Epistola XL. Ad Tyrasium Super Morte Filiae Suae Consolatoria. Benedicto et dilectissimo Tyrasio Hieronymus.

I. Charitatis tuae scripta percepi, in quibus animum tuum dolore commotum de filiae dormitione cognovi. Non aliud principaliter admiratus sum, quam Christiani pectoris in re ablatam virtutem fuisse, ut animum flecteres ad dolorem. Stupeo murum fidei 0278D penetratum vulneribus orbitatis, quem sepire debuerat spes resurrectionis et regni coelestis Numquam spes cum dolore concordat, nec fides aliquando sentit quantamcumque jacturam. Resurgere credimus mortuos, et plangimus? Quid faceremus si mori tantummodo sine resurrectione praeciperet Deus? Voluntas ejus utique sola sufficeret ad solatium, cui nullum praeponere jubemur affectum. Quod dederat abstulit qui creaverat. Quis est qui plangat quod ad tempus acceperat? Commodaverat, ut haberes quantocumque tempore voluisset: ut cum vellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum, qui dignatus est recipere proprium. Creditum suum recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet, quam creditori suo 0279A gratias agere mutuantem. Sic Job legimus, quam sequamur devotissimam vocem: Dominus, inquit, dedit, Dominus abstulit: sicut Domino placuit, ita factum est: sit nomen Domini benedictum (Job. I, 21) .

II. Parva ergo non erat haec consolatio contra luctum, quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum: quia fas non erat apud alium retineri, quod Domino suo fuerat necessarium. Additur consolationis alia providentia, quae jaculis orbitatis occurrat. Plangere debuimus de saeculo recedentes, si saeculi inimicitias contra nos minime sentiremus: et plangimus Domini beneficia, qui novit infirmitati nostrae quid praestet. Periclitari volebat adhuc, qui dolet aliquem dormientem: et inter fluctus vitae praesentis videre cupiebat miserum laborare. Talibus 0279B ac tantis tempestatibus vitae, tot impugnationes diaboli, tot corporis bella, tot saeculi clades evasit. Et lacrymas fundis, quasi nescias quid in te ipso quotidie patiaris?

III. Propter quod admonet Dominus Apostolos suos, dicens: Si diligeretis me, gauderetis, quia vado ad Patrem (Joan. XIV, 12) . Plane Lazarum flevit mortuum, sed non tuas lacrymas fudit. Resurrectionis promissor dolorem docere non poterat, ne fidem perfidiam faceret, quam docebat. Doluit Lazarum non dormientem, sed potius resurgentem: et flebat, quem cogebatur propter alios ad saeculum revocare. Hanc vitam dans Dominus, ingemiscebat, quam tu doles esse sublatam. Contra lacrymas ejus pugnant lacrymae tuae, et amor tuus amori ejus non convenit. 0279C Hic fletus non habet pietatem. Ille nolebat reddere laboribus, quem dilexerat: et tu amare credebas te, cui laborum volebas adhuc praestare tormenta. Caeterum si putas eum Lazarum doluisse, ante non permisisset exire, qui repellere potuit mortem: aut certe non fleret, qui mortuum suscitare postmodum habuerat potestatem. Unde apparet, sola eum causa fuisse commotum, quod ad hostilem vitam charissimum revocare denuo, et propter credituros aliquos et confundendos incredulos, urgebatur. Denique sic subsecutus est, dicens: Ergo, Pater, ut credant, quia tu me misisti, ait clara voce: Lazare, prodi foris (Joan. XI, 43) . Et factum est.

IV. Gaude ergo unde ille coactus est flere, ne tu saltem videaris dormientis felicitatibus invidere. Ab 0279D alieno mundo proprium transivit ad Dominum: et de hostili patria migravit ad coelum. Contra sic Apostolus commemorat, dicens: Quamdiu sumus in hoc saeculo, peregrinamur a Domino (II Cor. V, 6) . Non ergo nobis luctum debet incutere quisquam, cum a peregrinatione redire meruerit ad propriam regionem, maxime cum non inanis et vacuus redire noscatur, qui Christianitatis mercatus est lucrum: propter quod descendit ad mundi commercium. Et ego, inquies, nulla promissionum coelestium dubitatione conturbor, sed sola separatione dormientis aestuans, desolatus solatio pii pignoris jactor.

V. Excusatio est haec, benedicte, sine dubio fragilitatis humanae, quae patrocinari non potest diffidentiae. 0280A Si enim desolationes homines ferre non valerent, numquam prorsus parentes a se sua pignora dimisissent. Destitutos se a morientibus conqueruntur: et vivos filios, aut propter honores, aut propter negotia peregrinis regionibus credunt: et gaudent tota vita sine affectibus commorari, dummodo capiant, quod cupiunt de suis pignoribus adipisci: et ut ad palatia pergant, peregrinantur. Ad studia dignitatis navigant acquirenda, vel ad causas patrimonii aliquas explicandas cum labore et periculo, proficiscentes omnes impellunt, nec secum vacare quos diligunt, patiuntur. Et ut ad palatia coeli, ad studia Christi, ad honorem vitae perpetuae, et patrimonium possessionis aeternae cum securitate valeant pervenire, nemo filios suos a se libenter gratulatur 0280B abscedere. Ad comparanda peccata gaudent tam parentes a filiis, quam filii a parentibus, provocante diabolo, separari. Ad indulgentiam percipiendam, nolunt ab invicem, Deo vocante, discerni: ut appareat non pro nostra ratione nos dolere quemcumque videmur amittere: sed indicium magis ostendere diffidentiae.

