Caput XI.

Imitatores mei estote, sicut et ego Christi. Christus 0749B nihil propter se fecit, aut passus est, sed est salutis causa multorum. Item qui non quaerit ea, quae sibi soli expediant, sed et pluribus, ut salvi fiant: ipse imitator est Christi, qui pro nobis et passus est, et mortuus.

Laudo autem vos, fratres, quod per omnia mei memores estis. Incipit de velamentis, et laudando ad rationem provocat: quia in hac causa, auctoritatem legis non habet quam profert. Haec irridendo Apostolus dicit, quod ejus praecepta minime servarent.

Et sicut tradidi vobis, praecepta mea tenetis. Quasi legem praecepta mea tenetis, scientes illum in me spiritum loqui, qui in Lege locutus est et Prophetis.

Volo autem vos scire. Etiam in hoc volo vos instruere, ut illud similiter teneatis.

0749C Quod omnis viri caput, Christus est. Vir nulli subjectus est nisi Christo, qui et homo et Deus est. Mulier vero et Christo et viro debet esse subjecta.

Caput autem mulieris vir. Secundum ordinem naturalem. Caeterum in Christo Jesu neque masculus, neque femina, sed voluit eas esse subjectas.

Caput vero Christi Deus. Secundum assumpti hominis formam. Item ideo caput Christi Deus: quoniam susceptam incarnationem secundum hominem deitas quae in eo inerat, gubernabat: sicut idem Apostolus alibi dicit: Deus erat in Christo, mundum reconcilians sibi.

Omnis vir orans, vel prophetans. Sive docens, sive futura praedicans.

Velato capite, deturpat caput suum. Venit ad causam: 0749D quia et viri comam nutriebant, et mulieres nudo capite procedebant in Ecclesiam, gloriantes in crinibus: quod non solum inhonestum erat, sed etiam concupiscentiae fomenta praestabat. Vir ergo ut liber, non debet habere velamen, cujus caput est Christus. Mulier vero debet esse velata, ut ostendatur, quia debet esse humilis et subjecta.

Omnis autem mulier orans, aut prophetans non velato capite, deturpat caput suum. Unum enim est, ac si decalvetur. Nam si non velatur mulier, tondeatur. Si vero turpe est mulieri tonderi, aut decalvari, velet caput suum. In suo sexu, aut in domo.

Vir quidem non debet velare caput suum. Ergo nec comam nutrire.

0750A Quoniam imago et gloria Dei est: mulier autem gloria viri est. Vir ad imaginem Dei factus est: et idcirco liber est. Mulier vero ad viri similitudinem est formata: unde jubetur esse subjecta.

Non enim vir ex muliere est, sed mulier ex viro. Ex costa scilicet viri.

Etenim non est creatus vir propter mulierem, sed mulier propter virum. Vir propter seipsum factus est, mulier vero ad viri adjutorium creata est.

Ideo debet mulier velamen habere super caput suum. Velamen signum potestatis esse declarat.

Et propter angelos. Item hoc loco angelos, Ecclesiis praesidentes dicit: sicut et Malachias propheta testatur, sacerdotem angelum esse, dicens: Labia enim sacerdotis custodiunt scientiam: Et legem requirent 0750B ex ore ejus, quia angelus Domini exercituum est. Sive vere propter honorem angelorum, qui Ecclesiae assistere perhibentur.

Verumtamen neque vir sine muliere, neque mulier sine viro in Domino. Consolatur illas, ne nimium eas gravasse videatur: et nec vir sine muliere potest nasci, nec mulier sine viro.

Nam sicut mulier de viro, ita et vir per mulierem. Hoc est in principio. Potest et ita dici: Sicut Eva ex Adam, ita secundum hominem, Christus ex Maria.

Omnia autem ex Deo. Contra Manichaeos, qui negant carnem factam a Deo.

Vos ipsi judicate: decet mulierem non velatam orare Deum. In ipsorum judicio ponit, ut sua conscientia convincantur.

0750C Nec ipsa natura docet vos. Potest dici, si hoc natura est: quare non ab omnibus gentibus custoditur? quia illi a natura deciderunt: sicut ex multis aliis comprobatur. Denique sine lege vivunt, et si apud illos loqueretur Apostolus, aliis rationibus uteretur.

