Caput Primum.

0771D

Paulus apostolus Jesu Christi, per voluntatem Dei. Quaeritur cur in omnibus Epistolis contra usum epistolarum, primum suum nomen ponat, quam eorum 0772D ad quos litterae destinantur. Sed hoc ex auctoritate apostolici ordinis, quia minoribus scripsit: ut etiam saeculi judices solent ad eos, quos regunt, scripta dirigere. Per voluntatem Dei, id est, non hominum 0773A voluntate. Simul vult ostendere non sine voluntate Patris se missum a Christo.

Et Timotheus frater Ecclesiae Dei, quae est Corinthi. Non dixit, Paulus et Timotheus, quia non ambo apostoli. Ad Philippenses vero, ubi non erat tanta auctoritas necessaria, servi ambo ponuntur.

Cum omnibus sanctis, qui sunt in universa Achaia. Hic sancti possunt accipi sacerdotes, qui in prima ponuntur invocantes Dominum, et ad Philippenses cum episcopis et diaconibus. Ideo autem postea nominantur, ne parum intelligentes, eos praetermissos esse putarent. Cum sint in Ecclesia comprehensi Achaiae, cujus est metropolis Corinthus.

Gratia vobis et pax a Deo Patre nostro, et Domino Jesu Christo. Haec est solita salutatio. Hic gratias 0773B agit Deo, gaudens se ideo consolari, ut ipse alios consoletur.

Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, pater misericordiarum. Quia ex ipso est omnis misericordia.

Et Deus totius consolationis: qui consolatur nos. Id est, perfectae consolationis, quia non est minus tribulatione solatium.

In omni tribulatione nostra. Id est, non in aliquibus, sed in omnibus.

Ut possimus, et ipsi consolari eos, qui in omni pressura sunt, per exhortationem, qua exhortamur et ipsi a Deo. Id est, propterea liberamur, ut et nos alios consolari, et de tristitia liberare possimus. Aut ita formam dat nobis alios consolandi, ut per 0773C exhortationem, qua ipsi a Deo consolamur, agnoscamus, quod Deus timentium se neminem derelinquat, et multo magis in futuro remuneret, quos etiam in praesenti non deserit.

Quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis. Id est, pro nomine Christi.

Ita et per Christum abundat consolatio nostra. Ut Petrus est de carcere liberatus, et Paulus visione Domini et voce confirmatus in templo.

Sive autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute: sive consolamur, pro vestra consolatione: sive exhortamur, pro vestra exhortatione et salute. Quia vos ad salutem hortamur: vel ut vobis exemplum tolerantiae praebeamus.

Quae operatur tolerantiam earumdem passionum, 0773D quas et nos patimur: ut spes nostra firma sit pro vobis. Id est, ideo liberamur, ut ipsa re confirmemini non pertimescere passiones, vel ut vos hortemur patienter ferre illa, quae ad praesentem consolationem pertinent et futuram.

Scientes quoniam sicut socii passionum estis, sic eritis et consolationis. Id est, haec est spes nostra firma pro vobis.

Non enim volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra, quae facta est in Asia. Narrat suas passiones, ut illi se ad illarum comparationem parva pati cognoscant, maxime cum illi talia patiantur, qui vice Christi fuerant destinati. Sicut si quis discipulus doleat super injuria sua: cum audierit magistrum 0774A majora perpessum, consolatione accepta, dolere desinit.

Quoniam super modum gravati sumus supra virtutem. Supra virtutem gravati pondere passionum.

Ita ut taederet nos etiam vivere. Ita ut mori omni desiderio cuperemus.

Sed ipsi in nobismetipsis responsum mortis habuimus, ut non simus fidentes in nobis. Hoc est in nostra prudentia, vel cautela.

Sed in Deo, qui suscitat mortuos. Ipsa mors docuit nos omne humanum auxilium defecisse: et ab illo solo sperandum esse remedium, cui etiam possibile est mortuos suscitare.

Qui de tantis periculis nos eripuit et eruit, in quem speramus: quoniam et adhuc eripiet. Scit se adhuc 0774B multa passurum, qui sperat se adhuc liberandum.

Adjuvantibus et vobis. Nisi laborans non dicitur ab alio juvari.

In oratione pro nobis. Multum valet oratio totius Ecclesiae, quae Petrum de carcere liberavit.

Ut ex multarum personis facierum ejus, quae in nobis est donationis, per multos gratiae agantur pro nobis. Id est, ut ex multorum conventu pro eo quod vobis donamur, Domino gratiae referantur: vel quia multis donati sumus, plures convertentes, per nos gratiam agunt.