VI. Mihi crede, sola in omnibus incredulitas moeret. Et sicut non potest fides nosse quod doleat, sic diffidentia sola doloribus invenitur ancilla. Nam si dormientes dicimus, dormientes utique credere debemus: et non mortuos, sed requiescentes, secundum vocem Domini: Omnis enim, inquit, qui credit in me, licet moriatur, vivit (Joan. XI, 25) . Si tibi medicus hoc promitteret quisquam, nullam sine dubio 0280C promissioni ejus negare poteras omnino laetitiam. Nunc quia Christus fabricator et resuscitator promittit, non times eam plangere, ut fideliorem Christo pariter et potentiorem medicum videaris in promissione judicare.

VII. Sed destitutam, dicis, doleo senectutem meam: qui debueram liberos meos potius antecedere, ne in laboribus remanerem. Quando de spiritualibus bonis quodcumque tractatur, nihil est omnino de carnalibus ante oculos proponendum. Ego tibi melius profiteor evenisse: qui non carnalem, sed spiritualem circa te considero felicitatem. Tu dicis de pignoris tui obitu in senectute confectum: ego contra probo sublevatum. Senectuti tuae amputavit Dominus magis sollicitudinem, quae torquebat 0280D de viva, filia ne periret. Melius utique nunc mortuam saeculo credis esse apud Deum vivam, quam hic vivam mortuam. Gaude tibi quod filiam Christianam mereberis sequi: quam secutus, in coelo gaudeas rursus amplecti. Non te deseruit, sed praecessit. Misisti nutrimenta tua Christo. Si luctum horrueris, et te obtulisse pignus Deo deputari poteris. Secundum votum tuum habe post Abraham, si non potes primum: ut quod ille non dubitabat offerre, tu saltem (( Al. forte)) videatis de sublato gaudere. Ab illo Dominus postulavit, a te tulit: ille jussioni paruit, tu voluntati consentias. Illum per illicitam legem naturae probavit sibi devotum: te saltem per licitam 0281A conditionem mortalitatis annotet religiosum. In qua parte Christianum te poteris approbare.

VIII. Erubescat incredulitas nostra, quae nec cum gentilibus Deo vult esse subjecta. Communis est nobis cum illis exitus mortis: et dolores illorum superamus doloribus nostris. Quid ageremus, si peculiare aliquid exigeretur a nobis? Quod ad dedecus nostrum pertinet, gentiles dolores saepe contemnunt, cum non ad promissa coelestia, sed ad poenas tartari rapiantur: et nos plangimus euntes ad coelum? Considera, Christianus talis quid merebitur deinceps: qui nec imitari contendit exempla sanctorum, nec contemptum habere gentilium? Illi luctus desperando despiciunt: nos et sperando despicere non conamur. Illi servire intrepidanter filios suos mortalibus 0281B tradunt: et nos Deo nostro simul et suos liberos, et nostros liberandos dimittere sacrilega mente cunctamur: quasi tutius apud homines judicemus magis quam penes Deum condemnari. Aliquem filiorum Christiani nolunt vel gratulatione sua deducere ad bona. Gentiles tradere non cunctantur ad mala.

IX. Postremo vel cum ipsa felicitate nostrorum morientium cogamur animum flectere: ne desideriis eorum desideria nostra incipiant reluctari. Esto religiosus, vel voto ejus quae evasit, si non potes tuo. Exsulta, quia placuisse cognoscis tui participium sanguinis Christo: maxime quod de occasione debeas tolerare Domini voluntatem, cui non potes contradicere. Et cum sit omnibus communis hic casus: 0281C vanus dolor est, qui nec primus videtur esse nec solus.

X. Sed dicis: Nullus me de mea desolatione (( Al. consolatione)) mentis angor exulcerat: sed pro derelictis parvulis morientis, humanitatis affectus impulsat. Nec licet commoveri animum Christianum, ne contra Christi imperia reluctetur. Quid interest quandocumque et qualescumque filios dimisisse: quos jubemur a Domino causa devotionis odisse: Melius nunc salvam animam suam moriens dereliquit in pace: ne in persecutione dimittere cum suo interitu non valeret. Ipsis auxiliabitur in mundo, quorum matrem habet in coelo. Et qui matri subvenit, et filiis certe succurret.

XI. Postremo vide, si aliquid debeat dolori concedi, 0281D ubi sine aliquo remedio potest animus fatigari. Sapienter debet dolere qui dolet: ne perdat sine causa quod dolet. Nunc autem contra luctum sumenda sunt arma: ut spes nostra possit habere victoriam. Principaliter quod voluit Deus suscipere gratulemur. Deinde quia hoc nobis in mundo commune est, additur privatim peculiare nostrum, quod ad requiem deducamur. Sequitur consummatio omnium gaudiorum, quod in resurrectione invicem nobis, Domino reformante, reddemur: quod Apostolus pollicetur: Nolo vos ignorare, fratres, de dormientibus: ut non contristemini, sicut et caeteri qui spem non habent. Si enim credimus quia Christus mortuus est, et resurrexit: ita et Deus eos qui dormierunt in Christo, 0282A adducet cum illo (I Thess. IV, 12, 13) . Haec tibi, benedicte, pro charitate communi transmisi. Caeterum scio te valere, alios consolari. Tunc orbitas non inveniet penetrabilem, si alios contra illam non cesses armare (( Al. amare)).