Quod vir quidem si comam nutriat, ignominia est illi: mulier vero si comam nutriat, gloria est illi. Nazaraei ut comam nutrirent, ex Dei praecepto devotissime faciebant.

Quoniam capilli pro velamine dati sunt ei. Exposuit, quod dixerat, si non velatur et tondeatur.

Si quis autem videtur contentiosus esse. Praevenit illos, ne quis diceret: ubi scriptum est? vel aliis argumentis huic resisteret rationi.

0750D Nos talem consuetudinem non habemus. Sive contendendi, sive talia faciendi.

Neque Ecclesia Dei. Quae mansuetudini potius, quam contentionibus studet.

Hoc autem praecipio. Considerandum est, quid audierit a Domino ille servus, qui solum acceptum talentum custodivit. Unde non est laudandus, qui non semper crescit in melius: quia fides eo perfectior esse debet, quo senior. Miserum autem est, si semper infans lacte potetur: aut qui litteris studet, hoc solum habeat, quod in primis rudimentis accepit. Quanto igitur magis ille sine spe est, qui non solum non proficit, sed etiam deficit, et illud ipsum penitus obliviscitur quod accepit!

0751A Non laudans quod non in melius, sed in deterius convenitis. Subauditur, vitupero quod in deterius proficitis.

Primum quidem convenientibus vobis in Ecclesiam. Incipit de sacramentis.

Audio scissuras esse inter vos, et ex parte credo. Secundum quod mihi a Domino revelatum est; sive quia scio contentiosos vos esse.

Nam oportet et haereses esse: ut et qui probati sunt, manifesti fiant in vobis. Quia tales contentiones habetis, necesse est etiam vos usque ad haereses pervenire. Sicut si dicas: ille qui tantum bibit, necesse habet inebriari. Item non hoc dicit Apostolus, quia debent esse haereses: sed quia inter se scissuras habebant, ideo dicit, oportet hoc esse: et, necesse est 0751B haereses esse.

Convenientibus ergo vobis in unum, jam non est Dominicam coenam manducare. Unusquisque enim suam coenam praesumit ad manducandum. Jam non est Dominica, sed humana: quando unusquisque tamquam coenam propriam solus invadit, et alii, qui non obtulerit, non impertit: ita ut magis propter saturitatem quam propter mysterium videamini convenire. Caeterum Dominica coena omnibus debet esse communis: quia ille omnibus discipulis suis qui aderant, aequaliter tradidit sacramenta. Coena autem ideo dicitur, quia Dominus in coena tradidit sacramenta. Item hoc ideo dicit, quia in Ecclesia convenientes, oblationes suas separatim offerebant: et post communionem quaecumque eis de sacrificiis superfuissent, illi in Ecclesia communem 0751C coenam comedentes, pariter consumebant.

Et alius quidem esurit, alius autem ebrius est. Quicumque non obtulisset, non communicabat: quia omnia soli, qui obtulerant, insumebant. Quidam hunc locum ad illos referunt, qui epulas in Ecclesia faciebant. Aliter: Quidam esurit, quidam ebrius est: ideo dicit, quia supervenientibus mediocribus, et volentibus sumere sacramenta, deerant: quoniam ab illis, qui obtulerant oblationes, in communi convivio fuerant cuncta consumpta.

Numquid domos non habetis ad manducandum et bibendum? Si vultis saturari, domi manducate. Sanctificatio enim etiam in parvo consistit.

Aut Ecclesiam Dei contemnitis? Facientes eam triclinium epularum.

0751D Et confunditis eos qui non habent? Confundebantur, ab omnibus denotati: cum ita debeant communicare, ut eum qui obtulerit nemo cognoscat.

Quid dicam vobis? laudo vos, in hoc non laudo. Sicut in aliis laudavi, ubi laudabiliter egistis, in hoc omnino non laudo.

Ego enim accepi a Domino, quod et tradidi vobis. Non est meum quod vobis tradidi, sed a Domino illud accepi, sicut ipse alibi dicit, non se ab hominibus, sed omnia a Deo didicisse.

Quoniam Dominus Jesus. Jam hinc quasi oblitis commemorat, quam magnum sit hujus mysterii sacramentum.

In qua nocte tradebatur. Id est, a Juda.