Nam gloria nostra haec est. Ideo in ipsis passionibus gloriamur, quoniam conscientia non minime reprehendit, eo quod gloriae, vel lucri causa docere videamur.

0774C Testimonium conscientiae nostrae. Id est, beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt.

Quod in simplicitate cordis et sinceritate Dei. Quomodo Deus simplex est, et sincerus.

Et non in sapientia carnali, sed in gratia Dei conversati sumus in hoc mundo. Hoc non subdole, vel astute docentes: ut sapientia carnalis, quae mercede distrahitur, sed gratis: sicut a Deo accepimus, vel Dei solius causa docemus.

Abundantius autem ad vos. A quibus nec victum, qui nobis jure debetur, accepimus.

Non enim alia scribimus vobis. Non confundor, quia vos nostis certum esse quod dico.

Quam quae legistis et cognovistis. Id est, quae legistis in Epistola, cognovistis in conscientia.

0774D Spero autem quod usque in finem cognoscetis. Id est, certus sum meum propositum non mutari.

Sicut et cognovistis nos ex parte. Quia nondum finis est: cum autem venerit, ex integro cognoscetis.

Quia gloria vestra sumus, sicut et vos nostra. Sic gloriantur discipuli de bono doctore, quomodo et magister in bonis discipulis gloriatur.

In die Domini nostri Jesu Christi. Quando et veri magistri et boni discipuli probabuntur.

Et hac confidentia volui prius venire ad vos. Id est, quod nihil aliud vestrum quaesivi quam salutem.

Ut secundam gratiam haberetis, et per vos transirem in Macedoniam, et iterum a Macedonia venirem ad vos, et a vobis deduci in Judaeam. Quia primam 0775A in primo habuistis adventu: vel ut gratiam secundam praesentiae meae post litteras haberetis.

Cum ergo hoc voluissem: numquid levitate usus sum? Quia promissum non impleverat, ne levitatis accusaretur se excusat.

Aut quae cogito, secundum carnem cogito. Id est, secundum carnalem voluntatem: carnale enim est aliquem nulla majore causa existente non facere quae promisit.

Ut sit apud me est, et non est? Ideo non cogito secundum carnem, ut non mendax, vel duplex inveniar.

Fidelis autem Deus. Ita et nos, per quos ipse loquitur: dum eum imitamur, non sumus infideles.

Quia sermo noster qui fuit apud vos, non est in 0775B illo est, et non: sed est in illo, est. Nulla in eo ambiguitas, nec nos vobis sumus aliquando mentiti.

Dei enim Filius Jesus Christus, qui in vobis per nos praedicatus est: per me et Sylvanum, et Timotheum, non fuit in illo, est et non, sed est in illo fuit. Quare cum promisisset ire se ad Centurionis puerum, non perrexit. Sed affuit spirituali gratia, qui non affuit praesentia corporali. Sed est in illo fuit: id est, immutabilis veritas, ut ad Moysen dicit: Qui est, misit me. Ille enim vere est, qui semper idem est.

Quotquot enim promissiones Dei sunt, in illo est. Ideo et per ipsum dicimus, amen Deo, ad gloriam nostram. Omnis veritas promissionis in Christo est, quae per nos ad Dei gloriam praedicatur.

Qui autem confirmat nos vobiscum in Christo. Gratia 0775C et doctrina. Et quia dixerat per nos, modo ostendit Deum totum facere, qui in eis ista omnia operatus est.

Et qui unxit nos Deus. Spiritu sancto, vel chrismate.

Et qui signavit nos. Illud signatur, quod aliquid intrinsecus continet pretiosum.

Dedit pignus spiritus in cordibus nostris. Id est, pro arrha, spiritus gratiam: omnis autem arrha pro magnitudine pretii dari solet. Quantum ergo pretium est, cujus tanta est arrha.

Ego autem testem Deum invoco. Reddit causam non impleti promissi: hoc non suae levitati, sed illorum infirmitati asserit deputandum.

In animam meam. Cujus secreta solus agnoscit.

0775D Quod parcens vobis, non veni ultra Corinthum. Ne in vobis acrius vindicarem.

Non quia dominamur fidei vestrae, sed adjutores sumus gaudii vestri. Non quod ideo credideritis, ut vobis dominemur, sicut in lege sacerdotes: et ideo vos terremus: sed omnia ad vestram facimus emendationem: ut hic in conscientia, et in perpetuo gaudeatis, ne ipsa libertate usi fueritis in pejus.

Nam fide statis. Fide, non lege, id est, credendo Christo stare coepistis.