo percutiat. Sic te rapiat, fili, juvenilis aetatis 0146D auctoritas, ut noveris unde sis natus. Memento Scripturae sententiae (( Ms. Ambros. sanctae)), ubi, Spiritu sancto loquente, dictum est: Quia qui maledixerit patri aut matri, morte moriatur (Lev. XX, 9) . Memento ergo parentum esse quod talis es: quorum manibus crementa sumpsisti. Fauces tuae necdum lacteum perdiderunt saporem, quem tibi pia mater infundens, linguam istam pavit potu corporis. Impende debitum patri matrique servitium: qui numquam tuos vagitus horrentes, totum in te lambebant osculis corpus. Sit tibi grata salus ipsorum, quibus charior est tua vita quam propria. Redde amoris vicem colendae pietatis. Facta parentum tuis cunabulis commoda, officiis propriis exsolve. Parentes 0147A enim ideo debent haberi dulciores, quia per alios reparari non possunt: et cum eos lex naturae subtraxerit, nec patrem tibi alterum poteris invenire, nec matrem. Mutato conjugio nec vitricus pater est, nec noverea potest nomen matris implere. Nullus igitur filiorum auctorem lucis suae caedat injuriis. Nemo parentibus optet adversa, qui liberos (( Ms. Ambros. livores)) suae saluti anteponunt. Intolerabile nefas est, ex illo ore protervum audire sermonem, aut illis pulsari manibus, quas amor diligit (( Duo mss. diluit)). Oculorum vestrorum timete sententiam, quam Dominus promisit ingratis. Meretur enim caecitatis suae subire supplicium, qui parentum vultus vel torvo visu despexerit, et elatis oculis laeserit pietatem. Si quidquam sapitis, filii, eo animo videte 0147B venerabiles facies, quo vos ipsae conspiciunt, et eorum labris dulcibus osculis inhaerete, quia eorum oscula adhuc habetis in membris. Senibus servire perfacile est, quos nemo potat, nemo nutrit succo corporis sui. Foveatur itaque parentum senectus, et factis eorum vicissitudo reddatur. Habet enim quamdam senectus infantiam. Videant liberi vestri quid faciant, vobis vicem similem reddituri. Imitamini filium Machabaeum, qui matri mortem suadenti servivit, et durum imperium gratanter aggressus est, ne offenderet genitricem (II Machab. I) . Maluit fratrum sociari funeribus, quam voluntati matris obsistere. Ita enim matris suadentis voluntas perfecta est, ut Deo filium faceret martyrem, et fratrum coronis comparticipem. Denique obsequium 0147C suum melius, morte probans, suasionem sermonis matris implevit: et lucem istam moriendo contemnens, consors martyrum factus est, ut illa germanitas aeterno collegio firmaretur. Ecce quid praestitit animus matri subjectus. Devotus filius obediendo promotus est, qui nolens maternam aliquatenus laedere pietatem, perpetuam vitam passione suscepit: qui Dominum confitendo, meretur cum fratribus a Domino coram angelis coronari.