0752A Accepit panem, et gratias agens fregit, et dixit: Accipite, et manducate. Hoc est, benedicens, etiam passurus, ultimam nobis commemorationem, sive memoriam dereliquit. Quemadmodum si quis peregre proficiscens aliquod pignus ei, quem diligit, derelinquat: ut quotiescumque illud viderit, possit ejus beneficia et amicitias memorari: quod ille si perfecte dilexit, sine ingenti desiderio non potest videre, vel fletu.

Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Hoc facite in meam commemorationem. Similiter et calicem, postquam coenavit, dicens: Qui manducat corpus meum, et bibit meum sanguinem, in me manet, et ego in eo. Unde agnoscere se debet, quisquis Christi aut corpus edit, aut sanguinem bibit: ne quid 0752B indignum ei faciat, cujus corpus effectus est.

Hic calix novum Testamentum est. Quia vetus, hoc per sanguinem animalium portendebat.

In meo sanguine. Et vetus et novum per sanguinem dedicatur: quia sine morte firmum esse non potest Testamentum.

Hoc facite, quotiescumque bibetis, in meam commemorationem. Ideo hoc Salvator tradidit sacramentum, ut per hoc semper commemoremus, quia pro nobis est mortuus. Nam et ideo cum accipimus, a sacerdotibus commonemur, quia corpus et sanguis est Christi: ut beneficiis ejus non existamus ingrati.

Quotiescumque enim manducabitis panem hunc, et calicem bibetis, mortem Domini annuntiabitis. Sive ipsi mysterio nuntiatis, sive in cordibus vestris agnoscitis.

0752C Donec veniat. Tamdiu memoria opus est, donec ipse venire dignetur.

Itaque quicumque manducaverit panem hunc, et biberit calicem Domini indigne. Sicut scriptum est: Omnis mundus manducabit. Et iterum: Anima quae manducaverit immunda, exterminabitur de populo suo. Et ipse Dominus ait: Si ante altare recordatus fueris, quia habet frater tuus aliquid adversum te: relinque munus tuum ante altare, et vade reconciliari fratri tuo. Prius ergo perscrutanda est conscientia, si in nullo nos reprehendit, et sic aut offerre, aut communicare debemus. Quidam sane dicunt: quia non indignum, sed indigne accipientem revocet a sancto. Si ergo etiam dignus indigne accedens retrahitur: quanto magis indignus qui non potest accipere 0752D digne! Unde oportet otiosum cessare a vitiis, ut sanctum Domini corpus sancte percipiat.

Reus erit corporis et sanguinis Domini. Quia tanti mysterii sacramentum pro vili despexerit.

Probet autem seipsum homo: et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Si in linteum, vel vas sordidum, non illud mittere audet: quanto magis in corde polluto! quam immunditiam Deus super omnia exsecratur, et quae sola injuria ejus est corpori. Nam et Joseph ille justus propterea sindone munda involutum in sepulcro novo corpus Domini sepelivit, praefigurans corpus Domini accepturos, tam mundam mentem debere habere, quam novam.

Qui enim manducat et bibit indigne, judicium sibi 0753A manducat et bibit. Dupliciter reus effectus, praesumptionis scilicet, et peccati.

Non dijudicans corpus Domini. Non discernens a cibo communi.

Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles, et dormiunt multi. Quod si nosmetipsos dijudicaremus, non utique dijudicaremur. Erat praesens correptio, et nunc est: sed quia multi talia patiuntur, putamus consuetudinis esse, quod culpae est. Tribus sane causis infirmitates adveniunt corporales: aut ex tentatione, sicut Job et Tobiae; aut ex peccato, sicut Asaph regi, et his qui in praesenti ab Apostolo arguuntur; aut ex aliqua intemperantia, ut Timotheo, et his qui jubentur medicum honorare. Huic tantum causae humana potest succurrere medicina. Item significat Corinthios, 0753B propter supradictum peccatum, aegrotatione et imbecillitate et morte a Domino esse correptos.

Dum judicamur autem, a Domino corripimur: ut non cum hoc mundo damnemur. Correptio paternae est pietatis, ut poeniteamus: ne cum infidelibus mundi damnemur in aeternum.

Itaque, fratres mei, cum convenitis ad manducandum, invicem exspectate. Si quis esurit, domi manducet. Quia nemo alium exspectabat, ut communiter offerretur.

Ut non in judicium conveniatis. Non in sanctificationem, sed ad judicium conveniebant.

Caetera autem cum venero, disponam. Caetera de ipsius mysterii sacramento.